Piza - atrakcje, zwiedzanie, zabytki

Piza jednoznacznie kojarzona jest ze swoim największym symbolem - słynną Krzywą Wieżą. Każdego dnia zastępy turystów przybywają, aby zobaczyć ten niezwykły obiekt oraz inne zabytki z listy UNESCO, które znajdują się na słynnym Placu Cudów (Piazza dei Miracoli).

Byłoby jednak dużym uproszczeniem stwierdzenie, że to jedyne atrakcje Pizy warte zobaczenia i zwiedzenia! Miasto, mimo że na pierwszy rzut oka może nie robić wielkiego wrażenia, skrywa w sobie kilka perełek, które z łatwością wypełnią nam cały dzień, a może nawet i dwa.

Jak zwiedzać Pizę?

Co może nieco zdziwić - Piza nie jest typowym miastem turystycznym (oczywiście, z wyjątkiem Placu Katedralnego i Krzywej Wieży). Pozostałe atrakcje Pizy nie są nastawione pod turystów, a kościoły i zabytki bywają nierzadko zamknięte na cztery spusty. Ułatwieniem dla odwiedzających jest to, że przy niektórych ważniejszych zabytkach wiszą tablice informacyjne w języku angielskim.

Historyczne centrum Pizy jest na tyle niewielkie, że idealnie nadaje się do zwiedzania na piechotę. Tutejsza architektura przyciąga wzrok - wiele budynków ma przyległe długie portyki, a część ulic jest wyłączona z ruchu samochodowego. Spacerując po mieście, raz po raz natrafimy na średniowieczną lub renesansową fasadę czy zabytek.

Ile czasu poświęcić na zwiedzanie Pizy?

Panuje mylne przekonanie, że poza Placem Katedralnym w Pizie nie ma nic więcej do zobaczenia. Oczywiście nie jest to prawda, ale trzeba uczciwie przyznać, że w samej Toskanii znajdziemy miasta z większą ilością zabytków i muzeów. Najważniejsze atrakcje Pizy zwiedzimy w 1 dzień, a w ciągu dobrze zaplanowanego weekendu powinniśmy niespiesznie zobaczyć większość miejsc wartych uwagi (i dostępnych dla turystów).

Co warto zobaczyć w Pizie? Największe atrakcje oraz zabytki

Plac Cudów (Campo dei Miracoli) i jego zabytki

Najważniejszym miejscem w Pizie jest Plac Katedralny, znany lepiej jako Plac Cudów (Campo dei Miracoli). To właśnie tu znajdują się największe atrakcje Pizy: Krzywa Wieża, katedra, wolno stojące baptysterium, cmentarz Camposanto oraz dwie placówki kulturalne: Muzeum Sinople oraz Muzeum Katedralne.

Cały kompleks wzniesiono pomiędzy XI a XIII wiekiem. W momencie powstania stanowił jeden z najwspanialszych zespołów sakralnych w Europie, i do dziś ciężko mu dorównać. Najpierw rozpoczęto budowę katedry (1064), następnie baptysterium (1152), potem dzwonnicy (słynnej Krzywej Wieży) (1173), a na końcu cmentarza Camposanto (1277). Dziedzictwo to doceniła organizacja UNESCO, wpisując w 1987 roku Plac Cudów i jego zabytki na listę światowego dziedzictwa kulturowego.

Wstęp na teren Placu Katedralnego jest bezpłatny. Za darmo wejdziemy również do katedry, ale musimy wcześniej pobrać wejściówkę w kasie (liczba darmowych miejsc jest ograniczona). Pozostałe atrakcje możemy zwiedzić po zakupie biletu wstępu. Dla turystów przygotowano kilka różnych wariantów:

• bilet na Krzywą Wieże oraz do wszystkich pozostałych atrakcji - 27€;
• bilet do katedry oraz na Krzywą Wieżę - 20€;
• bilet do wszystkich atrakcji z wyjątkiem Krzywej Wieży - 10€;
• katedra + jedna wybrana atrakcja z wyjątkiem Krzywej Wieży - 7€.

W przypadku zakupu któregokolwiek z powyższych biletów, wejście do katedry jest możliwe w dowolnym momencie. W przeciwnym wypadku, musimy pobrać darmową wejściówkę na konkretną godzinę w kasie.

