Florencja - atrakcje, zabytki, ciekawe miejsca. Zwiedzanie kolebki Renesansu

Florencja to miasto sztuki i wspaniałej architektury, miejsce narodzin Renesansu, które dla wielu swoim urokiem przebija nawet Rzym. Stolica Toskanii jest niemal zawsze zatłoczona, ale ma w sobie "to coś", co pozwala zapomnieć o masach innych odwiedzających i cieszyć się wąskimi uliczkami, pałacami oraz nieustannym harmidrem.

Największe atrakcje Florencji, takie jak pałace, muzea czy ogrody, mogą wypełnić nam nawet wiele długich dni, dlatego przed przyjazdem powinniśmy skrupulatnie ułożyć nasz plan, uwzględniając przy tym kolejki do kas oraz godziny otwarcia atrakcji - dzięki czemu wykorzystamy naszą wizytę w pełni.

Jak zwiedzać Florencję?

Przyjeżdżając do Florencji pociągiem wysiadamy na stacji Santa Maria Novella, położonej kilkanaście minut drogi od historycznego centrum, tuż przy Bazylice Santa Maria Novella.

Poruszanie się po Florencji pieszo nie jest skomplikowane i nie wymaga wielkiego wysiłku. Odległości nie są zbyt duże, warto jednak korzystać z mapy, aby nie zgubić się w wąskich uliczkach. Nieco trudności może sprawić poruszanie się po obszarze Oltrarno po południowej stronie rzeki Arno, gdzie teren jest nierówny i chcąc odwiedzić największe atrakcje musimy liczyć się z kilkoma podejściami pod górę.

Wielu turystów w trakcie swojego pobytu ani razu nie korzysta z komunikacji publicznej, ale działa ona sprawnie i w przypadku ograniczonego czasu warto o niej pamiętać.

Zwiedzanie Florencji - kilka słów wstępu

Florencja oferuje tak wiele różnorodnych atrakcji i zabytków, że najlepiej podejść do jej zwiedzania jak do przygody - nie bójmy się zboczyć z trasy, zaglądajmy do lokalnych sklepów rzemieślniczych, ogólnodostępnych dziedzińców czy pałaców. Nie nastawiajmy się też na zobaczenie wszystkiego, gdyż będzie to fizycznie niemożliwe do zrealizowania podczas krótkiego wyjazdu.

Florencja - atrakcje, zabytki, ciekawe miejsca

W naszym przewodniku opisaliśmy w sposób subiektywny najpiękniejsze atrakcje Florencji należące do kategorii nie przegap. Oprócz najbardziej oczywistych wskazań zaproponowaliśmy również niemało mniej oczywistych zabytków oraz miejsc, więc każdy powinien znaleźć coś dla siebie.

Santa Maria Novella oraz jedna z najstarszych aptek świata

Niemal od razu po wyjściu z głównego dworca kolejowego trafiamy na jeden z najważniejszych zabytków Florencji - kompleks klasztorny Dominikanów. W jego skład wchodzą: Bazylika Santa Maria Novella z fasadą projektu Albertiego, muzeum w pomieszczeniach klasztornych, dziedziniec, krużganek oraz fragment cmentarza przyklasztornego.

Zwiedzanie kompleksu jest płatne, ale nawet jeśli nie planujemy wchodzić do środka warto obejrzeć bez pośpiechu fasadę projektu Leona Battisty Albertiego, która stała się wzorem nowożytnej fasady kościelnej. Nie mniejszy skarb skrywa wnętrze świątyni - na ścianie bocznej lewej nawy zobaczymy malowidło wczesnorenesansowego malarza Masaccio, przedstawiające Jezusa na Krzyżu (w otoczeniu Maryi, Boga Ojca trzymającym krzyż oraz św. Jana). Pozornie jest to kolejne renesansowe dzieło sztuki wykorzystujące jako tło architektoniczną arkadę i nie każdy zdaje sobie sprawę, że była to pierwsza realizacja w epoce Odrodzenia, przy której autor zastosował ścisłe matematyczne zasady perspektywy.

W bazylice i w pozostałych pomieszczeniach zobaczymy jeszcze wiele innych dzieł sztuki sakralnej (freski, malowidła) ufundowanych przez możnych mieszkańców miasta autorstwa m.in. Giotta czy Domenico Ghirlandaio. Klasztor wyróżnia się spokojem porównując go do ruchliwej ulicy znajdującej się zaraz za jego murami.

Dosłownie kilka kroków spacerem od bazyliki natrafimy na położony na uboczu skarb Florencji - jedną z najstarszych działających aptek świata: Officina Profumo - Farmaceutica di Santa Maria Novella (adres: Via della Scala, 16). Apteka funkcjonuje od pierwszej połowy XIII wieku i możemy odwiedzić ją za darmo. W środku zachwyca autentyczna zabudowa, w tym: meble, słoiki, wagi i inne pojemniki. Warto też wypatrywać oryginalnych fresków.

W aptece wciąż zakupimy autentyczne wyroby, chociaż bardziej zadowolone mogą być panie - miejsce to słynie z szerokiej gamy produktów kosmetycznych. Niestety, ceny są wysokie!

Katedra Santa Maria del Fiore

Najbardziej znaną atrakcją Florencji jest katedra Santa Maria del Fiore zwana przez mieszkańców po prostu Duomo (pol. Katedra). Florencka świątynia jest czwartym największym kościołem na świecie, a jej kopuła projektu Brunelleschiego, będąca arcydziełem renesansowej inżynierii, należy do najbardziej rozpoznawalnych symboli Włoch.

