Podróże po Europie

Bratysława: atrakcje, zabytki, ciekawe miejsca. Zwiedzanie stolicy Słowacji.

Ostatnia aktualizacja: 28 marca 2023

Stolica Słowacji nadal pozostaje w cieniu pobliskiego Wiednia i lepiej znanej w Polsce czeskiej Pragi. Może właśnie z tego powodu warto wybrać się nad Dunaj i choćby przez dzień czy dwa pospacerować po uliczkach Starégo Mesta.

W naszym przewodniku opisaliśmy największe atrakcje Bratysławy jak i te mniej oczywiste. Co prawda nie zachwycają one tak jak najciekawsze miejsca dwóch powyższych stolic, ale wciąż każdy powinien móc znaleźć tu coś dla siebie.

Skąd wzięła się nazwa Bratysława?

Historia nazwa stolicy Słowaków jest równie skomplikowana jak dzieje miasta. Trzeba bowiem wiedzieć, że przez większość czasu nosiło ono nazwę Preszburg (która wyewoluowała od starszego Breisburga). Słowo Bratysława to efekt działania szturowców (słowackich działaczy i naukowców skupionych wokół językoznawcy Liudowita Sztura), którzy odwoływali się do dawnej historii miasta (być może błędnie rozumiejąc średniowieczną nazwę Wratislaburgum). Warto dodać też, że przez jakiś czas osadę nazywano Pisonium, Pozsony i Istropolis.

Jak zwiedzać Bratysławę?

Historyczne centrum Bratysławy nie zajmuje zbyt rozległego obszaru i bardzo wygodnie zwiedza się je pieszo. Nieco więcej trudności może nam jedynie sprawić dostanie się na zamek, który stoi na wzgórzu i góruje nad okolicą, oraz wzgórze Slavin. Do dwóch opisywanych przez nas atrakcji - zamku Devin oraz rzymskich ruin Gerulata - będziemy musieli dojechać komunikacją publiczną (lub własnym samochodem).

Stolica Słowacji może pochwalić się licznymi mniejszymi i większymi muzeami, z których część mieści się w zabytkowych pałacach. Jeśli chcielibyśmy je zwiedzić, a do tego podjechać do malowniczych ruin zamku Devin, to warto zapoznać się z ofertą oficjalnej karty turystycznej Bratislava Card, która gwarantuje darmowe korzystanie z komunikacji publicznej, darmowe wejście do wybranych kilkunastu muzeów oraz zniżki do wielu innych atrakcji.

Bratysława - zabytkowy cmentarze ewangelicki przy Koziej Bramie
Bratysława - zabytkowy cmentarze ewangelicki przy Koziej Bramie

Co warto zobaczyć w Bratysławie? Największe atrakcje oraz zabytki

Zamek Bratysławski

Jedna z najpotężniejszych twierdz tego regionu dziś nie przypomina zamku, na którym zęby łamali sobie cesarscy czy tatarscy wojownicy. Zniszczony podczas wojen napoleońskich został odbudowany dopiero w XX wieku. Z zamkiem sąsiaduje gmach słowackiego parlamentu (Slovenský Parlament).

Zamek w Bratysławie
Zamek w Bratysławie

Zwiedzanie Zamku w Bratysławie - informacje praktyczne

Dziś w jego salach mieści się Muzeum Narodowe (Vajanského nábrežie 2), które posiada bogate zbiory związane z historią kraju. Jeśli jednak nie chcemy zwiedzać muzeum to powinniśmy chociaż wejść na ogólnodostępny zamkowy dziedziniec, a następnie obejrzeć sąsiadujący z twierdzą gmach parlamentu.

Katedra św. Marcina w Bratysławie i mury obronne

Pomiędzy zamkiem a sercem Starego Miasta wznosi się gotycka Katedra św. Marcina (Konkatedrála svätého Martina, Rudnayovo námestie 1 ; zwiedzanie za darmo poza godzinami mszy). Kościół był wielokrotnie przebudowany, ale w XIX wieku przywrócono mu dawny gotycki rys. Jest to najważniejsza ze słowackich świątyń, a przez wiele lat była również najważniejszym kościołem dla Węgrów. Tutaj koronowano wielu władców tego kraju (19 koronacji królów i królowych). Specjalne znaki na bruku ulic wskazują Drogę Koronacyjną jaką musiał przebyć każdy z obejmujących panowanie.

