Syrakuzy - atrakcje turystyczne, zabytki i zwiedzanie

Chociaż współczesne Syrakuzy (wł. Siracusa) to typowe włoskie miasto średniej wielkości, to dobrze zdawać sobie sprawę, że w czasach antycznych stanowiło jeden z najważniejszych punktów na mapie ówczesnego świata. Na terenie miasta zachowało się wiele zabytków i śladów z tamtego okresu. Część z nich czeka na nas na wyspie Ortygia (wł. Ortigia), lecz najważniejsze znajdziemy na stałym lądzie.

Do Syrakuz dojedziemy z innych miast Sycylii pociągiem lub autobusem. Historyczna część Syrakuz wraz z nekropolią w Pantalice wpisane zostały na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. W naszym przewodniku poznacie najważniejsze zabytki oraz atrakcje Syrakuz, a na końcu naszego tekstu znajdziecie wprowadzenie do starożytnych dziejów miasta.

Jak zwiedzać Syrakuzy?

Po przyjeździe na główny dworzec kolejowy lub położony nieopodal dworzec autobusowy aż ciężko uwierzyć, że znajdujemy się w mieście z tak bogatą historią. Atrakcje Syrakuz w części lądowej porozrzucane są na zaledwie kilku obszarach, a pozostała zabudowa mówiąc wprost nie zachwyca.

Mimo nierównomiernego rozrzucenia atrakcji do większości najważniejszych miejsc dojdziemy pieszo. Z dworca na wyspę Ortygia przespacerujemy w około 15 minut, z Parku Archeologicznego Neapolis na Ortygię w około 30 minut, a z Parku Archeologicznego do Bazyliki św. Łucji w 20 minut. Najważniejsze, żeby zdawać sobie sprawę z odległości przy planowaniu zwiedzania. Alternatywnie możemy skorzystać z transportu publicznego, o którym napisaliśmy kilka słów w dalszej części naszego przewodnika.

Trudniej będzie dostać się pieszo do położonej na wzgórzu twierdzy Euryalus czy do dawnych kamieniołomów Latomia dei Cappuccini, chociaż w tym drugim przypadku jest to możliwe.

Ile czasu poświęcić na zwiedzanie Syrakuz?

Niektórzy przyjeżdżają do Syrakuz na jeden dzień z innych z sycylijskich miast. Ten czas wystarczy nam na pospacerowanie po wyspie Ortygia oraz odwiedzenie wybranych najciekawszych atrakcji Syrakuz na lądzie, chociaż wszystko będziemy musieli odkrywać w pośpiechu.

Część z atrakcji jest zamknięta w środku dnia, katakumby można odwiedzić tylko podczas wycieczek z przewodnikiem, no i odległości - wszystko to sprawia, że chcąc zwiedzić Syrakuzy bardziej kompleksowo warto zaplanować minimum 2 dni.

Co warto zobaczyć w Syrakuzach? Największe atrakcje oraz zabytki

Wyspa Ortygia

Najpopularniejszym wśród turystów obszarem Syrakuz jest wyspa Ortygia, która określana jest po prostu Starym Miastem (Città Vecchia). Ortygia to m.in.: wąskie labirynty uliczek, wymieszana różnorodna architektura (średniowieczna, gotycka, ale ponad wszystko barokowa), antyczne zabytki (świątynia Apollina) i ważne ośrodki religijne (np. katedra zbudowana na bazie starożytnej świątyni).

Świątynia Apollina

Jeśli wkroczymy na wyspę mostem św. Łucji (Ponte Santa Lucia) i podążymy prosto ulicą Via Salvatore Chindemi, dość szybko dojdziemy do krzyżówki z ulicą Via XX Settembre. Zobaczymy tam ruiny antycznej bramy miejskiej Porta Urbica, która była częścią murów miejskich wzniesionych za czasów Dionizjusza I, rozciągających się daleko w głąb lądu.