Pisząc o zwiedzaniu katedry mamy na myśli nie tylko wnętrze świątyni, do którego wejdziemy za darmo, a cały kompleks monumentalny, w skład którego wchodzą również:

• baptysterium - niezależny budynek wzniesiony naprzeciwko głównego wejścia. Baptysterium w tym miejscu istniało już prawdopodobnie w IV wieku i dzisiejsza budowla jest jej rozwinięciem. W środku zachwycają mozaiki pokrywające sufit kopuły, warto też zwrócić uwagę na każde ze wspaniałych drzwi z brązu.
• kopuła - dla wielu największa atrakcja kompleksu. Na kopułę można wejść i przy okazji z bliska zobaczyć piękne freski pokrywające jej sufit. Do przejścia jest ponad 450 schodów, a część trasy jest bardzo niewygodna. Przechodzimy przez wąskie przejścia i kawałek drogi to przeciskanie się przez małe i niskie tunele.
• dzwonnica zaprojektowana przez Giotta - niezależna wieża ze świetnym widokiem na kopułę, skąd mamy ją "na wyciągnięcie ręki". Do pokonania jest również ponad 400 stopni, jednak wejście jest wygodniejsze
• muzeum - znajdziemy tu m.in. oryginalne rzeźby z katedry oraz baptysterium.
• krypta pod katedrą - w krypcie zobaczymy wykopaliska archeologiczne wczesnochrześcijańskiej bazyliki Santa Reparata. Wejście do krypty znajduje w środku katedry.

Loggia Bigallo

Spacerując po placu Katedralnym (Piazza del Duomo) nie przegapmy późnogotyckiej Loggii Bigallo (Loggia del Bigallo). Budynek ten należał do organizacji charytatywnej. Jego zadaszona część służyła jako miejsce do porzucania chorych i niechcianych dzieci, którymi bractwo mogło później się zaopiekować. Dziś struktura zachwyca pięknymi reliefami i zdobieniami.

W budynku działa też niewielkie Muzeum Bigallo (Museo del Bigallo), W środku odnajdziemy najstarszy zachowany fresk przedstawiający Florencję oraz kilka prac z motywami religijnymi i historycznymi. Niestety, w momencie ostatniej aktualizacji naszego przewodnika muzeum Bigallo było zamknięte z powodu renowacji.

Palazzo Vecchio

Na południe od katedry aż do rzeki Arno rozciąga się historyczne centrum Florencji i to tu znajduje się drugi największy z symboli miasta - Pałac Vecchio (Palazzo Vecchio). Budowla powstała w XIV wieku i początkowo służyła jako ratusz. Charakterystyczny budynek słynie ze specyficznej wieży, na którą można się wdrapać - jest to świetny punkt widokowy.

Przed wejściem do pałacu stoi kopia rzeźby Dawida. Sam pałac w środku jest imponujący, szczególnie wielka sala. Oprócz niej zobaczymy m.in. wykopaliska archeologiczne z czasów rzymskich oraz wiele pomieszczeń wypełnionych dziełami sztuki. Na miejscu możemy spokojnie spędzić nawet od 2 do 3 godzin.

Pałac Vecchio znajduje się przy olbrzymim placu Piazza della Signoria słynącym z fontanny Neptuna oraz z otwartej galerii rzeźb Loggia dei Lanzi.

Galeria Uffizi - najsłynniejsze muzeum Florencji

Tuż obok Pałacu Vecchio znajduje się Pałac Uffizi mieszczący jedną z najważniejszych galerii sztuki w całych Włoszech (i na świecie). Pamiętajmy, że bez zakupionego z wyprzedzeniem biletu (który jest droższy od tego zakupionego w kasie) przed wejściem może czekać na nas długa kolejka. Przy drodze przez pałacem postawiono rzeźby słynnych artystów.

Galleria dell’Accademia ze słynnym Dawidem Michała Anioła oraz inne zabytki obszaru San Marco

Kawałek na północ od historycznego centrum znajduje się obszar św. Marka (San Marco), jeden z bardziej klimatycznych zakątków Florencji. Okolica ta kojarzona jest przede wszystkim z Placem św. Marka (Piazza San Marco) oraz z galerią sztuki Galleria dell’Accademia, do której tłumnie przybywają turyści pragnący zobaczyć rzeźbę Dawida dłuta Michała Anioła. Co ciekawe - ten monumentalny posąg przez blisko 400 lat (aż do drugiej połowy XIX wieku) stał przy wejściu do Palazzo Vecchio. W zbiorach placówki znajduje się jeszcze wiele innych dzieł sztuki, choć jej obszerna kolekcja sztuki religijnej nie każdemu przypadnie do gustu. Jeśli nie zakupiliśmy biletu wcześniej musimy liczyć się ze staniem w długiej kolejce do wejścia.

Atrakcje i zabytki Florencji na obszarze San Marco:

• Muzeum San Marco - muzeum utworzone w starym klasztorze Dominikanów z XV wieku. W środku znajdziemy prace renesansowego artysty Fra' Angelico (Beato Angelico), pokoje w których mieszkali zakonnicy, lapidarium oraz piękne krużganki. W tygodniu muzeum otwarte jest tylko od 8:15 do 13:50 (ostatnie wejście 13:20), a w weekendy od 8:15 do 16:50 (ostatnie wejście 16:20). Uwaga! Muzeum zamknięte jest w pierwszą, trzecią i piątą niedzielę miesiąca oraz w drugi i czwarty poniedziałek.

• Muzeum degli Innocenti - muzeum w dawnym Szpitalu Niewiniątek (Ospedale degli Innocenti), gdzie dawniej opiekowano się porzuconymi dziećmi oraz sierotami. Ten wyglądający dziś dość skromnie budynek z arkadami został zaprojektowany przez Filippo Brunelleschiego i uważany jest za pierwszy w pełni renesansowy gmach świata. W środku dowiemy się więcej o historii tej placówki oraz zobaczymy olbrzymią kolekcję dzieł sztuki (głównie religijnych). Budynek muzealny kryje jeden sekret - kawiarnię z widokiem na kopułę katedry oraz na synagogę. Aby wejść do środka nie potrzebujemy kupować biletu do muzeum, wchodzimy do środka i windą wjeżdżamy na ostatnie piętro.

