Podróże po Europie

Ferrara atrakcje, zabytki, ciekawe miejsca. Zwiedzanie miasta rodu d'Este

Ferrara to kolejna perełka włoskiego regionu Emilia-Romania, której historyczna część wpisana została na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO (w 1995 roku). Ferrara z tej okazji otrzymała zaszczytny tytuł "Miasta Renesansu" ("City of the Renaissance") jako wspaniały przykład ośrodka zaplanowanego i zbudowanego w epoce Odrodzenia, którego zabytkowa część pozostała nietknięta.

Ferrara swój złoty okres zawdzięcza dynastii d’Este, która zamieniła niewielkie miasto w jedno z najważniejszych europejskich centrów kultury i nauki oraz ważny port. Pierwszoplanowym śladem po ich bytności jest monumentalny zamek d’Este (Castello Estense), będący dziś jedną z najważniejszych wizytówek miasta.

Castello Estense - Zamek D'Este w Ferrarze
Castello Estense - Zamek D'Este w Ferrarze

Renesansowa Ferrara - pierwsze nowoczesne miasto Europy

Jeszcze w 1492 roku Ferrara była mniejsza o około połowę i charakteryzowała się niemal wyłącznie średniowieczną zabudową. Północny odcinek murów obronnych ówczesnego miasta przechodził mniej więcej tam, gdzie stoi słynny zamek Castello Estense. W tamtych czasach władzę nad księstwem sprawował Herkules I d’Este (Ercole d’Este), a sama Ferrara osiągnęła szczyt swojego rozwoju, przez co dotychczasowe miasto stało się nazbyt skromne i za mało reprezentacyjne.

Herkules podjął decyzję o ambitnej rozbudowie miasta w kierunku północnym. Zadanie to zlecił swojemu wojskowego inżynierowi oraz nadwornemu architektowi Biagio Rossettiemu, który w duchu epoki Odrodzenia zaprojektował całkiem nowy obszar miasta, znany dziś pod nazwą Addizione Erculea (Dodatek Herkulesa). W ciągu dziesięciu lat pracy udało mu się zbudować nową dzielnicę, wznieść wiele budynków publicznych i sakralnych oraz wytyczyć nowy pierścień murów obronnych.

Według historyków architektury Rossetti był pierwszym prawdziwym urbanistą we współczesnym rozumieniu tego słowa, który projektując swoje założenie wziął pod uwagę zarówno wymagania reprezentacyjne najbogatszych rodów, jak i potrzeby mieszkańców oraz praktyczne aspekty funkcjonowania tkanki miejskiej. Uważa się, że Ferrara po nadzorowanej przez niego rozbudowie zasłużyła na tytuł pierwszego nowoczesnego miasta Europy.

Jak zwiedzać Ferrarę?

Spacerując uliczkami Ferrary możemy przenieść się w czasie i poczuć jak wyglądało to włoskie miasto wiele stuleci temu. Opisywane przez nas zabytki i atrakcje Ferrary znajdują się w większości na terenie historycznego centrum, czyli na obszarze zamkniętym wewnątrz długiego na około 9 km pierścienia muru obronnego (z którego lwia część przetrwała do dziś). Cała historyczna część Ferrary znajduje się w zasięgu spaceru i wszędzie bez problemu dojdziemy pieszo.

Dworzec kolejowy w Ferrarze (wł. Stazione di Ferrara) oddalony jest o niecałe 20 minut spacerem od serca starego miasta.

Miasto rowerów

W kwestii infrastruktury rowerowej Ferrara jest porównywalna, oczywiście z zachowaniem wszelkich proporcji, do Amsterdamu. Miasto zostało dostosowane do tego środka transportu, a w centrum szybciej spotkamy kogoś na rowerze niż w samochodzie.

Jeśli zdecydujemy się wypożyczyć rower, to warto przejechać się wzdłuż dobrze zachowanych murów miejskich (dookoła historycznego centrum). Władze miasta przygotowały dedykowaną ścieżkę rowerową z dobrymi oznaczeniami i informacjami. Oczywiście, mając więcej czasu, możemy przespacerować tę trasę na nogach.

