Bolonia - atrakcje, zwiedzanie, zabytki. Co warto zobaczyć w Bolonii?

Bolonia (wł. Bologna) to pełna zabytkowej zabudowy stolica regionu Emilia-Romania, która słynie z ciągnących się przez dziesiątki kilometrów portyków, najstarszego na świecie uniwersytetu oraz wyśmienitej kuchni. Jest ona często określana mianem La Rossa (pol. Czerwona), gdyż tutejsze zabudowania wznoszono z charakterystycznej czerwonej cegły, choć przydomek ten równie dobrze oddaje mocno lewicowe sympatie polityczne mieszkańców.

Dziś Bolonia pozostaje ważnym ośrodkiem uniwersyteckim, kojarzonym z wieloma instytucjami kultury i sztuki, a w 2006 roku otrzymała nawet tytuł "Miasta Muzyki" UNESCO. Jest także jednym z najbardziej rozwiniętych gospodarczo włoskich miast. Swoje siedziby ma tu wiele koncernów, co odbija się niestety na cenach - tutejsze hotele oraz restauracje należą do dość drogich.

W naszym przewodniku przedstawimy Wam nie tylko najważniejsze atrakcje Bolonii, ale również te mniej znane, a także podpowiemy, jak zaplanować zwiedzanie. Artykuł powstał na bazie naszych doświadczeń z odwiedzin Bolonii na przestrzeni lat.

Jak zwiedzać Bolonię?

Historyczne centrum Bolonii nie zajmuje dużej powierzchni, a główny dworzec kolejowy, Bologna Centrale, usytuowany jest niedaleko centrum.

Jeśli zdecydujemy się na zakwaterowanie w najstarszej części miasta, to spokojnie będziemy mogli poruszać się głównie pieszo. Gdy jednak nasze miejsce pobytu jest dalej od centrum lub będziemy chcieli szybko gdzieś dotrzeć, warto skorzystać z dobrze rozwiniętej sieci autobusowej.

Innym popularnym środkiem transportu jest rower. W mieście wytyczono wiele ścieżek rowerowych, a do tego w centrum bez problemu znajdziemy wypożyczalnię jednośladów.

Spośród opisanych przez nas atrakcji Bolonii nieco dłuższego spaceru wymagać będzie szlak dawnych bram i fortyfikacji obronnych. Najwięcej wysiłku będzie kosztować nas wyprawa do położonego na wzgórzu za miastem sanktuarium Santuario Madonna di San Luca.

Zwiedzanie Bolonii - kilka słów wstępu

Bolonia jest wyjątkowa w tym sensie, że świetnie nadaje się zarówno na krótką, jednodniową wizytę, jak i na dłuższy pobyt. Największymi atrakcjami Bolonii są zabytkowe pałace, arkadowe portyki, kościoły skrywające wspaniałe dzieła sztuki, muzea oraz punkty widokowe. Warto też zarezerwować sobie trochę czasu, aby móc delektować się specjałami lokalnej kuchni - w końcu gdzie lepiej niż w miejscu jego powstania spróbować popularnego dania tagliatelle al ragu, które w Polsce znane jest jako spaghetti bolognese.

Co warto zobaczyć w Bolonii? Największe atrakcje, zabytki oraz ciekawe miejsca

Piazza Magiore - najważniejszy plac Bolonii

Otoczony zabytkami Plac Maggiore (Piazza Maggiore) stanowił serce miasta już w średniowieczu, a jego układ nie zmienił się od niemal pięciu stuleci. To tutaj najlepiej rozpocząć zwiedzanie Bolonii, gdyż plac kryje kilka cennych atrakcji, w tym bazylikę św. Petroniusza, Pałac Podestà oraz Fontannę Neptuna.

Bazylika św. Petroniusza

Głównym zabytkiem Piazza Magiore jest bazylika dedykowana św. Petroniuszowi (San Petronio), patronowi Bolonii. Świątynia, której budowa rozpoczęła się w 1390 roku, zachwyca niezwykłą fasadą: jej dolna część pokryta jest marmurem, podczas gdy górna - niedokończona - pozostaje ceglana.

Bazylika jest monumentalna, a rozmiarem przewyższa ją zaledwie kilka kościołów w Europie. Według legendy, w XVI wieku planowano jej rozbudowę, w efekcie której miała przewyższyć słynną Bazylikę św. Piotra. Papież Pius IV sprzeciwił się jednak temu pomysłowi, uniemożliwiając realizację ambitnego projektu.

