Szwajcaria - zwiedzanie i informacje praktyczne

Szwajcaria jest jednym z najbardziej poukładanych i nowoczesnych państw świata. Jednocześnie wyróżnia się dużą różnorodnością - zarówno językową, jak i kulturalną czy religijną, a regiony (nazywane kantonami) posiadają dużą autonomię.

Podstawowe informacje:

• Waluta: Frank szwajcarski (CHF)
• Numer alarmowy: 112
• Języki urzędowe: niemiecki, francuski, włoski oraz romansz (retoromański)
• Kod domeny krajowej: ch

Szwajcaria, Konfederacja Szwajcarska, Confoederatio Helvetica

W języku polskim funkcjonuje jedna nazwa tego alpejskiego państwa - Szwajcaria. Będąc już na miejscu możemy zauważyć jednak, że w różnych miejscach pojawia się skrót CH. Dotyczy to m.in. szwajcarskiej domeny krajowej, oznaczenia lokalnych produktów czy samej waluty (CHF).

Litery CH są skrótem od łacińskiej nazwy Confoederatio Helvetica, którą możemy przetłumaczyć na Konfederacja Szwajcarska. Łacińska nazwa wywodzi się ze słowa Helvetia, które było kobiecą personifikacją Konfederacji Szwajcarskiej używaną od XVI wieku. Słowo Szwajcaria w pozostałych językach nawiązuje do kantonu Schwyz, który w 1291 roku był najważniejszym z trzech założycielskich kantonów pierwszej Konfederacji Szwajcarskiej.

Dzisiejsza Szwajcaria jest państwem federacyjnym, w którego skład wchodzi 26 kantonów. Szwajcarskie kantony możemy porównać do stanów wchodzących w skład Stanów Zjednoczonych Ameryki. Jeszcze w XIX wieku kantony miały własne wojsko czy system monetarny. Federacja w dzisiejszym kształcie powstała w 1848 roku i była efektem napięć pomiędzy katolikami oraz protestantami. Mimo wielu różnic dzisiejsza Szwajcaria jest sprawnie działającym państwem, które spaja wspólnota ideałów.

Każdy z kantonów do dziś posiada dużą autonomię i może kształtować samodzielnie różne elementy własnego prawa. Państwo federacyjne nadzoruje z kolei rząd federalny, który urzęduje w Bernie.

Stolica kraju

Dla części czytelników może to być zaskoczenie, ale żadne miasto Szwajcarii nie posiada statusu oficjalnej stolicy państwa. Za nieoficjalną stolicę uważa się Berno, które od 1848 roku jest siedzibą rządu Konfederacji Szwajcarskiej.

Język urzędowy i znajomość języka angielskiego

Na terenie Szwajcarii obowiązują cztery języki urzędowe. Najbardziej popularnym jest niemieckim, którym posługuje się większa część kraju (cały środek, północ i większość wschodu).

Osoby znające język niemiecki mogą się jednak zdziwić nawiązując wymianę zdań ze Szwajcarami, ponieważ posługują się oni dialektem alemańskim (Schwyzerdütsch), który różni się w wymowie od standardowego języka niemieckiego. Na szczęście osoby znające język niemiecki nie powinny mieć problemów z pismem.

Język francuski obowiązuje na zachodzie kraju; w uproszczeniu można powiedzieć, że na zachód od Berna mówi się w tym języku, choć francuski dominuje też w jednym z największych szwajcarskich kantonów - w położonym na południu kantonie Valais.

Język włoski obowiązuje w wysuniętym najbardziej na południe Szwajcarii kantonie Ticino (nazywanym też Tessynem), który graniczy z włoskim regionem Lombardia i znajduję się tuż przy jeziorze Como.

Czwartym i najmniej popularnym językiem urzędowym jest romansz (retoromański), który powstał na bazie łaciny i używany jest przede wszystkim w kantonie Gryzonia.

Mimo różnorodności języków w dwóch najważniejszych (niemieckim i francuskim) porozumiewa się duża część wspólna Szwajcarów.

Jeśli nie znamy języków niemieckiego lub francuskiego nie powinniśmy się jednak zbytnio martwić. Szwajcarzy są jednym z najbardziej wyedukowanych społeczeństw świata i nie powinniśmy mieć problemu z dogadaniem się w języku angielskim. Trudniej może być w mniejszych miejscowościach i na terenach alpejskich, ale w dużych miastach znajomość angielskiego jest powszechna.

