Ravello: atrakcje, zabytki, ciekawe miejsca. Co warto zobaczyć?

Ravello należy do największych skarbów malowniczego Wybrzeża Amalfitańskiego. Wypełnione zabytkami miasteczko powstało na wysokiej skale, około 360 m n.p.m., czym odróżnia się od pozostałych popularnych miejscowości w regionie, które leżą bezpośrednio nad morzem.

W ostatnich stuleciach Ravello stanowiło inspirację dla wielu znamienitych artystów. Richard Wagner, na cześć którego od 1953 roku w mieście organizowany jest festiwal muzyczny, tak zauroczył się tutejszym krajobrazem, że na jego podstawie zaprojektował scenerię ogrodu Klingsora w Parsifalu.

Wśród innych gości Ravello warto wymienić chociażby Joana Miró, Williama Turnera (jego szkice z wybrzeża przechowywane są w Tate Britain w Londynie) czy holenderskiego grafika M. C. Eschera, który z podziwem miał studiować mozaikę ozdabiającą ambonę kościoła San Giovanni del Toro.

Historia

Pierwszą osadę w miejscu współczesnego miasteczka założyli prawdopodobnie rzymscy uchodźcy, którzy w V wieku uciekali przed najazdem barbarzyńców. Położenie na wysokim wzniesieniu zapewniało im bezpieczne schronienie.

Średniowieczne Ravello aż do końca XI wieku było częścią potężnej republiki morskiej Amalfi. Według tradycji pierwszymi mieszkańcami byli członkowie zbuntowanych rodów, którzy około IX wieku przeciwstawili się władzy rządzącego twardą ręką doży i musieli opuścić stolicę (czyli leżące poniżej miasto Amalfi).

Dzięki zyskom z produkcji i handlu wełną miasto rosło w silę i z czasem zyskało więcej autonomii. W 1086 roku, z inicjatywy normańskiego księcia Rogera Trzosa, w mieście ustanowiono diecezję, co w efekcie umożliwiło uniezależnienie się od potężniejszego sąsiada. Zysk z tej operacji był obopólny - arystokracja z Ravello zyskała więcej swobody i możliwości rozwoju, a władający księstwem Apulii i Kalabrii (w skład którego wchodził też Neapol) Normanowie mogli sprawować większą kontrolę nad wciąż jeszcze potężną republiką Amalfi.

ZDJĘCIA: Villa Cimbrone - Ravello.

Kolejne dekady przyniosły trudny do wyobrażenia wzrost. W pierwszej połowie XII wieku miasto liczyło aż 25 000 mieszkańców (dla porównania - obecnie jest to około 2500). Na wysokim wzgórzu wyrastały kościoły oraz wspaniałe rezydencje lokalnych patrycjuszy.

ZDJĘCIA: Villa Cimbrone - Ravello.

Złote czasy przerwała inwazja wojsk republiki Pizy, które najeżdżały i pustoszyły wybrzeże w latach 1135-1137. Ich celem było rozbicie republiki Amalfi, co im się ostatecznie udało, doprowadzając przy tym również do upadku Ravello.

ZDJĘCIA: Villa Rufolo - Racello

Zrujnowane Ravello już nigdy nie powróciło do czasów swojej świetności. Nastąpił masowy exodus ludności (większość mieszkańców przeniosła się na stałe do Neapolu) oraz upadek gospodarki.

Lepsze czasy powróciły dopiero w XIX wieku. Dzięki zbudowaniu drogi krajowej wzdłuż wybrzeża dostęp do położonego na wzgórzu miasteczka stał się łatwiejszy, co doprowadziło do rozkwitu turystyki. Pierwszymi gośćmi byli członkowie europejskiej arystokracji oraz artyści, a po zakończeniu II wojny światowej rozpoczęła się era masowej turystyki.

Mimo że współczesne Ravello jest miasteczkiem typowo turystycznym, to nie zatraciło ono swojego uroku oraz historycznego charakteru.