Fontanna Neptuna (Fontana di Nettuno)

Z Placem Maggiore sąsiaduje Plac Neptuna (Piazza del Nettuno), który swoją nazwę zawdzięcza ozdabiającej go fontannie. Twórcą słynnego wodotrysku był Giambologna, ceniony florencki artysta manierystyczny. Stworzone w latach 1563-1567 arcydzieło zostało wykonane z okazji wyboru Piusa IV na papieża. Fontanna stanowi alegorię władzy papieskiej, porównując dominację głowy Kościoła nad światem do panowania Neptuna nad morzami.

Biblioteka Salabarosa - ruiny antycznej Bolonii oraz zabytkowy sejf

Na zachód od Fontanny Neptuna wznosi się gmach Biblioteki Salabarosa (wł. Biblioteca Salaborsa). Nie każdy turysta wie, że podziemiach czytelni przetrwały ruiny antycznego miasta Bononia (II w. p.n.e.) oraz jeszcze starsze ślady osadnictwa etruskiego. Są one widoczne z poziomu głównej hali biblioteki przez szklaną podłogę. Jeśli chcemy się przyjrzeć bliżej, a nawet pomiędzy nimi pospacerować, możemy zejść bezpośrednio do stanowiska archeologicznego - wejście znajdziemy w jednym z rogów, obok czerwonych drzwi.

Chociaż przeznaczenie zachowanych struktur może nie być oczywiste dla każdego, na miejscu dostrzeżemy fundamenty dawnych budynków oraz pozostałości ulic. W drodze do wykopalisk miniemy piękne audytorium oraz historyczny sejf. Wstęp jest bezpłatny.

Quadrilatero - stara dzielnica kupiecka oraz centrum targowe Bolonii

Odchodząc od Placu Maggiore i skręcając w uliczkę via Pescherie Vecchie, przeniesiemy się w gwarny świat dawnej dzielnicy handlowej o nazwie Quadrilatero. W tej części miasta odkryjemy klimatyczne knajpki oraz sklepy oferujące miejscowe produkty. Wzdłuż ulicy via Drapperie w ciągu dnia rozstawione są stragany ze świeżymi owocami, rybami, wędlinami i serami. Bogaty asortyment różnorodnych produktów oraz szybkich dań czeka na nas także na krytym targowisku Mercato di Mezzo.

Niestety, ceny w tej okolicy są dość wysokie. Mimo wszystko, nawet jeśli nie mamy zamiaru niczego nabywać, warto tędy pospacerować i poczuć klimat tego miejsca. Jeśli jednak mamy ochotę coś zakupić, ale nie mamy doświadczenia w tutejszych regionalnych produktach, sprzedawca nierzadko zaproponuje nam możliwość spróbowania jego wyrobów. W takim wypadku nie wstydźmy się skosztować oferowanych przez niego produktów, ponieważ dzięki temu wybierzemy tylko to, co najbardziej przypadnie nam do gustu.

Le Due Torri (Dwie Wieże), czyli najlepszy punkt widokowy w Bolonii

Średniowieczne wieże z biegiem lat zaczęły znikać z krajobrazu Bolonii. Ostatecznie do naszych czasów przetrwało jedynie około dwudziestu z nich. Najbardziej znane z nich to dwie sąsiadujące ze sobą konstrukcje: Torre degli Asinelli oraz Torre della Garisenda, które potocznie nazywane są po prostu "Dwoma Wieżami" (wł. Le Due Torri).

Spośród nich bardziej znana jest wyższa - Torre degli Asinelli. Wzniesiono ją w latach 1109-1119 z inicjatywy rodu Asinelli. Co ciekawe, jest ona krzywa, a z wysokością sięgającą 97,2 m dzierży tytuł najwyższej przekrzywionej wieży z okresu średniowiecza.

Najlepszy punkt widokowy w Bolonii

Dziś na szczycie Torre degli Asinelli znajduje się taras widokowy. Z góry roztacza się przepiękna panorama miasta, ale aby się tam dostać, trzeba pokonać aż 498 schodów! Wspinaczka może być męcząca, ale niesamowite widoki wynagradzają trud.

Więcej informacji o zasadach odwiedzin znajdziecie tutaj.

Jej sąsiadka, Torre della Garisenda, stoi w jej cieniu i jest znacznie niższa, ponieważ jej górna część została rozebrana, z obawy przed zawaleniem, jeszcze w średniowieczu. Wieża ta również jest przekrzywiona, a jeśli przyjrzymy się jej z odpowiedniej perspektywy, zauważymy, że jej krzywizna jest naprawdę sporawa - niemal dwa razy większa niż w przypadku wieży Asinelli. Budowla ta musiała wzbudzić niemałe zainteresowanie Dantego, który dwukrotnie wspomniał o niej w swojej twórczości.

Inne punkty widokowe Bolonii opisaliśmy w artykule Punkty widokowe Bolonii.