Wjazd do Szwajcarii - granica, paszport i kontrola paszportowa

Szwajcaria nie jest członkiem Unii Europejskiej, ale należy do strefy Schengen. Oznacza to, że obywatele krajów będących częścią strefy Schengen (w tym Polski) mogą wjechać na terytorium Szwajcarii bez potrzeby przekraczania granicy i odbycia kontroli paszportowej.

Wjeżdżając do Szwajcarii warto jednak zabrać ze sobą dowód osobisty lub paszport, które mogą przydać się w sytuacji np. kontroli policyjnej. W przypadku dostania się do Szwajcarii droga lotniczą musimy przed wejściem na pokład okazać dokument tożsamości.

Płatności

W Szwajcarii głównym środkiem płatności jest gotówka i frank szwajcarskich (CHF). W przygranicznych miastach niektóre punkty gastronomiczne czy sklepy przyjmują walutę Euro, ale korzystają z kursu wymiany jeden do jednego, który jest dla turystów mało korzystny. Dodatkowo, resztę w takim przypadku raczej otrzymamy we frankach.

Jeden frank dzieli się na sto jednostek (rappenów z języka niemieckiego lub centymów z języka francuskiego).

Otrzymując resztę nie zdziwmy się otrzymując niewielką monetę o wartości 1/2. Jest to równowartość 50 centymów, czyli pół franka.

Płatność kartą

Szwajcarski system bankowy, co nie powinno dziwić, należy do najbardziej rozwiniętych na świecie. W dużych miastach niemal wszędzie zapłacimy kartą (w niektórych kościołach stoją nawet automaty przyjmujące donacje!) i nikogo to nie dziwi. Również w automatach sprzedających bilety komunikacji miejskiej płatność kartą jest standardem.

Trudniej o płatność kartą może być w mniejszych ośrodkach w centrum kraju, choć miejscówki nastawione na turystów nie powinny odstawać od największych miast.

Problem z płatnościami kartą będziemy mieć na popularnych rynkach spożywczych, choć niektóre stoiska mogą być wyposażone w terminal.

Wszystkie terminale z którymi się spotkaliśmy przyjmowały karty wystawione zarówno przez Visę jak i Mastercard.

Czy w Szwajcarii można płacić polską kartą?

W przypadku kart kredytowych, tzw. kart wypukłych oraz nowszych kart nie powinnismy mieć żadnych problemów. Warto jednak wcześniej upewnić się w jaki sposób wyliczany jest kurs, aby finalnie nie przepłacić.

Czy w Szwajcarii można płacić kartą Revolut?

W Szwajcarii nie powinniśmy mieć problemu z płatnością kartami wystawionymi przez firmę Revolut, która od jakiegoś czasu podbiła serca polskich turystów.

Sklepy w Szwajcarii

W dużych szwajcarskich miastach spotkamy duże markety, w tym te znane z innych europejskich miast. Jeśli zależy nam na oszczędnościach szukajmy sklepów marki Lidl, które wyróżniają się zdecydowanie tańszymi cenami, choć niestety posiadają mały wybór lokalnych produktów.

Największą siecią supermarketów w Szwajcarii jest Migros, ale równie często spotkamy także sklepy marki Coop. Obie firmy w przeciwieństwie do Lidla pochodzą ze Szwajcarii.

W obu powyższych sklepach ceny będą wyższe, ale znajdziemy w nich więcej lokalnych marek.

Oznaczenie szwajcarskich produktów

W dużych supermarketach obok ceny niektórych produktów (sery, wina, czekolada) możemy zaobserwować flagę Szwajcarii, która potwierdza, że dany produkt został wyprodukowany w tym kraju. Jest to przydatne turystom nie znającym lokalnych marek.

Godziny i dni otwarcia sklepów

Od poniedziałku do piątku sklepy spożywcze czynne są od 7:00-9:00 do około 18:00-20:00. Pozostałe punkty, np. sklepy z ubraniami czy czekoladą i kawiarnie czynne są najczęściej od 10:00 (czasem od 9:00) do 18:00. Po godzinie 18:00 spacerując ulicami rzadko trafimy na otwarte i podświetlone witryny sklepowe; dotyczy to także ulic handlowych w największych miastach! Jedynym wyjątkiem są tu dworce i ich najbliższa okolica, gdzie sklepy i kawiarnie potrafią być czynne do 22:00.

