Le Panier - stare miasto w Marsylii

Le Panier, najstarsza dzielnica Marsylii, wydaje się najbardziej barwnym obszarem tego multikulturowego miasta. Wąskie uliczki i schody pełne atmosfery jakby żywcem wyjętej z Neapolu, historyczne budynki i wszechobecna sztuka uliczna (street art). Wszystko to wymieszane ze sobą tworzy oryginalną mieszankę jakże inną od pozostałych dzielnic miasta.

Le Panier umownie rozpoczyna się za ratuszem i powoli rozciąga się w górę. Oryginalnie stare miasto powstało na trzech wzgórzach, powinniśmy się więc szykować na trochę wysiłku planując dłuższy spacer.

Nazwa Le Panier oznacza po prostu koszyk. Skąd taka nazwa? Prawdopodobnie od jednego z zajazdów znajdującego się w miejscu dzisiejszej ulicy Rue Panier.

Historia

Obszar ten zamieszkały był już przez Greków, którzy utworzyli w VII wieku przed naszą erą w miejscu dzisiejszej Marsylii kolonię o nazwie Massalia. Na jednym z placów wypełnionych knajpkami w przeszłości znajdowała się grecka agora. Wzgórze zajmowali później również Rzymianie.

Dzielnica rozwinęła się pomiędzy XVI a XVIII wiekiem, kiedy osiedlali się tu bogaci kupcy zadowoleni z bliskości portu. To właśnie z tego okresu pochodzą najstarsze budynki. Struktura mieszkańców zmieniła się pomiędzy XVII a XVIII wiekiem, kiedy bogatsi lokatorzy zdecydowali oddalić się od portu i ich miejsce zaczęli zajmować imigranci. To właśnie przyjezdni z Sycylii, Korsyki czy Afryki wpłynęli na różnorodność dzielnicy.

Dolna część starego miasta ucierpiała znacznie w czasie II Wojny Światowej. Historyczne stare miasto ze swoją ściśniętą zabudową ciągnęło się kiedyś niemal do samego portu. Obszar przy nabrzeżu nazywany był Saint-Jean. Niemcy w 1943 roku z powodu problemów z kontrolowaniem wąskich przejść i uliczek zdecydowali o zburzeniu całych rzędów zabudowań. Wyburzono około 1500 domów. Zachowano jedynie budynki będące zabytkami lub mające wartość strategiczną.

Jedynym zwyczajnym domem, który przetrwał wyburzanie jest Hôtel de Cabre (adres: 27 Grand Rue). Dom powstał prawdopodobnie w pierwszej połowie XVI wieku. Co ciekawe, budynek został przesunięty o 90 stopni w trakcie powojennej przebudowy ulicy.

Zwiedzanie Le Panier

Najlepszym sposobem na zwiedzanie starego miasta jest zwyczajny spacer, najlepiej bez dokładnego planu, pomiędzy wąskimi uliczkami i placami. W przeszłości dzielnica Panier uchodziła za miejsce niebezpieczne, dziś jednak w ciągu dnia spotkamy tu przede wszystkim turystów i właścicieli knajpek oraz restauracji. Miasto włożyło wiele pracy, żeby zamienić zniszczony i przeludniony obszar w jedno z ulubionych miejsc odwiedzanych przez turystów. Mimo to warto zachować ostrożność, szczególnie po zmroku i daleko od głównych tras.

Warto również rozdzielić dolną oraz górną część starego miasto. Żeby poczuć unikalną atmosferę powinniśmy udać się w okolicę kompleksu La Vieille Charite. Dolna część starego miasta to nowsze ulice i zaledwie część zachowanym zabytków z oryginalnej zabudowy.

Dolna część starego miasta

Obszar bezpośrednio za marsylskim ratuszem nie różni się dziś bardzo od innych okolicznych dzielnic miasta. To, co wyróżnia dolną część starego miasta od reszty, to nieliczne zachowane historyczne budynki i struktury.

Idealnym przykładem jest Maison Diamantée, czyli budynek znajdujący się praktycznie na tyłach ratusza. Rezydencja powstała prawdopodobnie w połowie XVI wieku na zlecenie bogatych kupców. Nazwa kompleksu nawiązuje do fasady pokrytej popularnym we Włoszech wzorem nawiązującym do uciętych w połowie diamentów. Warto spróbować zajrzeć do środka i zobaczyć piękne schody i klimatyczne zdobienia.

Kawałek dalej zobaczymy wspomniany wcześniej budynek Hôtel de Cabre (adres: 27 Grand Rue). Warto rozejrzeć się za tablicą informacyjną postawioną obok budynku, zobaczymy na niej zdjęcia prac podczas przesuwania budynku.