Bazylika św. Stefana - otwarte muzeum architektury

Jeden z największych zabytków Bolonii, Bazylika św. Stefana (wł. Basilica di Santo Stefano lub Complesso di Santo Stefano), znajduje się przy trójkątnym placu Piazza Santo Stefano, który w przeszłości nazywany był placem siedmiu kościołów. Słowo "bazylika" nie oddaje do końca charakteru tego miejsca. W rzeczywistości jest to kompleks monumentalny składający się z siedmiu złączonych ze sobą zabytkowych obiektów sakralnych, znanych jako sette chiese (dosłownie siedem kościołów). Budynki te powstawały w różnych epokach - najstarszy z nich pochodzi z IV lub V wieku, a najmłodszy z XIII stulecia. Na przełomie XIX i XX wieku wszystkie kościoły zostały połączone w jeden kompleks.

Co ciekawe, do dziś nie osiągnięto konsensusu odnośnie początków kompleksu. Istnieją dwie teorie. Według pierwszej z nich najstarsza bazylika w tym miejscu powstała już pod koniec IV wieku, a w jej wnętrzu przechowywano w niej relikwie dwóch wczesnochrześcijańskich męczenników, św. Witalisa i Agrygoli, którzy zginęli w trakcie prześladowań w czasach cesarza Dioklecjana. Druga z teorii zakłada, że pierwszą świątynię, wzorowaną na Bazylice Grobu Świętego, wzniósł "dopiero" w V wieku pierwszy biskup Bolonii św. Petroniusz. Jako lokalizację wybrał on miejsce pochówku dwóch wspomnianych świętych, gdzie istniała już pogańska świątynia.

Niezależnie od początków, kompleks ten stanowi obecnie prawdziwy skarb dla miłośników zabytkowej architektury. Elementy wczesnochrześcijańskie przeplatają się tu z cechami charakterystycznymi dla średniowiecznej architektury zakonu benedyktynów. Do zwiedzenia dostępne są również: Dziedziniec Piłata, średniowieczny krużganek oraz muzeum z obrazami i rzeźbami z różnych epok.

Historyczna siedziba Uniwersytetu Bolońskiego z teatrem anatomicznym oraz zabytkową biblioteką

Założony w 1088 roku Uniwersytet Boloński jest najstarszą uczelnią świata, a samo miasto, jak na standardy średniowiecza, uchodziło za bardzo postępowe. Już w 1256 roku władze Bolonii uchwaliły dokument Liber Paradisus (Niebiańska księga), który znosił niewolnictwo oraz uwalniał chłopów pańszczyźnianych. Nic więc dziwnego, że to właśnie na cześć stolicy regionu Emilia-Romania swoją nazwę otrzymał proces boloński, który umożliwia porównywanie stopni i tytułów akademickich zdobywanych na europejskich uczelniach. Tradycja uniwersytecka jest w Bolonii żywa także dzisiaj – w mieście studiuje wielu młodych ludzi z całego świata, a studencki klimat czuć tu na każdym kroku.

Najważniejszym zabytkiem związanym z uniwersyteckimi korzeniami Bolonii jest Pałac dell’Archiginassio (Palazzo dell’Archiginassio). Kompleks powstał w 1563 roku i aż do roku 1803 był główną siedzibą Uniwersytetu. Znajduje się on dosłownie kilka kroków od Piazza Maggiore, przy placu Piazza Galvani, w centrum której stanął pomnik pochodzącego z Bolonii naukowca Luigiego Galvaniego.

Od 1838 roku w pałacu funkcjonuje biblioteka miejska (Biblioteca Comunale dell'Archiginnasio), której zbiory liczą blisko 800 tysięcy egzemplarzy książek oraz wiele tysięcy manuskryptów oraz listów. W 1944 roku budynek został poważnie zniszczony, ale w kolejnych latach został pieczołowicie odbudowany.

Zwiedzanie zabytkowej siedziby uniwersytetu - informacje praktyczne

Co prawda większość pomieszczeń nie jest dostępna dla zwiedzających, ale w trakcie wizyty możemy zobaczyć słynny drewniany Teatr Anatomiczny (Teatro Anatomico), gdzie dawniej wykonywano sekcje zwłok, a drzwi były otwarte dla publiczności. Drugim pomieszczeniem dostępnym dla turystów jest okazała sala Stabat Mater Hall. Po wejściu do jej wnętrza od razu skierujmy się w stronę otwartych drzwi i kraty, przez które zobaczymy zbiory biblioteki oraz niemal niekończący się korytarz. Bilet wstępu kosztuje 3€. Aktualne godziny otwarcia i ceny sprawdzimy tutaj.