• Bazylika Zwiastowania NMP (La SS. Annunziata di Firenze) - niepozorny, założony w 1250 roku kościół to jedna z perełek Florencji. W środku zobaczymy m.in. fresk Zwiastowanie, według legendy ukończony przez anioła, rzeźbę Wita Stwosza i inne wspaniałe dzieła sztuki oraz zdobienia. Do kościoła wchodzimy przez charakterystyczny przedsionek. Przed bazyliką rozciąga się podłużny plac o tej samej nazwie, który w ciągu dnia oblegają studenci z okolicznych uniwersytetów. Bliżej zachodniej granicy placu stoi fontanna morskich potworów (Fontane dei mostri marini) autorstwa Pietro Tacca z pierwszej połowy XVII wieku.

• Muzeum Archeologiczne (Museo Archeologico) - placówka szczyci się dużą kolekcją artefaktów etruskich, chociaż zobaczymy tu też znaleziska greckie, egipskie i rzymskie.

Bazylika San Lorenzo

Na północ od katedry rozciąga się obszar nazywany San Lorenzo, który słynie z zabytków związanych z rodem Medyceuszy oraz z głównego targu Mercato Centrale (więcej o florenckich targowiskach napisaliśmy w dalszej części artykułu).

Najważniejszym punktem dzielnicy jest masywna Bazylika San Lorenzo (pol. św. Wawrzyńca). Obecny gmach kościoła zaprojektowany przez Brunelleschiego powstał w drugiej połowie XV wieku, choć pierwsza świątynia znajdowała się w tym miejscu już pod koniec IV wieku i była prawdopodobnie pierwszą katedrą Florencji (istnieje również przypuszczenie, że pierwotną katedrą była dawna bazylika Santa Reparata, której ruiny znajdują się w podziemiach pod katedrą Santa Maria del Fiore).

Kaplica Medyceuszy, architektura Michała Anioła oraz inne zabytki dzielnicy San Lorenzo

Do budynku bazyliki św. Wawrzyńca przylega Biblioteka Laurenziana (Biblioteca Medicea Laurenziana) zaprojektowana przez Michała Anioła. Jej gmach zachwyca świetnie zachowaną czytelnią oraz wewnętrznym zielonym dziedzińcem. Wejście do biblioteki jest oddzielnie biletowane.

Kolejnymi oddzielnie biletowanymi atrakcjami kompleksu są kaplice Medyceuszy (Cappelle Medicee), w skład których wchodzą: Nowa zakrystia (Sagrestia Nuova) projektu Michała Anioła oraz Kaplica Książąt (Cappella dei Principi). Wypełnione dziełami sztuki pomieszczenia były miejscem pochówki najważniejszych przedstawicieli rodu.

Wejście jest płatne i niezależne od samej bazyliki, a przed wejściem czeka nas kontrola podobna do tej na lotnisku. W środku zobaczymy m.in. prace renesansowego artysty Donatello, relikwiarze, freski i majestatyczne grobowce członków słynnego rodu. Wejście do kaplicy znajduje się na tyłach bazyliki.

Palazzo Medici-Riccardi - pierwszy pałac Medyceuszy we Florencji

Niedaleko bazyliki San Lorenzo stoi Palazzo Medici-Riccardi, czyli główny pałac rodu Medyceuszy do czasu powstania Palazzo Vecchio, gdzie narodziła się potęga tego rodu.

Znajdziemy tu muzeum Medyceuszy ze słynną biblioteką Biblioteca Riccardiana oraz Kaplicę Trzech Króli (Cappella dei Magi). W środku zachwycają dzieła sztuki, freski oraz oryginalne zdobienia. Nawet jeśli nie planujemy wejść do muzeum, to warto podejść na dziedziniec i do małego ogrodu, które są darmowe.

Bazylika Santa Croce - florencki panteon

Najważniejszym zabytkiem obszaru Santa Croce jest franciszkański kościół o tej samej nazwie - Bazylika Santa Croce (Bazylika św. Krzyża). Świątynia przez 500 lat była miejscem pochówku i uwiecznienia słynnych mieszkańców. Pochowano tu m.in. Michała Anioła, Machiavelliego czy Galileusza. W środku znajduje się również symboliczny grobowiec Dantego. Prawdziwy grób poety znajdziemy w Rawennie - sam artysta został wygnany z Florencji.

W świątyni spoczywa też kilku naszych rodaków - w tym m.in. malarz Michał Bogoria-Skotnicki i książę Michał Kleofas Ogiński (Cappella Castellani).

W środku poczujemy się trochę jak w galerii sztuki - zachwycają wszechobecne rzeźby, freski i zdobienia. Niemal każda z kaplic jest swoistym dziełem sztuki. Szczególnie w oczy rzucają się ozdobione ściany otaczające ołtarz główny. Będąc na miejscu spoglądajmy też na podłogę, na której powinniśmy wypatrzyć charakterystyczne grobowce. Wychodząc z kościoła przechodzimy przez klasztor. Na terenie kościoła znajduje się również małe muzeum oraz wzniesiona na planie centralnym kaplica Pazzich (Cappella Pazzi) zaprojektowana przez Brunelleschiego ze sklepieniem w kolorze niebieskim, która pełniła również funkcję kapitularza.

Wejście jest płatne. Obsługa bardzo skrupulatnie podchodzi do ubioru - nie wejdziemy tu w spodenkach dużo powyżej kolan oraz w koszulkach na ramiączkach.

Najpiękniejsze atrakcje Florencji - jej zabytkowe pałace

Florencja pałacami stoi. Trzem z nich - Vecchio, Medici-Riccardi oraz Pitti - poświęciliśmy oddzielne punkty, ale praktycznie na każdym kroku natrafimy na piękne fasady zabytkowych rezydencji, w których przed wiekami mieszkali możni miasta i regionu. Dziś w wielu pałacach działają muzea oraz galerie sztuki, ale większość z nich jest w prywatnych rękach. Warto jednak zaglądać na dziedzińce, przyglądać się fasadom i generalnie być nieco ciekawskim - w końcu nikt nam tego nie zabroni, a możemy niespodziewanie natrafić na ukryte skarby stolicy Toskanii.