Jak więc widać, największym wydatkiem będzie wejście na słynną wieżę. W przypadku pozostałych atrakcji różnica w cenie jest na tyle niewielka, że najlepiej zakupić bilet umożliwiający zwiedzenie wszystkich z nich - naprawdę warto! Aktualną rozpiskę znajdziecie na oficjalnej stronie.

Krzywa Wieża

Krzywa Wieża, obok Koloseum, to jeden z dwóch najbardziej znanych włoskich zabytków. Ta słynna przechylona budowla została już jakiś czas temu odpowiednio zabezpieczona, dzięki czemu nie grozi jej zawalenie. Co więcej, stanowi ona dzisiaj popularną atrakcję i punkt widokowy.

Katedra w Pizie

Budowa katedry rozpoczęła się w 1064 roku i trwała aż do połowy XII wieku. Wnętrze świątyni wydaje się dość surowe, choć wyraźnie widać w nim wpływy bizantyjskie.

Wejście do katedry jest darmowe, ale musimy wcześniej odebrać bezpłatny bilet. Wewnątrz czekają na nas liczne skarby, do których zalicza się m.in. ambona wykonana przez rzeźbiarza Giovanniego Pisano (jednego z najznamienitszych rzeźbiarzy swoich czasów), mozaika w stylu bizantyjskim nad głównym ołtarzem w apsydzie oraz grobowiec cesarza Henryka VII. Zwróćmy też uwagę na posadzkę naprzeciwko głównego ołtarza oraz kasetonowy sufit. W kaplicy w prawym transepcie warto zobaczyć grób z widocznym szkieletem żyjącego w XII wieku pizańskiego świętego Rainierego, patrona miasta. Na bocznych ścianach wywieszone są obrazy z XVIII i XIX wieku przedstawiające najwspanialsze momenty z historii miasta.

Turystów zachwyca również majestatyczna fasada z kilkoma rzędami charakterystycznych kolumn.

Baptysterium

Baptysterium, czyli miejsce, w którym udzielano chrztu, znajduje się naprzeciwko wejścia do katedry. W środku najbardziej imponującymi zabytkami są ambona autorstwa Nicoli (Mikołaja) Pisano, ojca wspomnianego Giovanniego, oraz chrzcielnica.

Unikatowym doświadczeniem jest "występ" jednego z pracowników, który odbywa się dwa razy w ciągu każdej godziny. W pewnym momencie zamyka on drzwi wejściowe, staje na środku i "śpiewa", prezentując przy tym genialną akustykę budynku. Będąc na miejscu koniecznie zaczekajmy na ten występ.

Odwiedzając baptysterium, możemy wejść na drugie piętro - galerię. Dobrze widać stamtąd wnętrze budynku, ale warto podejść do okna znajdującego się naprzeciwko katedry - zerwana jest tam siatka, co umożliwia świetny widok na katedrę oraz oddaloną za nią wieżę.

Pozostałe atrakcje Placu Cudów w Pizie

Cmentarz Camposanto

Słowo Camposanto odnosi się do typu cmentarza, który jest typowy dla Włoch - to płaski teren w kształcie prostokąta, otoczony murami i krużgankiem. Groby znajdowały się w krużgankach - na ścianach lub w podłodze. Camposanto w Pizie był najbardziej znanym ze wszystkich cmentarzy tego typu i jednym z najstarszych. Powstał w drugiej połowie XIII wieku. Według tradycji, ziemię przywieziono tu specjalnie z Ziemi Świętej. Pierwotnie wewnętrzne ściany były ozdobione pięknymi freskami.

Od niemal dwóch wieków na cmentarzu nie chowano już nowych zmarłych, a sama nekropolia stała się jednym z pierwszych cmentarzy przekształconych w muzeum historyczne. Niestety, obecny wygląd cmentarza nie jest tak majestatyczny, jak w czasach jego świetności. Nekropolia została poważnie zniszczona podczas nalotów w czasie II wojny światowej. Zachowała się jednak niewielka część fresków, które zostały odrestaurowane. Za autora malowideł uważany jest Buonamico Buffalmacco.