Katedra w Bolonii

Mimo że w porównaniu do Bazyliki św. Petroniusza bolońska katedra św. Piotra nie prezentuje się tak okazale, jest bezsprzecznie warta odwiedzenia. Wzniesiona w XI wieku w stylu romańskim świątynia na przestrzeni wieków była wielokrotnie przebudowywana, co wymuszały nawiedzające miasto trzęsienia ziemi oraz pożary. Swoją obecną barokową formę katedra uzyskała w trakcie rozpoczętej w 1605 roku przebudowy, podczas której zatraciła cechy romańskie.

Szczególnie interesującym obszarem katedry jest krypta, służąca mieszkańcom do modlitwy. W krypcie znajduje się przejście do obszaru wykopalisk wcześniejszej katedry. Do zwiedzania udostępniona są dwa łuki. W każdym z nich możemy przejść obok historycznych pozostałości romańskiej katedry, mijając freski, fragmenty ścian oraz ossuarium. Aktualne godziny zwiedzania części archeologicznej można sprawdzić tutaj. Wykopaliska są też widoczne przez szklaną podłogę na głównym poziomie katedry.

Zwiedzając świątynię, nie przegapmy wspaniałej grupy z terakoty Compianto su Cristo morto (Lament nad ciałem Chrystusa) dłuta Alfonso Lombardiego.

Portyki - unikatowe dziedzictwo z listy UNESCO!

Trudno znaleźć większy symbol Bolonii niż portyki, wznoszone w mieście już od początku XII stulecia. Ich łączna długość wynosi 62 km, z czego około 40 km przypada na historyczne centrum. Te niezwykłe kryte przejścia zostały docenione przez organizację UNESCO, która wpisała bolońskie portyki na listę światowego dziedzictwa kulturowego.

Portyki te miały wymiar zarówno praktyczny, jak i społeczny. Pod ich dachem można było nie tylko skryć się przed deszczem czy słońcem, ale także nawiązywać nowe relacje, prowadzić interesy i handlować. Pierwsze konstrukcje były budowane z drewna, ale niewiele z nich przetrwało do dzisiaj. Do wyjątków należy fragment portyku przed Casa Isolani (adres: Strada Maggiore 19), który podtrzymywany jest przez dziewięciometrowe drewniane kolumny. Późniejsze portyki wznoszono z bardziej trwałych materiałów, przy czym nie trzymano się jednolitej formy architektonicznej. W Bolonii znajdziemy więc portyki:

• wysokie (najwyższy ciągnie się wzdłuż siedziby archidiecezji przy ulicy via Altabella),
• szerokie (najszerszy otacza bazylikę Santa Maria dei Servi),
• wąskie (najwęższy w centrum ma poniżej 1 m szerokości!),
• ze zdobionymi sklepieniami,
• z różnym podejściem do układu arkad i kolumn.

Eksplorując Bolonię, z pewnością zetkniemy się z wieloma z nich.

Bolonia - atrakcje poza utartym szlakiem

Bazylika św. Dominika - Michał Anioł w Bolonii

Bazylika św. Dominika (wł. Basilica di San Domenico) stanowi kolejny skarb Bolonii. Choć z zewnątrz może wydawać się niepozorna i surowa, wewnątrz tej romańskiej świątyni kryją się prawdziwe arcydzieła sztuki. Bazylika została ufundowana w XIII wieku przez zakon dominikanów jako miejsce pochówku ich założyciela, Dominika Guzmána.

W kaplicy poświęconej świętemu Dominikowi znajduje się imponujący grobowiec, Arca di San Domenico. Jego twórcą był Mikołaj Pisano, utalentowany rzeźbiarz znany jako twórca ambony w baptysterium w Pizie. W późniejszym czasie monument doczekał się pewnych przeróbek, w tym dodatkowych rzeźb, z których trzy są dziełem młodego Michał Anioł (anioł trzymający świecznik, św. Petroniusz oraz św. Proculo z materiałem przewieszonym przez ramię, którego postura może przywodzić na myśl słynnego Dawida).

Naprzeciw kaplicy św. Dominika mieści się Kaplica Różańcowa, w której można podziwiać wspaniałe malowidła, freski oraz ołtarz.

Zwiedzanie bazyliki jest darmowe.

Palazzo d’Accursio - historyczna siedziba władz miejskich

Wracamy na chwilę do Piazza Magiore, ponieważ posiada on jeszcze jeden zabytek wart uwagi. We wschodniej części placu usytuowany jest Palazzo d’Accursio, który stanowił najważniejszy ośrodek władzy w mieście, gdyż urzędowały w nim władze Bolonii. Jego ozdobą jest reprezentacyjna Sala Urbana, uznawana za jeden z najważniejszych przykładów bolońskiego baroku. Obecnie pałacowe wnętrza służą jako miejska galeria sztuki.