Pałace warte uwagi:

• Palazzo Strozzi - jeden z najciekawszych pałaców we Florencji, uważany za arcydzieło architektury renesansowej. Na co dzień w pałacu odbywają się wystawy tymczasowe.

• Palazzo Bargello (lub Palazzo del Popolo, Pałac Ludu) - kiedyś znajdowały się tu koszary oraz więzienie, a dziś mieści się tu Muzeum Narodowe z największą włoską kolekcją rzeźby Gotyku i Renesansu. Pałac znajduje się niedaleko Pałacu Vecchio i z zewnątrz wyróżnia się wieżą, ale prawdziwie niesamowity jest dopiero jego wewnętrzny dziedziniec.

• Palazzo Davanzati - naszym zdaniem to jeden z ukrytych skarbów Florencji, który powstał z połączenia kilku budynków i wież. Mieszkała tu bogata rodzina kupców. Dzisiaj w jego wnętrzach działa jedno z najciekawszych muzeów w mieście, prezentujące jak wyglądały wnętrza mieszkalne w okresie średniowiecza. Szczególnie interesujące są sypialnie umiejscowione jakby w rogu, w miejscu w którym dawniej znajdowała się wieża. Kolorowe freski i oryginalny wygląd historycznych pomieszczeń mieszkalnych pozwoli nam na chwilę przenieść się w czasie.

• Palazzo Martelli (lub Casa Martelli) - kolejny z mniej znanych zabytków Florencji, który znajduje się całkiem niedaleko katedry. Jest to dawny pałac mieszkalny rodziny Martellich, w którym do dziś zachowała się część dekoracji (freski, meble, obrazy, schody) z XVII i XVIII wieku. Niestety, największe dzieła zostały wyprzedzane, wciąż jednak w środku możemy zobaczyć jak udekorowany był dom mieszkalny florenckiej arystokracji kilka wieków temu. Zwiedzanie wnętrz z przewodnikiem jest darmowe, ale dostępnych jest tylko kilka okienek czasowych do zwiedzania.

Ponte Vecchio (Most Złotników) oraz spacer wzdłuż rzeki Arno

Ponte Vecchio to najstarszy most Florencji i jedyny zachowany po II wojnie światowej. Przeprawa wyróżnia się tym, że jest niemal całkowicie zabudowana budynkami, w których mieszczą się dziś drogie sklepy z biżuterią oraz złotem, dlatego lepiej znana jest od nazwą Most Złotników. Niemal o każdej porze dnia most jest zapchany ludźmi, ale nie powinno nas to zniechęcić przed spacerem - najlepiej rano lub bliżej wieczora. Pamiętajmy tylko, żeby pilnować kieszeni przechodząc na drugą stronę rzeki, jest to idealne środowisko dla kieszonkowców.

Spacer nad rzeką Arno na niektórych fragmentach może nie być najprzyjemniejszym doświadczeniem, głównie z powodu dużego ruchu samochodowego oraz tłumów przechodniów niedaleko mostu Vecchio (Ponte Vecchio, czyli Stary Most).

Najlepszy widok na Ponte Vecchio znajdziemy na innym z mostów - na moście Santa Trinita. Będąc na miejscu możemy odwiedzić kolejny z mniej znanych skarbów miasta, czyli Kościół Świętej Trójcy (Basilica di Santa Trinità). Znajduje się on dosłownie kawałek dalej po stronie północnej i w środku ukrywa kilka skarbów, w tym Kaplicę Sasseti (Cappella Sasseti) ozdobioną freskami Domenico Ghirlandaio.

Spacerując wzdłuż rzeki możemy poszukać bardziej kameralnych odcinków. Wiele osób schodzi na dół i tam odpoczywa, nie powinien nas zdziwić widok ludzi z jedzeniem i winem czy piwem.

Z ciekawszych punktów znajdujących się przy rzece warto wyróżnić wieżę Torre di San Niccolò. Wieża była częścią dawnych fortyfikacji miejskich i jedną z bram prowadzących do miasta. W sezonie letnim organizowane są wycieczki na szczy wieży, skąd rozpościera się widok na okolicę. Dosłownie kilka metrów od wieży znajdziemy miejską plażę, gdzie w ciepły dzień wylegują się miejscowi i turyści.

Po północnej stronie rzeki, bardziej na zachód, znajdziemy duży park Parco delle Cascine. Jest to miejsce w którym odpoczywają miejscowi, w tym studenci, i nie spotkamy tam tłumów turystów. Park znajduje się jednak kawałek drogi od najważniejszej historycznej części i jest domem dla wielu gatunków ptaków oraz innych zwierząt. W wakacje w parku odbywają się występy artystyczne, znajdziemy tam też otwarty basen.

Atrakcje Florencji po drugiej stronie rzeki Arno

Po przeciwnej stronie rzeki Arno rozciąga się obszar określany Oltrarno, co oznacza dosłownie "Poza Arno". W przeciwieństwie do historycznego centrum całość położona jest na nierównym terenie składającym się z wielu wzgórz, co sprzyja istnieniu naturalnych punktów widokowych.

Pałac Pittich oraz Ogrody Boboli

Najbardziej znanym miejscem po tej stronie rzeki jest renesansowy Pałac Pittich (Palazzo Pitti) oraz rozciągające się bezpośrednio za nim Ogrody Boboli. Pałac można zwiedzać, oprócz apartamentów znajdziemy w nim również muzea. Na zwiedzenie całego kompleksu powinniśmy zaplanować przynajmniej 2 godziny, ponieważ lista pałacowych pomieszczeń i muzeów jest imponująca.