W sobotę część sklepów czynna jest krócej - do 15:00 bądź 16:00.

W Szwajcarii, podobnie jak w Niemczech i od niedawna w Polsce, sklepy są zamknięte w niedzielę.

Czy Szwajcaria jest bezpiecznym krajem dla turysty?

Nie bezpodstawnie uważa się, że Szwajcaria jest jednym z najbezpieczniejszych miejsc na świecie. Dobrobyt mieszkańców powoduje, że pospolite przestępstwa są w tym kraju rzadkością.

Nie powinno nas to jednak zbytnio rozluźnić w zatłoczonych pociągach, dworcach czy placach; sprytni kieszonkowcy przyjeżdżają do Szwajcarii z myślą o prostym zarobku.

Woda pitna

Praktycznie wszędzie w Szwajcarii możemy pić wodę bezpośrednio z kranu, lub nawet z fontann/kranów umiejscowionych w centrach miast. Nie jest niczym dziwnym zobaczyć turystów czy Szwajcarów napełniających butelkę bezpośrednio z miejskiej fontanny. Szwajcarskie władze oficjalnie chwalą się tym, że ich woda jest zdrowsza niż zwyczajna woda butelkowana.

Uwaga! Oczywiście nie z każdej fontanny możemy napić się bezpiecznie wody. Nie dotyczy to np. fontann z instalacjami artystycznymi. W takim przypadku przy fontannie powinien znajdować się znak z ostrzeżeniem "Kein Trinkwasser".

Jeśli nie jesteśmy jednak przekonani do picia wody "kranowej" to najlepiej udać się do Lidla, gdzie najtańsza butelka wody 1,5 L kosztuje około 0,25 CHF. Zawsze możemy też zapytać w punkcie informacji turystycznej i otrzymać więcej informacji o tym, czy są jakieś przeciwwskazania przy piciu wody kranowej.

Alkohol w Szwajcarii

Na terenie Szwajcarii, podobnie jak w sąsiadujących Niemczech, spożycie niskoprocentowego alkoholu (m.in. piwo czy wino) jest dozwolone od 16. roku życia. Jedynie spożycie mocniejszych alkoholi legalne jest dla osób, które mają za sobą 18. urodziny.

Picie alkoholu w miejscach publicznych

W Szwajcarii nie ma prawa zabraniającego spożywania alkoholu w miejscach publicznych. Nie oznacza to jednak, że panuje w tym względzie anarchia. Często spotkamy Szwajcarów z piwem lub winem na ławeczce na jednym z tarasów, nad rzeką czy w parku, ale raczej nigdy spacerujących z otwartym alkoholem w dłoni po mieście.

Warto stosować się do tych niepisanych zasad i nie wyróżniać się negatywnie na tle autochtonów.

Kościoły oraz świątynie

Choć Szwajcaria nie ma oficjalnej religii państwowej, to można ją określić państwem chrześcijańskim, podzielonym na część ewangelicką (duże miasta) oraz katolicką (mniejsze miasta i część środkowa oraz południowa).

Szwajcaria w XVI wieku znalazła się w awangardzie reformacji. W Bazylei, Genewie czy Zurychu niemal od razu rozpoczęto reformy mający na celu transformacje na protestantyzm. W tych burzliwych czasach wielu ewangelickich uciekinierów z niemieckiej części Świętego Cesarstwa Rzymskiego znalazło schronienie w szwajcarskich miastach.

Zmiany te spowodowały pewne zawirowania wśród mieszkańców (np. jeden z najstarszych uniwersytetów świata, uniwersytet w Bazylei, został na kilka lat zamknięty ponieważ profesorowanie chcieli pozostać katolikami), ale całościowo wpłynął pozytywnie na umocnienie szwajcarskich kantonów jako ważnych ośrodków handlowych. Z kościołów zniknęły nawiązania do papiestwa, świętych oraz do kultu maryjnego. Postacie Matki Bożej usuwano lub dodawano jej broń, dzięki czemu była bliższa żeńskiej personifikacji Szwajcarii Helvetii.

Jeśli będziemy akurat w Bazylei możemy na dziedzińcu ratusza (po wejściu schodami w górę) zobaczyć jeden z nielicznych zachowanych katolickich fresków przedstawiających Sąd Ostateczny. Jeśli przyjrzymy się prawemu dolnego rogowi, to w płomieniach zauważymy postać przypominającą papieża. Prawdopodobnie dzięki temu szczegółowi malowidło zachowało się w oryginalnym stanie.

