Giżycko atrakcje, zabytki, ciekawe miejsca. Zwiedzanie żeglarskiej stolicy Polski

Leżące na północnym brzegu jeziora Niegocin Giżycko należy do najpopularniejszych miejsc na Mazurach. Przez miasto przepływa Kanał Łuczański (nazywany również Kanałem Giżyckim), łączący jeziora Niegocin i Kisajno (Mamry).

Jak zwiedzać Giżycko?

Naszym zdaniem Giżycko najlepiej jest potraktować jako kurort wakacyjny. Nie licząc twierdzy Boyen, dwóch punktów widokowych oraz kilku historycznych zabudowań, miasto nie oferuje zbyt wielu atrakcji dla osób zainteresowanych aktywnym zwiedzaniem. Całe historyczne stare miasto poznamy (i to bez pośpiechu) w około godzinę. Głównym punktem zwiedzania będzie spacer wzdłuż ulicy Warszawskiej. Przy najważniejszych zabytkach zainstalowano tablice informacyjne.

Więcej czasu warto zaplanować za to na wizytę w twierdzy Boyen (nawet od 2 do 3 godzin) oraz na ewentualny spacer na wzgórze św. Brunona.

Inaczej sytuacja wygląda z perspektywy turystów poszukujących aktywnego wypoczynku. Piaszczysta plaża, przystań żeglarska, jezioro, park linowy, wiele restauracji oraz lokali gastronomicznych - wszystko to każdego roku przyciąga rzesze turystów.

Giżycko atrakcje: trzy największe atrakcje Giżycka

Twierdza Boyen - najbardziej okazały zabytek na Mazurach

Największą atrakcją Giżycka jest XIX-wieczna twierdza Boyen. Ten imponujący fort powstał na przesmyku pomiędzy jeziorami Kisajno oraz Niegocin (kawałek na zachód od miasta) i był jednym z kluczowych punktów długiej na około 180 km linii obrony Wielkich Jezior Mazurskich.

Mimo że kompleks po zakończeniu II wojny światowej powoli popadał w ruinę, to w ostatnich latach trwa jego rewitalizacja. Twierdza Boyen jest obecnie udostępniona do samodzielnego zwiedzania. W trakcie wizyty czekać na nas będą: obiekty wystawowe, historyczne budynki gospodarcze oraz obiekty obronne.

Most obrotowy - unikatowa atrakcja Giżycka oraz wyjątkowy zabytek techniki

Giżycko na dwie części rozdziela długi na ponad dwa kilometry Kanał Łuczański (inaczej Kanał Giżycki). Najbardziej znanym z mostów umożliwiających przeprawienie się przez wodę jest most obrotowy z końca XIX wieku. Konstrukcja powstała w celu ułatwienia dojazdu z miasta do twierdzy Boyen. Jest to druga wersja przeprawy - pierwszy most powstał w latach 50. XIX wieku i przetrwał zaledwie kilka lat. 4 września 1859 roku wjechał na niego przeładowany wóz, który doprowadził do zarwania się budowli.

Sam most, dzięki wykorzystaniu mechanizmu ręcznego otwierania, jest nie lada gratką dla wszystkich fanów techniki. Mimo że budowla została wysadzona pod koniec wojny przez wycofujące się wojska niemieckie i odbudowana po jej zakończeniu już z mechanizmem automatycznym, to w latach 90. przywrócono oryginalny (ręczny) sposób działania. Most może nawet otworzyć jedna osoba, i zajmie jej to około 5 minut.

Wielu turystów przebywających w Giżycku pragnie zobaczyć moment otwarcia/zamknięcia na własne oczy. Więcej informacji o godzinach otwarcia można znaleźć tutaj. Pamiętajmy, że most potrafi być otwarty dla ruchu wodnego nawet ponad godzinę, i w tym czasie jest niedostępny dla ruchu samochodowego oraz pieszego.