Katedra w Bratysławie
Katedra w Bratysławie

Do katedry przylega zachowany fragment murów obronnych ciągnący się wzdłuż ulicy Staromiejskiej z częściową zrekonstruowaną Basztą Ptasią.

Wnętrze Katedry w Bratysławie
Wnętrze Katedry w Bratysławie

Niebieski kościół (Modrý kostolík) - secesyjna perła Bratysławy

Prawdziwą perełką bratysławskiej architektury jest tzw. Modrý kostolík (Niebieski kościół) lub po prostu Kościół św. Elżbiety (Bezručova 2534/2). Został on wybudowany na początku XX wieku i do dziś zachwyca lekkością swojej formy oraz fantastycznymi detalami.

Głównym fundatorem świątyni był cesarz Franciszek Józef I, a kamień węgielny położono w rocznicę śmierci patronki (średniowiecznej księżniczki węgierskiej). Mimo to mieszkańcy miasta powiązali wezwanie z osobą tragicznie zmarłej cesarzowej Elżbiety Bawarskiej zwanej Sissi (zamordowana jedenaście lat wcześniej). Autorem projektu był Ödön Lechner znany z wielu interesujących realizacji w Budapeszcie (między innymi budynek Muzeum Sztuki Stosowanej).

Niebieski kościół w Bratysławie
Niebieski kościół w Bratysławie

W przeciągu czterech lat powstała jednonawowa secesyjna świątynia o charakterystycznym błękitnym odcieniu. Nietypowy kolor zdominował również wnętrze nadając kościołowi wiele lekkości. Wrażenie potęguje również mnogość (charakterystyczna dla tego stylu) ornamentów i piękne błękitne ławki.

Kościół został bardzo dobrze wkomponowany w otoczenie - jego architekt rok wcześniej rozpoczął prace nad pobliskim gimnazjum (pierwotnie zabytek był kaplicą szkolną) utrzymanym w podobnej secesyjnej stylistyce.

Wnętrze Niebieskiego Kościoła w Bratysławie
Wnętrze Niebieskiego Kościoła w Bratysławie

Brama Michalska oraz Muzeum Farmacji

Zwiedzając Bratysławę nie przegapmy szansy przejścia przez Michalską Bramę - jedyną zachowaną bramę miejską (pochodzi z XVI wieku, zwieńczona jest barokowym hełmem). W środku zorganizowano wystawę broni i punkt widokowy (Michalská veža). Tuż przed bramą znajduje się Muzeum Farmacji w zabytkowym rokokowym budynku Apteki pod Czerwonym Rakiem (Múzeum farmácie - lekáreň U červeného raka, Michalská 26; otwarte w tych samych godzinach co Brama Michalska posiada z nią wspólny bilet)

Uwaga! W momencie ostatniej aktualizacji naszego przewodnika oba wspomniane muzea były wciąż zamknięte.

Stare Miasto (Staré Mesto) - atrakcje historycznej części Bratysławy

Punktem wyjścia do zwiedzania centrum może stać się ulica Obchodná. To bardzo przyjemny deptak (pamiętajmy jednak, że cały czas jeżdżą tu tramwaje) z wieloma tanimi restauracjami. Mieszczą się tu również lokale, które cieszą się sporym zainteresowaniem turystów jak choćby posiadający stylizowane historyczne wnętrza Slovak Pub (Obchodná 811) czy KGB Pub (Obchodná 530/52).

Warto pospacerować trochę po Starym Mieście, wypatrzymy tu niejeden zabytek - jak chociażby dawny gotycki kościół klarysek (Michalská 26), jeden z pałaców Pálfiho (Ventúrska 274/10 lub Panská 261/19) czy też narożny Dom Kernów (Hviezdoslavovo námestie 225/26).

Rynek oraz Stary Ratusz w Bratysławie

Sercem centrum jest jednak główny plac miasta czyli Hlavné námestie, na którym wzniesiono Stary Ratusz mieszczący w swych gotyckich (a także renesansowych i neogotyckich) podwojach Muzeum Historii Miasta (Múzeum dejín mesta).

W centrum rynku znajduje się słynna Fontanna Maksymiliana. Upamiętnia ona koronację Maksymiliana II Habsburga na króla Węgier.

