Podróże po Europie

Delfy - zwiedzanie i informacje praktyczne

W jednym z najbardziej malowniczych obszarów Grecji, pod górą Parnas (gr. Parnassós), znajdują się ślady po najważniejszym antycznym miejscu kultu w starożytnej Grecji - świątyni Apollina w Delfach (gr. Delfoi).

Tolos - ruiny świątyni Ateny Pronaja, Delfy, Grecja
Tolos - ruiny świątyni Ateny Pronaja, Delfy, Grecja

To właśnie tutaj przebywała Wyrocznia, która przepowiadała przyszłość. Do świątyni Apollina prowadziła Święta Droga, czyli zawiła trasa wzdłuż której państwa-miasta, mieszkańcy czy nawet sami władcy stawiali monumenty oraz budynki upamiętniające i dziękczynne. Szacuje się, że przy trasie stało nawet 3000 statui oraz pomników. Niestety, zostały one rozkradzione lub zniszczone w późniejszych wiekach - przez Rzymian, Turków czy chrześcijan. Najważniejsze z miast posiadały własne skarbce, w których przechowano ich dary. Dziś na miejscu zobaczymy rekonstrukcje jednego z takich budynków - skarbca Ateńczyków.

Świątynia i wyrocznia delficka miały olbrzymie znaczenia w całym antycznym świecie, nie tylko w Grecji. Przybywano tu po radę nawet z Egiptu czy z krain znajdujących się na terenie dzisiejszej Turcji. Przed spotkaniem z Wyrocznią oraz po spełnieniu jej przewidywań do świątyni przynoszono szczodre dary (tzw. dary wotywne).

Delfy nie były jednak tylko miejscem kultu religijnego. Pełniły także funkcje miejsca spotkań przedstawicieli greckich państw-miast. Odbywały się tu Igrzyska pytyjskie na cześć Apollina, uważane za drugie najważniejsze igrzyska po Igrzyskach Olimpijskich. Igrzyska pytyjskie nie skupiały się tylko na tężyźnie fizycznej, do grona konkurencji włączono również poezję oraz muzykę.

Igrzyska trwały 8 dni i odbywały się co cztery lata. Zwycięzca otrzymywał wieniec laurowy oraz możliwość uwiecznienia w sanktuarium. W trakcie ceremonii otwarcia igrzysk przedstawiciele greckich miast przynosili dary do świątyni Apollina przechodząc przez Świętą drogę. Na szczycie stanowiska archeologicznego możemy zobaczyć ruiny antycznego stadionu wraz z linią startową. Nie jest to jednak oryginalny stadion grecki, tylko arena rzymska zbudowana na miejscu oryginalnego obiektu.

Stanowisko archeologiczne w Delfach zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Widok na ruiny stadiony - Stanowisko Archeologiczne w Delfach w Grecji
Widok na ruiny stadiony - Stanowisko Archeologiczne w Delfach w Grecji

Wyrocznia

Wyrocznia delficka była miejscem, do którego udawali się wszyscy możni antycznego świata. Za przepowiednie odpowiadała Pytia, dziewicza kapłanka wybierana z ważnych rodów. Przepowiednie powstawały podczas narkotycznego transu. Według legend kapłanka wprowadzała się w trans przebywając wśród oparów wydobywających się z pęknięcia we wnętrzu góry. Przepowiednie rzadko były jednoznaczne, często można z nich było wywnioskować dowolną tezę.

Przepowiednie kapłanki wpływały na wszystko - od polityki, przez decyzje wojenne, po zwykłe codziennie sprawy. Znaczenia wyroczni zaczęło maleć po tym, jak król Lidii Krezus posłuchał przepowiedni według, której miał pokonać Persów. Rzeczywistość okazała się inna i Krezus przegrał, a jego królestwo upadło. Dalszy spadek znaczenia wyroczni miał miejsce w trakcie wojen Greków z Persami.

Stanowisko archeologiczne

Świątynia Apollina i starożytne miasto przez wieki niszczało zdemolowane przez trzęsienia ziemi oraz upływ czasu. W pewnym momencie w miejscu dzisiejszego stanowiska archeologicznego powstało miasto Kastri. Mieszkańcy wykorzystywali budulec znaleziony w ruinach do budowy własnych domów.