Wieża ciśnień - najlepszy punkt widokowy oraz wystawa różnorodności

Krajobraz wielu mazurskich miast ozdabiają wieże ciśnień, czyli zbiorniki na wodę, które zapewniały stabilne ciśnienie w systemie wodociągowym. Czasami budowle te popadają w ruinę, a innym razem po rewitalizacji stanowią chlubę mieszkańców. W Giżycku mamy miejsce z drugim przypadkiem - tutejsza neogotycka wieża ciśnień (niem. Wasserturm) z 1900 roku została zamieniona na punkt widokowy oraz muzeum. W tym celu dobudowano dodatkowe piętra oraz kopułę, w której przygotowano taras widokowy wraz z kawiarnią. Z tarasu rozpościera się panoramiczny widok na jezioro Niegocin oraz okolicę. Budynek po przebudowie ma wysokość 25 m.

Najbardziej zachwyca widok na jezioro, zwłaszcza gdy wody pełne są żaglówek oraz statków. Trochę mniej do podziwiania jest w architekturze samego Giżycka. Warto jednak rzucić okiem na wschód i wypatrzyć szpital miejski, który mieści się w zabytkowym budynku z 1910 roku.

Na przedostatni poziom wieży dostaniemy się windą. W drodze powrotnej możemy skorzystać ze schodów (razem do pokonania jest około 130 stopni) i zobaczyć wystawę składającą się z różnorodnych ekspozycji, które przygotowano na każdym z pięter. Wśród eksponatów zobaczymy m.in. wystawę malarstwa, obiekty zebrane przez miejscowe koło łowieckie, historyczne zdjęcia czy obiekty codziennego użytku należące do osób mieszkających w Giżycku na przestrzeni lat.

ZDJĘCIA: Wieża ciśnień - Giżycko.

Atrakcje Giżycka, zabytki, ciekawe miejsca. Co warto zobaczyć w Giżycku?

Park linowy Wiewióra: sposób na aktywny wypoczynek

Nieopodal twierdzy Boyen znajdziemy park linowy Wiewióra, który powstał bezpośrednio przy niewielkim jeziorze. Park reklamuje się tym, że jest największą atrakcją tego typu na Mazurach.

Na odwiedzających czeka kilka tras z przeszkodami o różnej długości oraz poziomie trudności. Wśród atrakcji wartym wspomnienia jest możliwość zjechania na tyrolce (dostępnych jest około 10 zjazdów, w tym 4 przechodzące bezpośrednio nad jeziorem).

Park linowy czynny jest w sezonie letnim.

Cmentarz z okresu II wojny światowej

Odwiedzając twierdzę Boyen możemy zajrzeć też na niewielki cmentarz wojenny, na którym pochowano blisko 2000 radzieckich żołnierzy poległych w trakcie II wojny światowej. Centralnym punktem nekropolii jest pomnik z napisem dziękczynnym dla żołnierzy poległych w trakcie walk o wyzwolenie Ziemi Mazurskiej.

Zamek krzyżacki jako przykład udanej rewitalizacji

Jednym z symboli miasta jest zamek krzyżacki, w którym działa drogi hotel St. Bruno. Nie ma on jednak wiele wspólnego ze średniowieczną budowlą. Jedynym oryginalnym elementem zamku jest leżący w południowo-zachodniej części kompleksu dom zakonny, który w połowie XVI wieku zyskał cechy renesansowe.

W XIX wieku zrujnowany już kompleks rozebrano, a to co zostało zaadaptowano do celów mieszkalnych. W środku kwaterowano m.in. oficerów z sąsiedniej twierdzy Boyen. W XX wieku podjęto się ambitnego projektu rekonstrukcji zamku. Budowniczy hotelu starali się odwzorować wygląd historycznej twierdzy - i trzeba przyznać, że wyszło im to całkiem zgrabnie. W trakcie zwiedzania Giżycka możemy obejść zamek i zobaczyć efekt ich prac.

Krzyż Świętego Brunona z Kwerfurtu

Popularnym giżyckim punktem widokowym jest wzgórze św. Brunona, na szczycie którego postawiono krzyż poświęcony patronowi miasta św. Brunonowi z Kwerfurtu. Wzgórze leży na zachodnim brzegu jeziora Niegocin i oddalone jest o trochę ponad kilometr od mostu obrotowego. Na miejsce dojdziemy ścieżką spacerową. Ze wzgórza rozpościera się widok na miasto oraz okolicę.

