Charleroi - atrakcje oraz zwiedzanie największego miasta belgijskiej Walonii

Gdyby spojrzeć na liczby okazałoby się, że Charleroi, największe miasto belgijskiego regionu Walonia, to turystyczna potęga Europy. Co roku przylatują tu miliony turystów. Jest tylko jeden problem - większość z nich wsiada w autobus i swój pobyt w mieście ogranicza do lotniska oraz ewentualnie stacji kolejowej. Opisy z przewodników nie zachęcają do pozostania tu na dłużej. A jednak naszym zdaniem miasteczko skrywa kilka interesujących obiektów.

Znaczenie nazwy Charleroi

Nazwa Charleroi oznacza "króla Karola" i została nadano miastu na cześć Karola II Habsburga, władcy Hiszpanii do którego należało dzisiejsze terytorium Belgii. Wcześniej miasto nosiło nazwę Carnotus i Charnoy.

Zwiedzanie Charleroi

Z całą pewnością miasto zainteresuje miłośników zabytków techniki oraz tych, którzy nad piękno przyrody przedkładają muzealne sale. Charleroi może stać się również dobrą bazą do wycieczek po centralnej Belgii.

Chcąc wpaść tu tylko na chwilę musimy liczyć się z tym, że niektóre z atrakcji są oddalone od historycznego centrum - dotyczy to zwłaszcza wpisanej na listę UNESCO kopani węgla Bois du Cazier.

Atrakcje Charleroi - co warto zobaczyć w Charleroi?

Bois du Cazier - zabytek z listy UNESCO w Charleroi

Kopalnia węgla założona w 1822 roku doczekała się w swojej historii trzech szybów. W latach 50. XX wieku zatrudniała ponad 700 pracowników, z czego większość stanowili imigranci. W 1956 roku doszło tu do katastrofy - zbyt wcześnie uruchomiony mechanizm wciągający uległ uszkodzeniu, pękły kable, a iskra spowodowała pożar. Ogień rozprzestrzeniał się pod ziemią z przerażającą prędkością. Mimo szybkiej akcji ratowniczej udało się uratować jedynie dwanaście osób. Zginęło 262 pracowników zakładu (głównie Włosi, ale także Grecy i Polacy). Wypadek odbił się szerokim echem w całej Europie - Belgowie zmuszeni zostali do zrewidowania swoich przepisów bezpieczeństwa, osłabła też włoska emigracja do Walonii. Na skutek zmian polityki energetycznej UE oraz silnej konkurencji kopalnia została zamknięta w 1967 roku.

W 2002 roku otwarto tu Muzeum Przemysłu prezentujące historię oraz najważniejsze problemy regionu, następnie przeniesiono tu zbiory Muzeum Szkła (Musée du Verre).

Osobna wystawa poświęcona jest ofiarom katastrofy z 1956 roku. W 2012 roku Bois du Cazier wpisano na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jako jedno z "górniczych miejsc Walonii" (obok tego typu obiektów w Hornu, Blegny, Houdeng-Aimeries i Liege).

Do kopalni dojechać możemy tramwajem z dworca Charleroi Sud. Wysiąść należy na przystanku Marcinelle Cazier. Ceny biletów oraz godziny otwarcia muzeów sprawdzimy na oficjalnej stronie

Beffroi (Belfry) i ratusz (Hôtel de ville de Charleroi)

(Rue du Beffroi)

To jedna z najmłodszych wież wpisanych na listę UNESCO razem z podobnymi obiektami w Belgii i we Francji. W okresie międzywojennym podjęto decyzję o budowie nowego ratusza. Budynek zaprojektowało dwóch architektów: Jules Cézar i Joseph André. Pewne problemy pojawiły się podczas wznoszenia wieży, całość miała bowiem stanąć na terenie górniczym, narażonym na osiadanie. U podstaw wykonano więc dodatkowe żelbetonowe wzmocnienie a poszczególne części wieży wzmocniono cylindrami trzymającymi konstrukcję w pionie.