W lewym rogu budowli wznosi się majestatyczna wieża zegarowa (Torre dell'Orologio), która jest również dostępna dla odwiedzających. Podczas wycieczki z przewodnikiem audio możemy z bliska przyjrzeć się mechanizmowi zegarowemu oraz obejrzeć słynny Plac Maggiore z innej perspektywy.

Santa Maria della Vita - jeden z sekretów Bolonii

Odchodząc nieco na wschód od Piazza Maggiore, napotkamy na barokowe sanktuarium Santa Maria della Vita. Budowla wyróżnia się kopułą oraz bogato zdobioną fasadą, ale prawdziwy skarb skrywa dopiero w środku.

We wnętrzu świątyni eksponowana jest niezwykła grupa rzeźbiarska "Opłakiwanie/Lament nad ciałem Chrysusa" (wł. Compianto sul Cristo Morto), którą pod koniec XV stulecia wykonał utalentowany rzeźbiarz Niccolò dell’Arca. Postacie, ukazane w pełnej rozpaczy lub zastygłe w niemym bólu, nie mają sobie podobnych w całej sztuce włoskiej.

Przylegające do sanktuarium oratorium (Oratorio dei Battuti) skrywa natomiast inną grupę rzeźbiarską, przedstawiającą Zaśnięcie Matki Bożej (Transito della Vergine), autorstwa Alfonso Lombardiego z 1522 roku. Składa się ona z 14 posągów z terakoty.

W budynkach dawnego przykościelnego szpitala utworzono muzeum medyczne (Museo della Sanità e dell’Assistenza), które przybliża historię lecznictwa w mieście.

Aktualne ceny biletów oraz godziny otwarcia całego kompleksu sprawdzimy tutaj.

Szlakiem dawnych fortyfikacji obronnych Bolonii

Od XIII do początku XX wieku, przez niemal siedem stuleci, Bolonia była otoczona systemem zewnętrznych fortyfikacji obronnych, zwanych "trzecim pierścieniem". Chociaż większość tych murów została z czasem rozebrana, dziesięć z dwunastu oryginalnych bram prowadzących do miasta zachowało się do dziś. Bramy te wspólnie tworzą okrąg otaczający historyczne centrum Bolonii. Jedynym wyjątkiem jest brama św. Stefana (Santo Stefano), która znajdująca się bliżej centrum miasta.

Jeśli nie goni nas czas, a do tego tematyka fortyfikacji obronnych nas interesuje, warto przejść trasą dawnych murów, aby zobaczyć wszystkie zachowane bramy. Taki spacer nie powinien zająć nam więcej niż 2 godziny.

Do najciekawszych bram należą:

• Porta San Donato (średniowieczna brama wraz z wieżą zwieńczoną machikułami),
• Porta Galliera (barokowa brama z XVII wieku z pięknie zdobioną fasadą),
• Porta Saragozza (średniowieczna brama uzupełniona późniejszymi okrągłymi wieżami, która przypomina mały fort).
• Porta Castiglione (średniowieczna wieża bramna zwieńczona "czapką" z machikułami),

Warto też zwrócić uwagę na niezachowaną w całości Porta Maggiore, zbudowanej na historycznym przebiegu rzymskiej drogi Via Emilia. W przeszłości pełniła ona funkcję reprezentacyjnego wjazdu do miasta - to właśnie tędy do Bolonii wkraczali władcy czy papieże.

Zapomniane miasto kanałów

Jeszcze dwa wieki temu Bolonia była poprzecinana licznymi kanałami, a niektórzy, w co trudno dziś uwierzyć, przyrównywali ją do słynnej Wenecji. Niestety, z biegiem czasu większość z tych kanałów została zasłonięta przez nowe budynki oraz ulice, przez co zniknęły z miejskiego krajobrazu.

Na szczęście zachował się jeden kanał, który można doskonale zobaczyć spod arkad. Znajduje się on pod adresem Via Piella 16.

Cmentarz monumentalny Certosa di Bologna

Na zachodnich obrzeżach Bolonii, tuż za dawnym przebiegiem murów obronnych, znajduje się cmentarz monumentalny Certosa di Bologna. Kompleks ten powstał poprzez adaptację zabudowań dawnego klasztoru kartuzów i pełen jest okazałych grobowców, przez co niektórzy nazywają go otwartym muzeum sztuki. Co ciekawe, w tym samym miejscu istniała wcześniej etruska nekropolia (datowana na okres między VI a III wiekiem p.n.e.). Artefakty odkryte podczas wykopalisk są przechowywane w miejskim muzeum archeologicznym.