Na miejscu zobaczymy także sarkofagi z różnych okresów, groby i nagrobki znanych mieszkańców, umieszczone na ścianach oraz na podłodze. Spacerując po nekropolii warto poszukać pomnika oraz grobu słynnego matematyka, Leonardo Fibonacci’ego. Odwiedzając Camposanto nie przegapmy też kaplicy z relikwiarzem, w którym znajdują się relikwie aż 80 świętych, w tym - podobno - 11 z 12 apostołów.

Muzeum Sinopie (Museo delle Sinopie)

W budynku po przeciwnej stronie cmentarza otworzono Muzeum Sinopie (Museo delle Sinopie), gdzie wystawiane są szkice fresków, które wcześniej znajdowały się na terenie cmentarza. Odkryto je w dość niespodziewany sposób. Po bombardowaniach cmentarza zdecydowano się rozebrać do końca zniszczone ściany, a pod ich powierzchnią natrafiono na wstępne rysunki.

Muzeum mieści się na dwóch niedużych piętrach, z których można obserwować wystawione szkice. Pamiętajmy, że były to rysunki pokryte kolejną warstwą - na niektórych z nich ledwo cokolwiek widać. W środku zaciekawić może okrągły model wszechświata. Nawet jeśli nie planujecie wejścia do muzeum, warto podejść w okolicę kas biletowych, gdzie wystawiono duży model Placu Cudów.

Muzeum Katedralne (Museo del Opera del Duomo)

Drugą instytucją kulturalną przy Placu Katedralnym jest Muzeum Katedralne (Museo del Opera del Duomo), w którym prezentowane są różne eksponaty, w tym nieco artefaktów przywiezionych z wypraw krzyżowych. Muzeum szczyci się także tarasem widokowym z pięknym widokiem na Krzywą Wieżę.

Mury obronne Pizy - spacer po zabytkowych fortyfikacjach

Wysokie na niemal 11 m pizańskie mury obronne powstały w XII wieku i przez wiele stuleciu broniły dostępu do miasta. Z racji okresu, w którym zostały wzniesione, nie były tak grube jak fortyfikacje zbudowane w czasach upowszechnienia artylerii, co nadaje im unikatowego charakteru.

Całkowita długość systemu fortyfikacji wynosiła niemal 7 kilometrów, co pozwoliło na stworzenie jednego z największych w tamtym czasie umocnionych ośrodków miejskich. Do dziś przetrwał długi odcinek muru, którego imponujący fragment otacza również Plac Katedralny.

O czym nie każdy wie, mury miejskie w Pizie zostały udostępnione do zwiedzania! Trasa rozpoczyna się przy Placu Katedralnym i pozwala na przejście około 3 kilometrów. Z trasy możemy zejść jednym z kilku dostępnych wejść lub wrócić w okolice Krzywej Wieży.

Lwia brama oraz Stary Cmentarz Żydowski

Od strony zachodniej Plac Katedralny otoczony jest średniowiecznym murem, przez który możemy przejść bramą Porta Nuova - bezpośrednio za nią rozstawione są kramy, gdzie kupimy pamiątki.

Na północ od Porta Nuova znajduje się historyczna brama Porta del Leone (Lwia Brama), a za nią stary żydowski cmentarz. Jest to jeden z najstarszych, wciąż używanych, żydowskich cmentarzy w Europie. Nekropolia powstała w 1674 roku na terenach przekazanych przez księcia Ferdynanda II. Na miejscu, oprócz nowych nagrobków, zobaczymy wiele starszych, nawet z XIII wieku, które zostały tu przeniesione z innych, nieistniejących już żydowskich cmentarzy Pizy.

Cmentarz możemy zwiedzić wraz z synagogą, utworzoną w budynku z XVI stulecia. Więcej informacji o godzinach otwarcia znajdziecie tutaj. Fragment nekropolii zobaczymy również podczas spaceru murami.

Piazza dei Cavallieri - renesansowa perełka Pizy

Najpiękniejszym placem świeckim w Pizie jest niewątpliwie Piazza dei Cavallieri, czyli w wolnym tłumaczeniu Plac Rycerzy. Już od czasów średniowiecza był to najważniejszy plac w mieście. W XVI wieku cały obszar przebudowany został z inicjatywy Kosmy I Medyceusza, którego pomnik stanął przed pałacem della Carovana. Za projekt przebudowy odpowiadał słynny architekt Giorgio Vasari.