Na terenie pałacu znajdują się m.in.:

• Museo degli Argenti (na parterze, Muzeum Srebra) - muzeum nazywane jest również skarbcem Medyceuszy, chociaż nie wszystkie eksponaty należały do tego ważnego rodu.
• Galleria Palatina (na pierwszym piętrze) z apartamentami królewskimi (wypełnionymi pięknymi meblami i bogato zdobionymi pomieszczeniami) oraz dziełami sztuki XVI i XVII-wiecznych artystów (m.in. Rafael, Rubens czy Tycjan)
• Galleria d'Arte Moderna (na drugim piętrze) - galeria sztuki współczesnej wystawiająca prace od końca XVIII wieku aż do XX wieku.
• Galleria del Costume (w południowym skrzydle Palazzina della Meridiana) - galeria kostiumów ze strojami z różnych epok z historii Florencji, m.in. z XVI wieku.

Za pałacem znajdują się słynne Ogrody Boboli. Pamiętajmy, że prowadzą one w górę i możemy trochę się zmęczyć, dlatego dobrze wybrać się tam gdy słońce nie jest już w najcieplejszym punkcie.

Do Pałacu Pittich dojdziemy ruszając spod Starego Mostu ulicą Via de' Guicciardini.

Bazylika Santo Spirito

Na północny zachód od Pałacu Pitti znajduje się Bazylika Santo Spirito (Basilica di Santo Spirito), która znajduje się przy placu o tej samej nazwie. Zaprojektowana jak wiele innych zabytków przez pioniera epoki Renesansu Filippo Brunelleschiego świątynia jest możliwa do zwiedzania za opłatą. Na placu i w najbliższej okolicy znajdziemy wiele knajpek oraz dość luźną (nawet młodzieżową) atmosferę.

Budowla może wydać się nam w środku prosta, ale pamiętajmy, że powstała w czasie, gdy w reszcie Europy szczyt popularności osiągał późny gotyk.

Plac Michała Anioła ze wspaniałą panoramą Florencji oraz ogród różany

Kierując się na wschód od Ponte Vecchio dojdziemy do mniej zabudowanego obszaru Oltrarno. Będąc w okolicy przegapmy Placu Michała Anioła (Piazzale Michelangelo), z którego rozpościera się jeden z najpiękniejszych widoków na stolicę Toskanii.

Niestety, w środku dnia na miejscu gromadzą się tłumy. Poniżej placu znajduje się klimatyczny Ogród Różany (Giardino delle Rose), z którego rozpościera się przyjemna panorama dachów położonych niżej budynków. Warto wspomnieć, że w ogrodzie jest zdecydowanie mniej osób niż na znajdującym się wyżej Placu Michała Anioła i jest to idealne miejsce na krótki odpoczynek.

Bazylika San Miniato al Monte - arcydzieło romańskiego stylu florenckiego

Kawałek nad Placem Michała Anioła, na jednym z najwyżej położonych punktów miasta, odnajdziemy drugi po baptysterium romański zabytek Florencji - Bazylikę San Miniato al Monte (Abbazia di San Miniato al Monte).

Plac przed kościołem oferuje jeden z lepszych widoków na miasto, ale największe wrażenie sprawia romańska fasada świątyni z pięcioma równymi arkadami oraz wnętrze z dwupoziomowym ołtarzem (dolna krypta, górny ołtarz) i mozaiką z 1260 roku. Przy kościele znajdują się klasztor oraz cmentarz. Bardzo możliwe, że na miejscu spotkamy spacerujących zakonników.

Co warto zobaczyć we Florencji? Parki i ogrody!

Trudno wyobrazić sobie wizytę we Florencji bez odwiedzenia przynajmniej jednego z tutejszych ogrodów. Niestety, nie wszystkie zabytkowe ogrody są dziś dostępne dla turystów, gdyż część z nich jest w rękach prywatnych - dla przykładu ogród Giardino Della Gherardesca należy do hotelu Four Seasons i jest dostępny jedynie dla hotelowych gości.

Do najciekawszych obszarów zielonych należą wspomniane już Ogrody Boboli za Pałacem Pittich - więcej o nich przeczytacie w naszym artykule Ogrody Boboli - fotorelacje i podstawowe informacje. Nie każdy zdaje sobie jednak sprawę, że jeszcze piękniejsze ogrody znajdują się kawałek dalej - są to Ogrody Bardini. Do obu ogrodów kupujemy wspólny bilet. Oprócz zieleni miejsca te słyną ze wspaniałych rzeźb i fontann.

Inne ogrody Florencji warte uwagi:

• Ogród botaniczny (Giardino dei Semplici) - ten kameralny ogród botaniczny znajduje się tuż za Muzeum San Marco - jest to idealne miejsce na krótki odpoczynek od tłumów. Nie należy on co prawda do najciekawszych ogrodów tego typu w Europie, ale nie jest też oblegany - więc wizyta w nim może być przyjemną odskocznią od tłumów.
• niedaleko Ogrodów Boboli znajduje się otoczony murami Ogród Torrigiani. Jest to największy prywatny ogród w Europie - w jego środku stoi neogotycka wieża. Ogród można zwiedzać jedynie ze wcześniejszą rezerwacją, możemy napisać pod adres info@giardinotorrigiani.it z pytaniem o możliwe godziny i daty - warto to zrobić odpowiednio wcześniej. Zwiedzanie jest jednak drogie.
• mniej znanym ogrodem jest tzw. ogród Stibberta, który znajduje się za Muzeum Stibberta (Museo Stibbert). Na miejscu zobaczymy m.in. egipską świątynie, fontanny czy sztuczne skały. Niestety, ogród znajduje się kawałek drogi od centrum na wzgórzu Montughi. Przy okazji możemy odwiedzić Muzeum Stibberta słynące z oryginalnej kolekcji m.in. zbroi (16 tysięcy eksponatów z Europy, Japonii oraz Bliskiego i Dalekiego Wschodu), tapet czy porcelany.

Atrakcje Florencji poza utartym szlakiem

Kościół Orsanmichele (Chiesa e Museo di Orsanmichele)

Mimo że kościół Orsanmichele (Chiesa e Museo di Orsanmichele) należy do najbardziej charakterystycznych budynków w centrum miasta, to wiele osób jakoś go omija. Zabytek intryguje kształtem oraz ozdabiającymi fasadę rzeźbami. Początkowo budynek służył jako giełda zbożowa, ale pod koniec XIV wieku zamieniono go na kościół gildii handlowej. W środku zobaczymy kilka ciekawych elementów.

