Rouen: atrakcje, zabytki, ciekawe miejsca. Zwiedzanie stolicy Normandii

Rouen to położona nad Sekwaną historyczna stolica Normandii, która, pomimo sporej odległości od morza, posiada status jednego z najważniejszych francuskich portów. W najstarszej części miasta zachowały się wspaniałe gotyckie kościoły (swego czasu Victor Hugo nadał Rouen przydomek "miasta stu iglic") oraz liczne zabytki z wielokolorowymi domami szachulcowymi na czele.

Na odwiedzających Rouen czekają również muzea najwyższej klasy oraz miejsca związane z Joanną d’Arc, która spłonęła na tutejszym rynku. Miłośnicy impresjonizmu kojarzą Rouen z projektem Moneta, który zamieszkał na wprost tutejszej katedry i namalował ponad trzydzieści jej wizerunków - za każdym razem o innej porze dnia oraz w innym świetle.

Historia Rouen w pigułce

Pierwotna osada, znana jako Rotomagus, istniała już w czasach rzymskich. W III wieku w mieście założono biskupstwo, a pierwszym biskupem został św. Mellon. W czasach Merowingów w Rouen rezydowali królowie państwa Franków, co nadawało miastu splendoru.

W IX wieku Rouen najechali wikingowie. Przewodził im nie kto inny jak znany z serialu "Wikingowie" Rollo, który został ochrzczony w tutejszej katedrze, a po śmierci pochowany - jego ozdobna płyta nagrobna do dziś dzień znajduje się w najważniejszej miejskiej świątyni. Normanowie, jak określano zasymilowanych wikingów, założyli na północy dzisiejszej Francji własne księstwo zwane Normandią, na stolicę którego wybrali właśnie Rouen.

Średniowieczne losy miasta były ściśle splecione z dziejami ówczesnej Anglii. Ostatecznie to pochodzący z Normandii Wilhelm Zdobywca przekroczył w 1066 roku kanał La Manche, a następnie podbił krainę synów Albionu. Ponad sto lat późnej w katedrze w Rouen złożono serce króla Anglii i krzyżowca Ryszarda Lwie Serce.

W 1204 roku Rouen, wraz z całą Normandią, zostało włączone do rządzącej przez króla Filipa II Augusta Francji. W 1419 roku, w czasach wojny stuletniej, miasto zdobyły wojska Henryka V, w efekcie czego historyczna stolica Normandii na jakiś czas ponownie znalazła się w rękach angielskich. Niedługo później, w 1430 roku, do Rouen sprowadzono Joannę d’Arc. Dziewica Orleańska była przetrzymywana na tutejszym zamku, następnie osądzono ją w Pałacu Biskupa, a na końcu spalono na stosie usypanym na starym rynku.

Podczas bombardowań w 1944 roku historyczna część Rouen znacznie ucierpiała, ale wiele zabytków przetrwało, a innym, w tym katedrze, udało się po wojnie przywrócić dawną świetność.

Jak zwiedzać Rouen?

Większość najpopularniejszych atrakcji Rouen zamknięta jest w granicach stosunkowo niewielkiego obszaru średniowiecznego starego miasta, a pozostałe są od niego oddalone do kilkunastu minut spacerem. Wyjątkiem jest wzgórze św. Katarzyny, na które możemy potrzebować nieco więcej czasu.

Ile czasu poświęcić na zwiedzanie Rouen? W stolicy Normandii, oprócz zabytkowej zabudowy, odnajdziemy też wiele zabytkowych kościołów oraz wartych uwagi muzeów. Żeby na spokojnie odwiedzić najważniejsze z nich warto na wizytę zaplanować dwa pełne dni. Jeśli nie planujemy zwiedzać muzeów, to na spacer po starym mieście wystarczy nam od kilku godzin do całego dnia.

Punkt informacji turystycznej w Rouen działa w zabytkowym budynku naprzeciwko katedry - jego lokalizacja jest o tyle ciekawe, że to właśnie w nim Monet urządził swoje studio.

Kiedy odwiedzić Rouen? Historyczna stolica Normandii jest warta odwiedzenia o każdej porze roku, ale to w miesiącach letnich organizowane są pokazy świateł na fasadzie katedry.

Rouen: atrakcje, zabytki, ciekawe miejsca. Co warto zobaczyć?

Katedra Najświętszej Marii Panny w Rouen

Katedra Notre-Dame należy do najwspanialszych gotyckich obiektów sakralnych we Francji, co docenił impresjonista Claude Monet, uwieczniając ją ponad trzydzieści razy, za każdym razem o innej porze i w innym świetle. Dzięki wysokiej na 151 m centralnej wieży posiada też status najwyższego kościoła we Francji.