Najważniejsze zabytki otaczające plac:

• Palazzo della Carovana - pięknie zdobiony pałac, wybudowany jako siedziba Zakonu Rycerzy św. Stefana. Fasadę, uznawaną za jeden z najpiękniejszych przykładów włoskiego renesansu, zaprojektował Giorgio Vasari. W sześciu wnękach w górnej części znajdują się figury przedstawiające Wielkich Władców Toskanii. Zostały one jednak dodane później, podobnie jak schody prowadzące do pałacu. Na samym środku, nad wejściem, umieszczono herb Medyceuszy.
• Palazzo dell’Orologio - pałac zegarowy. Przy bliższym przyjrzeniu się, zauważymy, że w samym środku budynku znajduje się stara wieża zegarowa. Pałac powstał poprzez dołączenie do niej sąsiednich budynków. Stara wieża nosiła nazwę Torre della Muda i wzmianka o niej znalazła się nawet w "Boskiej Komedii" Dantego.
• Santo Stefano dei Cavalieri - manierystyczny kościół, zbudowany dla Zakonu św. Stefana, z wspaniałą marmurową fasadą.
• Fasady pozostałych pałaców - jeśli mamy chwilę, warto przyjrzeć się fasadom innych budynków znajdujących się przy placu. Są one w gorszym stanie, ale nadal pozwolą nam wyobrazić sobie, jak to miejsce wyglądało w przeszłości.

Miasto nad rzeką Arno - spacer wzdłuż pizańskich lungarnos

Piza jest niemal równo podzielona na dwie części przez rzekę Arno. W czasach potęgi Republiki Pizy, morze znajdowało się bliżej, a statki handlowe oraz wojskowe wpływały do miasta rzeką. Dzisiejsze nabrzeże (nazywane po włosku Lungarni) zostało wytyczone za czasów Kosmy Medyceusza i ciągnie się przez niemal całe historyczne stare miasto (jeśli w nazwie ulicy zobaczymy słowo lungarno, możemy być pewni, że prowadzi ona wzdłuż nabrzeża).

Nabrzeże w Pizie jest idealnym miejscem na spacer (choć niestety tuż obok chodnika przebiega ruchliwa droga, co nieco psuje doznania). Wędrując wzdłuż rzeki, zobaczymy kościoły, mosty, piękne pałace (dawniej posiadały one schody prowadzące bezpośrednio do przystani) i inne przykłady renesansowej zabudowy - niektóre z nich opisaliśmy w dalszej części przewodnika (m.in. Palazzo Blu, Museo Nazionale di Palazzo Reale oraz kościół Santa Maria della Spina).

Piazza delle Vettovaglie - nasze ulubione targowisko w Pizie

Ten niewielki plac otoczony krużgankami, w swojej obecnej formie powstał podczas rządów Kosmy Medyceusza. Co ciekawe, mimo że leży on praktycznie w samym sercu miasta, jednocześnie skutecznie umyka spojrzeniu większości turystów.

Projektanci kompleksu w sposób widoczny wzorowali się na architekturze klasztornej. Współcześnie na placu działa popularny wśród miejscowych targ żywności. Z naszej strony polecamy stoisko znajdujące się w jednej z arkad, które oferuje kanapki przygotowywane z lokalnych składników (Panineria Delle Vettovaglie, do posiłku można zakupić wino podawane w plastikowym kubeczku ;-)).

Palazzo Blu (Niebieski Pałac)

Przy pizańskim nabrzeżu odnajdziemy jeden z najbardziej niedocenianych skarbów Pizy - Palazzo Blu (Niebieski Pałac, adres: Lungarno Gambacorti 9). Nazwa budynku jest dosłowna, ponieważ jego fasada jest niebieska.

Pałac jest dostępny do zwiedzania. Na kilku piętrach i w wielu salach wystawiane są w nim eksponaty z różnych epok historycznych. Zwiedzanie rozpoczynamy od drugiego piętra. W środku czekają na nas odwzorowane pomieszczenia, wystawy monet (imponująca kolekcja!), sale pełne obrazów, meble oraz zastawa.