Ruszając dalej Via Salvatore Chindemi dojdziemy do placu Largo XXV Luglio, przy którym stoi jeden z najważniejszych antycznych zabytków miasta - ruiny św. Apollina. Jest to najstarsza dorycka świątynia zbudowana na Sycylii (datowana na VI wiek p.n.e.). Świątynia musiała być olbrzymia: według szacunków otaczały ją masywne kolumny o wysokości dochodzącej prawdopodobnie do nawet ośmiu metrów. Artefakty znalezione na terenie ruin wystawiane są dziś w Muzeum Archeologicznym Paolo Orsiego.

Chociaż nie można wejść na teren ruin, są one otoczone niskim płotem i przechodząc dookoła możemy bardzo dobrze się im przyjrzeć. Stanowisko archeologiczne jest delikatnie podświetlone po zmroku, co nadaje mu wspaniałej aury. Z samej świątyni nie zachowało się zbyt wiele - jedynie fragmenty podstawy i fundamentów. W czasach wczesnochrześcijańskich zamieniono ją na kościół, następnie na meczet w czasach arabskich i na wojskowe koszary w czasach hiszpańskich. Dopiero w połowie XX wieku teren przekształcono w stanowisko archeologiczne i zadbano o to greckie dziedzictwo.

Katedra w Syrakuzach

Najważniejszym placem wyspy jest plac Katedralny (Piazza Duomo), który otaczają liczne świątynie oraz pałace. Ich barokowe, charakteryzujące się jasnym kolorem fasady powstały w XVII i XVIII wieku po tragicznym trzęsieniu ziemi.

Ozdobą placu jest Katedra (Duomo di Siracusa) z bogato zdobioną fasadą wyróżniającą się masywnymi rzeźbami świętych Piotra oraz Pawła. Co prawda, powstała ona "dopiero" w VII wieku, jednak jako jej szkielet wykorzystano... istniejącą w tym miejscu świątynię Ateny z V wieku p.n.e.

Zwiedzając katedrę bez problemu wypatrzymy charakterystyczne doryckie kolumny włączone w boczną ścianę świątyni. Antyczne kolumny widoczne są też w środku. Katedra w czasach arabskich zamieniona została na meczet, jednak Normanowie po rekonkwiście odrestaurowali budynek. Największe zmiany w jej wyglądzie wprowadzono w XVIII wieku po trzęsieniu ziemi. W katedrze przechowywane są relikwie św. Łucji.

Kościół św. Łucji

Miłośników sztuki baroku bardziej od katedry zainteresować może inny zabytek stojący przy placu - Opactwo św. Łucji (Chiesa di Santa Lucia alla badia). Fasada świątyni wygląda niepozornie, ale w środku kościół skrywa kilka skarbów. Nie zobaczycie w nim już jednak dzieła Caravaggia, które wróciło na swoje miejsce.

Fontanna Aretuzy

Po zachodniej stronie wyspy, przez ponad 400 m, ciągnie się promenada Foro Vittorio Emanuele II, która przez miejscowych nazywana jest Foro Italico. Na jednym z jej końców zobaczymy średniowieczną bramę miejską Porta Marina, a na drugim słynną Fontannę Aretuzy.

Fontanna Aretuzy to faktycznie naturalne źródło, z którego woda przedostaje się przez skały bezpośrednio z morza. Miejsce to było znane już w starożytności. Według mitologii nimfa Aretuza, uciekając przed bogiem rzeki Alfejosem, schroniła się w Syrakuzach, gdzie bogini Diana przemieniła ją w istniejące do dziś źródło wody.

Zamek Maniace

Ostatnim opisywanym przez nas zabytkiem Syrakuz na wyspie jest średniowieczny zamek Maniace (Castello Maniace), wzniesiony w XIII wieku przez Fryderyka II. Początkowo służył za rezydencję monarchy, żeby w czasach hiszpańskich zostać przekształcony w więzienie. Współcześnie jest ciekawym połączeniem średniowiecznej architektury z elementami barokowymi.

