Lewocza (Levoča) - atrakcje, zwiedzanie i informacje praktyczne

Wielu turystów wybierających się do Spiskiego Podgrodzia omija leżącą po drodzę Lewoczę. To duży błąd bo w mieście zachowało się wiele ciekawych zabytków, zwłaszcza dla miłośników architektury gotyckiej.

Lewocza (Levoča) - nazwa

Nazwę miasta wywodzi się najczęściej od przepływającej przezeń rzeki Levočský potok. Miano rzeki oznaczało prawdopodobnie lewy dopływ. Całkiem niedawno pojawiła się inna teoria: profesor Jaromír Krško powiązał etymologię nazwy miasta, z określeniem obszaru, na którym często występują powodzie.

Lewocza (Levoča) - zwiedzanie

Większość zabytków znajduje się w ścisłym centrum miasta. Na obejrzenie ich z zewnątrz powinno wystarczyć nam nie więcej niż trzy godziny. Trzeba jednak pamiętać, że w Lewoczy działa szereg placówek muzealnych - taka wizyta odpowiednio wydłuży czas zwiedzania. Sporo czasu zajmie również spacer na Mariańską Górę.

Do najciekawszych budowli należą:

Mury obronne

To jeden z najcenniejszych zabytków miasta. Powstały prawdopodobnie w XIII wieku, kiedy to po pierwszym najeździe mongolskim zaczęto wznosić fortyfikacje na terenie całego kraju. Umocnienia zostały poważnie uszkodzone w czasie powstania Rakoczego. W XVIII wieku straciły swą użyteczność i zostały częściowo rozebrane. Na całe szczęście do dziś pozostały ich bardzo obszerne partie z dwoma bramami (i resztkami trzeciej) oraz sześć baszt (z kilkunastu wzniesionych w średniowieczu). Co ciekawe brama w północnej części murów nazywana jest Polską (tędy biegła droga wiodąca do naszego kraju). Po drugiej stronie znajduje się Brama Koszycka. Fortyfikacje najlepiej zachowały się od strony drogi Probstnerova cesta.

Zabudowa rynku

Prawdziwą dumą mieszkańców Lewoczy jest obszerny rynek (dziś Námestie Majstra Pavla), którego pierzeje tworzą piękne kamieniczki pochodzące z różnych epok. Warto dłużej zatrzymać wzrok na: domu Turzonów (numer 7, z piękną renesansową attyką i zdobioną fasadą), domu Mistrza Pawła (numer 20, tu mieścił się warsztat słynnego rzeźbiarza z Lewoczy, dziś - muzeum jego pamięci), domu Krupka (numer 44, z iluzjonistycznymi malowidłami na fasadzie), Wielkim i Małym Domu Żupnym (numery 59 i 60, dawne siedziby administracji Żupy Spiskiej).

Klatka hańby (Klietka hanby)

(Námestie Majstra Pavla)

Inaczej nazywana też klatką błaznów jest rodzajem średniowiecznego pręgierza. Skazańców zamykano w środku i wystawiano na widok publiczny. Najczęściej trafiali tu ludzie zakłócający ciszę nocną, choć podobno sąd w Lewoczy wysyłał tu z reguły kobiety podejrzane o rozpustę. Dlatego też narzędzie kary przyozdobiono metalowymi ornamentami w kształcie lilii i serc. Klatka znajduje się pomiędzy ratuszem, a kościołem ewangelickim.

Kościół św. Jakuba w Lewoczy (Chrám svätého Jakuba)

(Námestie Majstra Pavla 53)

Gotycki kościół, którego wieża widoczna jest już z daleka to jedna z najcenniejszych budowli miasta. Powstał w XIV wieku i mimo wielu zawieruch dziejowych dotrwał do naszych naszych bez większych zmian (nie licząc dobudowania nowej wieży w XIX wieku). Uznawany za arcydzieło sztuki gotyckiej posiada bardzo cenne wyposażenie. Prawdziwą perełką jest ołtarz główny wykonany przez Mistrza Pawła z Lewoczy - prawdopodobnie najwyższy ołtarz gotycki na świecie. W trzech nawach przetrwały także inne zabytkowe rzeźby - część także z warsztatu Mistrza Pawła.

Uwaga! Wstęp do kościoła poza nabożeństwami jest płatny, bilety możemy kupić po przeciwnej stronie Námestie Majstra Pavla. Niedawno na wieży udostępniono punkt widokowy. [stan na listopad 2019]

Renesansowy ratusz (Radnica)

(Námestie Majstra Pavla 2/2)

Monumentalna budowla w samym centrum miasta to ratusz wybudowany po wielkim pożarze w XVI wieku. Niewielkiej przebudowy dokonano w XIX wieku. Ratusz związany jest z legendą o Białej Damie czyli Júli Korponayovej, która w XVIII wieku została niewinnie oskarżona o zdradę i stracona w Győrze. Jej historię rozsławił węgierski pisarz Mór Jókai w swojej powieści "Biała dama z Lewoczy. Romans historyczny". Dziś w ratuszu działa oddział Muzeum Spiskiego.