W podziemiach znajdziemy część z wykopaliskami archeologicznymi, gdzie zobaczymy m.in. naczynia z czasów Etrusków. W muzeum dostępne są materiały informacyjne w języku angielskim.

Tuttomondo - słynny mural Keitha Haringa

Jeśli rozpoczynamy zwiedzanie Pizy od dworca głównego, warto udać się na Piazza Vittorio Emanuele II. Po zachodniej stronie placu stoi kościół Chiesa di San Antonio Abate, na tyłach którego zobaczymy mural o nazwie Tuttomondo, autorstwa Keitha Haringa. Praca przedstawia 30 postaci, z których każda korzysta z osobistej wolności na swój własny sposób.

Logge dei Banchi oraz ratusz w Pizie

Spacerując w kierunku Placu Cudów z dworca, prawdopodobnie miniemy plac Piazza XX Settembre. Jego południową stronę zamyka loggia Logge dei Banchi, gdzie w przeszłości odbywały się targi, a dziś wystawione są stoiska ze starymi książkami.

Zachodnią stronę placu zajmuje ratusz miejski, usytuowany w historycznym Palazzo Gambacorti. Niestety, budynek nie jest dostępny do zwiedzania. Możemy jednak wejść na wewnętrzny dziedziniec, gdzie zobaczymy ciekawe sklepienia kolumnowe oraz powóz, którym poruszał się Giuseppe Garibaldi.

Borgo Stretto i kościół San Michele in Borgo

Przekraczając rzekę mostem Ponte Di Mezzo, trafimy na plac Piazza Giuseppe Garibaldi z pomnikiem włoskiego bohatera narodowego. Stąd możemy skierować się w historyczną uliczkę Borgo Stretto, otoczoną portykami. Wchodząc na ulicę, warto spojrzeć w górę w poszukiwaniu drewnianej rzeźby Maryi.

Praktycznie na samym początku ulicy, pod numerem 10, stoi kościół San Michele in Borgo - co ciekawe, świątynia ta jest łatwa do przegapienia podczas szybkiego przejścia przez Borgo Stretto. Warto jednak zatrzymać się przy niej na chwilę i podziwiać piękną górną część fasady. Kościół powstał w X lub XI wieku w miejscu antycznej świątyni dedykowanej Marsowi.

Gipsoteka Uniwersytetu - ukryty skarb Pizy

Kolejnym miejscem, o którym również chcielibyśmy wspomnieć, jest kościół św. Pawła w Ogrodzie (Chiesa di San Paolo all’Orto, adres: Piazza S. Paolo All’Orto 21). Świątynia charakteryzuje się interesującą fasadą oraz XIII-wieczną dzwonnicą. Jednak prawdziwe skarby kryją się w jej wnętrzu, gdzie Uniwersytet w Pizie otworzył Gipsotekę (Gipsoteca di Arte Antica dell'Università di Pisa) - wystawę reprodukcji historycznych rzeźb.

Wstęp jest darmowy i naprawdę warto tam zajrzeć, o ile interesuje nas ta tematyka. We wnętrzach dawnego kościoła zobaczymy reprodukcje wielu znanych światowych arcydzieł, które na co dzień można podziwiać w muzeach w Rzymie, Atenach, Neapolu czy Paryżu. Należą do nich m.in. słynna Grupa Laokoona, wilczyca kapitolińska, rzeźby z Akropolu Ateńskiego czy tors z Partenonu przechowywany dziś w Muzeum Brytyjskim w Londynie. Dodatkowo, na piętrze przygotowano niewielką wystawę archeologiczną, składającą się m.in. z naczyń oraz znalezisk z antycznego miasta Gnathia.

Kościół Santa Maria della Spina

Ten subtelny, filigranowy kościół wygląda niczym wyjęty wprost z obrazu. Słowo "Spina" pochodzi od relikwii przechowywanej tu w przeszłości - fragmentu korony cierniowej Jezusa. Budowla powstała w 1230 roku. Co ciekawe, pierwotnie świątynia znajdowała się nieco dalej. Groziło jej jednak zalanie i w 1871 roku przeniesiono ją kamień po kamieniu do obecnej lokalizacji. Warto również zajrzeć do wnętrza kościoła. Dziś odbywają się w nim wystawy tymczasowe (płatne), ale jeśli mamy szczęście, możemy zajrzeć do środka przez otwarte drzwi i podziwiać wewnętrzne zdobienia w postaci charakterystycznych pasów, znanych z innych świątyń Toskanii.