Na piętrze znajduje się darmowa wystawa rzeźb otaczających w przeszłości kościół, z drugiego piętra możemy też spojrzeć na pobliskie dachy. Niestety, muzeum otwarte jest tylko w ograniczonym zakresie.

Fortyfikacje i bramy miejskie

Średniowieczna Florencja, podobnie jak większość ważnych miast z tamtego okresu, otoczona była w całości murami obronnymi. Fortyfikacje te przez wieki rozbudowywano i dostosowywano do rozwoju miasta. Wjazd do Florencji możliwy był jedynie poprzez bramy miejskie zamykane każdej nocy.

Niestety, do dziś nie zostało wiele po tej imponującej fortyfikacji. Część murów widoczna jest na obszarze San Frediano (Oltrarno), gdzie zachowała się XII-wieczna brama miejska Porta San Frediano. Po drugiej stronie rzeki Arno zobaczymy również wspomnianą już Torre di San Niccolò oraz bramę Porta Romana przy Ogrodach Boboli.

W historycznym centrum nie odnajdziemy już murów, a wyłącznie samotne bramy miejskie, w tym malutką Porta alla Croce oraz znajdującą się przy Placu Wolności (Piazza Della Libertà) bramę San Gallo (Porta San Gallo). W przypadku Piazza Della Libertà to nie brama miejska jest największą atrakcją, a XVIII-wieczny łuk triumfalny wzniesiony z okazji wizyty władcy regionu Lorraine (dzisiejsza Francja).

Kościół Santa Margherita dei Cerchi - śladami Dantego i Beatrice

Chiesa di Santa Margherita dei Cerchi to niepozorna kaplica z XI wieku, przy której według tradycji Dante spotkał swoją muzę Beatrice Portinari (podobno po śmierci została ona pochowana właśnie w w tej świątyni). Według innych opowieści Dante w tym kościele poślubił swoją żonę. Obie teorie nie są potwierdzone, ale nie przeszkadza to licznym turystom w odwiedzaniu symbolicznego grobu Beatrice. W środku możemy zobaczyć XIX-wieczny obraz przedstawiający hipotetyczne spotkanie artysty ze swoją muzą.

Oratorium Buonomini di San Martino

Dosłownie kawałek na południe od "kościoła Dantego" znajduje się jeden z wielu ukrytych skarbów Florencji - oratorium wypełnione freskami namalowanymi w charakterystycznych lunetach.

Nieoczywiste atrakcje Florencji - targi miejskie, czyli świeże produkty i włoska kuchnia

Florencja zawsze słynęła z rynków i targowisk, zarówno otwartych, jak i zamkniętych - a każdy z nich specjalizuje się w czymś innym. Znajdziemy tu targowiska spożywcze, rynek z wyrobami skórzanymi, a nawet targ kwiatowy i targ ze starociami.

Mercato Centrale

Główny rynek miejski położony jest na terenie dzielnicy San Lorenzo. Funkcjonuje w zadaszonym budynku na obszarze San Lorenzo i znajduje się całkiem niedaleko katedry. W środku kupimy przede wszystkim świeże lokalne produkty spożywcze oraz znajdziemy kilka knajpek. Co prawda w tutejszych lokalach gastronomicznych nie usiądziemy przy stoliku z obrusem, ale zjemy za to dobre i świeże włoskie danie w rozsądnej cenie. Co ciekawe, to nieliczne miejsca w historycznym centrum, gdzie przy stolikach jest więcej miejscowych niż turystów.

Na samym targu spotkamy jednak dość wysokie ceny, gdyż miejsce to zdecydowanie nastawione jest na turystów.

Tuż obok znajduje się otwarty targ z wyrobami skórzanymi i ubraniami. Niektórzy wolą go omijać, gdyż wygląda trochę jak bazar na starym Stadionie Dziesięciolecia. Część sprzedawców i produktów nie zachęca do specjalnej uwagi.

Dookoła targu znajdziemy szeroki wybór restauracji.

Sant’Ambrosio Market

Drugi z zamkniętych rynków miejskich. Znajduje się na północ od Bazyliki Santa Croce. Miejsce jest mniejsze i mniej oblegane przez turystów niż Mercato Centrale, a ceny produktów wydają się niższe. W środku w którejś z knajpek napijemy się kawy i zjemy włoski posiłek w rozsądnej cenie. Warto tu zajrzeć gdy mamy ochotę spróbować toskańskie sery lub wędliny i chcielibyśmy poczuć bardziej lokalną atmosferę.

Kawałek dalej przy placu Largo Pietro Annigoni znajdziemy "pchli targ" z różnego rodzaju antykami i starociami.

Loggia del Mercato Nuovo (Mercato Porcellino) i słynny florencki dzik

Rynek ten kojarzony jest przede wszystkim ze słynną rzeźbą dzika - Il Porcellino. Skąd taka popularność tego miejsca? Według legendy każdy kto potrze ryjek zwierzęcia powróci kiedyś do Florencji. Przy dziku w ciągu dnia są tłumy, jednak wieczorem zazwyczaj siedzi samotny i tylko czeka na odwiedzających.

Na samym targu królują produkty skórzane, głównie torebki.

Targ kwiatowy

Przy Piazza della Repubblica, pod tamtejszymi arkadami, w każdy czwartek rano od września do czerwca znajdziemy kolorowy rynek z kwiatami. Jest to jedno z ulubionych miejsc fotografów odwiedzających Florencje.

Wieczorne spacery po Florencji

Dopiero około godziny 19:00-20:00 we Florencji zmniejsza się ilość odwiedzających i ulice stają się mniej zatłoczone. Warto wtedy pospacerować wąskimi uliczkami, przejść się wzdłuż rzeki czy wybrać się na jeden z punktów widokowych po południowej stronie rzeki Arno.