Park Archeologiczny Neapolis

Jednym z ośrodków składających się na starożytne Syrakuzy było Neapolis. To tam znajdowały się ważne budynki kulturalne i publiczne. Do dziś zachowała się część z nich i zostały one udostępnione odwiedzającym jako jedno stanowisko archeologiczne o nazwie Park Archeologiczny Neapolis (Parco Archeologico della Neapolis, adres: Via del Teatro Greco). W trakcie zwiedzania parku możemy zobaczyć: teatr grecki, amfiteatr rzymski, podstawę ołtarza Hierona II oraz dawne kamieniołomy. W naszej opinii jest to największa atrakcja Syrakuz dla miłośników historii.

Poniżej opisaliśmy najważniejsze zabytki parku archeologicznego.

Teatr grecki

Teatr w Syrakuzach należał do największych teatrów całego antycznego świata greckiego. Zbudowano go prawdopodobnie za panowania Hierona I w pierwszej połowie V wieku p.n.e., chociaż dzisiejszy kształt to raczej efekt przebudowy z czasów Hierona II z drugiej połowy III wieku p.n.e.

Na miejsce budowy wykorzystano naturalne wzgórze i skałę, dzięki czemu w stosunkowo prosty sposób stworzono olbrzymie audytorium, które fizycznie nie mogło zostać rozebrane i do dziś przetrwało w bardzo dobrym stanie. Teatr składał się aż z 67 rzędów. Prawdopodobnie oprócz występów artystycznych odbywały się tu również ważne spotkania polityczne.

W czasach rzymskich teatr służył jako cyrk, a po upadku Cesarstwa Rzymskiego popadł w zapomnienie. Oprócz audytorium zachowały się oryginalne fragmenty sceny oraz orkiestry. Orkiestra rozbudowana została już za czasów rzymskich i wymusiła usunięcie części pierwszych rzędów trybun.

Podczas zwiedzania możemy swobodnie chodzić po trybunach.

Kamieniołomy (Latomia del Paradiso) i Ucho Dionizjusza

W czasach antycznych Grecy wydobywali wapień do rozbudowy miasta w kamieniołomach wydrążonych w okolicznych wzgórzach. Kamieniołomy te nazywane były Latomia, co jest zbitką greckich fraz kamień oraz kopać. Na obrzeżach Syrakuz istniało wiele kamieniołomów, niektóre z nich po pewnym czasie przypominały olbrzymie i głębokie jaskinie. W pustych "latomiach" przetrzymywano więźniów (w tym wiele tysięcy Ateńczyków po bitwie z 413 roku p.n.e.). W późniejszych wiekach zajmowali je poganie oraz chrześcijanie, którzy tworzyli w nich swoje nekropolie.

Na terenie Latomia del Paradiso znajduje się słynna jaskinia/grota nazywana Uchem Dionizjusza. Przydomek ten jest stosunkowo młody, a według miejskich opowieści wymyślił ją słynny malarz Caravaggio, który znalazł schronienie na Sycylii po swojej ucieczce z Malty.

Inną z jaskiń jest Grotta dei Cordari (Jaskinia Twórców Lin). W przeszłości pracowali w niej wytwórcy lin.

Otwarty teren przed kamieniołomami przypomina bardziej ogród. Na jego środku stoi wielki głaz, który spadł podczas trzęsienia ziemi w 1693 roku.

Amfiteatr rzymski

Rzymski amfiteatr zbudowano w III lub IV wieku, wykorzystując jako podstawę fragment istniejącej w tym miejscu skały. Do dziś zachowały się jedynie ruiny fundamentów i trybun oraz boczne wejścia. Na środku areny widać specjalne pomieszczenie ukryte dawniej przed widzami, do którego prowadził podziemny tunel. Według historyków na arenie odbywały się także przedstawienia morskie.

Ołtarz Hierona II

Chociaż z ołtarza Hierona II pozostała jedynie podstawa, to właśnie ona pozwala wyobrazić sobie rzeczywisty rozmiar tej budowli. Wymiary zachowanego fragmentu mają niemal 200 metrów długości i ponad 20 metrów szerokości. Konstrukcja powstała w III wieku p.n.e. i prawdopodobnie poświęcona była Zeusowi. Ołtarz otoczony był portykami, a podstawa była podtrzymywana przez telamony, z których fragmenty zachowały się do dziś.