Museo Nazionale di San Matteo - muzeum sztuki średniowiecznej

Muzeum poświęcone sztuce średniowiecznej, zwłaszcza tej religijnej. W środku zobaczymy różne przykłady sztuki sakralnej, rzeźby (m.in. popiersie z brązu świętego San Lussorio autorstwa Donatella, a także prace Mikołaja, znanego też jako Nicola, Pisano), ceramikę, cenne manuskrypty. Budynek muzeum od zewnątrz wydaje się niepozorny, ale odwiedzających zachwycają chociażby krużganki. Wiele eksponatów zostało przeniesionych tu z kościołów z całej Pizy, gdzie zastąpiono je replikami.

Museo Nazionale di Palazzo Reale - pałac władców Pizy

To muzeum mieści się w pałacu, który należał do rodów rządzących miastem, a wzniesiony został przez Kosmę Medyceusza. W środku możemy zobaczyć obrazy, stroje (w tym historyczne suknie), zbroje oraz przedmioty wykorzystywane przez władców. Nawet jeśli nie planujemy wchodzić do środka, warto zajrzeć na dziedziniec i poszukać powozu stojącego niedaleko wejścia.

Kościół Santo Sepolcro

Ten kościół jest jednym z najbardziej tajemniczych w Pizie. W środku przechowywano relikwie przywiezione z pierwszej krucjaty. Sama świątynia została prawdopodobnie wybudowana na początku XII wieku. Niestety, ciężko jest trafić na moment, kiedy kościół jest otwarty. Mimo to warto podejść i obejrzeć tę ośmioboczną strukturę. Świątynia swoim wyglądem przypomina kopułę Kościoła Grobu Świętego w Jerozolimie. Została ufundowana przez Zakon Templariuszy i znajdowała się przy ich szpitalu.

Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej

Oddalając się o zaledwie kilka kroków od Piazza dei Cavalieri, natrafimy na podłużny plac Piazza Martiri della Libertà który powstał w miejscu, gdzie w czasach napoleońskich mieścił się klasztor św. Wawrzyńca. Na środku parku stoi pomnik Leopolda I, władcy Toskanii.

W północno-wschodnim rogu placu stoi kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej (wł. Chiesa di Santa Caterina d'Alessandria), który dawniej należał do zakonu Dominikanów (w jego murach przemawiał Tomasz z Akwinu). W środku czekają na nas witraże, freski, grobowce oraz zabytkowa ambona. Niestety, potrzeba sporo szczęścia, aby trafić na moment, gdy wnętrze kościoła jest dobrze oświetlone!

Turyści zainteresowani architekturą powinni spojrzeć w górę i podziwiać gotycką fasadę, ukończoną w 1326 roku. Jej ozdobą jest malutka rozeta.

Termy Nerona (Bagni di Nerone)

Niewielkie ruiny rzymskich łaźni odnajdziemy tuż obok bramy Porta a Lucca. W dobrym stanie zachowało się jedno pomieszczenie. Ruiny te nie są co prawda nazbyt imponujące, ale mogą stanowić gratkę dla miłośników starożytności.

Giardino Scotto

Ogród Giardino Scotto znajdziemy we wschodniej części Pizy, po południowej stronie rzeki. Wcześniej w tym miejscu stała Nowa Cytadela, ale do dziś zostały z niej wyłącznie ruiny przekształcone w przyjemny park miejski. Nie powinniśmy oczekiwać tu wielu pozostałości twierdzy - przetrwały jedynie fragmenty murów, wieża i kilka elementów podstawy. W ciągu dnia spotkać tu można młodzież, studentów oraz rodziców z dziećmi. Dla odwiedzających przygotowano ławeczki, kawiarnię oraz mały plac zabaw.

Cytadela

Na zachodzie miasta, bliżej morza, znajduje się Cytadela, z której przetrwało jeszcze mniej niż z Nowej Cytadeli. Podobnie jak wiele innych konstrukcji tego typu we włoskich miastach, nie powstała ona w celu obrony przed zewnętrznym wrogiem - za jej budowę odpowiadali Florentczycy, którzy chcieli w ten sposób utemperować dążenia Pizańczyków do odzyskania niepodległości.