Do kościołów w Szwajcarii wejdziemy za darmo w godzinach otwarcia. Płatna będzie możliwość wejścia na kościelną wieżę.

Muzea oraz placówki kulturalne

Szwajcaria jest jednym z państw z największą liczbą muzeów, galerii sztuki oraz placówek kulturalnych biorąc pod uwagę rozmiar kraju.

Niestety, bilety do części z nich należą do bardzo drogich. Niektóre z muzeów oferują tzw. happy hour, czyli jedną godzinę (np. ostatnią godzinę we wszystkie lub niektóre dni), kiedy do muzeów możemy wejść za darmo.

Muzea zamykane są w poniedziałki.

Noclegi

Oferta noclegowa w Szwajcarii jest bogata i dobrze zorganizowana, co niestety wiąże się z cenami wysokimi jak na kieszeń polskiego turysty. Warto odpowiednio wcześniej rozpocząć poszukiwania noclegu oraz rozglądać się co jakiś czas za nowymi ofertami. W hotelach marki ibis budget ceny potrafią być czasami bardzo "znośnie" (jak na Szwajcarię!).

W przypadku znalezienia noclegu dalej od miasta powinniśmy sprawdzić ceny komunikacji. Czasami koszt dojazdów wyrówna oszczędność na noclegu, a mając zakwaterowanie blisko centrum możemy wszędzie poruszać się pieszo. Ciekawa opcja obowiązuje w Bazylei: jeśli zatrzymamy się w hotelu na terenie miasta, to na czas pobytu otrzymamy kartę upoważniającą do korzystania z darmowych przejazdów komunikacją miejską!

Podatek miejski/turystyczny w Szwajcarii [aktualizacja wrzesień 2018]

Przed dokonaniem rezerwacji noclegu powinniśmy pamiętać, że do ceny zakwaterowania musimy doliczyć podatek miejski/turystyczny, który liczony jest za każdą z osób i za każdy dzień pobytu. Dla przykładu, w Lucernie i Bazylei kwota podatku wynosi 4 CHF. Czyli w przypadku dwóch osób i dwóch nocy do rachunku doliczona zostanie kwota 16 CHF. Dotyczy to wszystkich typów noclegów, również mieszkań i apartamentów wynajmowanych w popularnych serwisach rezerwacyjnych.

Nie istnieje jedna kwota dla całego kraju i każdy kanton może ustalić inną wysokość podatku dla całego regionu, ale również dla pojedynczych miast czy miasteczek. Czasami kwota będzie niższa niż 4 CHF, ale nie powinna być dużo wyższa.

Kwota ta nie zawsze będzie doliczona do ceny rezerwacji. Czasami informacja o podatku jest zapisana z gwiazdką w warunkach rezerwacji.

Komunikacja miejska i publiczna

Komunikacja w Szwajcarii jest nowoczesna, punktualna i z reguły niezawodna. Głównym środkiem transportu w miastach są autobusy oraz tramwaje. Na przystankach tramwajowych i czasem autobusowych znajdziemy automaty, w których zakupimy bilety (powinna być możliwość płatności kartą).

Nie powinniśmy zakładać, że w autobusie zakupimy bilet bezpośrednio u kierowcy. Sposób wsiadania może zależeć od miasta, ale nie ma stałej zasady, że zawsze musimy wsiadać przednimi drzwiami.

Na największych szwajcarskich dworcach znajdziemy szafki, w których możemy przechować bagaż. Więcej informacji można znaleźć na oficjalnej stronie szwajcarskich kolei SBB (w języku angielskim).

Na co uważać podczas odwiedzin Szwajcarii?

Przede wszystkim warto uważać na ceny. Nie zawsze ceny niektórych produktów, np. piwa, są wywieszone na tablicach z menu - a czasami zwykły lager może kosztować od 8 do 10 CHF!

W tradycyjnych sklepach z czekoladami lub pralinkami kupujemy te produkty na wagę i cena za kilogram może być (i raczej będzie) bardzo wysoka - przeważnie ceny podane są za 100 gram produktu. Pamiętajmy o tym decydując się na duży płat czekolady lub dużej ilości pralinek - rachunek może nas negatywnie zaskoczyć.