Kościół ewangelicki

(Námestie Majstra Pavla 3/3)

Typowy dla wielu spiskich miast układ długiego rynku, gdzie sąsiadują ze sobą świątynia katolicka i protestancka znajdziemy również w Lewoczy. Zbudowany na planie krzyża greckiego kościół protestancki pochodzi z XIX wieku i powstał na miejscu dawnych jatek.

Stary kościół minorytów (Gymnaziálny kostol)

(Kláštorská 555/39)

Gotycka świątynia halowa, została przebudowana w okresie baroku. Popularnie nazywany gimnazjalnym ze względu na to, że w dawnych wiekach pełnił rolę parafii dla pobliskiej szkoły.

Nowy kościół i klasztor minorytów (Kostol a kláštor minoritov)

(Košická 66/2)

Kiedy XVIII-wieczny pożar zniszczył dawny kościół św. Ducha zdecydowano się wznieść tu barokowe założenie klasztorne, które dotrwało do dziś w praktycznie niezmienionym stanie. Uwaga! Mimo, że jest to zabytek pomijany przez większość przewodników to jednak zdecydowanie warto wejść do środka - ze względu na przepiękne freski zdobiące sklepienie świątyni.

Bazylika Marii Panny na Mariańskiej Górze

(Mariánska Hora 1118/2)

Około pięć kilometrów od centrum, na widocznym z daleka wzgórzu, wznosi się jedno z najstarszych miejsc pielgrzymkowych na Słowacji. Gotycką świątynię odwiedził w 1995 roku papież Jan Paweł II.

Lewocza (Levoča) - informacje praktyczne [stan na listopad 2019]

• Miasto jest skomunikowane z innymi częściami kraju dzięki połączeniom autobusowym. Dojedziemy stąd do Koszyc, Preszowa czy pobliskiego Popradu. Pojedyncze autobusy kursują również do Pragi. Uwaga! Mimo tego, że do miasta prowadzą tory kolejowe to nie są one używane. Czasem w sezonie uruchamia się połączenia turystyczne do Spiskiej Nowej Wsi, zdarza się to jednak bardzo rzadko.

• Dworzec autobusowy położony jest niewiele ponad kilometr od Starego Miasta przy ulicy Železničný riadok. Do ścisłego centrum dotrzemy stąd po krótkim spacerze ulicami Michala Hlaváčka i Kasárenską.

• Najważniejszą placówką muzealną na terenie miasta jest tzw. Muzeum Spiskie (SNM-Spišské múzeum). Uwaga! De facto składa się ono z czterech osobnych muzeów: Dom Mieszczański (Sídelná budova, Námestie Majstra Pavla č. 40), Ratusz (Historická Radnica, Námestie Majstra Pavla 2/2), Dom Mistrza Pawła (Dom Majstra Pavla, Námestie Majstra Pavla 20) oraz tzw. Stare Muzeum (Staré Múzeum, Mäsiarska č.18). W mieście działa jeszcze Muzeum Oświatowe (Múzeum špeciálneho školstva v Levoči, Námestie Majstra Pavla 28).

• Obrzeża miasta oraz okoliczne wioski są zamieszkane przez mniejszość romską. Zdecydowanie odradzamy zapuszczanie się w tamte rejony na wycieczki (najczęściej takie osiedla noszą nazwę Rómska osada). W razie jakichkolwiek problemów z przedstawicielami tej nacji (żebranie, próby kradzieży) najlepiej poprosić o pomoc miejscowych lub spróbować schować się w najbliższym sklepie czy budynku użyteczności publicznej.

Gdzie nocować w Lewoczy?

Miasto nie cieszy się szczególną admiracją wśród turystów więc oferta turystyczna nie jest tu szczególnie rozwinięta. Dzięki temu jednak ceny wynajmu pokoi w Lewoczy mogą okazać się niższe niż w pobliskim Popradzie.

Dobrym przykładem taniego i zlokalizowanego w samym centrum pensjonatu jest Penzión Oaza (Nová 65 ; wspólne łazienki, odległość od dworca ok. kilometr).

Turyści z nieco bardziej zasobnym portfelem mogą skorzystać z Hotelu u Leva (Namestie Majstra Pavla 25 ; lokalizacja w centrum Starego Miasta, pokoje z prywatnymi łazienkami, możliwość wykupienia śniadania).

Zmotoryzowani mogą zatrzymać się w Villa Mia (Popradská 23 ; położenie przy wylotówce na Poprad, pokoje z prywatnymi łazienkami).