Florencja uważana jest za miasto bezpieczne. Możemy czuć się w nim swobodnie po zmroku, chociaż warto zachować ostrożność w miejscach bez większej ilości spacerowiczów czy mieszkańców. Na pewno wieczorem dużo osób spotkamy w okolicy Placu Santa Croce oraz na obszarze Santo Spirito po południowej stronie rzeki.

Wille Medyceuszy we Florencji i okolicy

Potężny ród Medyceuszy przez wiele wieków decydował o losach Florencji. W okresie ich potęgi powstało wiele budynków i kompleksów, które do dziś zdobią historyczne centrum miasta. Władcy budowali też wille poza miastem, często wybierając jako miejsce malowniczą scenerię Toskanii.

W 2013 roku organizacja UNESCO zdecydowała o wpisaniu 12 willi na Listę światowego dziedzictwa kulturowego.

Nie wszystkie z willi są łatwe do odwiedzenia. Część znajduje się w prywatnych rękach, np. w Villa di Artimino, czyli w willi "tysiąca kominów", znajduje się dziś hotel i zwiedzanie możliwe jest tylko w trakcie specjalnej wycieczki (więcej informacji). Inne znajdują się już dalej od Florencji.

Odwiedzić możemy willę Villa della Petraia, która znajduje się niedaleko florenckiego lotniska. Dojedziemy do niej komunikacją publiczną spod dworca Santa Maria Novella. Wille można zwiedzić za darmo z przewodnikiem, wycieczki odbywają się raz na godzinę. W środku zobaczymy pomieszczenia w których mieszkali członkowie słynnego rodu, a w nich: autentyczne meble, zastawę i inne zdobienia.

Niektóre z innych willi wzniesionych przez członków słynnego rodu to:

• Villa di Castello - w willi dziś mieści się Accademia della Crusca i niestety budynek nie jest możliwy do zwiedzenia. Dla odwiedzających udostępnione są jedynie ogrody.
• Villa di Cerreto Guidi - w tej willi mieści się dziś muzeum w którym zobaczymy meble, dywany i inne elementy dekoracyjne, ale także broń i inny sprzęt używany w trakcie polowań. Willa architektonicznie nie zachwyca, kompleks miał służyć władcom jako miejsce odpoczynku przed polowaniem i znajdowały się tu też koszary. Wejście do muzeum jest darmowe. Niestety, dojazd do willi komunikacją publiczną będzie wymagać od nas przesiadek.
• Villa in Poggio a Caiano - jeden z pierwszych renesansowych pałaców Florencji. Na pierwszym piętrze znajduje się muzeum z naturalistycznymi pracami z kolekcji Medyceuszy, a parter to dawne pomieszczenia mieszkalne. Oba piętra zwiedza się oddzielnie w trakcie wycieczki z przewodnikiem. Odwiedzić możemy także ogród. Może być wymagana wcześniejsza rezerwacja do muzeum, najlepiej napisać pod adres villapoggioacaiano@beniculturali.it i zapytać o warunki wstępu w interesujący nas dzień
• Villa Medici in Fiesole - willa z ogrodami. Kompleks wzniesiono na wzgórzu w malowniczo położonym mieście Fiesole, które znajduje się niecałe 10 kilometrów od Florencji. Piętrowe ogrody można odwiedzić po wcześniejszej rezerwacji.

Florencja - zwiedzanie i informacje praktyczne

Kolejki oraz zakupy biletów online

Jeśli zależy nam na czasie i przyjeżdżamy w sezonie, to warto rozważyć zakup wejściówek do wybranych atrakcji z wyprzedzeniem. Szczególnie w przypadku krótkiego pobytu jest to dobry pomysł, który pozwala zaoszczędzić dużo czasu. W sezonie kolejki do najważniejszych atrakcji potrafią być naprawdę długie - niektórzy turyści czekają godzinę lub nawet dwie na wejście do Galleria dell’Accademia czy Galerii Uffizi. Dłuższe kolejki formują się czasem przy Palazzo Vecchio, ale nie jest to regułą - tu większym problemem może być ograniczona liczba osób wpuszczana do środka w jednym oknie czasowym. W przypadku pozostałych atrakcji nie spotkaliśmy się z długimi kolejkami nawet w sezonie, ale wszystko zależy od dnia.

Bilety możemy zakupić w kilku miejscach, ale warte wspomnienia są dwie strony oficjalne.

Na stronie b-ticket zarezerwujemy bilety do Galleria dell’Accademia i Galleria degli Uffizi (na konkretny dzień i godzinę), oraz do m.in.: Kaplicy Medyceuszy, Ogrodów Boboli czy muzeów w Pałacu Pittich.

Alternatywą do zakupu online jest dokonanie rezerwacji telefonicznej pod numerem +39 055294883. Cena nie różni się od zakupu online, ale nie musimy płacić od razu - możemy to zrobić na miejscu. Linia działa od poniedziałku do piątku od 8:30 do 18:30 i w soboty od 8:30 do 12:30. Przed zatelefonowaniem warto powtórzyć sobie literowanie po angielsku. Podczas rezerwacji otrzymamy kod rezerwacji, z którym udajemy się do muzeum, gdzie wymienimy go na wejściówkę.

Drugą stroną wartą wspomnienia jest oficjalna strona miejska, którą znajdziemy pod tym adresem. Zakupimy na niej wejściówki m.in. do: Palazzo Vecchio, kościoła Santa Maria Novella, Muzeum Stefano Bardiniego czy kaplicy Brancacci. W przypadku tej ostatniej musimy przy zakupie wybrać konkretną godzinę odwiedzin. Pozostałe atrakcje możemy odwiedzić do 6 miesięcy od daty zakupu. Opłata rezerwacyjna na tej stronie wynosi 0,80€ za każdy bilet.

Sugerujemy dokładne sprawdzenie warunków przed zakupem, ponieważ te mogą się w każdej chwili zmienić

Komunikacja miejska we Florencji

Głównym środkiem komunikacji miejskiej we Florencji są autobusy. Obsługuje je firma Autolinee Toscane.