Wnętrze budowli, choć ucierpiało na przestrzeni wieków, skrywa w sobie liczne zabytki, w tym: grobowce książąt normandzkich (w jednym z nich spoczęło serce Ryszarda Lwie Serce), średniowieczne witraże czy wypełnione detalami kaplice. Bezpośrednio pod gotyckim chórem rozciąga się romańska krypta z wcześniejszej świątyni, którą możemy zwiedzić w trakcie wycieczki z przewodnikiem.

Więcej o dziejach i zwiedzaniu najważniejszej miejskiej świątyni przeczytacie w naszym artykule Katedra w Rouen: historia, zwiedzanie, ciekawostki.

Z katedrą sąsiaduje Pałac Biskupa z zabytkową XV-wieczną fasadą, w którym urządzono interaktywne muzeum poświęcone Joannie d’Arc.

Katedra w Rouen

Gros-Horloge (Wielki Zegar) oraz średniowieczna dzwonnica

Mniej więcej w połowie Rue du Gros Horloge, wypełnionej historycznymi fasadami oraz butikami najważniejszej ulicy handlowej w mieście, stoją przyklejone do siebie dwa emblematyczne zabytki Rouen: renesansowa wieża bramna z jednym z najstarszych zegarów w Europie oraz średniowieczna dzwonnica.

Wieża bramna w Rouen

Gros-Horloge (pol. Wielki Zegar) to nazwa wzniesionej w XVI wieku wieży bramnej, na której zainstalowano wykonany pod koniec XIV stulecia zegar astronomiczny. Posiada on oryginalny, średniowieczny mechanizm, ale wygląd jego znajdujących się po obu stronach bramy tarcz pochodzi już z epoki Odrodzenia. Fasada zegara przepełniona jest różnymi nawiązaniami astronomicznymi - np. bezpośrednio nad tarczą zauważymy kulę wskazującą fazy księżyca. Konkretną godzinę pokazuje wskazówka w formie dłoni. Do bramy przylega przewyższającą ją dzwonnica wzniesiona w tym samym czasie, w którym powstał mechanizm zegarowy.

Wieża bramna i Gros-Horloge (Wielki Zegar) w Rouen

Budynek Gros-Horloge jest dziś możliwy do zwiedzenia po zakupie biletu, a jedną z jego atrakcji jest możliwość spojrzenia z góry na panoramę miasta. Wejście znajduje się u podstawy dzwonnicy.

Po zakończeniu zwiedzania, lub na koniec dnia, możemy wybrać się do mieszczącego się poniżej dzwonnicy pubu Delirium Café Rouen, gdzie w klimatycznej atmosferze serwowane są piwa w stylu belgijskim.

W okolicy Spacerując Rue du Gros Horloge warto zwrócić uwagę na bogato zdobioną fasadę budynku pod numerem 60 (60 Rue du Gros Horloge, obecnie butik KOOKAÏ). W przeszłości mieścił się tu miejski ratusz, który po rewolucji francuskiej został przeniesiony do znacznie większego gmachu należącego do rozwiązanego opactwa Saint-Ouen.

Rouen - kraina szachulcowych domów

Stare miasto w Rouen słynie z barwnych domów wzniesionych techniką szachulcową (w oparciu o drewniany szkielet). Najwięcej tych fotogenicznych obiektów odnajdziemy wokół katedry oraz wzdłuż Rue du Gros Horloge. Również Plac Starego Rynku, na którym spalono Joannę d’Arc, otaczają urokliwe stare domy ze ścianami ramowymi z drzewa - nie jest to jednak pierwotna lokalizacja wszystkich z nich, gdyż niektóre zostały sprowadzone tu ze wschodnich dzielnic miasta w trakcie przebudowy tej okolicy.

Niemało szachulcowej zabudowy zobaczymy też na całej długości położonej nieco dalej od katedry historycznej ulicy Rue Eau-de-Robec, która swoją nazwę zawdzięcza przepływającej przez nią rzeczce Robec (w połowie poprzedniego stulecia znaczna jej część została przykryta). W przeszłości mieszkali tu farbiarze, a w efekcie ich działalności przepływający tędy strumień przybierał najróżniejsze kolory. W jednym z najwspanialszych tutejszych budynków działa dziś narodowe muzeum edukacji.

