Stavanger - atrakcje i zwiedzanie norweskiej stolicy konserw

Niewielkie miasteczko Stavanger słynie ze znajdującej się w pobliżu klifu, który wdziera się w przestrzeń nad malowniczym fiordem. Nie wolno jednak zapominać, że samo miasto może się poszczycić długą historią, ciekawymi muzeami i średniowieczną katedrą.

Jak zwiedzać Stavanger?

Niemało (a może i większość?) turystów odwiedza Stavanger w celu wejścia na słynną półkę skalną Preikestolen - taka wyprawa wraz z dojazdem może zając nam niemal cały dzień. Nie zapominajmy jednak, że również samo Stavanger ma co nie co do zaoferowania turystom i warto zarezerwować sobie dzień, aby spokojnie je zwiedzić i zobaczyć największe tutejsze atrakcje.

Mając więcej czasu lub wypożyczając samochód możemy wybrać się również do okolicznych atrakcji, takich jak piaszczysta plaża Sola czy zaklinowany głaz Kjeragbolten.

Co warto zobaczyć w Stavanger? Największe atrakcje i zabytki

Gamle Stavanger - starówka z urokliwymi drewnianymi domkami

Nasze zwiedzanie Stavanger warto rozpocząć od Gamle Stavanger, czyli innymi słowy od tutejszego starego miasta. Jego znakiem rozpoznawczym są urokliwe, niewielkie drewniane domy z końca XVIII i początku XIX wieku. Na liście zabytków figuruje prawie dwieście drewnianych budowli wyróżniających się zazwyczaj prostym kolorem.

Spacerując tutejszymi wąskimi uliczkami oraz brukowanymi ścieżkami możemy poczuć się tak, jakbyśmy cofnęli się w czasie.

Katedra św. Swituna

Ta najstarsza z norweskich katedr wzniesiona została w stylu romańskim w około 1125 roku. Po zniszczeniach z powodu pożaru odbudowano ją w stylu gotyckim. Kościołowi nie przysłużyły się późniejsze przebudowy, które zatarły jego pierwotny wygląd. Jeszcze w drugiej połowie XX wieku starano się przywrócić jej czystość stylu gotyckiego. Na całe szczęście do naszych czasów przetrwały romańskie nawy. Prezbiterium jest gotyckie, zaś wyposażenie katedry pochodzi z późniejszych epok.

Øvre Holmegate (Ulica Kolorów)

Do najwspanialszych zakątków Stavanger zalicza się wielobarwny deptak Øvre Holmegate (dosłownie Ulica Kolorów), który od blisko dwóch dekach stanowi wizytówkę miasta. Odnajdziemy tu sklepy oraz lokale gastronomiczne, ale większość spacerowiczów przyciągają tu przepiękne kolorowe fasady.

Port w Stavanger oraz muzeum morskie

Staro miasto w Stavanger sąsiaduje z częścią portową powstałą przez wykorzystaniem naturalnej zatoki Vågen. Tutejsza promenada, wzdłuż której ciągną fasady zabytkowych budynków, przyciąga spacerowiczów oraz turystów pragnących wybrać się na rejs.

Odwiedzający zainteresowani historią morską miasta powinni wybrać się do Stavanger Maritime Museum, gdzie oprócz wystaw przybliżających związki Stavanger z morzem można obejrzeć również modele statków. .

Wieża Valberg

Valbergtårnet to około 26 m wieża strażnicza wzniesiona w połowie XIX stulecia, która do dziś stanowi jeden z najbardziej imponujących zabytków Stavanger. Przez blisko 70 lat od swojego powstania w jej murach rezydował strażnik, którego zadaniem było ostrzeganie mieszkańców przed zagrożeniem. Z czasem jednak został on zastąpiony przez automatyczne systemy ostrzegania, a jego dawna siedziba pełni dziś funkcję muzeum.

Preikestolen - wycieczka na słynną "ambonę"

Mało kto odwiedza Stavanger bez wycieczki na słynną Preikestolen (po angielsku to Pulpit Rock, czyli ambona). Wprawdzie nie jest to wyprawa trudna, ale trzeba mieć świadomość, że skała znajduje się dość daleko od centrum miasta i na dotarcie do niej musimy poświęcić sporo czasu (7-8 godzin).