Pomiędzy dwoma wspomnianymi budynkami, patrząc na północ, zobaczymy chyba najbardziej imponujący kompleks dolnego miasta - The Hôtel Dieu. Przez osiem wieków w tym miejscu znajdował się główny szpital miejski, chociaż dzisiejszy kształt budynku to efekt wielu zmian i przebudowy z połowy XIX wieku. Kompleks po zakończeniu przebudowy oficjalnie otworzył sam Napoleon III. Od 2013 roku w budynkach działa pięciogwiazdkowy hotel InterContinental. W trakcie prac budowlanych w hotelu odkryto pozostałości po XII-wiecznej kaplicy oraz rzymską mozaikę, które można zobaczyć w części kulturalnej (Cultural Space) dostępnej dla osób z zewnątrz (do stycznia 2018 roku trwa remont i wizyty nie są możliwe).

Inne zabytki i ciekawe miejsca

• Pavillon Daviel - po północnej stronie Maison Diamantée stoi budynek będący w przeszłości gmachem sądu. Warto przyjrzeć się ciekawej fasadzie i balkonowi nad głównymi drzwiami. Naprzeciwko gmachu w przeszłości stała gilotyna.

• Place de Lenche - przyjemny plac otoczony kafejkami i kawiarniami górujący nad portem. Dokładnie w tym miejscu w przeszłości znajdowała się grecka agora i rzymskie forum. Nazwa placu pochodzi od bogatej rodziny, której rezydencja stała w tym miejscu. Niestety, kompleks został zburzony w 1943 roku.
• Kościół św. Wawrzyńca (Église Saint-Laurent) - na północno-zachodnim krańcu starego miasta, na wysokości murów fortu św. Jana, stoi jeden z najciekawszych budynków w całej Marsylii - XII-wieczny kościół Église Saint-Laurent. Niestety, wejście do kościoła rzadko kiedy jest możliwe. Jeśli zależy nam na zobaczeniu wnętrza możemy wybrać się na mszę świętą w niedzielę o 10:30 lub we wtorek i czwartek o 18:00 (stan na wrzesień 2017). Przy samym kościele powstał most pozwalający na bezpośrednie przejście do fortu.
• Kościół Notre-Dame des Accoules - chociaż z XIII-wiecznego kościoła niemal nic już nie zostało, to oryginalną częścią jest dzwonnica, która w przeszłości służyła do ostrzegania mieszkańców. Świątynia nie została zniszczona przez Niemców, ponad wiek wcześniej dopadła ją francuska rewolucja.

Górna część starego miasta

Górna część starego miasta to wąskie przejścia, kolorowe fasady domów, knajpki i restauracje oraz wszechobecne drewniane okiennice w różnych kolorach. Jeśli odwiedziliśmy kiedyś Neapol to nie zszokuje nas zwisające pranie i mieszkańcy siedzący na środku chodnika. Dzielnica jest też świetnym miejscem na ucieczkę od słońca, wśród wysokich budynków i wąskich przejść niemal zawsze jest cień.

Za największą perełkę dzielnicy Panier uważany jest La Vieille Charite. Ten imponujący kompleks służył w przeszłości jako przytułek dla schorowanych, starych i samotnych. Budowa rozpoczęła się w 1671 roku i trwała aż do 1749 roku, chociaż już po 30 latach oddana do użytku została kaplica stojącą na dziedzińcu zaraz przy wejściu. Budynek ma kształt prostokąta z trzypiętrowymi galeriami skierowanymi do środka.

Dziś mieszczą się tu muzea oraz centrum wystawowe. Znajdziemy tu m.in. Muzeum Sztuki Afryki, Oceanii i Amerykańskich Indian (Musée d'Arts Africains, Océaniens et Amérindiens, czynne od wtorku do niedzieli od 10:00 do 18:00) czy Muzeum Archeologiczne Morza Śródziemnego (Musée d'Archéologie Méditerranéenne, czynne od wtorku do niedzieli od 10:00 do 18:00). Nawet jeśli nie interesują nas muzea warto przyjść i zobaczyć sam kunszt architektoniczny kompleksu.

Wejście na teren obiektu jest bezpłatne, płatne są wejścia do konkretnych atrakcji. Możemy bez problemu wejść na dziedziniec i pospacerować po galeriach. Pamiętajmy, że muzea są nieczynne w poniedziałki.

Ta część miasta jest również miejscem ekspresji lokalnych artystów. Na murach zobaczymy dziesiątki ciekawych (i mniej ciekawych) prac - szczególnie na placu przed La Vieille Charite.

Inne zabytki i ciekawe miejsca

• Montée des Accoules - długie schody prowadzące w górę dzielnicy. Nierówne stopnie, żółte i różowawe fasady (w różnym stanie), historyczne lampy i wywieszone pranie - cała kwintesencja górnej części starego miasta. Warto wejść lub zejść nimi i poczuć unikalną atmosferę dzielnicy.

• Place des Moulins - historyczny Plac Wiatraków, w przeszłości znajdowało się tu ich kilkanaście, dziś niestety nie zachował się już żaden. Jeśli jednak dobrze się przyjrzymy w południowo-wschodnim rogu dostrzeżemy charakterystyczny okrągły kształt. Nie ma tu knajpek ani wielkiego ruchu, jest za to spokojny plac na środku którego rośnie kilka drzew. Sam plac otoczony jest kolorowymi fasadami. Nie każdemu miejsce to przypadnie do gustu.