Zwiedzanie Ferrary - co warto zobaczyć?

Bez większej przesady można pokusić się o stwierdzenie, że Ferrara jest otwartym muzeum architektury - w końcu cały obszar historycznego centrum trafił na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Na odwiedzających czekają tu wspaniałe kościoły i świątynie, renesansowe pałace i rezydencje z czasów rządów dynastii d’Este (niektóre z nich zajmowali sami władcy, a inne należały do przedstawicieli ich dworu oraz ambasadorów), fortyfikacje obronne (z murami, wieżami i bramami) oraz niezwykle urokliwe średniowieczne uliczki.

Atrakcje Ferrary, zabytki, ciekawe miejsca

Zamek d’Este - od średniowiecznej warowni do renesansowego pałacu

Wzniesiony z czerwonej cegły Zamek d’Este (wł. Castello Estense) stoi w samym sercu historycznej Ferrary i otacza go wypełniona wodą fosą. Do dwukondygnacyjnej warowni prowadzą trzy bramy, a każda z nich posiada most zwodzony (obecnie służą one bardziej za dekoracje, gdyż i tak nie są podciągane na noc).

Inicjatorem wzniesienia twierdzy był książę Mikołaj II Kulawy (Nicolò II). Co jednak charakterystyczne dla włoskich zamków miejskich okresu średniowiecza - jego pierwotnym zadaniem nie była obrona władcy przed wrogiem zewnętrznym, a ochrona przed ewentualnymi spiskowcami lub buntem mieszkańców. Obawy Mikołaja nie były zresztą pozbawione podstaw, gdyż jego polityka fiskalna doprowadziła chwilę wcześniej do wybuchu rebelii. Zamek wzniesiono w sąsiedztwie istniejącej rezydencji rodu d’Este (obecny ratusz). Przy budowie wykorzystano istniejącą wieżę obronną (zwaną Wieżą Lwa) będącą elementem średniowiecznych fortyfikacji. Obie budowle połączono krytym korytarzem Via Coperta.

Szczęśliwie dla władców nigdy nie musieli oni ukrywać się tu przed własnymi poddanymi. W połowie XV stulecia rozpoczęła się przebudowa warowni w renesansowy pałac, który stał się najważniejszym symbolem miasta.

Obecnie zamek pełni funkcję biletowanej atrakcji turystycznej. Do zwiedzenia jest kilkadziesiąt pomieszczeń. Część dolna zamku przybliży nam życie dawnych mieszkańców (do zobaczenia są: gotyckie sale, kuchnia, więzienia i lochy), a na górnych poziomach znajdziemy m.in. taras, kaplicę, pokoje z pięknymi freskami na sufitach oraz kilka pomieszczeń przekształconych w galerię sztuki.

To, co powinno zainteresować wszystkich fanów historii, to lochy oraz więzienie - w tym cela, w której przetrzymywano księcia Gulio d’Este oskarżonego o spisek przeciw władcy Ferrary - księciu Alfonsowi I. Lochy oraz cele przetrwały w niemal nienaruszonej formie, więc po wejściu do środka musimy uważać na głowę (jest nisko). Innymi znanymi więźniami byli kochankowie Ugo oraz Parisina - Parisina (a dokładniej Laura Malatesta) była żoną Mikołaja III d'Este, a Ugo jej... pasierbem. Ich romans został niechybnie odkryty, po czym trafili do więzienia na zamku, gdzie ostatecznie skrócono ich o głowę.

Aktualne ceny biletów oraz godziny otwarcia zamku sprawdzimy na oficjalnej stronie zamku. W środku spędzimy do dwóch godzin.

Wieża Lwa - najlepszy punkt widokowy na miasto

Na zamku mieści się najlepszy punkt widokowy Ferrary - słynna Lwia Wieża (Lion's Gate), która powstała znacznie wcześniej niż sama warownia.