Jak zwiedzać Ravello?

Miasteczko jest na tyle niewielkie, że bez problemu przemierzymy je pieszo wzdłuż i wszerz - do czego zresztą zachęcamy, ponieważ wiele smaczków skrytych jest poza utartym szlakiem.

Ravello wypełnione jest wąskimi uliczkami, kościołami oraz pałacami. Większość rezydencji zamieniono na hotele, ale nie powinno to przeszkodzić nam w podziwianiu ich zewnętrznych detali architektonicznych (a czasami będziemy mogli rzucić też okiem na któryś z dziedzińców czy przedsionków).

Dwoma największymi atrakcjami są Villa Cimbrone oraz Villa Rufolo. Oba kompleksy różnią się od siebie znacznie. Pierwszy z nich to przede wszystkim rozległy ogród zwieńczony tarasem panoramicznym, oferującym jeden z najlepszych widoków na całym wybrzeżu. Villa Rufolo również gwarantuje nam dobre widoki, i dodatkowo posiada więcej zabytkowych obiektów, ale należący do kompleksu ogród jest znacznie mniejszy.

A który z nich lepiej odwiedzić? Odpowiemy przewrotnie - najlepiej oba! Gdybyśmy sami mieli jednak wybierać tylko jeden z nich, to z powodu widoku była by to Villa Cimbrone.

ZDJĘCIA: Villa Cimbrone - Ravello.

W miasteczku działa wiele kawiarni oraz restauracji, z których część posiada tarasy ze wspaniałym widokiem. Wśród sklepów królują te sprzedające ceramikę.

Jak dostać się do Ravello?

Większość turystów dociera do Ravello zatłoczonym autobusem firmy SITA, który wyrusza z Amalfi.

Bez wątpienia jest to opcja wymagająca najmniej wysiłku, ale znacznie więcej satysfakcji może dać nam piesza wędrówką z Amalfi (przez Atrani) lub z Minori. Możemy też wybrać się na dłuższy spacer po czterech miastach - wyruszyć z Minori, następnie udać się do Ravello, a dzień zakończyć spacerem do Atrani i dalej do Amalfi (lub odwrotnie).

Musimy Was jednak lojalnie ostrzec - trasa do Ravello potrafi zmęczyć i wymaga pokonania niezliczonej ilości schodów. Wysiłek mogą zrekompensować nam wspaniałe widoki oraz możliwość poznania mniej turystycznej części wybrzeża.

ZDJĘCIA: Villa Cimbrone - Ravello.

W sezonie letnim warto zaopatrzyć się w nakrycie głowy oraz duże ilości wody. Na szczęście po drodze złapiemy trochę cienia przechodząc pod łukami oraz pomiędzy budynkami.

Na pokonanie trasy Amalfi -> Atrani -> Ravello potrzebujemy (w zależności od naszej formy fizycznej i narzuconego tempa) około 90-120 minut. Z Minori do Ravello dojdziemy jedną z dwóch tras - krótszą powinniśmy pokonać w mniej więcej godzinę, a dłuższa może nam zająć około 15-20 minut dłużej. Droga powrotna jest łatwiejsza i z reguły zajmuje mniej czasu.

Ravello: atrakcje, zabytki, ciekawe miejsca

Plac katedralny

Piazza Duomo jest największym miejskim placem. Po jego wschodniej stronie stoi katedra, a jego zachodnią krawędź zajmuje taras widokowy. Plac otaczają sklepy z ceramiką oraz kawiarnie i bary z wystawionymi na zewnątrz stolikami.