Kościół Saint-Maclou - parła gotyku płomienistego w Rouen

Kawałek na wschód od katedry odnajdziemy pochodzący z XV wieku kościół Saint-Maclou (fr. Église catholique Saint-Maclou), który uchodzi za jeden z najważniejszych przykładów gotyku płomienistego (flamboyant) we Francji. Świątynia posiada nietypową fasadę z pięcioma wnękami oraz trzema portalami. Prowadzące do wnętrza drewniane drzwi wykonane zostały przez utalentowanych rzeźbiarzy epoki Renesansu i przetrwały w stanie oryginalnym.

Wnętrze kościoła jest już bardziej surowe, gdyż zostało rozszabrowane w trakcie rewolucji francuskiej i zniszczone podczas bombardowań w 1944 roku, ale zachowało część drewnianego wyposażenia oraz kilka oryginalnych XVI-wiecznych witraży.

Kościół Saint-Maclou w Rouen

Aître Saint-Maclou - średniowieczna nekropolia

Po zwiedzeniu kościoła Saint-Maclou warto swoje kroki skierować w stronę oddalonego o kilka kroków średniowiecznego cmentarza Aître Saint-Maclou, który ma formę rozległego dziedzińca otoczonego niskimi szachulcowe budynkami pełniącymi w przeszłości funkcję ossuariów. Kompleks powstał w XIV wieku, w czasach przetaczającej się po kontynencie pandemii Czarnej Śmierci, która zabrała życie nawet połowie populacji.

Co rzuca się w oczy to fakt, że wygląd kompleksu nie przywodzi na myśl cmentarza i wchodząc tu nieświadomie wprost z ulicy moglibyśmy wziąć wypełnionymi drzewami dziedziniec za zwykły plac miejski. O oryginalnym przeznaczeniu tutejszych zabudowań przypominają jednak wyrzeźbione na nich czaszki oraz kości.

Aître Saint-Maclou - średniowieczna nekropolia w Rouen

Muzeum kutego żelaza w Rouen

To unikatowe w skali Europy muzeum mieści się w dawnym kościele św. Laurenta, a w jego kolekcji znajduje się liczna kolekcja obiektów wykonanych z kutego żelaza - od monumentalnych szyldów oraz żyrandoli, przez szkatułki, po klucze i nożyczki.

Musée Le Secq des Tournelles należy do tych atrakcji, które polecilibyśmy każdemu zainteresowanemu wyglądem dawnych miast - na szczególną uwagę zasługują tu zwłaszcza majestatyczne szyldy, które w przeszłości ozdabiały fasady sklepów oraz zakładów rzemieślniczych.

Muzeum kutego żelaza w Rouen

Muzeum Sztuk Pięknych (Musée des Beaux-Arts de Rouen)

Muzeum Sztuk Pięknych w Rouen posiada jedną z najważniejszych kolekcji malarstwa nad Sekwaną. Odnajdziemy w nim zarówno obrazy Starych Mistrzów takich jak Caravaggio, Rubens, Diego Velázquez czy Anton van Dyck, jak i bogate zbiory prac bardziej współczesnych artystów, w tym jedną z najbardziej rozbudowanych we Francji kolekcji dzieł impresjonistów. Wśród nich jest kilka prac Moneta, w tym jedna z wersji katedry w Rouen.

Muzeum prezentuje również obiekty z innych dziedzin - rzeźby, szopkę neapolitańską czy dekoracyjne elementy codziennego użytku.

Muzeum Sztuk Pięknych (Musée des Beaux-Arts de Rouen) w Rouen

Kościół Saint-Ouen oraz ratusz miasta Rouen

Kościół Saint-Ouen (wł. Abbatiale Saint-Ouen) to trzecia monumentalna świątynia pochodzącą z okresu średniowiecza w Rouen. Budowa długiego na około 127 m gotyckiego gmachu rozpoczęła się w 1318 roku, ale z powodu wybuchu wojny stuletniej prace przerwano, żeby dokończyć je, już w stylu późnogotyckim, na przełomie XV i XVI wieku. Aż do XVIII wieku kościół ten był częścią opactwa benedyktynów, jednej z najważniejszych instytucji kościelnych średniowiecznej Normandii, której wsparcie udzielone Wilhelmowi Zdobywcy pomogło mu w podbiciu Anglii.

Największym skarbem wnętrza świątyni są wykonane pod koniec XIX wieku organy - ich twórcą był Aristide Cavaillé-Coll, uważany za jednego z najbardziej utalentowanych budowniczych organów swoich czasów. Oprócz nich na uwagę zasługują witraże w nawie, które pochodzą z czasów zakończenia budowy kościoła.

