Agrigento - atrakcje, zabytki, zwiedzanie. Sprawdź co warto zobaczyć!

Leżące na południu Sycylii Agrigento kojarzy się przede wszystkim z Doliną Świątyń (Valle dei Templi), czyli rozległym stanowiskiem archeologicznym z okresu Wielkiej Grecji (Magna Graecia) słynącym ze świetnie zachowanych doryckich świątyń.

Warto jednak pamiętać, że Agrigento to nie tylko wykopaliska leżące około trzy kilometry od centrum współczesnego miasta, ale też pnąca się stopniowo w górę średniowieczna starówka powstała na naturalnym wzgórzu. Trzeba jednak uczciwie przyznać, że w porównaniu do bardziej turystycznych miasteczek Sycylii, Agrigento sprawia wrażenie bardzo zaniedbanego. Wielu turystom miasto wyda się obskurne i niewarte zwiedzanie, ale inni mogą odnaleźć w nim wiele ciekawych miejsc.

Jak zwiedzać Agrigento?

Po średniowiecznym starym mieście możemy poruszać się pieszo. Musimy brać jednak pod uwagę, że od stacji kolejowej aż do katedry miasto pnie się w górę labiryntem przejść i uliczek. W zależności od tego jak dostaniemy się do Agrigento, nasza trasa może się różnić. Dworzec kolejowy znajduje się praktycznie przy starym mieście, a dworzec autobusowy położony jest dalej i czeka nas stamtąd krótki spacer.

Rozkłady i mapy znajdziemy na oficjalnej stronie miejskiego przewoźnika pod tym adresem (po włosku) . Po kliknięciu w trasę wyświetli się rozkład.

Bilety zakupimy w kioskach (umiejscowionych czasem wewnątrz barów) oznaczonych T (od Tabaccheria). Bilety musimy skasować po wejściu.

Ile czasu poświęcić na zwiedzanie Agrigento?

Jeśli naszym głównym celem jest Dolina Świątyń, a oprócz niej chcielibyśmy pospacerować chwilę po tutejszym starym mieście, to Agrigento jest idealnym miejscem na jednodniowy wypad. Tym bardziej, że stanowisko archeologiczne otwarte jest dość długo. Ponadto, w przypadku przyjazdu samochodem powinniśmy bez większego problemu dać radę podjechać też do Schodów Turków.

Jeśli chcielibyśmy zwiedzić więcej atrakcji w samym Agrigento, planujemy korzystać z komunikacji publicznej oraz wybrać się na Schody Turków - to lepiej zaplanować nocleg i zostać na dwa dni.

W jakiej kolejności zwiedzać Agrigento?

Jeśli planujemy zwiedzić średniowieczne stare miasto i Dolinę Świątyń, warto rozważyć następującą kolejność: stare miasto, Muzeum Archeologiczne oraz Dolina Świątyń.

Stanowisko archeologiczne jest całkowicie odsłonięte i w gorący sycylijski dzień zwiedzanie może być udręką. Uliczki starego miasta są z kolei wąskie i pełne cienia. W muzeum również uciekniemy przed największym słońcem. Warto zaplanować dzień tak, jeśli oczywiście będzie taka możliwość, żeby na terenie Doliny Świątyń być jeszcze podczas zachodu słońca. Same świątynie wyglądają wtedy pięknie, a zaraz potem są delikatnie podświetlane, dzięki czemu prezentują się całkowicie inaczej niż przy świetle dziennym.

Co warto zobaczyć w Agrigento? Największe atrakcje oraz zabytki

Dolina Świątyń (Valle dei Templi)

Największa atrakcja Agrigento to bez wątpienia Valle dei Templi, czyli Dolina Świątyń, której historia sięga czasów greckiej kolonii Akragas. Stanowisko archeologiczne oddalone jest o około 3 kilometry na północny wschód od centrum miasta. Słowo dolina nie do końca oddaje topografię tego miejsca, gdyż teren przypomina raczej lekkie wzniesienie.

W 1997 roku zabytki Doliny Świątyń zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Valle dei Templi zajmuje dość rozległy obszar. Znajdziemy tam świątynie z V wieku p.n.e. z czasów greckich, pojedyncze przykłady rzymskiej zabudowy, podziemne katakumby w historycznej cysternie czy grobowce z czasów bizantyjskich.