A kim był św. Brunon? Biskupem oraz misjonarzem, który na początku XI wieku i z inicjatywy Bolesława Chrobrego przybył na tereny Galindów w celu ich chrystianizacji. Jego misja zakończyła się fiaskiem, a sam biskup zginął śmiercią męczeńska, według tradycji nieopodal jeziora Niegocin.

Plaża miejska

Dosłownie kilka minut spacerem od centrum miasta na turystów czeka piaszczysta plaża nad jeziorem Niegocin, na której w sezonie letnim kwitnie życie miasta. Oprócz samego kąpieliska na miejscu dostępne są również piaszczyste boiska do siatkówki oraz boiska do piłki nożnej i koszykówki.

Z plażą sąsiaduje park, na terenie którego rozstawiane są stoiska oraz organizowane różne imprezy czy aktywności.

Molo oraz kładka

Trudno o lepsze miejsce na wieczorny spacer niż giżyckie molo i wysoka (oraz długa na blisko 72 metry) kładka, której końcowy fragment służy turystom jako punkt obserwacyjny na przystań i oferuje piękny panoramiczny widok na jezioro Niegocin.

Port w Giżycku: rejsy turystyczne

Nawet jeśli nie jesteśmy żeglarzami i przybyliśmy na Mazury drogą lądową, to wciąż możemy zobaczyć Wielkie Jeziora Mazurskie oraz łączące je kanały w trakcie któregoś z rejsów turystycznych. Jednym z najbardziej znanych armatorów jest Żegluga Mazurska. W ich ofercie dostępnych jest kilka tras tematycznych oraz rejsów do konkretnych portów.

Atrakcje w Giżycku dla ambitnych

Park przy ulicy Warszawskiej

Rozległy park miejski przy ulicy Warszawskiej to miejsce, gdzie możemy odpocząć i znaleźć trochę cienia. Park wytyczono w miejscu dawnego cmentarza ewangelickiego.

Fragment nekropolii przetrwał w północnej części parku. W 2014 roku na zachowanej części cmentarza wzniesiono ossuarium, w którym złożono szczątki blisko 4000 mieszkańców niemieckiego Lötzen.

Piekarnia Regelskiego oraz dom Kętrzyńskiego

Niewiele przetrwało z zabudowy historycznej uliczki Margrabowskiej, którą w 1866 roku zamieniono na szeroką drogę (obecna ul. Warszawską). Jedynym reliktem dawnych czasów jest niewielki budynek historycznej piekarni Otto Regelskiego, który znajduje się pod numerem 17 (Warszawska 17).

Jest to budynek parterowy, murowany, o konstrukcji szachulcowej, z wysoką piwnica. Wzniesiono go w połowie XIX wieku, po tragicznym pożarze z 1822 roku, i jest to jedna z najstarszych budowli w mieście.

Co może lekko dziwić to fakt, że dom stoi na podwyższeniu i prowadzą do niego schody. Przed przebudową ulica Margrabowska znajdowała się na niewielkiem wzgórzu, usuniętym podczas wytyczania szosy.

Tuż obok historycznej piekarni zobaczymy tablicę pamiątkowa, informującą o tym, że w tym miejscu urodził się historyk Wojciech Kętrzyński, o którym mówiono, że wrócił Polsce Mazury, a Polskę Mazurom. Na jego cześć nazwano sąsiednie miasto Kętrzyn.

Dom jego urodzin nie przetrwał do naszych czasów (został zniszczony w trakcie poszerzania drogi), ale budynek na którym zainstalowano tablice stoi na tej samej parceli.

Plac Grunwaldzki oraz kościół ewangelicki projektu Karla Friedricha Schinkla

Plac Grunwaldzki był centralnym punktem miasta aż do 1944 roku. Pełnił on funkcję placu targowego i otaczały go najważniejsze budynki oraz mieszczańskie kamienice. Do naszych czasów przetrwało zaledwie kilka historycznych zabudowań, w tym: kościół ewangelicki, plebania, wikarówka, budynek starostwa oraz dawny hotel cesarski.

W oczy rzuca się zwłaszcza kościół ewangelicki z XIX wieku, który stanął w miejscu spalonej świątyni z 1633 roku. Za projekt budowli odpowiadał Karl Friedrich Schinkel, wybitny niemiecki architekt, który specjalizował się w stylu klasycyzmu. Jego dzieła możemy podziwiać m.in. w Berlinie oraz Poczdamie.