Pojedyncze bilety kosztują 1,50€ i są ważne przez 90 minut.Bilety zakupimy w kioskach, barach (z oznaczeniem T, od tabaccheria) i punktach sprzedaży oznaczonych logiem Autolinee Toscane. Po wejściu do pojazdu musimy skasować nasz bilet, inaczej narażamy się na otrzymanie kary. Do pojazdu wsiadamy pierwszymi lub ostatnimi drzwiami, a wysiadamy środkowymi.

Przewoźnik posiada również aplikację biletową TABNET. Czasami możliwy jest zakup biletu u kierowcy, lecz musimy mieć ze sobą odliczoną kwotę, ponieważ kierowca nie wydaje reszty. Bilety zakupione w pojeździe kosztują aż 2,50€.

Do autobusu wchodzimy pierwszym lub ostatnim wejściem i kasujemy bilet, lub przykładamy kartę czasową. Wychodzimy środkowymi drzwiami.

Ile czasu poświęcić na zwiedzanie Florencji?

Wiele osób decyduje się przyjechać do Florencji na jeden dzień w trakcie swoich włoskich wakacji. Uczciwie trzeba jednak przyznać, że w tak krótkim czasie trudno nam będzie poznać lepiej stolicę Toskanii - i to nawet przy zachowaniu bardzo szybkiego tempa.

Chcąc bez pośpiechu zwiedzić największe atrakcje tego niesamowitego miasta, najlepiej zaplanować pobyt na około 3 dni. Jeśli planujemy odwiedzić każde z najważniejszych muzeów, zobaczyć wszystkie renesansowe dzieła sztuki i zasmakować wszystkich uroków Florencji, to możemy potrzebować nawet 5 dni!

Jeśli jednak mamy mniej czasu, to rozsądnie przygotujmy plan zwiedzania i sprawdźmy godziny otwarta atrakcji oraz warunki odwiedzin. Czasem lepiej odwiedzić mniej muzeów czy kościołów, i wygospodarować dłuższą chwilę na odpoczynek w jednym z pięknych parków czy na zwyczajne powłóczenie się krętymi uliczkami po obu stronach rzeki.

Kiedy najlepiej odwiedzić Florencję?

Najlepszymi miesiącami na odwiedziny Florencji wydają się być kwiecień i maj oraz druga połowa września i początek października. Nie jest aż tak gorąco i duszno, a turystów jest mniej niż w miesiącach letnich. Warto pamiętać, że słowo mniej nie oznacza, że w historycznym centrum będzie pustawo - w wielu miejscach i tak będą tłumy.

Warto też omijać weekendy oraz święta i dni około świąteczne, kiedy we Florencji pojawia się także wielu Włochów z innych miast.

Bezpieczeństwo

Florencja jest jednym z najbardziej turystycznych miast we Włoszech. Każdego dnia przybywają tu tysiące turystów. Nie powinno dziwić, że wielu drobnych przestępców próbuje tu swoich sił - obawiać powinniśmy się przede wszystkim kieszonkowców oraz innych drobnych złodziejaszków.

Warto również uważać na wąskie uliczki dalej od centrum po zmroku, i nie rozmawiać z osobami próbującymi zdobyć nasz podpis w jakieś ważnej sprawie - na 99% po otrzymaniu podpisu nastąpi próba wyłudzenia pieniędzy.

Na co uważać podczas odwiedzin Florencji?

Parkingi i wjazd do historycznego centrum miasta

Wybierając się do Florencji samochodem powinniśmy dobrze sprawdzić zasady wjazdu do historycznego centrum miasta. W praktycznie całym centrum obowiązuje znana też z niektórych innych włoskich miast strefa ZTL (Zona a Traffico Limitato), która uniemożliwia wjazd na obszar miasta samochodom bez specjalnego pozwolenia.

Generalnie do strefy ZTL nie można wjechać w tygodniu w ciągu dnia i przez pierwszą połowę soboty. W sezonie letnim czas obowiązywania strefy ZTL jest wydłużony. Więcej informacji (w języku włoskim, musimy użyć translatora) znajdziemy na oficjalnej stronie pod tym adresem. Na dole strony znajdziemy link do mapki z rozrysowaną granicą stref.

Niektóre droższe hotele w centrum posiadają własne parkingi i oferują pomoc w uzyskaniu tymczasowego pozwolenia. W innym wypadku musimy korzystać z drogiego parkingu w okolicy granic strefy ZTL lub znaleźć nocleg poza ograniczoną strefą wjazdu.

Godziny otwarcia kościołów

Niektóre z mniejszych kościołów, w tym malutki Santa Margherita dei Cerchi (nazywany kościołem Dantego), otwierane są jedynie na kilka godzin w środku dnia. Przed przyjazdem spróbujmy znaleźć godziny otwarcia i na ich podstawie zaplanujmy pobyt, lub z samego rana podejdźmy do interesujących nas placówek - godziny otwarta powinny być wywieszone na drzwiach lub obok wejścia.

Niektóre z darmowych atrakcji otwierane są tylko w konkretnych dniach i godzinach.

Odpowiedni strój w kościele

W najważniejszych kościołach Florencji bardzo pilnowany jest odpowiedni strój. Kobiety oraz mężczyźni w ubraniu powyżej kolan oraz bez ramiączek mogą nie zostać wpuszczeni do środka, lub wyproszeni - nawet jeśli posiadają bilet. Jeśli jest bardzo gorąco, zabierzmy ze sobą chustę, którą będziemy mogli się owinąć wchodząc do środka.

Kolejki do atrakcji - wstawajmy wcześniej lub kupmy bilety z wyprzedzeniem

Oczywistym jest, że na wakacjach nikt nie chce wstawać rano - ale kolejki do najważniejszych atrakcji Florencji są bardzo długie. Warto do głównej wybranej atrakcji pójść rano chwilę przed otwarciem i ustawić się w kolejce. Szczególnie warto zastosować się do tej rady w przypadku wieży, Galerii Uffizi oraz Galleria dell’Accademia - w trakcie dnia kolejki stają się coraz dłuższe.