Pod koniec XIX wieku francuska szkoła archeologiczna z Aten (École française d’Athènes) zdecydowała się na zbadanie antycznych ruin. Prace rozpoczęto w 1892 roku. Miasto Kastri zostało zniszczone i zaczęto mozolnie odkopywać oraz odnajdywać ślady po historycznym kompleksie. Na miejscu znaleziono wiele bezcennych artefaktów, manuskryptów oraz fragmentów budowli, co pozwoliło na lepsze poznanie antycznego świata.

Położenie i okolica

Starożytne Delfy leżały u stóp góry Parnas, która zgodnie z mitologią grecką była siedzibą Apollina, boga piękna, światła i życia. Starożytna świątynia rozciągała się pod klifami Phaedriades, których nazwa oznacza “te, które święcą”.

Z Delf widać oddaloną o około 13 kilometrów Zatokę Koryncką, a drogę prowadzącą do miasta można bez przesady nazwać jedną z najbardziej malowniczych w całym kraju. Jadąc do Delf podczas końcowej część trasy niemal bez przerwy mamy piękne widoki na góry i okoliczne wzgórza, przy okazji mijamy popularne miasto turystyczne Arachova.

Parnas - trasy spacerowe

Niektórzy aktywni turyści odwiedzając Delfy decydują się na przejście górzystymi trasami spacerowymi. Pamiętajmy, że trasy nie są proste. Na dojście na miejsce oraz powrót potrzebujemy nawet do kilku godzin. Najważniejsze trasy zaczynają się z samych Delf.

Niektóre z popularnych tras:

  • Delfy do zatoki Kirra - antyczna trasa prowadząca w przeszłości z portu Kirra do świątyni Apollina;
  • Delfy do jaskini Korykion antron - trasa prowadząca do jaskini, w której według legend mieszkał bóg Faun. W czasach antycznych trasę tę przebywali wyznawcy boga płodności;
  • Delfy do miasteczka Kroki - trasa prowadzącą nad stanowiskiem archeologicznym do małego miasteczka Kroki.

Przez Delfy przechodzi również tzw. Europejska trasa piesza E4.

Zanim wybierzemy się w trasę powinniśmy zaopatrzyć się w mapę - zakupić możemy taką w jednym z kiosków. W Delfach działają również przewodnicy organizujący dłuższe trasy dla turystów.

Współczesne Delfy

Współczesne Delfy to małe miasteczko znajdujące się około kilometra na zachód od stanowiska archeologicznego. W tej malowniczo położonej osadzie znajdziemy tawerny, restauracje oraz hotele. Miasto żyje przede wszystkim z turystyki. Niektóre z lokali mają tarasy widokowe z piękną panoramą okolicznych wzgórz i niedalekiej Zatoki Korynckiej.

Restauracją z ciekawymi widokami jest np. EPIKOUROS Taverna Restaurant (adres: 33, Vas. Pavlou and Freiderikis str, Delfi 330 54, Grecja) lub To Patriko Mas Taverna / Το Πατρικό μας Ταβέρνα (adres: Pavlou 69, Delfi 330 54, Grecja).

Spacer po miasteczku Delfy w Grecji
Spacer po miasteczku Delfy w Grecji

Zwiedzanie Delf

Zwiedzanie historycznych Delf podzielone jest na trzy części: świątynie Ateny, główne stanowisko archeologiczne oraz muzeum. Każde z nich oddalone jest od siebie o kilkaset metrów. Patrząc od strony współczesnego miasta Delfy ich kolejność jest następująca:

  • Muzeum Archeologiczne - odległość 600 metrów od przystanku autobusowego
  • Główne Stanowisko Archeologiczne - odległość 850 metrów od przystanku autobusowego
  • Świątynia Ateny - odległość 1,4 kilometra od przystanku autobusowego

Zwiedzanie najlepiej rozpocząć od końca, od świątyni Ateny, potem wejść na teren głównego stanowiska archeologicznego, a na koniec odwiedzić muzeum. Spacerując drogą pomiędzy stanowiskiem archeologicznym oraz świątynią Ateny miniemy fontannę, w miejscu której obmywali się przybywający do świątyni. Woda pobierana jest bezpośrednio z górskich źródeł (święte źródło Kastalia) i była uważana za uświęconą. Jeśli spojrzymy w górę w jednej ze skał zobaczymy także pozostałość fontanny z czasów rzymskich.