Jedną z atrakcji placu jest niewielkie, prywatne muzeum Museo del Corallo, w którym wystawiane są rzadkie obiekty wykonane z koralowca. Wejście znajduje się na lewo od katedry. Wejście jest darmowe. [stan na 2020 rok]

Katedra i muzeum katedralne

Budowę katedry (wł. Duomo) rozpoczęto zaraz po ustanowieniu diecezji w 1086 roku i ukończono niedługo później. Budowla na przestrzeni wieków była kilkukrotnie przebudowana i zatraciła swój oryginalny wygląd. Do wnętrza świątyni prowadzą wykonane przez Barisanusa z Trani drzwi z brązu datowane na 1179 rok.

Wnętrze kościoła należy do surowych. Kolorytu nadają mu dwie pokryte mozaikami ambony. Większa z nich wsparta została na sześciu spiralnych kolumnach ustawionych na grzbietach lwów.

Największe skarby diecezji przechowywane są w muzeum katedralnym. W krypcie prezentowane są antyczne i średniowieczne rzeźby oraz obiekty liturgiczne, w tym: płyty nagrobne, sarkofagi, fragmenty kolumn, mozaiki, relikwiarze czy urny prochowe. Ozdobą kolekcji jest rzeźba portretowa przedstawiająca Sigilgaidę Rufolo, żonę Nikoli Rufolo oraz siostrę doradcy króla Fryderyka II.

Druga część muzeum poświęconą jest średniowiecznemu i nowożytnemu malarstwu. Dzieła sztuki znajdujące się w kolekcji wisiały dawniej w katedrze oraz w okolicznych kościołach.

W sezonie letnim muzeum czynne jest codziennie. Wejście do muzeum jest biletowane. Koszt biletu to 3€. [stan na 2020 rok]

Villa Rufolo: romantyczny ogród, taras widokowy oraz historyczne zabudowania

Bezpośrednio przy placu katedralnym stoi średniowiecza wieża, służąca jako wejście do jednej z najważniejszych historycznych posiadłości w Ravello.

Villa Rufolo powstała w XIII wieku. Jej pierwszym właścicielem byli członkowie możnego rodu Rufolo, którzy zasłynęli ze swoich licznych talentów do handlu oraz bankowości. W pewnym momencie pełnili oni nawet funkcję oficjalnych bankierów królestwa Neapolu.

Wzniesiona przez nich rezydencja w samym sercu miasta stanowiła świadectwo ich wielkości. Na przestrzeni wieków zmieniała ona jednak właścicieli i stopniowo traciła na znaczeniu.

Nowe życie dał jej w XIX wieku pochodzący ze Szkocji Francis Neville Reid. Po nabyciu posiadłości odrestaurował najstarsze zabytki oraz wytyczył nowe, wspaniałe założenie ogrodowe. W 1880 roku willę odwiedził niemiecki kompozytor Richard Wagner - i tak się nią zauroczył, że na jej podstawie zaprojektował scenerię ogrodu Klingsora w Parsifalu.

W trakcie organizowanego rokrocznie letniego festiwalu muzycznego willa staje się centrum wydarzeń, a główna scena ustawiana jest na wychodzącym w stronę wybrzeża tarasie.

Villa Rufolo stanowi współcześnie największą atrakcję turystyczną w mieście. Dzięki dogodnemu położeniu w samym sercu Ravello jest ona odwiedzana przez tłumy turystów.

Do zobaczenia na terenie kompleksu są m.in.:

• gotycka wieża wejściowa, która co ciekawe nigdy nie pełniła funkcji obronnych,
• otoczony 36 kolumnami dziedziniec w stylu arabskim,
• trzypiętrowa i wysoka na około 30 m wieża mieszkalna Torre Maggiore, we wnętrzu której utworzono niewielkie multimedialne muzeum, a na jej szczycie także punkt widokowy - jest to najstarsza zachowana część posiadłości,
• pozostałości po Sali Rycerskiej, która dawniej połączona była z główną wieżą,
• romantyczny ogród z XIX wieku - pełen ruin, egzotycznych roślin oraz cytrusów, który tak bardzo miał zainspirować Wagnera,
• belweder oferujący wspaniały widok na wybrzeże,
• pozostałości po łaźniach oraz łaźniach tureckich,
• rozległa jadalnia z charakterystycznym sklepieniem krzyżowym,
• kaplica oraz pustawe wnętrza odnowionej rezydencji.