Szczególnie warte uwagi są:

• Świątynia Concordii - uważana za jeden z najważniejszych zachowanych budynków greckiej cywilizacji. Świątynia jest w zaskakująco dobrym stanie, na co na pewno duży wpływ miało to, że w VI wieku zamieniono ją na kościół.
• Świątynia Junony - nie tak dobrze zachowana jak świątynia Concordii, gdyż zachowały się jedynie częściowe kolumny i fragment fryzu. Dziś możemy bez problemu wyobrazic sobie jej oryginalny kształt.
• Świątynia Zeusa Olimpijskiego - co prawda z samej świątyni wiele się nie zachowało, na ziemi możemy zobaczyć jednak jeden z telamonów podtrzymujących dawniej górną część świątyni.
• Podziemna grota Grotta Fragapane w której znajdowały się nekropolie wczesnochrześcijańskie.

Pozostałe świątynie i obiekty zachowały się w formie fundamentów lub nieco większych ruin.

Muzeum Archeologiczne

Mniej więcej kilometr przed stanowiskiem archeologicznym powstało Muzeum Archeologiczne (Museo Archeologico Regionale "Pietro Griffo"), które jest oddzielnie biletowane. Bezdyskusyjnie warto zajrzeć do środka przed odwiedzeniem Doliny Świątyń.

W środku zobaczymy m.in.: ustawiony pionowo telamon będący częścią Świątyni Zeusa Olimpijskiego, makietę antycznego miasta, a także wiele znalezisk oraz artefaktów z Valle dei Templi oraz całej okolicy.

Kościół św. Mikołaja oraz ruiny antycznego miejsca zgromadzeń (Ekklesiasterion)

Muzeum powstało w miejscu, gdzie natrafiono na starożytne zabudowania. Obok muzeum stoi wzniesiony na ruinach antycznych budowli romański kościół św. Mikołaja (Chiesa di San Nicola).

Zbliżając się do wejścia do świątyni zobaczymy małe ruiny przypominające teatr. Był to Ekklesiasterion, gdzie odbywały się cykliczne demokratyczne zgromadzenia decydujące o losach greckiej kolonii. W czasach świetności zasiadało tu nawet 3000 osób rozmieszczonych w 22 rzędach.

Po drugiej stronie ulicy odnajdziemy z kolei ruiny rzymskiej dzielnicy mieszkalnej. Teren ten może być niedostępny dla turystów, ale powinniśmy móc przyjrzeć się mu z poziomu ulicy.

Ogród Kolymberta

Na obszarze Doliny Świątyń czeka na nas jeszcze jedna, choć niestety oddzielnie płatna atrakcja Agrigento - ogród botaniczny Kolymberta (wł. Il Giardino della Kolymbetra). Znajduje się on w naturalnej dolinie poniżej poziomu stanowiska archeologicznego - w miejscu dawnego przebiegu akweduktu. Wejście znajduje się na zachód od świątyni Kastora i Polluksa.

Stare miasto w Agrigento

Wytyczone w dużej mierze w czasach normańskich średniowieczne stare miasto Agrigento pnie się w górę na północny zachód od dworca kolejowego. Obszar ten charakteryzuje się labiryntami krętych uliczek, często niezadbanych i wypełnionych różnymi malowidłami sztuki ulicznej, pomiędzy którymi skrywają się pojedyncze zabytki.

Główną arterią starego miasta jest Via Atenea. Ta dość długa ulica wypełniona jest sklepami, kawiarniami i knajpkami, i to tu wieczorem odnajdziemy wypoczywających mieszkańców.

Katedra oraz muzeum diecezjalne

W najwyższych partiach starówki Agrigento odnajdziemy Via Duomo ("Ulicę Katedralną"), której największą ozdobą jest położona na najwyższym wzniesieniu XI-wieczna katedra pw. św. Gerlanda (wł. Cattedrale Metropolitana di San Gerlando lub po prostu Duomo di Agrigento). Święty Gerland był pierwszym biskupem Agrigento, który według tradycji odegrał istotną rolę w chrystianizacji miasta.

W środku warto zwrócić uwagę na drewniany dach oraz zdobienia za ołtarzem. Świątynia jest swoistym połączeniem różnych stylów - powstała w czasach normańskich, ale jej samo wnętrze jest w dużej mierze barokowe i neoklasyczne.

Dodatkowo płatną atrakcją jest możliwość wejścia na wzniesioną w XVIII wieku wieżę katedralną, z której rozpościera się widok na całe stare miasto i okolicę.

Obok katedry powstało Muzeum Diecezjalne MUDIA, w którym wystawiane są dzieła sztuki oraz inne eksponaty sakralne.

Wzdłuż Via Duomo odnajdziemy też kilka innych interesujących fasad i budynków, warto więc przespacerować przez całą jej długość.

Kościół Santa Maria Dei Greci

Kolejnym wartym polecenia miejscem na terenie starego miasta jest kościół Santa Maria Dei Greci (Chiesa Santa Maria Dei Greci). Świątynia znajduje się w dość trudnym do wypatrzenia miejscu i otoczona jest zwykłymi budynkami mieszkalnymi. Jeśli chcemy ją odwiedzić, na mapie najlepiej wyszukać ulicę Salita Santa Maria dei Greci i kierować się nią na północ.