Obok świątyni Ateny znajdują się ruiny antycznego gimnazjonu. Możemy spojrzeć na niego z poziomu ulicy - powinniśmy wypatrzyć ślady po okrągłym basenie oraz trasach biegowych.

Gimnazjon - Delfy, Grecja
Gimnazjon - Delfy, Grecja

Ile czasu poświęcić na zwiedzanie Delfów?

Jeśli chcemy na spokojnie zwiedzić stanowisko archeologiczne oraz muzeum, powinniśmy zaplanować wyjazd na większość lub cały dzień.

Jeśli lubimy aktywność fizyczną możemy rozważyć zatrzymanie się w Delfach na dłużej, np. na 2 lub 3 dni, i wybrać się na trasy spacerowej na górze Parnas. Niestety w ciągu jednego dnia fizycznie nie damy rady wybrać się w góry i szczegółowo zwiedzić starożytnych Delf jeśli przyjedziemy na miejsce komunikacją publiczną.

Świątynia Ateny

Świątynia Ateny, czyli Athena Pronaia. Słowo Pronaia oznacza dosłownie “przed świątynią”, co nawiązuje do tego, że świątynia Ateny znajdowała się przed ważniejszą świątynią Apollina. Najlepiej zachowaną częścią świątyni jest struktura w kształcie tolosu, czyli okrągła budowla otoczona kolumnami. Oprócz tolosu na miejscu zobaczymy kamienie oraz fragmenty fundamentów. Warto wspomnieć, że znajdujące się tu kolumny nie przetrwały w tej postaci od czasów antycznych, zostały zrekonstruowane z oryginalnych elementów. Motyw ze świątynią Ateny jest najczęściej pojawiającym się na zdjęciach i pocztówkach z Delf.

Zwiedzanie kompleksu jest darmowe. Aby podejść pod słynny tolos należy zejść kawałek ścieżką prowadzącą w dół. Na obszarze stanowiska archeologicznego znajduje się toaleta publiczna. Na miejscu powinniśmy spędzić maksymalnie 30 minut.

Świątynia Apollina i stanowisko archeologiczne

Stanowisko archeologiczne składa się z kilku części. Zaczynamy od przejścia krętą Świętą Drogą, którą dojdziemy do ruin świątyni Apollina. Tuż nad świątynia znajduje się teatr, a nad nim jeden z najlepszych punktów widokowych. Ostatnią częścią kompleksu są ruiny stadionu.

Widok na teatr - Stanowisko Archeologiczne - Delfy, Grecja
Widok na teatr - Stanowisko Archeologiczne - Delfy, Grecja

Świątynia znajduje się na dość stromym zboczu. Podczas wejścia na samą górę czeka na nas trochę wysiłku fizycznego. W ciepły dzień zabierzmy ze sobą wodę, wygodne ubranie (np. sportowe) oraz nakrycie głowy.

Jeśli chcemy spokojnie i bez pośpiechu przejść całe stanowisko archeologiczne potrzebujemy nawet 3 do 4 godzin. Warto wcześniej zapoznać się z mapą terenu, a jeśli nie zdążymy przed przyjazdem to popatrzmy na mapy znajdujące się przy wejściu. Przy najważniejszych zabytkach znajdują się tablice opisowe w języku angielskim.

Świątynia oraz starożytne miasto w ciągu wieków było wielokrotne przebudowywane, w tym po pożarze w 548 p.n.e. Zniszczenia części zabudowań spowodowane były także trzęsieniami ziemi.

Rzymskie Forum - Stanowisko Archeologiczne w Delfach, Grecja
Rzymskie Forum - Stanowisko Archeologiczne w Delfach, Grecja

Duże zmiany wprowadzili Rzymianie - czego najlepszym przykładem jest rzymskie Forum (Agora) w formie dużego placu otoczonego kolumnami znajdujące się zaraz po wejściu na teren stanowiska archeologicznego.