Čumil oraz inne rzeźby Bratysławy

Nietypowym pomysłem na eksplorowanie historycznego centrum Bratysławy jest spacer śladami różnych rzeźb ozdabiających tutejsze ulice, jak pomnik Schöne Náci czy słynny Čumil. Čumil, czyli po prostu gap, jest jednym z symboli miasta - rzeźba ta przedstawia kanalarza, który wychyla się z otwartego włazu kanalizacyjnego i leniwie obserwuje okolicę.

Čumil - rzeźba kanalarza wystającego z włazu w Bratysławie
Čumil - rzeźba kanalarza wystającego z włazu w Bratysławie
Pomnik Schöne Náci w Bratysławie
Pomnik Schöne Náci w Bratysławie

Slavin - punkt widokowy na Bratysławę oraz zabytkowe cmentarze

Około 2,5 kilometra od Starego Miasta znajduje się dzielnica Slavin, na terenie której zlokalizowano monumentalny pomnik i cmentarz żołnierzy Armii Czerwonej (Vojnový pamätník Slavín) poległych podczas walk o Bratysławę. Miejsce stanowi również dobry punkt widokowy na stolicę Słowacji. Do pomnika dojedziemy autobusem 147 (wyjeżdża z Hodžovo nám., wysiadamy na przystanku Slavin), warto jednak przyjść tu na piechotę. Po drodze możemy bowiem zwiedzić zabytkowy cmentarz ewangelicki Przy Koziej Bramie (Šulekova 1160/1).

Bratysława - widok na miasto ze wzgórza Slavin
Bratysława - widok na miasto ze wzgórza Slavin

UFO na moście SNP

Najbardziej rozpoznawalnym współczesnym symbolem architektonicznym Bratysławy jest most SNP, a dokładniej stojący w jego południowej części pylon utrzymujący konstrukcję w kształcie spodka, w której działa dziś punkt widokowy oraz bar i restauracja UFO.

Widok spod zamku na most UFO
Widok spod zamku na most UFO

Punkt widokowy znajduje się na wysokości 95 metrów. Na górę dostaniemy się windą (podróż trwa 45 sekund). Wejście na taras jest biletowane (atrakcja nie należy do tanich, aktualne ceny znajdziecie tutaj). Jeśli jednak wybierzemy się do restauracji i zamówimy główne danie, to za wejście na taras nie będziemy musieli już nic dodatkowo płacić.

Zamek Devin - jedna z największych atrakcji Bratysławy

Wielu turystów przybywających do Bratysławy wybiera się na wycieczkę do zamku Devin. Ta, pochodząca jeszcze ze średniowiecza, twierdza przetrwała w stanie ruiny, ale jej malownicze położenie (ujście Raby do Dunaju) wynagradza fakt, że z zamku nie przetrwało zbyt wiele.

Najlepiej dojechać tam autobusem linii 29 (trochę dalej od zamku, przystanek Hrad Devin) lub 129 (dojeżdża pod sam zamek). Oba autobusy zatrzymują się na przystanku Most SNP (Uwaga! nie chodzi tu o pętlę autobusową o tej samej nazwie tylko o przystanek przy ulicy Ludvíka Svobodu. Nie należy sugerować się tym, że autobusy wymieniane są w spisie odjazdów na pętli).

Do zamku można dopłynąć również promem wycieczkowym z Fajnorovo nábrežie.

Fragment ruin Zamku Davin (Bratysława)
Fragment ruin Zamku Davin (Bratysława)

Więcej informacji w osobnym artykule: Zamek Devin - historia, zwiedzanie i informacje praktyczne.

Plac i Pałac Prymasowski

Dosłownie kilka kroków od głównego rynku odnajdziemy nieco skryty Plac Prymasowski (Primaciálne námestie), którego ozdobą jest klasycystyczny Pałac Prymasowski (Primaciálny palác), w którym urzęduje obecnie burmistrz Bratysławy. Część kompleksu została też udostępniona do zwiedzania - w środku czekają na nas m.in.: gobeliny wyprodukowane w brytyjskiej manufakturze w Mortlake (na obrzeżach Londynu), kolekcja malarstwa oraz kilka pięknie udekorowanych pomieszczeń (w tym słynna Sala Luster).