Nie zapomnijmy też rzucić okiem na zachodnią fasadę. Bardziej doświadczeni obserwatorzy gotyckiej architektury zauważą, że różni się ona od typowych średniowiecznych frontów. I nie ma w tym przypadku, gdyż została ona ukończona dopiero w połowie XIX wieku w stylu neogotyckim.

Tuż obok kościoła stoi okazały gmach miejskiego ratusza, który przed wybuchem rewolucji francuskiej pełnił funkcję dormitorium (sypialni dla zakonników).

Śladami Joanny d’Arc

W Rouen odnajdziemy kilka obiektów związanych z krańcowym okresem życia francuskiej świętej. Po przywiezieniu do Rouen trafiła do celi na tutejszym zamku. W Pałacu Arcybiskupa odbył się jej proces, podczas którego, pod zarzutem herezji oraz czarów, została skazana na śmierć. Ostatecznie spalono ją na stosie usypanym na Starym Rynku, w wieku zaledwie 19 lat.

Pałac Arcybiskupa - muzeum Joanny d’Arc w Rouen

W stojącym tuż obok katedry Pałacu Arcybiskupa odbyły się dwa procesy męczenniczki - skazujący w 1431 roku oraz rehabilitacyjny w 1456 roku, który został zorganizowany przez Francuzów niedługo po przejęciu miasta. Oba zwołano w istniejącej do dziś Salle de l’Officialité.

Obecnie w pałacu działa interaktywne muzeum poświęcone Joannie d’Arc o nazwie Historial Jeanne d’Arc. Sam kompleks pałacowy powstawał przez wiele wieków i odnajdziemy w nim ślady z wielu epok, w tym m.in. romańską kryptę.

Pałac Arcybiskupa - muzeum Joanny d’Arc w Rouen

Pałacowy dziedziniec rozciąga się na obszarze, gdzie w przeszłości znajdowała się gotycka wielka sala. Do dziś przetrwała z niej zaledwie ściana wychodząca w stronę uliczki Rue Saint-Romain, pod którą znajduje się wejście do muzeum.

Pałac Arcybiskupa - muzeum Joanny d’Arc w Rouen

Wieża Joanny d’Arc w Rouen

Położona na obrzeżach historycznego centrum okrągła Wieża Joanny d’Arc (Tour Jeanne-d’Arc) to ostatnia pozostałość po średniowiecznym zamku wzniesionym przez Filipa II Augusta w pierwszej dekadzie XIII wieku. To właśnie w tej twierdzy przetrzymywano i boleśnie torturowano najsłynniejszą francuską męczennicę, choć nie ma pewności, czy działo się to akurat w samej wieży.

Zachowana budowla ma charakter wieży mieszkalno-obronnej typu donżon. Obecnie w jej wnętrzu mieści się escape room, ale w weekendy (stan na styczeń 2022) możemy ją zwiedzić bez brania udziału w grze. Więcej informacji można znaleźć tutaj. Wieża oddalona jest o niecały kilometr od katedry, skąd dojdziemy do niej w około 10 minut.

Wieża Joanny d’Arc w Rouen

Plac Starego Rynku - miejsce śmierci Joanny d'Arc

Ostatnim punktem na szlaku jest plac Starego Rynku (fr. place du Vieux-Marché), który w okresie średniowiecza spełniał dwie newralgiczne funkcję - placu targowego oraz miejsca publicznych egzekucji. To właśnie tu usypano stos, na którym spłonęła oskarżona o herezje Joanna d’Arc.

Dzisiejszy wygląd placu różni się jednak od tego z czasów średniowiecza, a do tego po przeprowadzonej w poprzednim stuleciu przebudowie potrafi wśród odwiedzających budzić skrajne emocje. Przede wszystkim rozszerzono go znacznie na północ, a w jego centrum stanął nowoczesny kościół św. Joanny d’Arc o kształcie odwróconej łodzi. W jego wnętrzu jedynymi historycznymi elementami są renesansowe witraże szczęśliwie ocalone z kościoła św. Wincentego (Église Saint-Vincent de Rouen, świątynia ta została zbombardowana w 1944 roku i do dziś zachowała się z niej wyłącznie jedna ściana stojąca tuż przy przystanku tramwajowym Théâtre des Arts).

