Stare Miasto (Gamla Stan) w Sztokholmie - zwiedzanie i ciekawe miejsca

Gamla Stan to najstarsza część Sztokholmu. Początkowo to właśnie ten obszar odpowiadał całemu miastu i dopiero w późniejszych wiekach Sztokholm zaczął rozrastać się poza jego granice.

Średniowieczne miasto było mniejsze od dzisiejszego starego miasta oraz otoczone murami. Z fortyfikacji do dziś niestety nic nie zostało (z wyjątkiem fragmentu widocznego w Muzeum Średniowiecznego Sztokholmu, Stockholms medeltidsmuseum).

Kilka słów wprowadzenia

Gamla Stan zajmuje cały obszar wyspy Stadsholmen. Jako część starego miasta oficjalnie uznaje się również znajdujące się tu tuż obok wyspy Helgeandsholmen, Riddarholmen oraz Strömsborg, jednak gdy ktoś mówi o Gamla Stan to ma na myśli właśnie wyspę Stadsholmen.

Gamla Stan jest świetnym przykładem średniowiecznego założenia miejskiego i jednym z największych zachowanych obszarów tego typu w Europie. Wąskie i wijące się uliczki, kolorowe fasady domów, klimat pełen historii - wszystko to odnajdziemy podczas spaceru po wyspie Stadsholmen. Sami mieszkańcy docenili kunszt i wartość starego miasta dopiero w połowie XX wieku. Wcześniej obszar stopniowo niszczał i był zamieszkiwany przez biedotę. Od tego czasu stare miasto zostało przywrócone do życia i stało się największą wizytówką stolicy Szwecji.

Co warto zobaczyć na Gamla Stan?

Gamla Stan to klimatyczne uliczki, sklepy i restauracje. Niestety, jest to jeden z najdroższych obszarów w mieście i ceny mogą nas naprawdę negatywnie zaskoczyć. Na szczęście spacer po ulicach starego miasta jest darmowy.

Pałac Królewski i Zbrojownia

W obrębie Gamla Stan znajduje się wzgórze zamkowe z barokowym Pałacem Królewskim oraz Zbrojownią pełną wspaniałych eksponatów (w tym wielu zrabowanych w Polsce). Więcej o nich napisaliśmy w oddzielnym artykule Pałac Królewski w Sztokholmie - zwiedzanie, atrakcje, historia.

Stortorget - rynek w Sztokholmie

Najstarszy plac w Sztokholmie, który położony jest niemal na środku starego miasta. Jeśli gdzieś zobaczycie pocztówkowe zdjęcie z kolorowymi fasadami historycznych domów ze Sztokholmu - niemal na pewno zostało ono zrobione właśnie tutaj.

Po północnej stronie placu stoi imponujący były budynek giełdy, w którym mieści dziś mieści się tu m.in. Muzeum Nobla. Niemal na środku placu stoi studnia zbudowana podczas wznoszenia gmachu giełdy.

Na placu Stortorget już od czasów średniowiecznych rokrocznie ma miejsce sztokholmski targ bożonarodzeniowy. Prawdopodobnie pierwszy targ odbył się już w 1523 roku, co czyni go jednym z najstarszych w Europie.

Targ rozpoczyna się około 19 listopada i trwa aż do 23 grudnia. Stoiska czynne są codziennie od 11:00 do 18:00. Zakupimy tu lokalne przysmaki oraz produkty. Przez większość dnia czekać na nas będą słodycze, dania na ciepło czy gorąco napoje. Odwiedzając w tym czasie stolicę Szwecji warto spróbować lokalnego grzanego wina (glögg) oraz piernikowych ciasteczek.

Muzeum Nobla

Muzeum poświęcone słynnej nagrodzie, jej twórcy Alfredowi Noblowi oraz laureatom. Znajdziemy tu informacje o każdym ze zwycięzców. Niektórzy laureaci, w tym Maria Skłodowska Curie, zostali uhonorowani dedykowanymi wystawami. W muzeum odbywają się również wystawy tymczasowe.

Trzeba jednak uczciwie przyznać, że placówka zdecydowanie nie każdemu przypadnie do gustu, ponieważ skupia się na dość nietypowym temacie. My odwiedziliśmy je korzystając z karty turystycznej GoCity Stokholm, więc nie kupowaliśmy specjalnego biletu.

Katedra sztokholmska (Storkyrkan) i św. Jerzy pokonujący smoka

Najstarszy kościół w mieście pod wezwaniem św. Mikołaja, którego nazwa w wolnym tłumaczeniu oznacza po prostu Wielki Kościół. Pierwsze wzmianki o katedrze datowane są na 1279 rok. Świątynia należy do najważniejszych przykładów szwedzkiego gotyku. Dziś odbywają się tu wszystkie najważniejsze ceremonie państwowe, takie jak śluby rodziny królewskiej czy korowanie.