Warto zobaczyć Na wewnętrznym dziedzińcu pałacu stoi renesansowa fontanna przedstawiająca św. Jerzego walczącego z trzygłowym smokiem.

Kościół franciszkanów oraz barokowy Pałac Mirbacha

Z hałaśliwym rynkiem sąsiaduje bardziej kameralny plac Franciszkański (Františkánske námestie). Po jego zachodniej stronie stoi Pałac Mirbacha (Mirbachov palác), najbardziej interesujący rokokowy zabytek Bratysławy. Dziś w jego wnętrzu mieści się galeria miasta Bratysławy.

Po przeciwnej stronie placu stoi kościół franciszkański Zwiastowania Pańskiego (Kostol zvestovania Pána - Františkáni), posiadający status najstarszej budowli sakralnej w mieście (pochodzi z końcówki XIII wieku). Budowla powstała w stylu gotyckim, ale na przestrzeni wieków jej wnętrze zyskało cechy charakterystyczne dla innych stylów (m.in. renesansu, baroku i rokoko). Najstarszym fragmentem jest oryginalne, średniowieczne prezbiterium. W świątyni tej na króla Węgier koronowano Ferdynanda I Habsburga, późniejszego cesarza niemieckiego. Będąc w środku warto rzucić okiem na relikwiarz św. Reparata, żyjącego w IV wieku męczennika spod Neapolu.

Ciekawostka

Oryginalna górna część dawnej gotyckiej wieży kościoła, która ucierpiała w trakcie jednego z trzęsień ziemi, została przeniesiona do leżącego po południowej stronie Dunaju parku Sad Janka Kráľa. Zabytek odnajdziemy w jego wschodniej części.

Grasalkovičov palác - pałac prezydencki

Bliżej północnej części starego miasta znajduje się Grasalkovičov palác, który obecnie pełni funkcję siedziby prezydenta. Sam pałac nie jest udostępniany do zwiedzania, ale możemy zajrzeć na jego tyły, gdzie mieszczą się niewielkie ogólnodostępne ogrody.

Pomiędzy pałacem a ścisłym centrum zobaczymy dwa interesujące kościoły: barokową farę św Jána z Mathy (Kościół Trynitarzy - Farský kostol sv. Jána z Mathy) oraz łączący styl neoromański i barokowy kościół św. Stefana (Župné námestie 10).

Pałac prezydencki w Bratysławie
Pałac prezydencki w Bratysławie

Bulwar Hviezdoslavovo námestie

Południową część centrum zamyka słynne Hviezdoslavovo námestie stanowiące dziś modny bulwar pełen modnych restauracji i kawiarni. U jego wylotu (Rybné námestie) stoi zabytkowa Kolumna Świętej Trójcy nazywana również Morowym Słupem (wystawiona po ustaniu jednej z najcięższych epidemii w XVIII wieku). Na placu zobaczymy też pomnik Hansa Christiana Andersena i Pavola Országha Hviezdoslava (słowacki poeta). Warto zwrócić uwagę na płytę upamiętniającą tzw. Świecową Manifestację czyli rodzaj pokojowego protestu Słowaków i członków tutejszego Kościoła katolickiego wymierzonego we władze socjalistycznej Czechosłowacji.

Pomnik Andersena w Bratysławie
Pomnik Andersena w Bratysławie

Dom pod Dobrym Pasterzem i spacer w okolicy zamku

Zwiedzanie bratysławskiego zamku warto połączyć ze spacerem klimatyczną ulicą Mikulášska (w zabytkowym Domu pod Dobrym Pasterzem działa Muzeum Zegarów: Múzeum hodín). Warto również pospacerować ulicą Vodný vrch i Zámocké schody (piękny widok na Dunaj i most SNP z wieżą UFO!). Innym ciekawym obiektem muzealnym jest Muzeum Kultury Żydowskiej (Múzeum židovskej kultúry, Židovská 297/17).

Podczas zwiedzania Bratysławy
Podczas zwiedzania Bratysławy

U podnóża zamku przy nabrzeżu mieszczą się dwie inne placówki muzealne: Muzeum Archeologiczne (Slovenské národné múzeum - Archeologické múzeum, Žižkova 12) oraz Muzeum Kultury Węgierskiej (Slovenské národné múzeum - Múzeum kultúry Maďarov na Slovensku, Állomás u. 10).

