Muzeum Historyczne w dawnym kościele Barfuesserkirche w Bazylei

Historyczne Muzeum Bazylei (niem. Historisches Museum Basel) składa się z trzech oddziałów. Najważniejszym z nich jest placówka utworzona w średniowiecznym kościele Barfüsserkirche, gdzie wystawiono najważniejsze eksponaty przedstawiające historię miasta od czasów antycznych aż do końca XX wieku.

Muzeum może pochwalić się jedną z najważniejszych kolekcji średniowiecznych eksponatów w całej Szwajcarii.

Pozostałe dwie placówki to:

• Muzeum Muzyki (niem. Musikmuseum) przedstawiające historię rozwoju tej dziedziny w Europie od XVI do XX wieku,
• Pałac Haus zum Kirschgarten, w którym znajduje się muzeum pokazujące życie codzienne mieszkańców Bazylei na przełomie XVIII i XX wieku.

Kościół Franciszkanów - historia budynku, w którym stworzono muzeum

Główny oddział muzeum historycznego znajduje się w dawnym przyklasztornym kościele Franciszkanów. Niemiecka nazwa świątyni to Barfüsserkirche, co możemy przetłumaczyć jako kościół bosych, co nawiązywało do ascetycznego życia zakonników.

Franciszkanie przebywali w Bazylei od pierwszej połowy XIII wieku. Początkowo zajmowali obszar poza murami miejskimi, aż w 1250 roku otrzymali pozwolenie na budowę kościoła w obrębie miejskich fortyfikacji. Nowa świątynia powstała w zaledwie trzy lata (1253-1256).

Dzisiejszy kształt budowli jest efektem wielkiej przebudowy w stylu późnogotyckim, która nastąpiła po tragicznym pożarze w 1298 roku. Ogień niemal doszczętnie zniszczył pierwotny budynek. Kościół, podobnie jak inne najważniejsze bazylejskie świątynie, powstał na planie bazyliki - z wyraźnym podziałem na nawę główną oraz chór z wysokim sufitem.

Kres kościoła Barfüsserkirche przypadł na początek reformacji i 1529 rok. Świątynie poważnie zniszczono w trakcie akcji usuwania katolickiej ikonografii, a sami Franciszkanie opuścili miasto. Leżący przy kościele cmentarz zamieniono na park publiczny. W kolejnych wiekach budynek kościoła wykorzystywano jako magazyn soli. Przechowywana w środku sól spowodowała na tyle poważne zniszczenia, że jeszcze pod koniec XIX wieku władze miejskie rozważały całkowite zburzenie budynku.

Ostatecznie uznano jednak, że dawny kościół można przerobić na miejskie muzeum historyczne. W latach 1890-1894 trwała zaawansowana rozbudowa obiektu. W 1894 roku muzeum udostępniono zwiedzającym.

Muzeum Historyczne Bazylei

Muzeum otworzone w dawnym kościele Barfüsserkirche zajmuje dwa poziomy. W głównej nawie rozmieszczono pojedyncze artefakty oraz informacje o historii Bazylei, a w części prowadzącej do chóru i w samym chórze zabytki religijne.

Więcej eksponatów wystawiono w podziemiach, które podzielone są na część antyczną (czasy Celtów oraz Rzymian) i średniowiecze.

W pomieszczeniu pomiędzy oboma poziomami przygotowano wystawę pt. Taniec Śmierci.

Górny poziom - kolekcja i najważniejsze eksponaty

• Makieta średniowiecznej Bazylei, która znajduje się jeszcze przed kasą biletową i możemy zobaczyć ją bez potrzeby kupowania biletu.

• Monumentalne ławy (o wyglądzie chóru kościelnego), które od 1598 do 1854 roku znajdowały się przy wejściu do katedry i były zarezerwowane dla członków władz miejskich oraz innych możnych. Ławy mogły pomieścić 18 osób, wśród których na środku siedział szef miejskich cechów. Konstrukcja była prezentem władz kościelnych dla miejskich zarządców.

• Wystawa w sześciu kaplicach opowiadająca o historii miasta (opisy w języku angielskim) z podziałem na siedem ważnych okresów w historii Bazylei. Opowieść zaczyna się na średniowieczu i kończy na obecnej Bazylei. Przy każdej wystawie zobaczymy eksponaty (m.in. manuskrypty, malowidła czy narzędzia) związane z danym okresem i codziennym życiem mieszkańców.

• Wystawa eksponatów religijnych, takich jak niewielkie ołtarzyki czy inne sprzęty liturgiczne.

• Wystawa z eksponatami z katedralnego skarbca, która znajduje się na tarasie pomiędzy nawą a chórem. Znajdujące się tam artefakty gromadzono przez niemal pięć stuleci - od początku XI wieku aż do reformacji w 1529 roku. Skarbiec katedralny przetrwał tragiczne trzęsienie, które nawiedziło miasto w 1356 roku.

• Kolekcja późnogotyckich i renesansowych witraży.

Taniec ze śmiercią

Nieistniejący już mur otaczający cmentarz przy kościele dominikanów (Predigerkirche) udekorowany był XV-wiecznym motywem Tańca ze Śmiercią, czyli obrazami przedstawiającymi najróżniejsze postacie (m.in. arystokratów, władców, papieża oraz zwykłych mieszkańców) w towarzystwie śmierci. Motyw ten był popularny w niemieckojęzycznej części Europy i miał przypominać, że wszyscy jesteśmy równi wobec nieuniknionego. Bazylejski Taniec ze Śmiercią przedstawiał postacie naturalnej wielkości i składał się z 37 par. Praca była na tyle popularne, że przyjeżdżali oglądać ją podróżnicy z całej Europy.