Niestety, zabytek ten również padł ofiarą Hiszpanów szukających elementów do budowy fortyfikacji. Dziś możemy zobaczyć go z pewnej odległości.

Muzeum Archeologiczne Paolo Orsi

Regionalne Muzeum Archeologiczne Paolo Orsi (Museo Archeologico Regionale Paolo Orsi) jest oddalone o zaledwie kawałek od Parku Archeologicznego Neapolis. Jest to jedna z najważniejszych placówek poświęconych czasom antycznym we Włoszech i posiada bogatą kolekcję najróżniejszych artefaktów i eksponatów, dlatego powinna być punktem obowiązkowym dla każdego fana starożytności.

Muzeum archeologiczne zajmuje dwa piętra i piwnicę. Na parterze i pierwszym piętrze przygotowano kilka wystaw podzielonych na okresy historyczne - zaczynając od prehistorii, przez czasy antyczne (greckie i rzymskie), aż po czasy wczesnochrześcijańskie. Wszystko zorganizowane jest w sposób nowoczesny i zachęcający do zwiedzania.

W muzeum wystawione są artefakty znalezione zarówno na obszarze Syrakuz i ich dawnych kolonii, jak i całej greckiej Sycylii. Przeniesiono tu m.in.: znaleziska ze stanowisk archeologicznych Ortygii, fragmenty ze świątyń, a także artefakty z dawnych nekropolii czy z antycznego Neapolis. Bardzo interesującym znaleziskiem jest grobowiec Adelfi, na który natrafiono w katakumbach św. Jana.

W piwnicach całkiem niedawno otworzono część numizmatyczną Il Medagliere. Bez większej przesady można stwierdzić, że to jedna z ciekawszych placówek tego typu w Europie. Ilość oraz różnorodność monet i złotych ozdób zachwyca. Wystawione są monety od czasów antycznych aż do czasów aragońskich i hiszpańskich.

Katakumby oraz ruiny kościoła św. Jana

W okolicy Muzeum Archeologicznego znajduje się jedna z najbardziej intrygujących atrakcji Syrakuz - wczesnochrześcijańskie katakumby św. Jana (Catacomba di San Giovanni).

Nazwa katakumb nawiązuje do znajdującego się obok kościoła pozostającego dziś w ruinie, który powstał już w VI wieku podczas rządów bizantyjskich. Świątynia doznała potężnych zniszczeń w trakcie inwazji arabskiej i została odbudowana przez Normanów w XII wieku. Potężne trzęsienie ziemi w 1693 roku zniszczyło dach i część ścian. Dopiero po blisko dwóch stuleciach udało się odbudować świątynię. Niestety, odbudowaną konstrukcję dość szybko zniszczyło kolejne trzęsienie w 1908 roku. Władze kościelne i miejskie nie zdecydowały się już na kolejną odbudowę. Z dawnego kościoła do dziś zachowała się przednia fasada z charakterystyczną rozetą, fragment ściany bocznej, kawałek portyków oraz dosłownie kawałki ścian i kolumn.

Obok kościoła znajduje się najstarsze zorganizowane miejsce modlitwy w Syrakuzach - Krypta św. Marziano (Cripta di San Marciano). Święty Marziano był pierwszym biskupem Syrakuz - zginął on śmiercią męczeńską, zostając ukamienowany przez lokalnych Żydów. Według tradycji biskupa zamęczono w 68 roku właśnie w miejscu wybudowania krypty. Pięć metrów pod poziomem ulicy znajdował się pierwszy grób świętego i miejsce do którego chrześcijanie przybywali w celu modlitwy. W kolejnych wiekach krypta zamieniona została na kościół.