Warto spróbować wejść do budynku i obejrzeć zabytkową klatkę schodową. Co jakiś czas można też wspiąć się na szczyt beffroi - niestety brak bliższych informacji na temat tego w jakich dniach i godzinach jest ona otwierana dla turystów. Na wieży umieszczono carillon, który wygrywa melodie skomponowane przez walońskiego barda Jacquesa Bertranda.

Architektura historyzmu, secesji i modernizmu

Przełom XIX i XX wieku to okres szybkiego rozwoju miasta. W tych latach i w okresie międzywojennym powstało wiele interesujących budynków.

Z tych najciekawszych wymienić należy:

• eklektyczny pasaż handlowy (Passage de la Bourse),
• ozdobiony sgrafitto "Złoty Dom" (Maison dorée, Rue Emile Tumelaire 39),
• La maison Lafleur (Boulevard Solvay),
• stylizowane na zamek koszary (Caserne Caporal Trésignies),
• zbór protestancki (Boulevard Audent 22),
• dworzec kolejowy (Gare de Charleroi-Sud).

Kościół pw. świętego Krzysztofa (Église Saint-Christophe de Charleroi)

Jego najstarsze zachowane fragmenty pochodzą z XVIII wieku (z XVII-wiecznej świątyni pozostał jedynie kamień węgielny). Podczas przebudowy w 1956 roku nowe elementy ustawiono w taki sposób, że dawny kościół stał się transeptem nowego. Bywa on nazywany bazyliką choć nigdy nie otrzymał takiego tytułu. Podobno określenie to pochodzi od słów ówczesnego burmistrza miasta, który żądał budowy bazyliki jako zadośćuczynienia za mord na mieszkańcach miasta dokonany przez członków kolaboracyjnego ruchu rexistów.

Muzeum Fotografii

(Avenue Paul Pastur 11)

Muzeum prezentuje kolekcję założonej w 1978 roku fundacji Photographie Open, której celem było gromadzenie fotografii artystycznej. Aktualne godziny otwarcia oraz ceny biletów sprawdzimy na oficjalnej stronie

Arboretum i zamek Monceau-sur-Sambre

(Place Albert Ier 34)

Na przedmieściach Charleroi znajduje się miejsce, gdzie można odpocząć od przemysłowego klimatu miasta. To park mieszczący założone kilkadziesiąt lat temu arboretum. Dawniej były to prywatne teren zielone przynależne właścicielom XVII-wiecznej posiadłości, która do dziś znajduje się na obszar parku. Możemy tu dojechać autobusem (wyjeżdża spod dworca) lub koleją (kierunek zachodni, stacja Monceau-sur-Sambre).

Pomniki bohaterów komiksowych

Nie od dziś wiadomo, że Belgia słynie z komiksów. W Charleroi możemy zobaczyć kilka kolorowych rzeźb poświęconych najpopularniejszym postaciom tego medium. Są to: Sprycjan i Fantazjusz (okolice przystanku Janson), Ptyś i Bill (róg Boulevard Joseph II i Boulevard Zoé Drion), Marsupilami (plac Jules Hiernaux) i Lucky Luke (okolice parku Reine Astrid).

Miejsca pamięci z czasów pierwszej wojny światowej (dwie bitwy nad Sambrą 1914 i 1918)

Istnieje kilka szlaków turystycznych wiodących po okolicznych polach bitew z lat 1914-18.

W granicach Charleroi znajduje się Muzeum Lekkiej Piechoty, zlokalizowane w dawnych koszarach (Caserne Caporal Trésignies, Avenue du Général Michel 1/B).

Ciekawostki o Charleroi

• 22 lipca w dzień świętej Marii Magdaleny w dzielnicy Jumet odbywa się barwna procesja. Poza mieszkańcami miasta pojawiają się rekonstruktorzy przebrani w mundury różnych formacji wojskowych. Procesja upamiętnia ustanie zarazy, które przypisywano wstawiennictwu świętej. Wydarzenie zostało wpisane na listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO.

