Brązy z Riace - rzeźby w Muzeum Wielkiej Grecji w Reggio di Calabria

Oryginalnych greckich rzeźb nie przetrwało do dziś wiele. Niezależnie od materiału z jakiego zostały wykonane czy kunsztu twórcy takie znaleziska należą do rzadkości. Jeśli jednak odnaleziony posąg przedstawia wysoki poziom artystyczny i jest do tego świetnie zachowany, możemy mówić o odkryciu na skalę światową. Tak było właśnie w przypadku słynnych "brązów z Riace".

Nurek

Wszystko zaczęło się od nurka. Nie istnieje zbyt wiele bliższych informacji na temat samego odkrycia, można jednak przypuszczać że ów człowiek z pewnością nie był świadomy tego co znalazł na morskim dnie. Zachowane zdjęcie ukazuje dwóch mężczyzn stojących po kostki w wodzie i trzymających za dłonie odlanego z brązu herosa. Kalabria nigdy nie była centrum starożytnego świata więc takie posągi zapewne budziły zdziwienie. Rzeźby były w niewielkim stopniu uszkodzone (prawdopodobnie od ognia) i pokryte grubą warstwą osadu. Poddano je więc konserwacji i specjalistycznym badaniom.

Wielka Grecja czy wielki Rzym?

Skąd grecka rzeźba w Italii zapytacie? Związki tych dwóch historycznych krain są wbrew pozorom dość silne. Oto bowiem szybko dobrze prosperująca Grecja zaczęła zmagać się z problemem przeludnienia. Jednoczesny rozwój floty dał możliwość szukania nowych miejsc osadniczych. Bardzo szybko z macierzystego lądu ruszyły wyprawy na zachód i na wschód. Kolonizatorzy byli zobowiązani do utrzymywania stosunków z polis z jakiego wyruszyli, a nowe osady funkcjonowały pod kontrolą miasta matki. W krótkim czasie większa część Sycylii i Południowej Italii została skolonizowana. Czy zatem mamy rozwiązaną zagadkę posągów? Otóż nie.

Zdobyta Grecja podbiła dzikich zwycięzców

Pojawienie podziwianych dziś brązów na czubku włoskiego buta to dopiero II wiek p.n.e i okres upadku niezależnych polis. Od jakiegoś czasu niezadowolona z macedońskich podbojów Grecja starała pozbyć się narzuconego jej jarzma. Kiedy na horyzoncie pojawili się Rzymianie miasta greckie postanowiły skorzystać z nadarzającej się okazji. W kilku wojnach pobito Macedończyków i... okazało się, że Rzymianie wcale nie zamierzają zostawić sojusznikom swobody. Doszło do kolejnej wojny, którą Grecy przegrali w fatalnym stylu. Zwycięski wódz Lucjusz Mummiusz złupił liczne miasta przewożąc do Italii wiele dóbr. Na jednym ze statków płynęły właśnie te dwie rzeźby. Niestety okręt zatonął i posągi przeleżały pod wodą ponad dwa tysiące lat!

Gdzie zobaczymy słynne brązy z Riace? Museo Nazionale della Magna Grecia w Reggio di Calabria

Po wykonaniu niezbędnych napraw brązy wystawiano w kilku włoskich miastach, ale ostatecznie wróciły do Kalabrii. Umieszczono je w najważniejszym muzeum związanym z kulturą grecką czyli Museo Nazionale della Magna Grecia w Reggio di Calabria.

Posągi przedstawiają dwóch nagich mężczyzn. Historycy sztuki spierają się czy byli to żołnierze, herosi czy sportowcy. Układ dłoni świadczy o tym, że posągi musiały coś w nich trzymać (najprawdopodobniej broń). Nie wiadomo również kto jest autorem tych dzieł, jednak kunszt wykonania wskazuje na artystę z pierwszej ligi (wymienia się Fidiasza, Myrona czy Polikleta).

Prawdopodobnie nigdy nie dowiemy kto i kogo wyrzeźbił, nie zmienia to jednak faktu, że warto wybrać się do Museo Nazionale della Magna Grecia i na własne oczy przekonać się jak wygląda sztuka grecka najwyższych lotów. Tym bardziej, że samo muzeum prezentuje również wiele znalezisk archeologicznych z okresu Wielkiej Grecji i nie tylko.