W IV wieku w okolicy krypty zostały utworzone katakumby. W przeciwieństwie do podziemnych nekropolii w Rzymie, katakumby św. Jana powstały z wykorzystaniem istniejącej w tym miejscu infrastruktury greckiej i rzymskiej. Główna arteria katakumb podąża wzdłuż greckiego akweduktu, a najważniejsze pomieszczenia znajdują się w byłych cysternach i mają okrągły kształt. Zakłada się, że to podziemne cmentarzysko zajmuje obszar nawet 10 000 metrów kwadratowych.

Bazylika i katakumby św. Łucji

Jednym z najbardziej symbolicznych miejsc dla mieszkańców Syrakuz jest plac św. Łucji (Piazza Santa Lucia), przy którym stoją bazylika św. Łucji (Basilica di Santa Lucia al Sepolcro) oraz mniejsza heksagonalna świątynia z grobem patronki miasta. Według tradycji to właśnie w tym miejscu w 304 roku zamordowano świętą ścinając jej głowę. Pierwszy kościół został wzniesiony niedługo po śmierci męczenniczki, jednak nie przetrwało żadne namacalne świadectwo oryginalnej konstrukcji. Najstarsze fragmenty bazyliki pochodzą z czasów normańskich, a świątynia była wielokrotnie przebudowywana na przestrzeni kolejnych wieków.

Bazylika w środku kryje prawdziwy skarb - ceniony obraz "Pogrzeb Łucji" pędzla samego Caravaggia. Słynny malarz przypłynął na Sycylię po ucieczce z maltańskiego więzienia. W Syrakuzach dostał zlecenie namalowania obrazu, który miał ozdobić właśnie tę bazylikę. Caravaggio przed rozpoczęciem prac zszedł do katakumb, dzięki czemu jego obraz jest bardzo realistyczny. Z powodu złego stanu technicznego bazyliki w 2009 roku zdecydowano się przenieść malowidła do Opactwa św. Łucji na wyspie Ortygia, ale ostatnio wrócił on na swoje oryginalne miejsce.

Pod placem i bazyliką rozciąga się rozległa podziemna nekropolia, gdzie prawdopodobnie znajdował się grób św. Łucji. Fragment jej grobowca z charakterystycznym łukiem wycięto w 1685 roku i przeniesiono do nowo wybudowanego kościoła, który połączony jest XII-wiecznym tunelem z katakumbami oraz pobliską bazyliką. Nową świątynię wzniesiono nad katakumbami, bezpośrednio nad pomieszczeniem, w którym spoczywało ciało świętej.

Katakumby św. Łucji powstały w III wieku i były aktywnie wykorzystywane aż do V stulecia. Podobnie jak w przypadku katakumb św. Jana nie zachowały się tu zawartości grobów ani dekoracje. Największymi skarbami są fragmenty fresków, w tym fresk nawiązujący do historii Czterdziestu Męczenników z Sebaste (dawna Armenia, dzisiejsza Turcja). Czterdziestu rzymskich żołnierzy, którzy przyznali się do wiary chrześcijańskiej, zostało w 320 roku wrzuconych do lodowatej wody pod zamarzniętą taflę. Na fresku widzimy równo ułożone twarze patrzące spod lodu.

Do dziś odkryto obszar około 30% oryginalnych katakumb. Część pomieszczeń w trakcie II wojny światowej zamieniono na bunkry i schrony przeciwlotnicze.

Tecnoparco Museo di Archimede - wystawa wynalazków Archimedesa

Dosłownie kawałek na zachód od Parku Archeologicznego Neapolis powstała unikatowa atrakcja - park z replikami i modelami wynalazków wspominanego kilkukrotnie w naszym przewodniku Archimedesa.

Atrakcje Syrakuz poza utartym szlakiem

Zamek Euryalos

Kilka kilometrów za historycznym centrum Syrakuz, na wysokim na ponad 120 m wzgórzu Epipolaj, około IV wieku p.n.e. zbudowano zamek Euryalos (Castello Eurialo). Nowa struktura powstała prawdopodobnie za czasów Dionizjusza I i miała bronić dostępu do Syrakuz od strony morza oraz lądu.