Więcej informacji w osobnym artykule: Jak dostać się na słynną półkę skalną Preikestolen?.

Lysefjord - rejs po fiordzie

Rejs turystyczny po fiordzie Lysefjord należy do najpopularniejszych atrakcji Stavanger zaraz po wyprawie na Preikestolen (swoją drogą słynna półka skalna znajduje się właśnie nad nim!)

Kilkugodzinne (np. 3 godzinne) wycieczki po fiordzie startują z portu w Stavanger. W trakcie podróży będziemy mogli podziwiać zapierające dech w piersiach krajobrazy - fiord ten uchodzi za jeden z najpiękniejszych w całej Norwegii, a jego długość wynosi ponad 40 km!

Muzeum Produkcji Konserw (Norsk Hermetikk Museum)

Ta placówka muzealna przypomina o istotnej części historii miasta czyli czasach w których Stavanger utrzymywało się połowów i przetwórstwa ryb morskich (do dziś zresztą Stavanger określane jest wśród miejscowych przydomkiem norweska stolica konserw).

Muzeum znajduje się przy ulicy Øvre Strandgate 88. Zwiedzając je zobaczymy wciąż działające maszyny

Willa Breidablikk

Jednym z najciekawszych przykładów lokalnej architektury jest wzniesiona w latach 1881-82 willa Breidablikk, która powstała na zamówienie lokalnego przedsiębiorcy i armatora. Za jej projekt odpowiadał norweski architekt Henrik Nissen - nazwisko to niewiele mówi polskim turystom, ale zasłynął on z kilku ciekawych realizacji.

Budowla przetrwała do naszych czasów w dobrym staniem i działa w niej muzeum, w którym zobaczymy wspaniały zabytkowy wystrój.

Pomnik Sverd i fjell (miecz w kamieniu)

Ten znajdujący się pomiędzy miastem a lotniskiem pomnik upamiętnia słynną bitwę pod Hafrsfjord z 872 roku, w efekcie której Harald Pięknowłosy wywalczył sobie prawo do tytułu pierwszego króla Norwegii, a kraj został zjednoczony w jedno królestwo.

Monument składa powstał na wzniesieniu i składa się z trzech kilkumetrowych, stalowych mieczy. Największy z nich osiąga ponad 9 m wysokości i symbolizuje zwycięskiego władce, a dwa pozostałe jego przeciwników. Większość zdjęć pomnika jakie możemy znaleźć w Internecie zrobionych jest z perspektywy, która nieco wyolbrzymia jego rozmiary.

Stavanger Art Museum

Otoczone zielenią i położone około 3 km od historycznego centrum muzeum sztuk pięknych Stavanger kunstmuseum skupia się na dziełach norweskich artystów od XIX wieku do czasów współczesnych. W kolekcji placówki znajdują się m.in. dzieła lokalnej pejzażystki Kitty Kielland.

Norweskie Muzeum Ropy Naftowej (Norsk Oljemuseum)

Rzecz jasna w Stavanger nie mogło zabraknąć takiej placówki (w końcu to norweskie centrum wydobycia ropy). Multimedialna ekspozycja pokazuje historię i współczesność przemysłu naftowego. Z ciekawych eksponatów wymienić należy resztki zniszczonej platformy "Aleksander Kielland". Muzeum znajduje się przy ulicy Kjeringholmen 1A.

Plaża Sola

Lekkim zaskoczeniem dla turystów rozpoczynających przygotowanie planu zwiedzania Stavanger może być fakt, miasto to może pochwalić się piękna piaszczystą plażą o długości kilku kilometrów, która pojawiała się nawet w rankingach najpiękniejszych plaż Europy.

Niestety, leży ona bardzo daleko od centrum - a dokładniej na zachód od lotniska. Na miejsce dojedziemy autobusem lub wypożyczonym samochodem.

Jak dostać się do Stavanger?