Zabytki warte uwagi:

  • Rzymskie Forum - miejsce, w którym w przeszłości znajdowały się kryte sklepy. Dziś przechowywane są tu antyki;
  • Święta Droga - trasa prowadząca do głównej świątyni, po jej obu stronach zobaczymy ruiny oraz pozostałości historycznych monumentów;
  • Skarbiec Ateńczyków - jedna z najlepiej wyglądających budowli na terenie stanowiska archeologicznego. Skarbiec został zrekonstruowany na początku XX wieku. Jak udało się tego dokonać? Kamienie połączono dopasowując napisy, które w nich wydrążono. Skarbiec został postawiony po zwycięstwie pod Maratonem podczas wojny z persami (490 rok przed naszą erą);
  • Stoa Ateńczyków - kryta i zarazem otwarta budowla wewnątrz której Ateńczycy umieszczali artefakty związane ze zwycięstwami na morzu. Zbudowana została po zwycięstwie w bitwie morskiej o Salaminę. Dziś niestety nie zobaczymy dachu, zostały jedynie ruiny i fragmenty kolumn;
  • Piedestał statuy króla Prusiasa II;
  • Świątynia Apollina - po świątyni Apollina zostały przede wszystkim fundamenty oraz fragmenty kolumn. Świątynia została zbudowana w IV wieku przed naszą erą. W środku znajdowało się pomieszczenie z artefaktem Omfalos określającym środek ziemi, który nazywany był również pępkiem świata. Dziś kamień możemy zobaczyć w muzeum;
  • Skała Sybylli - wierzy się, że jest to kamień, przy którym pierwsza Sybilla rozmawiała z wyrocznią po przybyciu do Delf;
  • Teatr - teatr mogący pomieścić nawet 5000 osób w 35 rzędach. Został zbudowany w IV wieku przed naszą erą. Trybuny zachowane są w dobrym stanie;
  • Stadion - ruiny stadionu znajdują się na samej górze. Jest to stadion rzymski, zbudowany w miejscu obiektu greckiego. Zachowane trybuny są autentyczne;
Skarbiec Ateńczyków - Stanowisko Archeologiczne, Delfy, Grecja
Skarbiec Ateńczyków - Stanowisko Archeologiczne, Delfy, Grecja

Muzeum Archeologiczne

Z całą pewnością Muzeum Archeologiczne Delf jest jedną z najciekawszych placówek tego typu w Grecji i na świecie. Na miejscu zobaczymy eksponaty odnalezione w obrębie stanowiska archeologicznego datowane od czasów archaicznych i mykeńskich aż do czasów rzymskich. Muzeum mieści się w nowoczesnym budynku.

Oprócz statui czy darów największe wrażenie sprawiają fragmenty fryzów, które pozwalają wyobrazić sobie jak wyglądały oryginalne zdobienia skarbców oraz innych budynków znajdujących się przy Świętej Drodze. Zobaczymy tu także eksponaty związane z wojnami - hełmy czy tarcze. Jedną z ciekawszych atrakcji jest makieta z rekonstrukcją świątyni.

Eksponaty w muzeum archeologicznym w Delfach, w Grecji
Eksponaty w muzeum archeologicznym w Delfach, w Grecji

Muzeum podzielone zostało na kilka sekcji tematycznych, w porządku chronologicznym.

Opis najważniejszych sekcji:

  • Ofiary z okresu mykeńskiego i minojskiego - na wystawie znajdują się przede wszystkim wczesne ofiary wotywne z brązu;
  • Ofiary z okresu archaicznego - zobaczymy tu ofiary z okresu archaicznego, w tym m.in. fragmenty bransoletek, broni, ubioru czy figur przedstawiających zwierzęta. Największym skarbem są dwa wysokie posągi przedstawiające Kleobisa and Bitona, które zostały znalezione tuż przy ateńskim skarbcu;
  • Święta Droga - znajdziemy tu artefakty znajdujące się przy drodze prowadzącej do świątyni Apollina, w tym m.in. fragmenty monumentu srebrnego byka oraz wiele artefaktów stworzonych z kości słoniowej;
  • Skarbiec Syfnijczyków - w tym pomieszczeniu zobaczymy fragmenty fryzów oraz ornamentów zdobiące w przeszłości budynek skarbca. W tym pomieszczeniu zobaczymy także imponującą statuę sfinksa z Naxos oraz dwa posągi kobiet, które w przyszłości służyły jako zewnętrzna kolumna budynku (jak w przypadku ateńskiego Erechtheionu);
  • Świątynia Apollina - na wystawie zobaczymy fragmenty świątyni, w tym przede wszystkim frontony, czyli elementy dekorujące dach;
  • Skarbiec ateńczyków - kolejne pomieszczenie, w którym zobaczymy fragmenty fryzów. Za jeden z najważniejszych skarbów uchodzi tu biały kylix (talerz z malowidłem Apollina);
  • Wystawa poświęcona świątyni Ateny - w tym wystawa poświęcona artefaktom znalezionym przy tolosie;
  • Wystawy poświęcone czasom hellenistycznym oraz rzymskim - zobaczymy tu m.in. statuy oraz ołtarz. To tu przechowywany jest słynny Omphalos, czyli tzw. pępek świata;
Pępek świata (Omphalos) - muzeum archeologiczne w Delfach w Grecji
Pępek świata (Omphalos) - muzeum archeologiczne w Delfach w Grecji