Wejście na wieżę jest możliwe za dodatkową opłatą 2€. Uwaga! Nie zostawiajmy wizyty na wieży na sam koniec, gdyż jej drzwi zamykane są na godzinę przed oficjalnym zamknięciem zamku.

Katedra w Ferrarze - miks romanizmu i gotyku

Najważniejszym zabytkiem sakralnym Ferrary jest imponująca katedra św. Jerzego (*wł. Duomo di Ferrara lub Basilica Cattedrale di San Giorgio Martire). Wzniesiona w XII wieku budowla słynie z imponującej fasady. Jej dolna część charakteryzuje się stylem romańskim. Warto zwrócić uwagę na zdobienia portalu - na tympanonie umieszczono płaskorzeźby, z których centralna przedstawia św. Jerzego, patrona miasta, walczącego ze smokiem. Górna część fasady wyróżnia się stylem gotyckim, a jej najciekawszym elementem jest loggia z płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny Sądu Ostatecznego.

Katedra przyciąga wzrok także w środku, a zanim wkroczymy do nawy przejdziemy przez wytyczone w XVIII wieku atrium (przedsionek).

Elementem wyróżniającym gmach katedry jest jego południowa strona, wzdłuż której ciągną się sklepiki z urokliwymi daszkami. Nad całością góruje wieża katedralna wzniesiona z białego i różowego marmuru, na którą nie można jednak wejść.

Muzeum Katedralne

Obok katedry powstało muzeum katedralne (wł. Museo della Cattedrale) utworzone w dawnym kościele San Romano. Nawet jeśli nie planujemy go odwiedzić, to warto zajrzeć przez kratę na otoczonymi arkadami dziedziniec kompleksu, pośrodku którego stoi studnia.

W muzeum przechowywane są najważniejsze dzieła sztuki związane z katedrą - w tym: relikwiarze, płaskorzeźby miesięcy z oryginalnych drzwi katedry, gobeliny czy manuskrypty. Do największych skarbów placówki należy obraz ołtarzowy przedstawiający św. Jerzego walczącego ze smokiem.

Ratusz - dawna siedziba władców z rodu d'Este

Naprzeciwko katedry stoi ratusz, który od XIII do XVI wieku był główną siedzibą rodu d’Este. Obecny wygląd fasady jest jednak zaledwie neogotycką rekonstrukcją i różni się od tego, jaki widywali władcy Ferrary. Ozdobą budowli jest brama prowadząca na wewnętrzny dziedziniec, którą flankują dwie rzeźby władców Ferrary (są to niestety jedynie kopie XV-wiecznych dzieł). Monument po prawej przedstawia Mikołaja III na koniu, a jego autorem był ceniony Leon Battista Alberti. Po lewej, w pozycji siedzącej, przedstawiono jego syna Borso.

Po wkroczeniu na dziedziniec (obecnie Piazza Municipale) w oczy rzucają się XV-wieczne schody prowadzące do wejścia (wł. Scalone D'Onore). Warto spróbować zajrzeć do wnętrza ratusza - dwie pierwsze z sal posiadają trochę oryginalnych renesansowych zdobień, ale nie powinniśmy jednak spodziewać się nazbyt wiele. Warto zapytać, czy możemy odwiedzić Pokój Księżnej (wł. Stanzino delle Duchesse) ze wspaniałymi XVI-wiecznymi panelami.

Al Brindisi - najstarsza winiarnia świata

Przy sąsiadującej z katedrą uliczce Via Adelardi odnajdziemy winiarnię (bar specjalizujący się w winie) Al Brindisi, której nazwa oznacza po prostu “toast”. Nie każdy przechodzący obok zdaje sobie jednak sprawę, że ten kameralny lokal jest prawdopodobnie najstarszą winiarnią na świecie! Najstarsze zapiski z nim związane pochodzą z 1435 roku. Co ciekawe, często bywał tutaj... Mikołaj Kopernik, który w młodości mieszkał w pokojach na piętrze! Miejsce to szczyci się również tym, że polubił je Jan Paweł II.