Do Stavanger najłatwiej dotrzeć samolotem. Lotnisko zlokalizowane jest około 14 kilometrów od centrum miasta. Dotrzeć tam możemy autobusem. Kierunek obsługiwany jest firmę Flybussen. Podróż trwa od 20 do 30 minut.

Atrakcje w okolicy Stavanger

Oprócz wspomnianej wcześniej półki skalnej Preikestolen oraz plaży Sola w okolicy miasta na turystów czeka jeszcze niemało innych atrakcji, do których zaliczają się m.in.:

• najdłuższe na świecie drewniane schody we Flørli o 4444 stopniach,
• wycieczka na słynny zaklinowany głaz Kjeragbolten pojawiający się w nieskończonej ilości fotografii w sieci,
• ogród tropikalny Flor & Fjære, który otwarty jest w sezonie letnim i dostępny do zwiedzania w trakcie wycieczek z przewodnikiem.

Krótka historia miasta

Osadnictwo na tych obszarach pojawiło się stosunkowo wcześnie trudno jednak z całą pewnością powiedzieć kiedy przybrało ono charakter ciągły. Pod koniec IX wieku na południe od współczesnego miasta doszło do jednego z najważniejszych wydarzeń w historii Norwegii. Władcy lokalnych państewek rzucili wyzwanie królowi Haraldowi Pięknowłosemu i na wodach Hafrsfjord ponieśli sromotną klęskę. Nie wiadomo jak dokładnie toczyła się bitwa - źródła są w tym temacie dość skąpe. Przyjmuje się, że król został wciągnięty w pułapkę albo też udało mu się przewidzieć posunięcie rywali i zamknąć swoich przeciwników w potrzasku. Decydujące dla wyniku starcia okazały się walki na okrętach wodzów. Przywódca przeciwników króla Thorir Haklang padł martwy i dzięki temu Harald wygrał bitwę oraz dokonał dzieła zjednoczenia kraju.

Samo Stavanger swój rozwój zawdzięcza przeniesieniu doń siedziby biskupstwa. Pierwsi misjonarze mieli pojawić się w tych okolicach za czasów panowania Haakona Dobrego. Opór przeciwko nowej religii był dość duży, ale archeolodzy wskazują, że w X wieku w okolicach Stavanger zanikają tradycyjne pochówki pogańskie. W 1125 roku ukończono tu budowę katedry (choć inne źródła przesuwają to wydarzenie na połowę XII wieku). Za czasów panowania króla Magnusa V obszar Stavanger został przekazany biskupowi. W akcie darowizny użyto słowa bæen, które niektórzy interpretują jako "miasto" sugerując, że osada musiała wcześniej otrzymać prawa miejskiej. Jednak związek z kościołem okazał się dla Stavanger problemowy od momentu zadomowienia się w Norwegii reformacji. Miasto na długie lata straciło na znaczeniu. Odzyskało je dopiero w XIX wieku kiedy to stało się dużym ośrodkiem połowów śledzi. Złowione śledzie przetwarzano w mieście co doprowadziło do powstania swoistego zagłębia przetwórstwa rybnego. Przez kolejne lata miasto czerpało bardzo duże zyski dzięki rozwojowi tej gałęzi przemysłu.

Już w pierwszych dniach drugiej wojny światowej Stavanger zostało zaatakowane przez Niemców. Celem nazistów było uchwycenie pobliskiego lotniska. Zostało ono zaatakowane przez spadochroniarzy i zdobyte po kilku godzinach walk. Po wyzwoleniu kraju i odkryciu w latach 60. złóż ropy naftowej na Morzu Północnym szukano miasta, które zajęłoby się obsługą tej ważnej gałęzi norweskiego przemysłu. Wybór padł na Stavanger co zapoczątkowało nowy okres rozwoju. Nie obyło się jednak bez problemów. W 1976 roku doszło do zatonięcie platformy wydobywczej "Aleksander Kielland", a śmierć poniosło 123 osoby. Przyczyną katastrofy było zbyt duże obciążenie i zmęczenie materiału słupów podtrzymujących platformę. Ironią losu jest fakt, że Aleksander Kielland, norweski pisarz urodzony w Stavanger, którego imię nosiła platforma zmarł z powodu otyłości.