Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie (Gemäldegalerie Alte Meister)

Jedna z najciekawszych galerii całych Niemiec przyciąga co roku wielu zwiedzających. Warto przespacerować się korytarzami pałacu Zwinger i podumać przed "Ledą z łabędziem" czy "Madonną Sykstyńską".

Historia

Początki zbiorów wiązane są z działalnością księcia Augusta Wettyna, który często kupował dzieła sztuki i rzemieślnictwa. Władca nabył kilka obrazów, ale trzon jego kolekcji stanowiła sztuka użytkowana oraz uzbrojenie. Taki stan rzeczy trwał kilkaset lat i zmienił się dopiero za panowania władców Polski Augusta II i Augusta III Sasa. Ci władcy, wykorzystując swoje zasoby finansowe oraz koneksje z dworami Europy Zachodniej, rozpoczęli skupowanie malarstwa na dużą skalę. Głośnym echem na kontynencie odbiło się sprowadzenie do Drezna "Madonny Sykstyńskiej" Rafaela. Zbiory kilkakrotnie zmieniały miejsce ekspozycji, ostatecznie trafiły do nowego budynku, który wzniesiono obok pałacu Zwinger. Tzw. Galeria Semper (nazwana tak od jej twórcy Gottfrieda Sempera) otrzymała fasadę nawiązującą do reszty pałacu Zwinger. Zakupy dzieł sztuki kontynuowano w XIX wieku. W wieku XX wyłączone ze zbiorów zostały nowe obrazy, które dały początek Galerii Nowych Mistrzów (sprawdź też nasz artykuł: Albertinum - muzeum sztuki w Dreźnie).

Podczas II wojny światowej dzieła sztuki ukryto poza Sempergalerie, dzięki czemu przetrwały alianckie naloty. Wywieziono je do ZSRR, ale w latach 50. większość wróciła na swoje miejsce (do tej pory jednak brakuje kilkuset dzieł).

Od lewej: 1. "Kościół Krzyża Świętego w Dreźnie" Bellotto Canaletto; 2. "Święta Agnieszka w więzieniu" Jusepe de Ribera; 3. "Madonna sykstyńska" Rafael Santi.

Galeria Obrazów Starych Mistrzów - zwiedzanie

Turyści przyzwyczajeni do współczesnych muzeów, w których obrazy wiszą obok siebie w równym rzędzie mogą być nieco zaskoczeni. W Zwinger dzieła dawnych mistrzów zgrupowano w kilkunastu salach często nad sobą. Wprawdzie taki układ może przeszkadzać w dokładnym przyjrzeniu się dziełom sztuki, ale należy pamiętać, że tak właśnie eksponowano je w dawnych czasach. Dzięki temu spacer po salach Sempergalerie przypomina niezwykłą podróż w czasie. Do najciekawszych obrazów należą:

Dzieła rodziny Cranachów

W Gemäldegalerie znajdziemy kilka obrazów tych niemieckich, związanych z Wirtembergią, malarzy. Poza tymi dość znanymi (np. "Święta Katarzyna" czy "Raj") możemy zobaczyć też znacznie rzadziej reprodukowane "Śpiący Herkules i pigmeje" oraz "Herkules zbudzony przez Pigmejów". To mało znane wydarzenie z mitów zostało umieszczone na tle saksońskiego krajobrazu, również stroje atakujących olbrzyma Pigmejów pochodzą z epoki Łukasza Cranacha Młodszego.

###"Zwiastowanie i narodzenie" Francesco del Cossa

Pierwszy odnotowany obraz tego mistrza włoskiego quattrocenta jest jednocześnie jednym z jego najbardziej znanych obrazów. A wszystko to za sprawą niewielkiego detalu (podobnie jak w przypadku "Madonny sykstyńskiej") - malutkiego ślimaka, którego del Cossa namalował pomiędzy jedną a drugą część obrazu. Do dziś nie udało się odpowiedzieć na pytanie co oznacza to zwierzątko (być może to tylko malarski żart, a może symbol poczęcia Jezusa - wierzono bowiem, że ślimaki rodzą się z rosy). Co ciekawe przez lata dzieło przypisywane było innemu włoskiemu artyście Andrea Mantegnie.

Albrecht Dürer "Ołtarz Drezdeński"

Najbardziej znane dzieła tego twórcy to grafiki, trzeba jednak pamiętać że Dürer malował również na płótnie. Ten obraz, wbrew nazwie, przeznaczony był do kaplicy elektora saskiego w Wittenberdze. Prawdopodobnie w czasie tworzenia skrzydeł ołtarzowych trwała w Niemczech zaraza, bo Dürer umieścił na nich św. Sebastiana i św. Antoniego Opata (którzy w religii katolickiej bronili przed skutkami chorób zakaźnych). Nietypowe jest użycie tempery przez malarza - niektórzy badacze podejrzewają, że Dürer tworzył obraz w pośpiechu.