W środku znajdziemy kilka stolików i profesjonalną obsługę. Za kieliszek wina zapłacimy 2,5-5€, chociaż najwięcej pozycji kosztuje 3€ (do rachunku należy doliczyć 20% serwisu). Do wina otrzymamy niewielki poczęstunek, prawdopodobnie małą deseczkę z szynką.

Najstarszy bar z winem na świecie - Al Brindisi w Ferrarze
Najstarszy bar z winem na świecie - Al Brindisi w Ferrarze

Via delle Volte: średniowieczna ulica kupców

Niemal w samym sercu Ferrary odnajdziemy urokliwą, średniowieczną ulicę Via delle Volte. Po jednej jej stronie mieszkali bogaci kupcy, a po drugiej znajdowały się ich magazyny. Idąc przez całą długość ulicy raz po raz przechodzimy pod krytymi pasażami (zwanymi volte), które łączyły budynki z obu stron i umożliwiały kupcom swobodne przejście do swoich magazynów. Budynki przy Via delle Volte datowane są na XIV-XV wiek, a sama ulica rozciąga się na długości blisko dwóch kilometrów, co czyni ją jedną z najdłuższych zachowanych w oryginalnym stanie ulic okresu średniowiecza.

Średniowieczna ulica kupców w Ferrarze - Via delle Volte
Średniowieczna ulica kupców w Ferrarze - Via delle Volte

Corso Ercole I d'Este - reprezentacyjna ulica z epoki Odrodzenia

Do najwspanialszych i najbardziej reprezentacyjnych ulic Ferrary należy Corso Ercole I d'Este, która w przeszłości wypełniona była rezydencjami lokalnej arystokracji oraz ważnych przedstawicieli władzy. Ulica ta wytyczona została pod koniec XV wieku w trakcie renesansowej rozbudowy miasta przeprowadzonej przez Biagio Rossettiego i zainicjowanej przez księcia Herkulesa I (Ercole I). W zamyśle architekta miała ona pełnić funkcje typowo mieszkalne i być niedostępna dla szerokiej publiczności - dostęp do niej posiadali tylko mieszkańcy oraz zatrudniona przez nich służba. Na obu jej krańcach znajdowały się posiadłości należące do rodziny książęcej.

Przy Corso Ercole I d'Este przetrwało kilka imponujących renesansowych zabytków. Należą do nich słynny Diamentowy Pałac (Palazzo dei Diamanti), z którym sąsiaduje Palazzo Prosperi-Sacrati ze wspaniałym portalem wejściowym ozdobionym kolumnami w porządku korynckim.

Pałace Ferrary

Ferrara słynie z renesansowych pałaców, które wznoszono w czasach świetności rodu d'Este. Należały one zarówno do członków dworu książęcego, jak i lokalnej arystokracji oraz możnych przedstawiciele innych państw. Współcześnie w najważniejszych obiektach mieszczą się muzea oraz placówki kulturalne.

Palazzo Schifanoia - słynne freski oraz muzeum

Do najbardziej znanych pałaców w Ferrarze należy Palazzo Schifanoia, który co prawda aż tak nie imponuje swoją fasadą, ale jego wnętrza skrywają wspaniałe sale pałacowe oraz muzeum. Co ciekawe, budowla ta powstała jako miejsce organizacji imprez oraz sala bankietowa.

W głównej sali pałacu, Salone dei Mesi (pol. Salon Miesięcy), znajduje się jeden z najważniejszych świeckich fresków ściennych epoki Renesansu we Włoszech. Dzieło to oryginalnie składało się z 12 części, z których każda odpowiadała jednemu miesiącowi i przedstawiała sceny z nim związane. Malowidła powstały w drugiej połowie XV wieku na zamówienie księcia Borso d'Este, który do ich wykonania zaangażował najbardziej utalentowanych artystów z Ferrary.