Twierdza była jedną z najbardziej imponujących struktur militarnych w całym greckim świecie. Przez kolejne wieki zamek był rozbudowywany i podążał za rozwojem technologii. W trakcie oblężenia Syrakuz przez Rzymian twierdza pomogła dłużej bronić miasta. Według legend Archimedes stworzył na zamku wielkie lustro, które odbijało słońce i paliło żagle rzymskich statków. Ze wzgórza ciskano również pociskami z katapult. W czasach nowożytnych twierdza została dostosowana do innych zagrożeń.

Chociaż do dziś z dawniej trudnej do zdobycia twierdzy pozostały zaledwie ruiny, to zachowała się stosunkowo duża część murów, tuneli czy fundamentów. Na miejscu łatwo wyobrazić sobie jak imponującą musiała być to struktura w czasach swojej świetności. Z góry w oddali zobaczymy stare miasto i morze.

Z perspektywy turysty zamek jako atrakcja nie zachwyca. Jest bardzo zaniedbany i niezbyt przyjazny. Znajduje się przy nim małe muzeum ze znaleziskami.

Co jeszcze zobaczymy w Syrakuzach?

W części lądowej Syrakuz znajdziemy jeszcze kilka miejsc, które niektórzy turyści mogą zechcieć odwiedzić.

• Park Foro Siracusano - park miejski położony dosłownie kawałek spacerem od wyspy Ortygia. W czasach greckich i później w okresie rządów rzymskich znajdowało się tu Forum. Do dziś zachowały się fragmenty rzymskich kolumn. Część znalezisk z tego obszaru znajduje się w Muzeum Archeologicznym. W XX wieku obszar ten zamieniony został na park miejski zapełniony różnorodną roślinnością.

• Sanktuarium Matki Boskiej Płaczącej (Santuario Madonna delle Lacrime) - sanktuarium mieści się w przedziwnym budynku, który na pewno zauważy każdy wybierający się w okolicę katakumb św. Jana (struktura przypomina swoim kształtem... wyciskarkę do pomarańczy). Wewnątrz świątyni w krypcie zobaczyć możemy małe fragmenty ruin z czasów rzymskich, nie zawsze jest ona jednak otwarta dla odwiedzających. Na pewno będąc w pobliżu warto zajrzeć do środka i samemu przekonać się o tym, czy taki rodzaj architektury do nas przemawia. Sanktuarium powstało w celu upamiętnienia cudu z 1953 roku, kiedy to Antonina Lucia Giusto na kilka godzin straciła wzrok, a po odzyskaniu widzenia zobaczyła figurkę Maryi z której oczu ciekły łzy. Łzy leciały z oczu figurki od 29 sierpnia do 1 września. Krople oddano do badania w laboratorium, które wykazało, że są to łzy ludzkie. Nie udało się wyjaśnić tego fenomenu i oficjalnie uznano to zdarzenie za cud.

• Nekropolie wykute w skałach w Pantalice (Necropolis of Pantalica) - chociaż skalne nekropolie w Pantalice znajdują się około 30 kilometrów za Syrakuzami, to wielu turystów decyduje się zobaczyć je podczas odwiedzin miasta Archimedesa. Nekropolie w Pantalice wpisane zostały na listę światowego dziedzictwa UNESCO razem z historycznymi Syrakuzami. Na miejsce dojedziemy jednak tylko autem. W teorii możemy spróbować dostać się do miasteczka Sortino i stamtąd pójść pieszo lub łapać taksówkę, zajmie nam to jednak dużo czasu. Warto wcześniej sprawdzić trasę w punkcie informacji turystycznej.

Syrakuzy - wskazówki i informacje praktyczne

Komunikacja publiczna w Syrakuzach

Jeśli nie chcemy poruszać się pomiędzy atrakcjami pieszo możemy skorzystać z usług komunikacji publicznej. Transport obsługiwany jest przez firmę AST. Bilety kupimy w kioskach z oznaczeniem T (od Tabaccheria). Jeśli wybieramy się dalej, najlepiej od razu zakupić bilet powrotny. Autobusy najwygodniej wyszukać w aplikacji Moovit pod tym adresem.