W czasach swojej świetności była to główna strażnica broniąca miasta, a także stocznia. Dziś z twierdzy przetrwała wieża (Torre Guelfa), fragment murów oraz część budynku przy wieży. Na więżę możemy spróbować wejść - w środku zaprezentowano małą wystawę.

Atrakcje w Pizie poza utartym szlakiem

Oprócz wcześniej wymienionych atrakcji, w Pizie znajduje się jeszcze kilka miejsc wartych odwiedzenia. Rozsiane są one po mieście, ale wiele z nich znajduje się po północnej stronie rzeki Arno.

Co warto zobaczyć w Pizie przy dłuższym wyjeździe?

• Via S. Martino - jedna z najbardziej interesujących ulic w Pizie, o historii sięgającej czasów antycznych. Spacerując wzłuż niej, zobaczymy rezydencje z XV i XVI wieku, do budowy których wykorzystano istniejące średniowieczne wieże oraz fragmenty innnych budowli. W czasach świetności Pizy ulica ta należała do najważniejszych w mieście, ponieważ mieściły się przy niej magazyny i domy zagranicznych kupców.
• Ussero Café (adres: Lungarno Antonio Pacinotti 27) - kawiarnia założona w 1775 roku, mieszcząca się w historycznym pałacu Palazzo Agostini z XIV wieku. Wnętrze kawiarni nie jest może oszałamiające, ale warto podejść bliżej, aby móc podziwiać fasadę budynku.
• Palazzo Roncioni (adres: Lungarno Mediceo 30) - pałac z fasadą z XVII wieku. Nad drzwiami wypatrzymy duży herb rodziny Roncioni, w przeszłości jednego z najbogatszych rodów Toskanii.
• Piazza Cairoli - niewielki plac stworzony podczas rządów Kosmy I Medyceusza. W przeszłości stały tutaj kolumny, do których przywiązywano przestępców. Dziś środek placu ozdabia kolumna autorstwa Pierino da Vinciego. Przy placu znajdują się budynki, które w przeszłości służyły jako magazyny.
• Ogród botaniczny (Orto E Museo Botanico, adres: Via Luca Ghini 13) - uniwersytecki ogród botaniczny, uważany za pierwszy tego typu ogród w Europie. Został założony przez Kosmę I Medyceusza.
• Muzeum Instrumentów Liczących (Museo Nazionale degli Strumenti per il Calcolo, adres: Via Bonanno Pisano 2) - jedno z bardziej nietypowych muzeów miejskich. Wewnątrz można zobaczyć liczydła, pierwsze kasy fiskalne, stare komputery i kompas, który podobno należał do Galileusza.
• Palazzo dell’Arcivescovado (adres: Piazza Arcivescovado 18) - pałac położony kawałek na na wschód od katedry. Nie jest dostępny do zwiedzania, ale warto zajrzeć na otwarty dziedziniec z pomnikiem pośrodku.
• Piazza delle Gondole - przyjemny plac nieopodal średniowiecznej bramy wjazdowej do miasta (Porta Santa Marta Pisa). Przy bramie zobaczymy wmurowaną w mur obronny XVI-wieczną fontannę. Obok placu znajduje się mały dok, gdzie dawniej cumowały łodzie. W przeszłości był on połączony bezpośrednio kanałem z rzeką Arno.

Inne zabytkowe kościoły w Pizie:

• Kościół San Paolo a Ripa d’Arno (adres: Piazza S. Paolo a Ripa D’Arno) - zabytkowy kościół, nazywany Starą Katedrą (Duomo vecchio), będący połączeniem stylu romańskiego i gotyku.Wewnątrz można zobaczyć m.in. freski Buonamico Buffalmacco. Świątynia zachwyca również swoją fasadą z XIV wieku. Za kościołem znajduje się mała kaplica poświęcona św. Agacie z 1063 roku. W przeszłości kaplica była otoczona krużgankami, które zostały zniszczone podczas nalotów. Obecnie znajduje się ona w publicznym parku, na obrzeżach historycznego centrum.
• Kościół San Zeno (adres: Via S. Zeno 8) - malutki kościół, który znajduje się nieopodal katedry. Pierwsze wzmianki o świątyni pochodzą z 1029 roku. Niestety, kościół jest niemal zawsze zamknięty.
• Kościół św. Franciszka (Parrocchia di San Francesco) - drugi co do wielkości kościół w Pizie. Zbudowany z cegły, ale charakteryzuje się marmurową fasadą. Nam niestety nigdy nie udało się wejść do środka!