Vianočný trh czyli Jarmark Bożonarodzeniowy w Bratysławie

Podobnie jak w przypadku Budapesztu tak i w Bratysławie tradycja organizowania targów podczas adwentu pojawiła się dość późno i była związana z panowaniem Habsburgów. Tego rodzaju imprezy nigdy nie zdobyły dużej popularności - korzystali z nich głównie mieszkańcy chcący zaopatrzyć się w produkty na czas świąt. Jarmarki zanikły w Czechosłowacji, a odżyły dopiero w latach 90. XX wieku. Najważniejsza lokalizacja bratysławskiego targu to Hlavné námestie, ale od jakiegoś czasu podobne imprezy zaczynają pojawiać się też w innych częściach miasta. Specyfiką tutejszych targów jest łączenie tradycji niemieckich i sprzedaż lokalnych potraw słowackich. Będziemy więc mogli spróbować tu miodu pitnego, słynnych loksy (naleśniki ziemniaczane), gęsiny lub wątróbki po cygańsku.

Informacje dotyczące Vianočný trh znajdziecie na oficjalnej turystycznej stronie miasta (pojawiają się najczęściej w czasie przedświątecznym) - tutaj.

Atrakcje Bratysławy poza utartym szlakiem

Gerulata - rzymskie ślady w Bratysławie

Na obrzeżach stolicy Słowacji odnajdziemy niewielkie stanowisko archeologiczne dawnego obozu rzymskiego Gerulata (Antická Gerulata, adres: Gerulatská 7, Rusovce). Co prawda nie powinniśmy spodziewać się tam okazałych wykopalisk, ale osoby zainteresowane okresem starożytnym mogą odwiedzić ruiny oraz wystawę z odnalezionymi na miejscu artefaktami.

Zwiedzanie Bratysławy - wskazówki i informacje praktyczne

Ile czasu poświęcić na zwiedzanie Bratysławy?

Najważniejsze zabytki skupione są na stosunkowo niewielkim obszarze. Dwa dni wystarczą w zupełności na poznanie uroków Starego Miasta i zwiedzenie kilku biletowanych muzeów oraz atrakcji. Jeżeli chcielibyśmy również wybrać się do ruin zamku Devin lub do resztek rzymskiej Gerulaty możemy nasz pobyt odpowiednio wydłużyć. Wydaje się nam jednak, że trzy dni to takie maksimum na pobyt w stolicy Słowacji - przy większej ilości czasu lepiej wybrać się do oddalonego o zaledwie godzinę drogi Wiednia niż zostawać na miejscu.

Komunikacja miejska w Bratysławie - poruszanie się po stolicy Słowacji

Po mieście najlepiej poruszać się piechotą, jeśli jednak zechcemy skorzystać z usług komunikacji miejskiej będzie mieli do wyboru: autobusy, trolejbusy lub tramwaje.

Bilety uzależnione są od stref po jakich chcemy podróżować i czasu jaki będzie potrzebny na przejazd. Aby zbytnio nie komplikować sobie sprawy (mapy stref są mało czytelne) najlepiej zaopatrzyć się w bilety godzinne lub droższe. Wszystkie z nich możemy kupić w automatach i kioskach, a także online. Zgodnie z regulaminem sprzedaży nie prowadzą kierowcy. Aktualne ceny oraz rodzaje biletów znajdziemy tutaj.

Na co uważać w Bratysławie?

Nic złego nie powinno nam się stać miasto jeśli zachowamy podstawowe zasady bezpieczeństwa (unikanie tłoku, pustych uliczek na przedmieściach czy okolic dworców nocą). Warto pamiętać, że przeciwieństwie do wielu innych miast, w Bratysławie dworzec kolejowy i autobusowy są położne w zupełnie innych miejscach. Dzieli je około trzech kilometrów. Dodatkowo pamiętajmy, że biletów transportu publicznego nie zakupimy u kierowcy autobusu.

Jak oszczędzać pieniądze w Bratysławie?

Pobyt w stolicy Słowacji nie powinien nadszarpnąć naszych portfeli. Jeśli jednak chcemy zaoszczędzić lepiej omijać lokale położne na Starym Mieście, które zasadniczo są nastawione na turystów, a co za tym idzie droższe. Dobrą opcją mogą okazać się tańsze restauracje przy ulicy Obchodnej.