Kamień węgielny pod budowę nowego kościoła położono 11 maja 1826 roku, a już 16 września 1827 roku odbyła się uroczysta konsekracja. Projekt Schinkla rozbudowano w 1881 roku, dodając do jego założenia m.in. absydę chóru.

Świątynię charakteryzują typowe dla kościołów ewangelickich empory (galerie wsparte na kolumnach), które otaczają nawę.

Krótka historia Giżycka

Aż do podbicia tych terenów przez siły chrześcijańskie okolica współczesnego Giżycka zamieszkiwana była przez bałtyjskie plemię Galindów. Według legend pomiędzy jeziorami Tajty i Kisajno jeszcze w XIII wieku stał drewniany gród księcia galindzkiego Ysegupa.

Ostateczny kres Galindów przypadł na drugą połowę XIII wieku, gdy rycerze zakonu krzyżackiego metodycznie zdobywali kolejne przyczółki na terenach zamieszkiwanych przez pogańskie plemiona bałtyckie. Galindzki dwór został prawdopodobnie zrównany z ziemią między 1260 a 1271 rokiem, w trakcie drugiego powstania pruskiego.

Krzyżacy docenili strategiczne położenie tego obszaru i wznieśli tu swoją strażnicę. W latach 1337-1341, na przesmyku pomiędzy jeziorami Niegocin i Kisajno (Mamry), zakonnicy zbudowali drewniany dom warowny (nazwany Letzen/Leczen), w którym na co dzień urzędował prokurator zakonny. Zamek ten został zniszczony w latach 1365-1370 przez Litwinów, a następnie porzucony.

Nie ma pewności co do oryginalnego położenia drewnianej twierdzy. Około 1390 roku stał już zamek murowany, wzniesiony w stylu gotyckim. Podczas wojny trzynastoletniej twierdzę zdobyły i zniszczyły siły polskie. Po odbudowie zatracił on walory obronne, a w latach 1604-1614 przebudowano go w stylu renesansowym. W kolejnych wiekach niszczyły go pożary i został ostatecznie zaadaptowany do celów mieszkalnych. Niestety, do naszych czasów przetrwało zaledwie jedno skrzydło tego obiektu, a reszta została rozebrana w XIX wieku.

Wokół krzyżackiego zamku rozwinęła się osada, w której początkowo mieszkali rzemieślnicy zatrudnieni do budowy zamku oraz rolnicy, pszczelarze czy rybacy. Dzisiejsze Giżycko prawa miejskie oraz oficjalną nazwę Lötzen otrzymało 25 maja 1612 roku. Mimo dogodnego położenia na szlaku handlowym pomiędzy Warszawą, Grodnem, Gdańskiem i Królewcem Leczen aż do XIX wieku pozostało niewielkim, spokojnym miasteczkiem, które żyło w cieniu sąsiedniego Rastemborka (dzisiejszy Kętrzyn).

Na rozwój miasta w XIX wieku wpłynęło kilka wydarzeń. W 1846 roku rozpoczęto budowę Szosy Królewskiej, która miała połączyć Królewiec z Ełkiem, a następnie inne miasta. Rozbudowano też kanał pomiędzy jeziorami Mamry oraz Niegocin, co doprowadziło do powstania szlaku wodnego o długości około 150 km, który umożliwiał podróż z Pisza do Węgorzewa, a na obrzeżach miasta powstał monumentalny fort artyleryjski nazwany twierdzą Boyen, który dziś należy do największych atrakcji Mazur.

ZDJĘCIA: Wieża ciśnień - Giżycko.

W pierwszej połowie XX wieku Lötzen było miastem mogącym pochwalić się rozwiniętą infrastrukturą. Posiadało wodociągi z wieżą ciśnień, gazownię, elektrownię, kolej z dworcem. Po wojnie zachodnia część Prusów Wschodnich znalazła się w granicach Polski, a Lötzen przemianowano na Łuczany. Od 4 marca 1946 roku miasto nosi swoją obecną nazwę, którą otrzymało na cześć Gustawa Gizewiusza z rodu Giżyckich, polskiego działacza i aktywnego propagatora kultury polskiej na terenie Mazur, który żył w latach 1810-1848.