Bolonia - atrakcje kulturalne oraz muzea

Jeśli fascynują nas muzea, Bolonia wydaje się idealnym miejscem do odwiedzenia – w mieście działa kilkadziesiąt placówek muzealnych oraz galerii sztuki! Trudno zliczyć i opisać je wszystkie, ale poniżej przedstawiamy kilka wybranych propozycji.

Galeria Narodowa: święta Cecylia Rafaela i inne dzieła Starych Mistrzów

Pinacoteca Nazionale di Bologna, mieszcząca się w tym samym budynku co miejska Akademia Sztuk Pięknych, jest najważniejszą galerią sztuki regionu Emilia-Romania (i jedną z ciekawszych we Włoszech). W kilkudziesięciu salach prezentowane są prace największych mistrzów, takich jak Rafael, Guido Reni, Tintoretto czy Tycjan, powstałe między XIII a XIX stuleciem. Wiele z nich dawniej zdobiło wnętrza bolońskich kościołów.

Ozdobą galerii jest obraz Rafaela pt. "Ekstaza św. Cecylii". Ukazuje on św. Cecylię, patronkę muzyki, otoczoną przez czwórkę innych świętych: Marię Magdalenę, św. Augustyna, apostoła Pawła oraz Jana Ewangelistę, którzy wsłuchują się z zadumą w anielski chór. U stóp świętej oraz w jej dłoniach artysta umieścił różne instrumenty muzyczne. Początkowo obraz zdobił kaplicę św. Cecylii w bolońskim kościele augustiańskim San Giovanni in Monte.

Innym cennym dziełem w zbiorach pinakoteki jest poliptyk (nastawa ołtarzowa składająca się z pięciu panelu) autorstwa Giotta. W jego centralnej części przedstawiona została Maryja z Dzieciątkiem (wł. Madonna col bambino), a po jej bokach postacie świętych.

Miejska kolekcja sztuki

Muzeum Collezioni Comunali d’Arte mieści się w pałacu d’Accursio (Palazzo d’Accursio) przy Piazza Maggiore, w którym w przeszłości urzędowała rada miejska. Miejsce to warte jest odwiedzenia chociażby dla samej architektury, w tym imponującej sali Sala Urbana z pięknie zdobionym sufitem oraz 188 herbami umieszczonymi na ścianach.

Podczas wizyty będziemy mogli również wspiąć się na słynną wieżę zegarową Torre dell'Orologio.

Zasady zwiedzania kompleksu sprawdzimy na oficjalnej miejskiej stronie turystycznej.

Miejskie Muzeum Archeologiczne

Museo Civico Archeologico zgromadziło w swoich zbiorach eksponaty związane z antycznym Egiptem, Grecją, Rzymem oraz kulturą Etrusków. W kolekcji muzealnej znajduje się także jedna z najbardziej znaczących kolekcji numizmatycznych we Włoszech, licząca blisko 100 tysiącami monet z okresów bizantyjskiego, greckiego i rzymskiego. Wśród najciekawszych eksponatów warto wymienić znaleziska grobowe, odkryte na terenie etruskiej nekropolii przy cmentarzu Certosa.

Miejskie Muzeum Średniowiecza

Museo Civico Medievale utworzono w zabytkowym pałacu Ghisilardi-Fava, usytuowanym w samym centrum miasta. Muzeum prezentuje eksponaty z różnych epok średniowiecza, począwszy od artefaktów z VII wieku. Wśród nich są m.in.: zbroje, broń, rzeźby, eksponaty kościelne czy manuskrypty.

Do najbardziej wyjątkowych eksponatów należą: model Neptuna wykonany przez Giambologne przed rozpoczęciem prac nad fontanną oraz makieta średniowiecznej Bolonii.

Muzeum muzyki

Museo Internazionale e Biblioteca della Musica prezentuje nie tylko instrumenty muzyczne, ale również różnorodne materiały związane z historią muzyki, takie jak oryginalne teksty i manuskrypty. Ponadto możemy podziwiać obrazy i portrety takich artystów jak Bach czy Mozart. Placówka nie jest może największa, ale stanowi nie lada gratkę dla fanów tej tematyki.

Atrakcje Bolonii poza centrum

Sanktuarium Madonna di San Luca i najdłuższy portyk świata

Sanktuarium Madonna di San Luca (wł. Santuario di San Luca), które należy do najważniejszych religijnych symboli miasta, położone jest kawałek od centrum, na wzgórzu o wysokości 300 metrów. Obecny kościół został wzniesiony w latach 1674-1793, jednak kaplica istniała w tym miejscu od prawie tysiąca lat i była miejscem licznych pielgrzymek. Wewnątrz świątyni przechowywana jest bizantyńska ikona Maryi, która została przywieziona do Bolonii prosto z Konstantynopola. Według tradycji, miał namalować ją sam apostoł Łukasz Ewangelista.