Tuż obok kościoła stoi wzniesiony w podobnym stylu kryty pawilon handlowy, który przypomina o tradycjach targowych placu. W południowej, najstarszej części Starego Rynku, odsłonięto fundamenty kościoła Świętego Zbawiciela. W południowej pierzei znajduje się założony w 1345 roku zajazd La Couronne, który uważany jest za najstarszą restaurację we Francji.

Na placu Starego Rynku zobaczymy również tablicę wskazującą miejsce stosu oraz pręgierz, kamienny szafot, na którym wystawiano skazańców, żeby pokazać ich głodnemu wrażeń ludowi.

Pałac Sprawiedliwości: gotycka perła architektury świeckiej

Położony niedaleko katedry późnogotycki (wzniesiony w stylu gotyku płomienistego) Pałac Sprawiedliwości (fr. Palais de Justice) należy do najwspanialszych średniowiecznych budowli świeckich zachowanych na terenie Francji. Ten pochodzący z XVI wieku gmach, pełniący w przeszłości funkcję parlamentu Normandii, zachwyca licznymi detalami ozdabiającymi jego fasadę. Niestety, obiekt ten nie jest udostępniamy do zwiedzania, ale zdecydowanie warto podejść i zobaczyć go od zewnątrz.

Pałac Sprawiedliwości stanął w miejscu, gdzie aż do początku XIV wieku, czyli do czasu wygnania, mieściła się dzielnica żydowska. Ostatnim jej namacalnym śladem są ruiny dawnej szkoły rabinackiej (znane jako monument juif), na które w latach siedemdziesiątych poprzedniego stulecia natrafiono pod powierzchnią pałacu. Co warte podkreślenia - jest to najstarszy znany zabytek żydowski na terenie Francji. Jeśli chcielibyśmy go zobaczyć to musimy sprawdzić, czy podczas naszej wizyty nie są organizowane wycieczki z przewodnikiem.

Muzea w Rouen

Trudno nie odnieść wrażenia, że Rouen muzeami stoi. Oprócz opisanych wyżej placówek dużą popularnością cieszą się:

• Muzeum Ceramiki (Musée de la Céramique), które w swoich zbiorach posiada zarówno wyroby z królewskiej manufaktury z Sèvres, jak i z innych miejsc Europy (w tym holenderskiego Delft).

• Muzeum Historii Medycyny Flauberta (Musée Flaubert d'Histoire de la Médecine) niewielkie muzeum z dość nietypowymi eksponatami związanymi z dziejami medycyny. Muzeum mieści się się w domu narodzin pisarza Gustave Flauberta, ale sama wystawa nie ma zbyt wiele z nim wspólnego (oprócz zachowanego pomieszczenia, w którym przyszedł na świat).

• Narodowe Muzeum Historii Edukacji (Musée National de l'Éducation) - to mieszczące się w zabytkowym szachulcowym budynku przy wspomnianej wcześniej ulicy Rue Eau de Robec skupia się, jak sama nazwa wskazuje, na historii edukacji od około XVI stulecia do czasów współczesnych.

• Muzeum Historii Naturalnej (Muséum d'Histoire Naturelle de Rouen) - to uważane za drugie najważniejsze muzeum tego typu we Francji mieści się w zabytkowym XVI-wiecznym kompleksie klasztornym.

Panorama miasta na wzgórzu św. Katarzyny - spojrzeć na Rouen z perspektywy Moneta

Chcąc objąć wzrokiem panoramę całego starego miasta wystarczy udać się na szczyt wzgórza św. Katarzyny (fr. Côte Sainte Catherine), skąd rozpościera się wspaniały widok na bliższą i dalszą okolicę.

To właśnie stąd Monet namalował panoramę Rouen (Vue générale de Rouen), którą możemy zobaczyć w opisywanym wcześniej Muzeum Sztuk Pięknych.

Ogród botaniczny (Jardin des Plantes)

Osoby pozostające w Rouen na dłużej mogą rozważyć wizytę w tutejszym ogrodzie botanicznym. Znajdziemy go po przeciwnej stronie Sekwany, daleko od historycznego centrum. Stanowi on chlubę mieszkańców, a jego bogata historia rozpoczęła się już pod koniec XVII stulecia.

Dziś ogród zajmuje osiem hektarów i wypełniony jest niezliczonymi gatunkami kwiatów oraz roślin pochodzących niemalże z każdego zakątka świata. Całe założenie podzielone zostało na mniejsze ogrody tematyczne, wśród których dużą popularnością cieszą się: ogród różany, palmiarnia, skalniak (ogród z dominacją kamieni i skał) oraz ogród roślin medycznych.