W muzeum spokojnie możemy spędzić 2 lub 3 godziny, szczególnie gdy interesuje nas tematyka i będziemy chcieli dłużej wczytać się w opisy oraz przyjrzeć się wszystkim eksponatom. W środku tablice opisowe są w języku angielskim.

Informacje praktyczne (aktualizacja 2017)

Dni i odziny otwarcia

Stanowisko archeologiczne

Stanowisko archeologiczne otwarte jest codziennie od 8:00 do 20:00. Ostatnie wejście o 19:30.

Stanowisko archeologiczne jest zamknięte: 1 stycznia, 25 marca, 1 maja, w niedzielę wielkanocną oraz 25 i 26 grudnia.

Inne godziny otwarcia:

  • od 8:30 do 15:00 6 stycznia, sobotę wielkanocną, poniedziałek wielkanocny, 15 sierpnia, w święto Zesłania Ducha Świętego, w poniedziałek przed środą popielcową;
  • w Wielki Piątek stanowisko archeologiczne otwarte jest od 12:00 do 15:00;

Muzeum

Muzeum otwarte jest w poniedziałki od 10:00 do 17:00 (ostatnie wejście o 16:40) oraz od wtorku do niedzieli od 8:00 do 20:00 (ostatnie wejście 19:40)

Muzeum jest zamknięte: 1 stycznia, 25 marca, 1 maja, w niedzielę wielkanocną oraz 25 i 26 grudnia.

Ceny biletów wstępu

Bilet wstępu do muzeum oraz do stanowiska archeologicznego ze świątynią Apollina kosztuje 12,00€. Od 1 listopada do 31 marca cena obniżona jest o połowę.

Studenci oraz uczniowie z ważną legitymacją wchodzą za darmo. Seniorzy powyżej 65 lat płacą połowę ceny - 6,00€.

Darmowy wstęp możliwy jest w 1 niedzielę każdego miesiąca od 1 listopada do 31 marca. Inne dni z darmowym wejściem: 6 marca, 18 kwietnia, 18 maja, ostatni weekend września oraz 28 października.

Uwaga! Podczas darmowych dni powinniśmy spodziewać się wielu zagranicznych turystów oraz Greków.

Dojazd (aktualizacja 2017)

Delfy znajdują się niecałe 200 kilometrów od Aten oraz około 400 kilometrów od Salonik. Do Delf nie dojeżdżają pociągi, możemy skorzystać za to z publicznych autobusów lub wypożyczyć samochód.

Dojazd z Aten do Delf

Przejazdy z Aten do miasta Delfy obsługuje KTEL Fokidas. Jest to trasa Ateny - Amfissa, która zatrzymuje się po drodze w Livadei, Arahovie, Delfach oraz Itei. Rozkłady umożliwiają wyjazd na cały dzień do miasta Delfy i zwiedzenie świątyni oraz muzeum. Czas przejazdu to około 2,5 godziny. Pierwszy autobus z Aten rusza o 7:30, a ostatni powrót jest o 18:15. Autobus zatrzymuje się na samym początku współczesnego miasta Delfy.

Rozkład jazdy znajduje się pod tym adresem.

Co istotne, możemy zakupić bilety online. Koszt przejazdu w jedną stronę to 16,40€.

Reklama