U poborcy podatków Jan Massijs

Ten flamandzki malarz znany jest z naładowanych erotyzmem i symboliką płócien tworzonych w drugiej połowie XVI wieku. Obraz z Drezna to pierwszy etap jego twórczości. Massijs pozostawał wtedy pod wpływem ojca i brata i skłaniał się raczej ku scenkom rodzajowym. Podobnie jest w przypadku tego dzieła - scena płacenia podatków jest nieomal pogodna i zabawna. Jedyna przerażona bohaterka obrazu to… kura, której odbiera się jajka.

Madonna sykstyńska Rafael Santi

Nie da się ukryć, że to właśnie dla tego arcydzieła większość turystów odwiedza muzeum. Na obrazie możemy dostrzec Maryję, św. Sykstusa, św. Barbarę oraz dwa putta. Rysy świętego przypominają papieża Juliana II, co może sugerować, że dzieło było przygotowywane do kaplicy grobowej biskupa Rzymu. Jednak najbardziej znany element całości to dwa pucułowate aniołki, umieszczone na dole płótna - ich zamyślone buzie, reprodukowane na masową skalę są znane na całym świecie.

Leda z łabędziem Peter Paul Rubens

Mit o spartańskiej królowej uwiedzionej przez Zeusa pod postacią łabędzia bardzo często pojawia się w twórczości malarskiej. Dzieło Rubensa zdradza wyraźne wpływy włoskie, ułożenie ciała kobiety i ptaka zainspirowane zostało obrazem Michała Anioła. Rubens przebywał we Włoszech przez kilka lat, doskonaląc swój talent kopiowaniem dzieł okresu renesansu. Malarz podejmował ten temat dwukrotnie (w Zwinger znajduje się bardziej znana wersja).

Wieża Babel Marten van Valckenborch

Z całą pewnością znacie "Wieżę Babel" Pietera Bruegla, warto więc przyjrzeć się temu samemu tematowi w wykonaniu Valckenborcha. Układ obrazu nieco przypomina dzieło Bruegela - kształt wieży, czy królowie na przednim planie, ale styl jest zupełnie inny. Dzieło Valckenborcha uznaje się za należące do nurtu manierystycznego - duża dbałość o szczegóły współgra z wyrafinowaną formą, która ma zaskoczyć oglądającego.

###"Listy, ostrzałka, pióro i czerwona wstążka na stole" Wallerant Vaillant

Artysta przeszedł do historii jako portrecista, ale malował też martwe natury. Ten obraz to przykład sztuki iluzjonistycznej nazywanej też trompe l'oeil. Odpowiednie ułożenie przedmiotów i gra cieni miała sprawdzić wrażenie trójwymiarowści. Z reguły ten rodzaj sztuki kojarzymy z malarstwem ściennym (np. kaplica pałacu biskupiego w Łowiczu), ale takie gry możemy odnaleźć również w malarstwie sztalugowym.

Elektor Fryderyk August III w wieku niemowlęcym" Anton Raphael Mengs

Portrety władców przedstawiają ich najczęściej w wieku dojrzałym. Tym bardziej zadziwia dzieło Mengsa, który przyszłego władcę sportretował jako niemowlę. Sama idea oraz lekkość i pogoda bijąca z obrazu doskonale wyraża nastrój epoki i jest świetnym przykładem malarstwa rokokowego. Co ciekawe sam władca, choć nigdy nie koronowany uznawany był za króla Polski (przyjął tę propozycję w 1812 roku).

Kościół Krzyża Świętego w Dreźnie Bellotto Canaletto

Canaletto w polskiej świadomości kojarzony jest głównie z wedutami, przedstawiającymi stanisławowską Warszawę. Trzeba jednak pamiętać, że ten niezwykle płodny malarz, tworzył również w Dreźnie. Jego realistyczne obrazy mogą dać nam dobry pogląd na to, jak wyglądała tutejsza starówka przed nalotami z czasów II wojny światowej.

Święta Agnieszka w więzieniu Jusepe de Ribera

Obraz nawiązuje do legendy męczeństwa św. Agnieszki – dziewczyna umieszczona została w domu publicznym. Modliła się do Boga aby uchronił ją przed gwałtem. Prośby zostały wysłuchane – na ciele świętej wyrosły długie włosy, które zakryły całe ciało. Artysta dodał jeszcze anioła który płachtą materiału zakrywa resztę ciała dziewczyny. Niemal dziewczęca twarz modelki nie jest zwrócona ku widzowi. Kobieta spogląda w dal, a wyraz jej twarzy zdaje się sugerować, że właśnie dostąpiła objawienia.

Galeria Obrazów Starych Mistrzów - informacje praktyczne

Galeria mieści się na terenie kompleksu Zwinger i w naszym artykule mu poświęconym umieściliśmy garść informacji praktycznych - znajdziecie go tu: Zwinger w Dreźnie - zwiedzanie, zabytki, dzieła sztuki

W tym miejscu warto jedynie wspomnieć, że wejściówka obejmuje również wstęp do: Salonu Matematyczno-Fizycznego i Kolekcję Porcelany. Budynek Sempergalerie trudno przegapić. Wejście znajduje się przy Placu Teatralnym (Am Theaterplatz), po wejściu w bramę pałacu musimy skręcić w prawą stronę.