Na początku sierpnia 1805 roku mur oraz cmentarz zburzono. W ich miejsce powstał nowy park publiczny. Na szczęście część postaci udało się uratować i możemy zobaczyć je w specjalnym pomieszczeniu, do którego dostaniemy się z poziomu chóru. Przed wejściem zobaczymy niewielką reprodukcję całego muru.

W środku wystawiono 19 zachowanych fragmentów postaci. Razem udało się uratować 23 postacie, ale nie wiadomo co stało się z pozostałą czwórką.

Niestety, zejście do pomieszczenia możliwe jest jedynie schodami, które nie są dostosowane do osób poruszających się na wózkach inwalidzkich. [aktualizacja wrzesień 2018]

Podziemia - kolekcja i najważniejsze eksponaty

• Znaleziska archeologiczne z Bazylei i okolic.. Nie ma ich dużo, ale są dowodem na przebywanie na tym terenie osadników (Celtów) już w I wieku p.n.e. Na wystawie zobaczymy m.in. naczynia, narzędzia czy tablice nagrobne. Niestety, większość opisów jest tylko w języku niemieckim [aktualizacja wrzesień 2018].

• Kolekcja późno gotyckich wiszących dywanów, które w XV wieku były bardzo popularnym zdobieniem w tej części Europy. Niektóre z nich imponują swoim rozmiarem i szczegółowością. W muzealnych zbiorach przeważają motywy świeckie. Warte szczególnej uwagi są popularne na obszarze Górnego Renu dywany z motywem "Ogrodów Miłości", który przedstawiał młodych kochanków w idyllicznej scenerii.

• Kolekcja monet, w skład której wchodzą chociażby znaleziska ze starożytnego Egiptu, Grecji czy Rzymu.

• Kolekcja broni oraz innych obiektów zdobytych przez Konfederacje Szwajcarską podczas wojen z księstwem Burgundii pod koniec XV wieku.

• Cztery odwzorowane pomieszczenia, z czego trzy wyróżniają się drewnianymi ścianami, a jedna sufitowymi freskami. Wśród sal zobaczyć możemy pomieszczenie Spiesshofzimmer, które zostało przeniesione z jednego z XVI-wiecznych domów mieszczańskich (Spiesshof). Budynek ten istnieje do dziś i znajduje się pod adresem Heuberg 3-7. W pomieszczeniach zobaczymy również oryginalne grzejniki oraz pojedyncze meble.

• Eksponaty z gabinetów osobliwości/kunstkamer (niem. Kunstkammer lub Wunderkammer), należących do bazylejskich kolekcjonerów. Jest to swoisty misz-masz najróżniejszych artefaktów (m.in. wyroby ze złota, antyczne produkty codziennego użytku czy przyrządy naukowe), zebranych od XVI do XVIII wieku. Gabinety osobliwości były bardzo popularne w Europie przed nastaniem ery publicznych muzeów. Prywatni kolekcjonerzy gromadzili najróżniejsze eksponaty z wielorakich dziedzin, które później mogli prezentować w zamkniętych gronach.

Kolekcjonerzy z Bazylei mieli o tyle ułatwione zadanie, że ich miasto było jednym z środkowoeuropejskich centrów handlowych. Kolekcja jest naprawdę imponująca. Pośrodku jednej z hal postawiono specjalne pomieszczenie, w którym możemy spędzić dużo czasu przyglądając się oryginalnym zbiorom. Nie zapomnijmy obejrzeć historycznych globusów.

Zwiedzanie Muzeum Historyczne

Na spokojne zwiedzenie muzeum potrzebujemy około dwóch godzin. Wymagany czas może być dłuższy dla turystów posługujących się językiem niemieckim. Więcej eksponatów znajduje się w części podziemnej, choć w nawie znajdziemy kilka dłuższych tablic opisujących nowożytną historię miasta.

Niestety, nie wszystkie tablicy przetłumaczono na język angielski. We wrześniu 2018 roku tylko główne tablice posiadały tłumaczenia, a pojedyncze eksponaty opisano jedynie w języku niemieckim.

Do muzeum nie wejdziemy z plecakiem, który musimy zostawić w schowku. Do zamknięcia skrytki potrzebujemy monetę o nominale 1 lub 2 CHF, która odbierzemy z powrotem odbierając nasze rzeczy.

Godziny otwarcia [aktualizacja październik 2018]

Muzeum czynne jest od wtorku do niedzieli od 10:00 do 17:00.

Ceny biletów [aktualizacja październik 2018]

• kolekcja stała (dorośli) - 15 CHF
• kolekcja stała (dzieci do 13. roku życia) - bezpłatnie
• kolekcja stała (dzieci i młodzież 13-19 lat oraz studenci 20-30 lat) - 5 CHF
• bilet wstępu do wszystkich trzech muzeów historycznych (dorośli) - 20 CHF
• bilet wstępu do wszystkich trzech muzeów historycznych (dzieci i młodzież 13-19 lat oraz studenci 20-30 lat) - 10 CHF

Szczęśliwa godzina (happy hour) - darmowe wejście do bazylejskiego Muzeum Sztuki [aktualizacja październik 2018]

W muzeum obowiązuje szczęśliwa godzina (happy hour), czyli czas przed zamknięciem, kiedy do środka możemy wejść za darmo. Happy hour obowiązuje od wtorku do soboty od 16:00 do 17:00.

Wchodząc do środka pamiętajmy, że godzina minie nam bardzo szybko. Naszym zdaniem lepiej szybciej przejść przez nawę i chór, żeby móc więcej czasu spędzić w części podziemnej, w której znajduje się więcej różnorodnych eksponatów.

Za darmo przez cały dzień wejdziemy za to w pierwszą niedzielę miesiąca.