Zwiedzanie Pizy - wskazówki i informacje praktyczne

Jak dostać się z lotniska w Pizie do centrum miasta?

Lotnisko w Pizie położone jest stosunkowo blisko centrum miasta, ale jednocześnie dość daleko od Krzywej Wieży. Port lotniczy został połączony z dworcem głównym szybką linią kolejową Pisa Mover, dla której alternatywą są autobusy oraz taksówka.

Komunikacja miejska w Pizie

Transport publiczny w Pizie obsługiwany jest przez autobusy, którymi zarządza regionalny przewoźnik Autolinee Toscane. Bilet pojedynczy kosztuje 1,50€ lub 2,5€ przy zakupie bezpośrednio u kierowcy. Bilety można nabyć w punktach sprzedaży (kioskach, a także w niektórych barach) oznaczonych literą "T".

Z punktu widzenia turysty, najbardziej przydatne wydają się linie przyspieszone: Lam Rossa (linia czerwona) oraz Lam Verde (linia zielona).

Rozkłady można znaleźć na oficjalnej stronie, chociaż my podczas pobytu w Pizie korzystamy zazwyczaj z aplikacji moovit.

Parkingi w Pizie

W obrębie historycznego centrum (obszaru otoczonego dawniej murem obronnym) ciężko znaleźć darmowe miejsce parkingowe. Najbliższy darmowy parking znajduje się przy ulicy Via Pietrasantina (Parcheggio Via Pietrasantina). Po zaparkowaniu auta, można ruszyć pieszo lub skorzystać z autobusu wahadłowego (kursującego w ciągu dnia), ewentualnie nieco droższego autobusu miejskiego (linia Lam Rossa).

Płatny parking (około 2€ za godzinę) dostępny jest bezpośrednio przy murze Placu Katedralnego. Parkowanie na ulicy jest dozwolone tylko w wyznaczonych miejscach i jest płatne.

Wieczorne spacery po Pizie

Z racji swojego uniwersyteckiego charakteru, Piza wieczorami jest dość żywa i zatłoczona. Szczególnie dużo ludzi można spotkać na historycznej ulicy Borgo Stretto i jej okolicach. Zawiedzeni możemy być natomiast po wizycie na Placu Katedralnych. Fasada katedry jest co prawda dobrze podświetlona, pozostałe budynki zaledwie delikatnie, ale po zmroku jest tam ciemno i nieco nieprzyjemnie.

Ciekawym doświadczeniem może być wieczorny spacer wzdłuż rzeki Arno. Niektóre z budynków są tam podświetlone, a ich światło odbija się w tafli wody.

Na co uważać podczas odwiedzin Pizy?

Pisa jest uważana za bezpieczne miasto. Na ulicach o każdej porze spotkamy wielu mieszkańców oraz turystów. W przypadku okolicy Placu Katedralnego powinniśmy jednak zachować ostrożność i uważać na kieszonkowców, nigdy nie zostawiając swoich rzeczy bez nadzoru.

Na co jeszcze warto zwrócić uwagę?

• Godziny otwarcia kościołów - jeśli chcielibyśmy zobaczyć wszystkie historyczne kościoły, to może okazać się to trudne do zrealizowania. Do wielu z nich wejdziemy wyłącznie w trakcie mszy świętych lub w konkretnych dniach i godzinach. Niektóre są z kolei całkowicie zamknięte.
• Przerwa w knajpach i restauracjach w środku dnia - jeśli zdecydujemy się na obiad w połowie dnia, możemy być zaskoczeni, gdyż wiele knajp i restauracji otwiera swoje drzwi dopiero od 17:00-19:00. Niektóre mają okienko obiadowe od około 12:00 do 13:30. Dlatego warto wcześniej sprawdzić godziny otwarcia miejsca, do którego planujemy się udać.