Niestety, do dzisiaj przetrwały zaledwie sceny od marca do września. Z Salone dei Mesi przechodzimy do Sala delle Virtu (pol. Sali Cnót), pokoju udekorowanego pięknym drewnianym sufitem, który został wykonany w XV wieku przez Domenica di Paris.

Oprócz nich do odwiedzenia jest około dwudziestu pomieszczeń wypełnionych dziełami sztuki.

Po zwiedzeniu pałacu możemy zajrzeć do lapidarium mieszczącego się w dawnym kościele Santa Libera - Civico Lapidario (ex Chiesa di Santa Libera).

Palazzo dei Diamanti (Diamentowy Pałac) - Narodowa Galeria Sztuki

Pałacem o najbardziej unikatowej fasadzie jest z kolei Palazzo dei Diamanti, czyli Diamentowy Pałac. Jego fasada udekorowana została około 8000 małych marmurowych bloków w kształcie piramid zbliżonych wyglądem do diamentów, od których rezydencja bierze swoją nazwę. Podobne rozwiązanie zastosowano m.in. w kościele Gesù Nuovo w Neapolu

W środku mieści się Narodowa Galeria Sztuki z dziełami sztuki rozciągającymi się od XIII do XVI wieku, w której często organizowane są również warte uwagi wystawy czasowe.

Casa Romei

Chociaż nie ma w nazwie słowa pałac, dom Giovanniego Romei (Casa Romei) spokojnie może za taki uchodzić. Sam Romei był zarządcą nieruchomości rodziny d’Este, więc jego pozycja w tamtych czasach była bardzo wysoka. Dziś jego dom pełni funkcję muzeum, a w jego wnętrzu zobaczymy dwa najlepiej zachowane średniowieczne pokoje w Ferrarze.

Oprócz nich do zobaczenia jest również piękny dziedziniec oraz dwa piętra. Na pierwszym znajdziemy lapidarium oraz różne eksponaty archeologiczne (w tym kawałek oryginalnych łaźni wykopanych pod podłogą). Na drugim piętrze zobaczymy wystawy związane ze sztuką.

Palazzo Paradiso

W samym centrum miasta stoi XIV-wieczny Palazzo Paradiso, w którym dziś znajduje się biblioteka (Biblioteca Ariostea) posiadająca w swoich zbiorach około 400 tysięcy obiektów. Szczególnie warte uwagi są schody prowadzące biblioteki oraz Teatr Anatomiczny (trzeba udać się do punktu informacji w bibliotece z pytaniem o możliwość odwiedzenia).

Palazzo Costabili - Narodowe Muzeum Archeologiczne oraz neorenesansowy ogród

W pałacu tym mieści się dziś Narodowe Muzeum Archeologiczne (wł. Museo Archeologico Nazionale) skupiające się na znaleziskach z etruskiego miasta Spina. Rdzeń kolekcji stanowią obiekty odkryte w nekropoliach, które wskazują na wysoki poziom kulturowy ówczesnych mieszkańców oraz na ich dobrobyt. Spina znana była jako ważny port i ośrodek handlowy, a wystawiane obiekty wskazują na bogatą wymianę handlową oraz silne związki ze światem greckim.

Do pałacu przylega oddzielnie biletowany neorenesansowy ogród (opłata jest jednak symboliczna).

Inne pałace Ferrary

  • Palazzo Massari - XVI-wieczny arystokratyczny pałac, we wnętrzu którego mieszczą się trzy muzea: muzeum sztuki współczesnej i nowoczesnej, muzeum poświęcone Giovanniemu Boldiniemu oraz muzeum sztuki XIX wieku.

  • Palazzo Giulio d'Este - rezydencja ta zaprojektowana została prawdopodobnie przez Biagio Rossettiego, a jej pierwszym właścicielem był jeden z opisywanych przez nas spiskowców. Jego najbardziej charakterystycznymi elementami są marmurowy portal oraz umieszczony nad nim balkon.