Kościół powstał w XII wieku w miejscu starożytnego akropolu, na ruinach dawnej doryckiej świątyni dedykowanej Atenie z V wieku p.n.e.. Wewnątrz, przez specjalne szyby, możemy obejrzeć fundamenty antycznej budowli. Warto też zajrzeć za lewą zewnętrzną ścianę świątyni - tam z bliska ujrzymy fundamenty antycznego budynku. Na terenie przed kościołem wypatrzymy też fragmenty ossuarium.

Klasztor Santo Spirito

Za jeden z najważniejszych średniowiecznych zabytków Agrigento uchodzi klasztor Santo Spirito (Monastero Santo Spirito). Dziś jest on udostępniony do zwiedzania, a w jego murach mieści się niewielkie Etnograficzne Muzeum Miejskie (Museo Civico di Santo Spirito (Sezione Demo - Etno - Antropologica).

Wejście na teren klasztoru jest ukryte wśród gęstych uliczek - aby dostać się na miejsce powinniśmy odnaleźć ulicę Via Santo Spirito, a następnie skierować się do jej wschodniego końca. Możemy też z Via Atenea skręcić w ulicę Via Vela i później wejść w górę schodami Salita Santo Spirito.

Klasztor powstał prawdopodobnie pod koniec XIII wieku, a według najstarszych zapisków funkcjonował już w 1295 roku. Budynek łączy w sobie większość stylów występujących w regionie. Wśród miejscowych kompleks nazywano Badia Grande (lub Bataranni w lokalnym dialekcie), co oznaczało wielkie opactwo/klasztor. W XIX wieku zabytek przejęło państwo. Cały kompleks ucierpiał podczas II wojny światowej.

Do zwiedzenia udostępnione są trzy poziomy. Na parterze i pierwszym piętrze zobaczymy dawne pomieszczenia klasztorne wypełnione różnymi religijnymi dziełami sztuki i innymi artefaktami, w tym m.in.: średniowiecznymi freskami, obrazami, krzyżami (drewnianymi i marmurowymi) czy lokalnymi pejzażami. Na drugim piętrze działa muzeum etnograficzne.

Nawet jeśli nie planujemy wchodzić do środka, warto podejść i zobaczyć masywne wejście prowadzące do klasztoru.

Kościół Santo Spirito

Do klasztoru przynależy też kościół Santo Spirito (Chiesa Santo Spirito). Świątynia zachwyca pięknymi wewnętrznymi zdobieniami autorstwa sycylijskiego mistrza Giacomo Serpotta, który zasłynął swoimi stiukami i rzeźbami.

Kolorowe schody oraz sztuka uliczna

Historyczne stare miasto to też wszechobecna sztuka uliczną. Wartymi uwagi przykładami są ulica Via Neve oraz kolorowe schody Scaletta Via Neve. Chociaż nie zawsze taka forma sztuki upiększa, tak tutaj wyszło to bardzo dobrze.

Kościół del Purgatorio

Mniej więcej w połowie Via Atenea znajdziemy barokowy kościół del Purgatorio (Chiesa del Purgatorio), które wnętrze ozdabiają imponujące białe stiuki i rzeźby. Kościół stoi na podwyższeniu i prowadzą do niego schody.

Schody Turków (Scala dei Turchi)

Do najbardziej charakterystycznych naturalnych formacji skalnych na Sycylii zaliczają się białe klify wapienne położone kilkanaście kilometrów od centrum Agrigento (znajdują się one pomiędzy miasteczkami Porto Empedocle i Realmonte). Oprócz widoków miejsce to oferuje również możliwość popływania w turkusowej wodzie, oczywiście przy sprzyjających warunkach pogodowych.

W ostatnich latach dostęp do tej atrakcji był utrudniony - najpierw przez jakiś czas schody były zamknięte, następnie pojawiły się bilety wstępu. Dlatego polecamy Wam sprawdzenie aktualnej sytuacji przed odwiedzinami.

Niestety, dojazd bez samochodu może być skomplikowany. Zdarzało się, że w lato z miasta Porto Empedocle kursowały autobusy, chociaż warto wcześniej sprawdzić to w punkcie informacji turystycznej.

Innym rozwiązaniem może być udanie się do Realmonte autobusem firmy Salvatore Lumia i stamtąd około 4 kilometrowy spacer. Stronę firmy autobusowej znajdziemy pod tym adresem

Niestety, taksówki w kierunku Scala dei Turchi nastawione są na turystów i są drogie.