Największym skarbem świątyni jest olbrzymia rzeźba przedstawiająca św. Jerzego walczącego ze smokiem (właściwie pokonującego smoka) z 1489 roku. Jej autorem jest Bernt Notke z Lubeki, który stworzył jedno z najciekawszych dzieł rzeźbiarskich późnego gotyku. Co ciekawe - pierwotnie rzeźba ta stanowiła zwieńczenie ołtarza na skrzyżowaniu naw i ozdabiała grobowiec fundatora, któremu rzekomo podczas bitwy miał ukazać się sam św. Jerzy i pomóc mu w zwycięstwie.

Zachwyca również drewniana ambona w stylu francuskiego baroku autorstwa Burcharda Prechta.

Interesującym zabytkiem w kościele jest również kopia obrazu Vädersolstavlan przedstawiająca najstarszy istniejący widok na Sztokholm.

Plac Köpmantorget

Mały i przyjemny placyk, z którego dojdziemy na plac Stortorget. Największą atrakcją placu jest replika rzeźby św. Jerzego walczącego ze smokiem znajdującej się w katedrze. Wzdłuż ulicy prowadzącej na plac Stortorget znajdują się m.in. sklepy ze starociami.

Ulica Västerlånggatan

Uważana za najważniejszą ulicę starego miasta. Ciągnie się wzdłuż przebiegu historycznych murów miejskich. Na całej długości działają tu sklepy, kawiarnie i restauracje.

Kawiarnie oraz czas na fika

Nie ma co się oszukiwać - ceny na sztokholmskim starym mieście są wysokie z perspektywy polskiego turysty. Szkoda jednak nie zajść do którejś z urokliwych kawiarni i nie znaleźć czasu na fika, jak mieszkańcy Szwecji określają przerwę na kawę, w trakcie której regenerują siły i dogadzają sobie jednym z tutejszych przysmaków (np. ciastkiem z cynamonem).

Ulica Prästgatan

Prästgatan to jedna z najprzyjemniejszych ulic na całym starym mieście i na całym jej przebiegu zachwycają historyczne fasady budynków.

Ulica skrywa jeden sekret - fragment kamienia runicznego datowanego na mniej więcej 1000 rok, czyli starszego od samego miasta (położenie: 59.324731, 18.070023).

Kościół niemiecki (Tyska kyrkan)

Średniowieczny kościół zbudowany przez niemieckich kupców, którzy zamieszkiwali okolicę. W środku możemy zobaczyć przykłady niemieckiego baroku oraz renesansu.

Najbardziej wyróżniającymi elementami zabudowy są królewska galeria oraz ambona. Do kościoła przynależy również kawałek parku.

Wartą uwagi jest również Północna Brama prowadząca na teren kościoła.

Dom rycerski (Riddarhuset)

Piękny pałac z XVII wieku znajdujący się w północno-zachodnim rogu wyspy Stadsholmen. Budowla zachwyca piękną fasadą. W przeszłości budynek był siedzibą zgromadzenia szwedzkiej arystokracji.

Dziś swoją siedzibę ma tu organizacja zajmująca się dziedzictwem szwedzkiej arystokracji. Wnętrze pałacu można zwiedzić, choć jest on otwierany w ograniczonych godzinach - więcej informacji znajdziecie na oficjalnej stronie.

Mårten Trotzigs gränd - najwęższa uliczka w Sztokholmie

Najwęższa uliczka w mieście - jej szerokość w najkrótszym punkcie osiąga zaledwie 90 cm. Trasa prowadzi 37 schodami w dół (lub górę). Znajduje się trochę na uboczu i nazwana została na cześć jednego z najbogatszych lokalnych kupców, który miał zostać pobity na śmierć w trakcie jednej ze swoich podróży.

Restauracja Den Gyldene Freden

Jedna z najstarszych restauracji w Europie, która swoją działalność rozpoczęła w 1722 roku. W środku czeka na nas wystrój pełen antyków. Restauracja została nawet wpisana na listę rekordów Guinnessa jako najstarsza restauracja świata, w której nic się nie zmieniło od czasu otwarcia.

Żelazny chłopiec

Najmniejsza rzeźba w Szwecji. Przedstawia chłopca siedzącego i wpatrującego się w niebo. Znajduje się tuż obok Kościoła Fińskiego. Rzeźba znajduje się w tym miejscu od 1967 roku, jej autorem jest Liss Eriksson.

Położenie: 59.325451, 18.072342