Kiedy najlepiej odwiedzić Syrakuzy?

Tutaj obowiązują zasady podobne do innych sycylijskich miast. W lato może być bardzo gorąco, z kolei w zimę jest mniej turystów, ale w przypadku opadów deszczu Katakumby św. Jana czy nawet część Parku Archeologicznego mogą być zamknięte.

Ciekawym doświadczeniem może być odwiedzenie Syrakuz 13 grudnia, podczas obchodów święta św. Łucji. Tego dnia przez miasto przechodzi uroczysta procesja z relikwią świętej startującą z katedry, która kieruje się do bazyliki św. Łucji. Przez 8 dni relikwia wystawiona jest w bazylice, żeby 20 grudnia powrócić do katedry. Jeśli jesteśmy w Syrakuzach kilka dni wcześniej, warto zajrzeć do katedry, gdzie w kaplicy poświęconej świętej już od 9 grudnia wystawiony jest jej relikwiarz.

Jeśli chcielibyśmy wybrać się na przedstawienie w greckim teatrze musimy celować w sezon teatralny, który trwa od maja do czerwca.

Jak oszczędzić pieniądze w Syrakuzach?

Bilety łączone

Planując zwiedzenie większej liczby atrakcji w Syrakuzach możemy zostać negatywnie zaskoczeni przez wysokie ceny. Na szczęście niektóre miejsca można odwiedzić korzystając z biletów łączonych. Zawsze warto zapytać o taki bilet w kasie, nie zawsze znajdziemy potrzebne informacje na wywieszce przed wejściem.

Przykłady biletów łączonych:

• Katakumby św. Jana i św. Łucji,
• Bilet łączony (Park Archeologiczny w Syrakuzach - Parco Archeologico della Neapolis + Museo archeologico regionale Paolo Orsi),
• Katedra i Artemision.

Pierwsza niedziela miesiąca

W każdą pierwszą niedzielę miesiąca wejście do publicznych muzeów we Włoszech jest darmowe. W Syrakuzach dotyczy to m.in. Parku Archeologicznego Neapolis, Muzeum Archeologicznego i Muzeum w Pałacu Bellomo (Museo Regionale di Palazzo Bellomo).

Na co uważać w Syrakuzach?

• Godziny otwarcia atrakcji - przy tworzeniu planu dnia powinniśmy wziąć pod uwagę, że godziny niektórych atrakcji w Syrakuzach są niestandardowe. Katakumby zwiedzane są z przewodnikiem o konkretnych godzinach (zmiennych w ciągu roku, najlepiej sprawdzić godziny wcześnie rano), wiele atrakcji jest zamykana w środku dnia na 2 do 3 godzin, niektóre z miejsc czynne są krócej.
• Poniedziałek - w poniedziałki muzea w Syrakuzach są zamknięte.

Historia Syrakuz w pigułce

Chociaż dowody archeologiczne wskazują, że tereny te były zamieszkane jeszcze przed X wiekiem p.n.e., to datę założenia współczesnych Syrakuz przyjmuje się na rok 734 p.n.e. Wówczas greccy Koryntczycy założyli kolonię na niewielkiej wyspie Ortygia. Początkowo ich osada rozwijała się tylko na tej oddalonej o zaledwie krok od Sycylii wyspie, ale w miarę dynamicznego rozwoju Syrakuzy rozszerzały się również w głąb lądu. Grecka Kolonia składała się z pięciu mniejszych miast: oprócz Ortygii, w skład antycznej kolonii wchodziły także Achradina, wzgórze Epipolai, Neapolis oraz Tyche.