Mury obronne i bramy miejskie

Historyczna Ferrara otoczona była długim na około dziewięć kilometrów pierścieniem murów obronnych, które w dużej mierze przetrwały do dziś. Fortyfikacje te powstawały etapami od końca XV wieku aż do pierwszych dekad XVII stulecia, kiedy władzę nad miastem przejęło Państwo Kościelne. Najstarsza struktura znajduje się w części północnej, a najnowsza w południowej.

Do naszych czasów przetrwały dwie oryginalne bramy. W północnym odcinku murów odnajdziemy Bramę Aniołów (wł. Porta degli Angeli) z początku XVI wieku, która swoją nazwę otrzymała na cześć nieistniejącego już kościoła. Brama ta wraz z przylegającym obiektem nazywana jest przez miejscowych Domem Kata. Według tradycji właśnie tędy miasto opuścił książę Cezar d’Este, który utracił księstwo swoich przodków i był ostatnim władcą Ferrary z rodu d'Este.

Druga z bram, Porta Paula (pol. Brama Pawła), znajduje się po stronie południowej. Jest ona znacznie bardziej okazała od bramy północnej. Wzniesiono ją w 1612 roku na zamówienie papieża Pawła V, który zlecił wzmocnienie tego odcinka murów.

Osoby zainteresowane renesansowymi fortyfikacjami i posiadające odpowiedni zapas czasu mogą wyruszyć na spacer dookoła przebiegu murów. Oprócz dwóch opisanych bram oraz długich odcinków muru czekają na nas również bastiony w formie strzał czy wieże (w tym dobrze zachowana Torrione del Barco).

Cimitero Monumentale della Certosa - monumentalny cmentarz w dawnym klasztorze Kartuzów

W północno-wschodnim krańcu historycznego centrum mieści się jedna z najbardziej urokliwych nekropolii we Włoszech. Pierwotnie znajdował się tu kompleks klasztorny zakonu Kartuzów, którego historia sięga XV wieku i okresu sprzed renesansowej przebudowy miasta. Pod koniec XVIII wieku, w trakcie inwazji wojsk napoleońskich, zakon został rozwiązany, a jego tereny przejęte. W pierwszych dekadach kolejnego stulecia zdecydowano o przekształceniu dawnego klasztoru w cmentarz, który dziś wypełniony jest unikatowymi przykładami zabytkowej architektury oraz wspaniałymi monumentami nagrobnymi.

Centralną część kompleksu stanowi kościół św. Krzysztofa (wł. Chiesa di San Cristoforo), który powstał w trakcie rozbudowy miasta nadzorowanej przez Biagio Rossettiego. W obie strony odchodzą od niego zakrzywione portyki, które składają się z około 30 arkad. Wśród licznych nagrobków wypatrzymy wiele mogących aspirować do miana dzieł sztuki (dwa z nich zaprojektował sam Antonio Canova). Zdecydowanie cmentarz ten powinien znaleźć się na naszej liście miejsc do odwiedzenia w Ferrarze!

Kościoły Ferrary

Oprócz imponującej katedry w Ferrarze odnajdziemy również kilka innych wartych uwagi zabytkowych kościołów. Niektóre świątynie są jednak zamknięte w dni powszednie i dostęp do nich możliwy jest wyłącznie w trakcie mszy świętych, a inne mogą być nieczynne przez kilka godzin w ciągu dnia. Poniżej opisaliśmy pokrótce kilka wybranych zabytków sakralnych Ferrary.

Klasztor Corpus Domini - jeden z największych sekretów Ferrary i miejsce spoczynku Lukrecji Borgii

Czynny klasztor klarysek Corpus Domini należy do mniej znanych zabytków Ferrary. We wnętrzu przynależącego do niego kościoła pochowano wielu członków rodu d’Este - wśród nich są księżę Alfons I oraz jego druga żona, słynna Lukrecja Borgia, córka papieża Aleksandra VI. Ich skromne nagrobki znajdują się w chórze. Świątynia jest możliwa do odwiedzenia w konkretnych godzinach i warto wcześniej je sprawdzić. Do środka wpuszczą nas zakonnice, które w ciągu dnia są zobowiązane do milczenia - warto to uszanować i ich nie zagadywać.