Na zwiedzenie całego założenia warto zaplanować przynajmniej 60 minut.

Bilet wstępu kosztuje 6€ [stan na 2020]

Villa Cimbrone: ogród angielski w śródziemnomorskiej scenerii

Leżącą na południowym krańcu miasteczka Villa Cimbrone należy do najbardziej unikalnych atrakcji wybrzeża. W jej skład wchodzą 5-gwiazdkowy hotel oraz rozciągający się na około 6 hektarów ogród botaniczny, który dostępny jest dla wszystkich chętnych.

Kompleks powstał na najbardziej żyznym fragmencie wzgórza nazywanym Cimbronium. Najstarsze wzmianki o posiadłości datowane są na XI wiek. Prawo właśności do położonej nad krawędzią klifu działki posiadały na przestrzeni wieków najznamienitsze lokalne rody, a przez pewien czas nawet sąsiedni klasztor św. Klary.

W XIX wieku teren znajdował się już w opłakanym stanie. Przypadkiem odnalazł go brytyjski arystokrata Ernest William Beckett, który wyruszył na Wybrzeże Amalfitańskie w poszukiwaniu ukojeniu smutku po przedwczesnej stracie ukochanej żony. Zastany widok oraz krajobraz tak go ujęły, że w 1904 roku zakupił zapuszczoną posiadłość. Niedługo później przebudował ją na eklektyczną rezydencję (z oryginału niemal nic nie przetrwało), a następnie z pomocą angielskich architektów i projektantów ogrodów wytyczył wspaniały zespół parkowy - pełen rzeźb, ścieżek i pawilonów, który jest unikalnym połączeniem tradycyjnego angielskiego parku krajobrazowego z śródziemnomorskim ogrodem wypełnionym różnorodną roślinnością.

Za największą atrakcję parku uchodzi położony na wysokim klifie belweder Terrazza dell’Infinito (pol. Taras Nieskończoności), z którego rozpościera się jeden z najpiękniejszych widoków na wybrzeże (obejmujący również okoliczne wzniesienia). Jego balustrada ozdobiona została marmurowymi popiersiami.

Sam ogród ma kształt prostokąta o długości blisko 250 m. Oprócz alei kwiatowych i ogrodów tematycznych (w tym różanych) zobaczymy m.in.:

• otoczony krużgankami dziedziniec w stylu arabsko-normańskim,
• kryptę wzorowaną na średniowiecznym odpowiedniku z klasztoru w angielskim Yorkshire, którą wzniesiono w latach 1907-1911,
• świątynię Bachusa wspartą na ośmiu doryckich kolumnach, przy której spoczęły prochy lorda Becketta,
• liczne rzeźby, pawilony, a nawet groty.

Na terenie parku działa również kawiarnia.

W ogrodzie możemy spędzić od 30-45 minut do nawet kilku godzin, jeśli zapragnęlibyśmy przysiąść i w spokoju delektować się chwilą.

Park otwarty jest przez cały rok. Koszt biletu wstępu to 7€. Aktualne dni i godziny otwarcia można znaleźć na oficjalnej stronie. [stan na 2020]

Klasztor św. Franciszka

Spacerując w stronę Villa Cimbrone miniemy XIII-wieczny klasztor św. Franciszka (wł. Complesso Monumentale San Francesco). Według tradycji podwaliny podłożył pod niego święty we własnej osobie, kiedy odwiedził sąsiednie Amalfi pielgrzymując do grobu apostoła Andrzeja.

Do zwiedzenia możliwe są kościół oraz dziedziniec z krużgankami. Kompleks po licznych renowacjach oraz odbudowie po trzęsieniu ziemi zatracił wiele z historycznego uroku. Podczas naszej wizyty na ścianach okalających dziedziniec wywieszone były piękne pejzaże wybrzeża namalowane przez lokalnych artystów.