Przez kolejne wieki Syrakuzy zyskały miano jednego z najważniejszych greckich ośrodków. Do miasta przybywali ważni filozofowie i myśliciele - jednym z nich był Platon, który odwiedził je trzykrotnie. Syrakuzy dość szybko stały się najważniejszym ośrodkiem Wielkiej Grecji (czyli zespołu greckich kolonii na południu dzisiejszych Włoch).

W 485 roku p.n.e. w Syrakuzach nastąpił przełom: demokratyczne zasady znane z Grecji zastąpiła tyrania. Pierwszym tyranem został Gelon I, i od tego czasu dawna grecka kolonia rozpoczęła zaawansowaną ekspansję na obszarze całej Sycylii.

Rozwój gospodarczy i kulturalny szedł w parze z postępem wojskowym. Siły Syrakuz na początku V wieku p.n.e. pokonały flotę Kartaginy oraz wojska Etrusków, co pozwoliło im oddalić dwa największe zagrożenia. W 413 roku p.n.e. próbę podbicia Syrakuz podjęły Ateny wysyłając flotę składającą się z ponad 100 okrętów. Ateńczycy ponieśli jednak sromotną klęskę. Wszystkie ich statki zniszczono, a załogę zamknięto w lokalnych kamieniołomach, z których prawie nikt nie wyszedł żywy. Dziś możemy zajrzeć do tych olbrzymich jaskiń, gdzie przetrzymywano tysiące jeńców.

Spadek znaczenia Syrakuz zbiegł się ze wzrostem potęgi Republiki Rzymskiej. W I wojnie punickiej miasto walczyło po stronie rzymskiej i znalazło się po stronie zwycięzców. Końcem greckich Syrakuz była II wojna punicka, w której Syrakuzy poparły Kartagińczyków. Ostatecznie miasto poddało się wojskom rzymskim w 212 roku p.n.e. po krwawym i wycieńczającym oblężeniu. W obronie ojczyzny pomagał sam Archimedes, którego machiny wojskowe i katapulty zadawały wrogom zabójcze ciosy. Niestety, po wejściu do miasta wojska rzymskie, pomimo jasnych rozkazów, nie oszczędziły słynnego matematyka i filozofa.

Syrakuzy pod rządami Republiki, a później Cesarstwa Rzymskiego w dalszym ciągu były ważnym ośrodkiem na mapie antycznego świata, chociaż już nie tak istotnym jak wcześniej. Rzymski polityk i filozof Cyceron w pierwszej połowie I wieku p.n.e. przebywał na Sycylii, określając wtedy Syrakuzy najwspanialszym oraz najpiękniejszym greckim miastem. W trakcie odwiedzin miał on nawet odnaleźć i odnowić grób Archimedesa.

W miarę zmniejszania się znaczenia Cesarstwa Rzymskiego malejący wpływ Rzymu na miasta Sycylii był coraz bardziej widoczny. W Syrakuzach szybko osiedlili się chrześcijanie. Pierwszym biskupem miasta w I wieku został św. Marziano, który aktywnie nawracał mieszkańców na nową religię. Na wyspie Ortygia przetrzymywano św. Pawła w drodze z Malty do Rzymu. Mimo to na Sycylii obowiązywało jeszcze rzymskie prawo, stąd rozwój niektórych wczesnochrześcijańskich katakumb w czasach, gdy ciała należało chować poza murami miejskimi (a czasem również w ukryciu).

Przez kolejne wieki Syrakuzy dzieliły los całej Sycylii, lecz po upadku Cesarstwa Rzymskiego miasto nigdy nie odzyskało swojej dawnej pozycji. Władali nim m.in. władcy Wschodniego Cesarstwa Rzymskiego, Arabowie, Normanowie, a następnie Aragończycy. W tamtych czasach powstały pałace i kościoły, które do dziś zdobią historyczne miasto. W 1693 roku znaczna część zabudowy Syrakuz uległa zniszczeniu w wyniku tragicznego trzęsienia ziemi i została odbudowana w stylu barokowym. Chociaż odbudowa nie przyniosła efektu równie imponującego jak w przypadku Katanii i innych miast regionu Val di Noto, i tak warta jest podziwu.