W klasztorze Corpus Domini przez ponad dwadzieścia lat przebywała Katarzyna de Vigri, patronka Bolonii, i założycielka bolońskiego klasztoru Bożego Ciała.

Fasada klasztornego kościoła wyróżnia się zabytkowym gotyckim portalem z niewielką rozetą.

Gesù - kościół jezuitów w Ferrarze

Wzniesiony w 1570 roku Chiesa del Gesù skrywa w sobie kilka unikatowych dzieł sztuki. W jednej z prawych kaplic zobaczymy malowidło autorstwa barokowego malarza Lo Spagnuolo, na którym artysta przedstawił Stanisława Kostkę. Bezpośrednio za ołtarzem głównym znajduje się z kolei monument nagrobny księżnej Barbary, małżonki księcia Alfonsa II.

Największym skarbem przechowywanym w świątyni jest jednak grupa z terakoty przedstawiającą scenę opłakiwania zmarłego Chrystusa, która wyszła spod dłuta Guido Mazzoniego.

Klasztor Sant'Antonio in Polesine

Ten położony w południowej części starego miasta aktywny klasztor Benedyktynek założony został przez Beatrice d’Este (w XIII w.) i początkowo stał samotnie na wyspie na rzece Po. Boczne kaplice tutejszego kościoła skrywają freski z XIII i XIV wieku stworzone przez artystów zainspirowanych twórczością Giotta.

Bazylika św. Jerzego poza murami (San Giorgio fuori le mura)

Ten najstarszy z kościołów Ferrary od VII do XII wieku pełnił funkcję katedry, po czym został przekazany jednemu z zakonów. Dzisiejszy wygląd świątyni oraz przylegającego do niej klasztoru jest efektem przebudowy przeprowadzonej przez wspomnianego przez nas już wielokrotnie Biagio Rossettiego.

Kościół św. Franciszka (San Francesco)

Mimo że historia tej świątyni sięga okresu średniowiecza, to jej obecny późnorenesansowy wygląd jest również dziełem Rossetiego. Budowla została przebudowana w ostatnich latach po zniszczeniach spowodowanych trzęsieniem ziemi w 2012 roku.

Santa Maria in Vado

Kolejnym wartym uwagi kościołem jest bez wątpienia Santa Maria in Vado. W środku czekają na nas: monumentalne organy, piękne freski sufitowe, kolorowe malowidła ścienne, a także nietypowy układ samej świątyni. Miejsce to od dawna jest celem licznych pielgrzymek, gdyż to właśnie tu według tradycji w 1171 roku wydarzył się cud i krew spłynęła z hostii.

Ferrara poza utartym szlakiem

Po zobaczeniu najbardziej znanych zabytków Ferrary wciąż jeszcze odnajdziemy kilka miejsc, na które warto skierować naszą uwagę. Wśród nich warto wymienić:

  • Rotonda Foschini - jednym z sekretów historycznego centrum Ferrary jest owalny dziedziniec mieszczący się w wewnątrz gmachu miejskiego teatru. Co ciekawe, znajduje się on bezpośrednio przy zamku i niewielu turystów na niego trafia.

  • Piazza Ariostea - plac ten powstał podczas renesansowej przebudowy miasta i pierwotnie nosił dumną nazwę Piazza Nuova (pol. Nowy Plac), gdyż planowano przenieść tu rynek (do czego ostatecznie nie doszło). W poprzednim stuleciu plac został obniżony i zyskał obecny kształt, dzięki czemu można było zorganizować na nim wyścigi konne (Palio di San Giorgio). Dziś w jego centralnej części stoi renesansowa kolumna zwieńczona posągiem lokalnego poety Ludovico Ariosto.