Wiele Bratysławskich muzeuów ma darmowy dzień wstępu w pierwszą niedzielę miesiąca.

Pamiętajmy też, że niektóre z placówek mają wspólne bilety: Muzeum Farmacji i Brama Michalska albo wszystkie muzea na ulicy Żiżkovej (Archeologiczne, Muzeum Kultury Niemców Karpackich, Muzeum Kultury Węgierskiej, Muzeum Muzyki i Pawilon Podhradie).

Widok z ruin Zamku Devin w Bratysławie
Widok z ruin Zamku Devin w Bratysławie

Historia Bratysławy w pigułce

Brzegi dużych rzek były w dawnych czasach bardzo chętnie zasiedlane przez ludzi. Z drugiej strony historia Bratysławy pokazuje, że czasem taka lokalizacja niosła ze sobą problemy. Początek historii miasta zwykło się powszechnie datować na okres wpływów rzymskich. Jednak wykopaliska archeologiczne wskazują, że początków Bratysławy należy szukać jeszcze wcześniej.

Na terenie wzgórza zamkowego istniał bowiem celtycki gród, a jego mieszkańcy toczyli krwawe walki ze słynnym dackim królem Burebistą i Germanami. W czasach cesarstwa na Dunaju ustaliła się granica pomiędzy Rzymem, a terenami zajętymi przez barbarzyńców (jednak wykopaliska archeologiczne wskazują, że Rzymianie zajmowali również obszary po drugiej stronie rzeki). Ważny okres w historii miasta to czasy istnienia państwa Samona. Bratysława była jednym z ważniejszych grodów tego pierwszego państwa słowiańskiego. W IX wieku tereny te zostały zajęte przez Węgrów i dla Bratysławy zaczął się nowy rozdział w historii. W 907 roku pod grodem doszło do wielkiej bitwy pomiędzy Węgrami a Bawarczykami zakończonej miażdżącym zwycięstwem tych pierwszych.

Na wzgórzu powstał potężny zamek wokół, którego wyrosła osada handlowa (późniejsze miasto). Ciągle rozbudowywane i unowocześniane fortyfikacje, ze względu na swoje położenie, były regularnie atakowane (przez Niemców, Czechów, Austriaków, husytów, Tatarów i lokalnych buntowników). Zjeżdżały tu koronowane głowy, podpisywane były również traktaty i układy.

Po bitwie pod Mohaczem kiedy Węgry utraciły niezależność Preszburg stał się miastem koronacyjnym władców Węgier w ramach Cesarstwa Austrii. Początek wieku XVIII to szybki rozwój miasta - powstają nowe budowle, ściągają też liczni artyści. Jednak panowanie Józefa II przyniosło tendencję odwrotną - klejnoty koronne przeniesiono do Wiednia, a centra administracyjne do Budapesztu.

Wiek XIX to zniszczenia wywołane wojną i powstaniami oraz rozwój słowackiego ruchu narodowego. Jednak u progu XX wieku Słowacy nadal stanowili tu mniejszość (w chwili powstania Czechosłowacji Bratysławę zamieszkiwało tylko 15% Słowaków). Mimo to miasto zostało zajęte przez armię czechosłowacką, a ludność węgierska poddana została licznym represjom. II wojna światowa przyniosła zagładę tutejszych Żydów (przy współpracy rządu słowackiego). Inwestycje rządu czechosłowackiego doprowadziły do szybkiego rozwoju i rozrostu Bratysławy. W 1993 doszło do rozpadu Czechosłowacji, a miasto zostało stolicą nowo powstałego państwa.

Bratysława, dzielnica Slavin - monumentalny pomnik
Bratysława, dzielnica Slavin - monumentalny pomnik

Cześć!

author

Cieszymy się, że udało Ci się dotrzeć do końca naszego artykułu i mamy nadzieję, że okazał się przydatny. Więcej informacji o naszym blogu znajdziesz na podstronie o nas.

W przypadku natrafienia na nieaktualne dane lub błędy prosimy o wiadomość - dane adresowe dostępne są w zakładce kontakt.

Aśka i Sławek - autorzy bloga Podróże Po Europie (podrozepoeuropie.pl)

Reklama