• W latach 80. i 90. mieszkańcy dzielnicy Marcinelle byli terroryzowani przez seryjnego mordercę i pedofila Marca Dutroux. Ponoć podczas niektórych wycieczek po mieście przewodnicy pokazują dom, w którym mieszkał przestępca.

• W mieście urodził się Georges Lemaître - ksiądz katolicki i jeden z bardziej znanych fizyków XX wieku, twórca teorii Wielkiego Wybuchu.

Okolice Charleroi

Charleroi to świetna baza do wycieczek po środkowej Belgii. Miasto jest dobrze skomunikowane, możemy stąd udać się do średniowiecznego Namur, na pole bitwy Waterloo, do romańskiego kościoła św. Gertrudy w Nivelles, do La Louviere (lista UNESCO) oraz wielu innych ciekawych miejsc.

Krótka historia Charleroi

Wykopaliska archeologiczne potwierdzają istnienie na tych obszarach osadnictwa z czasów rzymskich. Resztki dawnych willi odnaleziono na terenie dzielnic: Gilly, Gosselies i Montignies-sur-Sambre. W średniowieczu istniała tu wioska nazywana Carnotus, która najprawdopodobniej była własnością klasztoru Lobbes. Do połowy XVII wieku nie mieszkało tam więcej niż sto osób.

Sytuacja zmieniła się po zakończeniu wojny francusko-hiszpańskiej z 1659 roku. Pokój pirenejski przewidywał zmianę granicy z Francją, stąd Hiszpanie postanowili wzmocnić tereny należącego do nich hrabstwa Namur. Wybór padł na niewielką wioskę Charnoy, gdzie postanowiono wznieść potężną twierdzę. Nazwę osady przemianowano na Charleroi. Szpiedzy francuscy dość szybko odkryli wrogi plan i poinformowali o nim króla Francji. Ten nie zwlekał z decyzją i nim twierdza została ukończona przez przeciwnika, wysłał ku niej swe wojska. Przerażeni Hiszpanie opuścili niedokończoną budowlę, Francuzi zaś dokończyli ich dzieła.

Położenie sprawiło, że Charleroi regularnie przechodziło z rąk do rąk, a jego otoczenie bardzo często stawało się polem bitwy. Walczyli tutaj Hiszpanie, Francuzi oraz Niemcy. W 1794 roku podczas bitwy pod pobliskim Fleurus żołnierze rewolucyjnej Francji wykorzystali balon obserwacyjny do śledzenia ruchów przeciwnika. W 1815 roku w okolicach odległego o około 35 kilometrów Waterloo doszło do jednej z najważniejszych bitew w historii ludzkości - ostatecznej klęski Napoleona.

Przez krótki czas miasto należało do królestwa Niderlandów, ale po rozruchach z 1830 roku znalazło się w granicach niepodległej Belgii. Rewolucja przemysłowa doprowadziła do szybkiego rozwoju Charleroi - jak grzyby po deszczu wyrastały nowe fabryki, kopalnie i huty. Miasto było drugim co do wielkości ośrodkiem przemysłowym Belgii.

Duże zniszczenia przyniosła I wojna światowa - doszło tu do bitwy w której wojska niemieckie pokonały Francuzów. Jednocześnie Niemcy splądrowali miasto, dokonali grabieży (wymuszając na mieszkańcach olbrzymie kontrybucje) i wymordowali dziesiątki cywilów. Po II wojnie światowej rozpoczęła się epoka upadku Charleroi - zamierał przemysł ciężki, zamykano kolejne kopalnie i huty. W 1956 roku w Marcinelle (przedmieścia Charleroi) doszło do katastrofy w kopalni węgla - zginęły 262 osoby w tym ośmiu Polaków. Dziś Charleroi prezentuje typowy obraz miasta post-przemysłowego - mimo to znajduje się tu kilka ciekawych zabytków.