Ferrara wieczorem

Ferrara należy do przyjemnych miast na wieczorne spacery. Tętniąca życiem okolica katedry przypomina nam o tym, że jesteśmy w mieście uniwersyteckim, a słynny zamek d'Este dzięki podświetleniu (którego część odbija się w wodzie) zyskuje całkiem inny charakter.

Co zjeść w Ferrarze?

Odwiedzając Ferrarę warto spróbować jednej z tutejszych tradycyjnych potraw - słynnych Cappellacci di zucca, czyli małych makaronowych "pierożków" z nadzieniem z dyni oraz sera (np. Parmigiano Reggiano). Podawane są one na kilka sposobów - na przykład z sosem al Ragu (znanym w Polsce z bardziej swojskiej nazwy sos Bolognese) lub z sosem śmietanowym. Co ciekawe, najstarsze zapisane przepisy na Cappellacci di Zucca Ferraresi datowane są na epokę Odrodzenia. Nazwa przysmaku nawiązuje do jego wyglądu - pierożki przypominają czapki, które przywdziewali na siebie dawni chłopi. Cappellacci di zucca serwowane są prawie wszędzie, zaczynając od restauracji, a na kawiarniach kończąc.

Innym z tradycyjnych dan jest Pasticcio di Maccheroni, czyli zapiekanka z makaronem, która przywędrowała do Ferrary w XV wieku wraz z Eleonorą Aragońską, córką króla Neapolu Ferdynanda. Dawniej potrawa ta była przeznaczona na czas karnawału, lecz dziś restauracje serwują ją przez cały rok.

Ferrara: wskazówki i informacje praktyczne

Karta turystyczna MyFe Card

Jeśli planujemy aktywne zwiedzanie Ferrary warto zapoznać się z ofertą karty turystycznej MyFe Card, która umożliwia darmowe wejście do wielu najważniejszych miejskich muzeów. Istnieją trzy warianty karty: 2-, 3- oraz 6-dniowy. Co jednak warte podkreślenia - karta ta opłaca się nawet w przypadku przyjazdu na zaledwie jeden dzień, gdyż w jej skład wchodzą: zamek d’Este (Castello Estense) oraz Palazzo Schifanoia, a suma biletów wstępu do obu atrakcji przewyższa koszt zakupu karty w wersji dwudniowej.

Więcej informacji o karcie MyFe Card znajdziecie na oficjalnej stronie.

Jak dojechać do Ferrary z Bolonii?

Do Ferrary najłatwiej dojechać pociągiem. Podróż z Bolonii trwa zaledwie 30 minut, a pociągi kursują nawet kilkadziesiąt razy dziennie. Za bilet na pociąg regionalny (w jedną stronę) zapłacimy poniżej 5€.

Ile czasu zaplanować na zwiedzanie Ferrary?

Przy dobrej organizacji zwiedzimy Ferrarę w trakcie jednodniowej wycieczki. W tym czasie zdążymy przespacerować po historycznym centrum oraz zwiedzić zamek, wybrane pałace i najważniejsze kościoły.

Jeśli pragnęlibyśmy odwiedzić większość muzeów i zabytków, to możemy rozważyć nocleg na miejscu i pobyt dwudniowy.

Jeśli zdecydujemy się przyjechać na kilka godzin lub cały dzień, to warto być na miejscu jak najwcześniej, aby spokojnie pospacerować po historycznych uliczkach jeszcze przed otwarciem najważniejszych atrakcji.

Punkt informacji turystycznej

Punkt informacji turystycznej w Ferrarze znajduje się na terenie zamku d’Este, w tym samym miejscu co sklep zamkowy oraz kasa biletowa. Na miejscu możemy otrzymać darmową mapę oraz niezbędne informacje potrzebne do zwiedzania miasta. Aktualne godziny otwarcia punktu sprawdzimy na oficjalnej stronie.

Reklama