Ruiny benedyktyńskiego klasztoru św. Trójcy

Odbijając kawałek od trasy do Villi Cimbrone odnajdziemy ruiny po benedyktyńskim klasztorze św. Trójcy (wł. Monastero Santissima Trinita) z 944 roku, który przeznaczony był dla córek lokalnej arystokracji.

Niestety, rozkazem króla w marcu 1812 roku zabytek zburzono. Była to kara dla zakonnic, które nie chciały opuścić budynku po rozwiązaniu zakonu.

Do naszych czasów przetrwały zaledwie fundamenty oraz fragment zewnętrznych ścian. Za symboliczną opłatą możemy wejść na teren stanowiska archeologicznego.

Audytorium projektu Oscara Niemeyera

Przykładem nowoczesnej architektury Ravello jest Audytorium projektu brazylijskiego architekta Oscara Niemeyera. Budynek zajmuje trzy poziomy i kaskadowo układa się na zboczu wzgórza. Konstrukcja do dziś budzi liczne kontrowersje, ale trzeba przyznać, że projektantowi udało się zgrabnie zmieścić tak duży budynek na tak wąskiej i nierównej przestrzeni.

Audytorium może pomieścić około 400 widzów. W budynku znalazło się też miejsce na sklep, kawiarnię, a nawet parking.

Budynek znajduje się w dolnej części miasteczka i miniemy go idąc pieszo do/z Minori.

Kościół San Giovanni del Toro i mozaika, która zainspirowała M. C. Eschera

Kościół San Giovanni del Toro (św. Jana z Toro) leży w północnej części miasta, kawałek spacerkiem od placu katedralnego, na wzgórzu nazywanym Toro. Świątynia powstała w XI wieku, lecz na przestrzeni wieków była poddawana licznym zmianom. Najbardziej charakterystycznym elementem bryły kościoła jest dzwonnica w stylu arabskim. Przed wejściem ustawiono dwie antyczne kolumny.

Prawdziwy skarb skrywa jednak wnętrze świątyni. Jest to pokryta geometrycznymi mozaikami ambona z XI wieku, z której inspiracje czerpał odwiedzający Ravello holenderski grafik M. C. Escher. Na ścianie przy najniższym odcinku schodów prowadzących na ambonę wykonano mozaikę przedstawiającą biblijną scenę połknięcia Jonasza przez wieloryba. Dolną część mównicy pokrywają freski.

Fontanna na Piazza Fontana Moresca

Odchodząc kawałek od kościoła San Giovanni del Toro natrafimy na niewielki plac Fontana Moresca (wł. Piazza Fontana Moresca), przy którym stoi niemal tysiącletnia fontanna w stylu arabskim z rzeźbami uskrzydlonego lwa oraz byka. Niestety, ich oryginały zostały dawno temu skradzione, a obecne posągi są jedynie kopiami.

Festiwal Ravello

W każde wakacje Ravello zamienia się w miasto muzyki. Od lipca do września organizowany jest festiwal Ravello (Ravello Festival), podczas którego odbywają się liczne koncerty oraz inne wydarzenia kulturalne.

Podstawowym miejscem występów jest Villa Rufolo (główna scena instalowana jest na tarasie), ale niektóre z wydarzeń odbywają się również w Audytorium oraz w katedrze.

Festiwal po raz pierwszy zorganizowano w 1953 roku. Początkowe edycje poświęcone były wyłącznie twórczości Richarda Wagnera. Włodarze Ravello wymyślili, że postać niemieckiego kompozytora pozwoli im przyciągnąć do miasta turystów i podreperować miejską kasę, która po wojnie świeciła pustkami.

ZDJĘCIA: Villa Rufolo - Ravello.

ZDJĘCIA: Spacer po Ravello.