Cmentarz Fontanelle w Neapolu

Niemal w samym historycznym centrum Neapolu, na obszarze Rione Sanita (dzielnica Materdei), znajdziemy jedno z najbardziej mrocznych miejsc tego włoskiego miasta - wykuty w skale z tufu wulkanicznego cmentarz Fontanelle (Cimitero delle Fontanelle).

Neapol od kilku lat znany jest ze swoich katakumb, które każdego roku przyciągają kilkadziesiąt tysięcy turystów z całego świata. Wystarczy jednak przejść się krętymi i typowo neapolitańskimi uliczkami kilkaset metrów dalej, aby trafić do tego niezwykłego miejsca.

Historia

Historia cmentarza sięga początków XVI wieku, gdy to z powodu przepełnienia kościelnych krypt oraz zakazu chowania zmarłych wewnątrz murów miasta stare szczątki zaczęto przenosić poza mury, między innymi do opuszczonego kamieniołomu - dzisiejszego cmentarza Fontanelle. Początkowo oprócz przenoszenia starych szczątków w celu zwiększenia ilości miejsca chowano tu również biednych mieszkańców, jednak najwięcej szczątków było umieszczanych tutaj po największych tragediach w historii miasta, takich jak plagi (szczególnie po pladze roku 1656, podczas której tysiące ofiar zostało tu pochowanych), epidemie cholery czy trzęsienia ziemi.

Według opisu jednego z uczonych, Andrea De Jorio, pod koniec XVII wieku wielka powódź wymyła szczątki z jaskini i zalały one ulice miasta. Ostatni większy napływ szczątków miał miejsce w 1837 roku podczas epidemii cholery.

Kult i adopcja czaszek

Mieszkańcy Neapolu znani są ze swojej głębokiej religijności, ale również z wiary w wiele mistycznych kultów oraz zabobonów. Szczególnie wyróżnia się tutaj kult śmierci, mieszkańcy wierzyli i wielu z nich do dziś wierzy, że śmierć jest tylko przystankiem pomiędzy życiem i życiem po śmierci, a szczątki miały być tunelem pomiędzy oboma światami, jeśli ciało zostało porzucone bez miłości, dusza nie mogła się odnaleźć i błądziła jako zagubiona dusza.

Jak wspominaliśmy wcześniej, pochowano tu wiele ofiar plag i epidemii, a będąc chowanym byli to zupełnie anonimowi ludzie. Religijni mieszkańcy wprowadzili więc zwyczaj “adoptowania” czaszek (Capuzzelle). Dbali o nie, nadawali imiona, czyścili i polerowali, wkładali często do specjalnych skrzynek i odwiedzali niczym członków rodziny. W zamian mieli jedynie nadzieję na wstawiennictwo i pomoc.

Często opiekę sprawowała cała rodzina, a opieka ta przechodziła na kolejne pokolenia. Po wojnie, gdy wiele kobiet zostało wdowami i nie ujrzało ciał zmarłych mężów, w ten sposób chciało mieć kim się opiekować. Ta opieka cały czas ma miejsce, czaszki są wypolerowane i zadbane.

Zwyczajowo, obok adoptowanej czaszki, znajduje się różaniec, chociaż znajdziemy również inne przedmioty mające symbolizować to, co dana osoba chciała by uzyskać.

W czasach najnowszych zaczęto wierzyć, że dusze we śnie.. są w stanie pomóc szczęściu przewidując np numery lotto, znajdziemy więc na miejscu więc wiele biletów z loterii.

Wnętrze

Co znajdziemy w środku? Oprócz masywnych, ciemnych i niemal równych pomieszczeń, przede wszystkim poukładane równo koło siebie czaszki. Warto wspomnieć, że nie były tak ustawiane od samego początku, dopiero w 1872 roku ojciec Gaetano Barbati zdecydował się pokatalogować i równo poustawiać czaszki, umieszczając je na półkach i szafkach.

W środku znajdziemy również kaplicę, gdzie nadal odbywają się msze, oraz dwie oryginalne trumny rodziny królewskiej.

Według oficjalnych źródeł przez lata pochowano tam 40 000 osób. Oczywiście, zobaczymy jedyną małą część całości, reszta została zasypana zwiększając jednocześnie wysokość podłogi.

Cmentarz Fontanelle dzisiaj

Podczas drugiej wojny światowej cmentarz, podobnie jak inne podziemne części Neapolu, służył jako schron podczas licznych bombardowań.

Sam cmentarz i “kult czaszek” były tak popularne, że władze zdecydowały się zamknąć cmentarz w 1969 roku. Cmentarz poddano renowacji w latach 2000-2004, a otworzono go w pełni dla odwiedzających dopiero niedawno, w 2010 roku.

W środku nie ma wielu odwiedzających i turystów, nawet w okresie turystycznym może się okazać, że mając szczęście będziemy spacerować po całym obszarze sami. Atrakcja należy do tych "spoza szlaku", chociaż prawdopodobnie się to zmieni w niedalekiej przyszłości.

Informacje praktyczne

Ceny i bilety

Wejście do środka jest darmowe, przed wejściem czasem stoją oficjalni przewodnicy z plakietkami, i za małą opłatą opowiedzą historię tego miejsca i legendy związane. Nie zawsze ich angielski jest idealny, i warto wcześniej ustalić opłatę.

Godziny otwarcia

Cmentarz otwarty jest codziennie od 10 do 17. Ostatnie wejście 30 minut przed zamknięciem.

Dojazd

Trasa do niego wydaje się skomplikowana, wystarczy jednak wejść w ulicę Via Della Sanita, dojść i wejść w ulicę Via Fontanelle i iść nią cały czas, pamiętając, że jest bardzo kręta i po drodze napotkamy klimaty oddający sto procent prawdziwego Neapolu.