Sprzed sanktuarium rozpościera się przyjemny widok na okolicę. Niedawno udostępniono również taras widokowy na kopule świątyni (na wysokości około 40 m), ale jest on niestety skierowany w stronę przeciwną do historycznego centrum Bolonii, więc wdrapując się na górę nie powinniśmy liczyć na podziwianie wspaniałej panoramy miasta.

Od bramy Porta Saragozza, położonej w centrum, do sanktuarium prowadzi niemal czterokilometrowa trasa, wzdłuż której rozciąga się najdłuższy na świecie portyk (Portico di San Luca) z ponad 600 łukami. Zbudowano go w XVII wieku z myślą o procesjach, podczas których ikona była przenoszona między sanktuarium a katedrą.

Klasztor San Michele in Bosco z widokiem na panoramę Bolonii

Na jednym z wzgórz, wznoszących się naprzeciwko miasta, znajdziemy kompleks klasztorny San Michele in Bosco. Większość turystów nie przybywa tu jednak w celu podziwiania sztuki i architektury sakralnej, ale przede wszystkim dla darmowego tarasu widokowego (Belvedere di San Michele in Bosco), który oferuje zapierającą dech w piersiach panoramę miasta.

Muzeum Ducati

Położone na obrzeżach miasta muzeum motocyklowej marki Ducati z pewnością przyciągnie miłośników motoryzacji. . Wewnątrz można podziwiać różne modele pojazdów oraz zgłębiać historię i technologię marki. Muzeum usytuowane jest w bezpośrednim sąsiedztwie fabryki, którą można odwiedzić podczas wycieczki z przewodnikiem.

Bolonia na talerzu - tagliatelle al ragu i inne przysmaki

Zapewne wielu z nas kojarzy spaghetti bolognese. Co ciekawe, z wyjątkiem mieszkańców Bolonii! Lokalna nazwa tej potrawy to tagliatelle al Ragù, gdzie al Ragù oznacza sos mięsny. Co więcej, w tradycyjnej wersji danie to podawane jest z makaronem tagliatelle, a nie, jak popularnie w Polsce, ze spaghetti.

Jeśli mamy okazję, warto spróbować również tortellini z sosem al Ragu. W niektórych restauracjach widzieliśmy zestawy łączone, składające się z 2 lub 3 mniejszych porcji tego dania, ale z różnymi rodzajami makaronu.

Bolonia od wieków nosi przydomek la grassa, co oznacza "tłusta". Nawiązuje on do bogactwa lokalnej kuchni, w której wiele potraw przygotowywanych jest z wykorzystaniem tłustych mięs, parmezanu, masła czy makaronów na bazie jaj. Miejscowi z wielkim smakiem spożywają też mortadelę, która pochodzi właśnie z Bolonii i jest uznawana za regionalny przysmak.

Wśród tradycyjnych słodkości regionu warto spróbować ciasto czekoladowe Certosino di Bologna, które jest typowym wypiekiem bożonarodzeniowym. Jego historia wiąże się z zakonem kartuzów, którzy jako pierwsi przygotowywali ten deser. Innym świątecznym przysmakiem jest kakaowe ciasto Panone.

Poza miastem - jednodniowe wycieczki z Bolonii

Jeśli zapragnęlibyśmy odwiedzić również inne miasta regionu Emilia-Romania, Bolonia będzie doskonałym punktem wypadowym. W zaledwie 30 minut pociągiem z głównego dworca dotrzemy do dwóch sąsiednich miast: Ferrary oraz Modeny, których historyczne centra wpisane zostały na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Trochę dalej, niemal nad morzem, leży Rawenna – miasto słynące z wczesnochrześcijańskich zabytków, mozaik i fresków.

Bolonia - wskazówki i informacje praktyczne

Karty turystyczne

W Bolonii dostępne są dwie różne karty turystyczne. Pierwsza to Card Cultura, która jest ważna przez rok i zapewnia darmowe wejścia do wielu miejskich muzeów oraz zniżki do niektórych atrakcji. Koszt karty to 25€ lub 15€ dla osób do 26. roku życia. Więcej informacji znajdziecie na oficjalnej stronie.

Drugą opcją jest oficjalna karta turystyczna Bologna Welcome Card, która występuje w dwóch wariantach i jest ważna przez 15 dni. Jej atutem, w porównaniu do karty Card Cultura, jest obowiązywanie w większej liczbie atrakcji turystycznych - umożliwia ona m.in. wejście na wieżę Torre degli Asinelli czy zwiedzanie Palazzo re Enzo. Karta dostępna jest w dwóch wersjach: Bologna Welcome Card EASY za 25€ oraz Bologna Welcome Card PLUS za 40€. Wersja PLUS oferuje wygodne możliwości dojazdu do bazyliki San Luca. Kartę można nabyć w punktach informacji turystycznej lub online. Więcej informacji znajduje się. Więcej informacji znajdziecie tutaj

Komunikacja miejska w Bolonii

Podstawowym środkiem komunikacji miejskiej w Bolonii są autobusy, które obsługuje regionalny przewoźnik TPER. Z perspektywy turysty najbardziej przydatne są dwa rodzaje biletów:

• Bilet jednorazowy przesiadkowy ważny przez 75 minut (1,50€),
• Bilet 24-godzinny (6€).

Bilety można nabyć w kioskach lub w automatach na przystankach.

Teoretycznie pojedyncze bilety możemy zakupić też w nieco wyższej cenie w automatach na pokładzie autobusu (2€), ale wsiadając nie mamy gwarancji, że automat będzie działał.

Jak oszczędzić pieniądze odwiedzając Bolonię?

Darmowa pierwsza niedziela miesiąca i inne wolne dni

W pierwszą niedzielę każdego miesiąca, muzea publiczne w Bolonii oferują darmowe wejście. Niemniej jednak warto odwiedzić oficjalne strony interesujących nas placówek. Niektóre z nich czasem proponują dodatkowe dni z darmowym wstępem lub różne promocje.

Omijajmy knajpki w okolicy Piazza Maggiore

Ceny w lokalach w okolicach Piazza Maggiore mogą znacząco obciążyć nasz budżet, więc warto mieć to na uwadze. Dotyczy to także prawie całego obszaru Quadrilatero, który jest obecnie jednym z najbardziej modnych miejsc w mieście.

Kierując się jednak dalej w stronę obrzeży historycznych murów, powinniśmy natknąć się na miejsca z bardziej przystępną ofertą. Mimo to nie spodziewajmy się bardzo niskich cen - za danie główne zapłacimy prawdopodobnie w okolicach 15-20€. Zawsze sprawdzajmy ceny (w knajpkach w Quadrilatero czasem nie ma podanych na widoku cen wina czy piwa) oraz upewnijmy się, jaka jest wysokość opłaty coperto, która w Bolonii zazwyczaj oscyluje w granicach 1,5 do nawet 3€ za osobę. (Coperto we Włoszech - co to takiego i ile wynosi?)

Przyjazd poza sezonem

Bolonia jest uważana za jedno z droższych włoskich miast jeśli chodzi o noclegi, co jest szczególnie widoczne w przypadku obiektów w atrakcyjnej lokalizacji - w pobliżu Piazza Maggiore. Jeśli nie zależy nam wyłącznie na słonecznej pogodzie, a bardziej na ofercie kulturalnej miasta, to warto rozważyć wyjazd poza sezonem. Ceny noclegów są wtedy wyraźnie niższe. A jeśli trafimy akurat na pierwszą niedzielę, załapiemy się na darmowe wejście do muzeów.

Na co uważać w Bolonii?

• Okres targów: Bolonia jest ważnym ośrodkiem biznesowym, gdzie regularnie odbywają się różne targi i konferencje. W tych okresach ceny noclegów drastycznie rosną. Zanim zdecydujemy się na rezerwację lotu, warto wcześniej przyjrzeć się cenom zakwaterowania.
• Okolice dworca głównego: na dworcu w Bolonii byliśmy świadkiem bardzo nieprzyjemnego procederu. Miejscowi zaczepiają turystów wyglądających na zagubionych, jakby chcieli im pomóc. Ich celem jest jednak wyjęcie biletów z rąk i późniejsza próba wyłudzenie pieniędzy. Nie jest to problematyczne w środku dnia, bo zawsze ktoś nam pomoże, natomiast może być nieprzyjemne w nocy lub wcześnie rano, gdy na dworcu oprócz nas nie ma prawie nikogo. Nigdy nie wdawajmy się też z napastliwymi osobami w dyskusję, a najlepiej ich zignorujmy i od razu odejdźmy.
• Pogoda: Choć Włochy kojarzą się nam z ciepłym klimatem, w Bolonii poza sezonem letnim pogoda bywa zmienna. Zimy mogą być szczególnie nieprzyjemne. Jeśli planujemy pobyt w tym czasie, warto przeczytać komentarze innych turystów dotyczące tego okresu, aby upewnić się, że wybrany obiekt zapewni nam ciepło.