Jezioro Garda - atrakcje, zwiedzanie, informacje praktyczne

Jezioro Garda w ostatnich latach stało się hitem wśród polskich turystów. Sami odwiedzamy je regularnie od lat, przez cały czas rozbudowując nasz przewodnik.

W dalszej części artykułu znajdziecie wszystkie informacje potrzebne do zaplanowania krótszego lub dłuższego pobytu nad największym włoskim jeziorem.

Dlaczego warto odwiedzić jezioro Garda?

Garda to największe z włoskich jezior, które zajmuje aż 370 kilometrów kwadratowych powierzchni. Uznaje się je również za jeden z najczystszych zbiorników wodnych kraju, a stopień przejrzystości wody robi spore wrażenie na turystach. Od wieków odwiedzane przez pisarzy i poetów, dziś stało się popularnym celem wielu wycieczek - część osób wpada tu na jeden dzień, a inni zostają na dłużej.

Jezioro ma podłużny kształt (nieco ponad 60 kilometrów długości), przez niektórych określany jako falliczny. Te niewybredne skojarzenia zaowocowały specyficznymi pamiątkami, jakie nabyć można w Nago-Torbole (nazywanym czasem "miastem miłości"). Część wschodnia i zachodnia leżą u podnóża gór, część południowa styka się już ze zdecydowanie niższymi partiami terenu. Łagodny włoski klimat jest nieco zaostrzony przez bliskość wysokich gór, wyjątek stanowi oddalone o kilka kilometrów od brzegu miasto Arco. Panujące tam korzystniejsze warunki pogodowe uczyniły je w XIX wieku modnym kurortem.

Jezioro Garda leży na granicy trzech regionów: Lombardii na zachodzie, Wenecji Euganejskiej na wschodzie i Trydentu-Górnej Adygi na północy. Dzięki bliskości dużych ośrodków miejskich (25 kilometrów do Werony, 43 kilometry do Trydentu i ok. 120 do Mediolanu) co roku przybywają tu setki Włochów, spragnionych pięknych krajobrazów i odpoczynku nad brzegiem jeziora.

Najciekawsze miasta nad jeziorem Garda

W przeciwieństwie do jeziora Como nad Gardą nie ma jednego dominującego miasta, a jest kilka ośrodków o podobnym rozmiarze.

Najciekawsze z nich to:

• Sirmione – zamek, ruiny rzymskiej willi i gorące źródła,
• Malcesine – średniowieczny klimat i kolejka na Monte Baldo,
• Limone sul Garda – cytrynowe miasteczko z panoramicznymi widokami,
• Desenzano del Garda – świetna baza wypadowa i rzymskie mozaiki,
• Riva del Garda – górski klimat i szlaki trekkingowe.

Warto też odwiedzić:

• Bardolino - stolica lokalnego wina
• Peschiera del Garda – wpisana na listę UNESCO twierdza
• Salo - spokojne miasto z piękną promenadą
• Gardone Riviera - miejsce dla miłośników nieoczywistych muzeów
• Gargnano - zaciszne, gdzie przez lata mieszkał Mussolini.
• Arco - dobra baza dla wspinaczy i górskich wędrówek.

Więcej napisaliśmy o nich w kolejnym punkcie, gdzie opisujemy największe atrakcje jeziora Garda.

Co warto zobaczyć nad jeziorem Garda? Największe atrakcje oraz najciekawsze miejsca

Sirmione - średniowieczny zamek oraz Groty Katullusa

Co tu dużo mówić - będąc w południowej części regionu Sirmione po prostu zobaczyć trzeba. Ze względu na swoje malownicze położenie na wąskim półwyspie do miasta już w czasach rzymskich ściągali arystokraci aby cieszyć się pięknymi widokami i zażywać kąpieli w wodach termalnych. Z tamtego okresu pochodzą imponujące ruiny rzymskiej willi nazywane Grotami Katullusa (Grotte di Catullo) przez niektórych łączone z osobą poety Katullusa. Zapomniane ujęcia gorącej wody uruchomiono ponownie w XIX wieku. Dziś można z nich korzystać w luksusowym SPA (Piazza Don A. Piatti 1).

Groty Katullusa są również stanowiskiem archeologicznym. Niech Was nie zmyli powszechne wyobrażenie na temat antycznych ruin - w tym przypadku możemy zwiedzić prawdziwy park archeologiczny z potężnymi murami i ciekawym muzeum, a wszystko to w jednym z najbardziej malowniczych zakątków nad jeziorem. Całość jest dość duża (w przeciwieństwie do innych rzymskich willi nad jeziorem) i na obejrzenie zabytku wygospodarujmy trochę więcej czasu (ok. 1,5 godziny).

Na terenie zabytkowego centrum przetrwał malowniczy zamek rodu della Scala wybudowany po ujarzmieniu tutejszej gminy katarskiej, który zalicza się do najlepiej zachowanych średniowiecznych warowni we Włoszech. Dla nas najciekawszym elementem fortyfikacji jest zamkowy dok, w którym niegdyś stacjonowała flota wojenna. Możemy go zwiedzić i przejść trasą po murach obronnych.

Limone sul Garda

Malutkie miasteczko nad jeziorem przez wielu turystów uznawane jest za najbardziej klimatyczne miejsce nad Gardą. Z całą pewnością wpływ ma na to położenie miejscowości - wciśniętej pomiędzy stromą skałę, a taflę wody. W organizmach mieszkańców stwierdzono występowanie apolipoproteiny A-I Milano - związku, który wydatnie zmniejsza szanse zachorowania na miażdżycę (w Limone żyje rekordowa liczba osób, które ukończyły sto lat).

Spośród dawnej zabudowy wyróżnia się kościół św. Benedykta (Chiesa di San Benedetto, Via Monsignor Daniele Comboni 52). We wnętrzu świątyni zachowało się wiele cennych elementów w tym płótno "Zdjęcie z krzyża" Battisty del Moro (ołtarz główny) i obrazy Andrea Celesti. Świątynia jest miejscem kultu św. Daniela Comboni - misjonarza, założyciela zakonu kombonianów. Wierni mogą zobaczyć chrzcielnicę, w której przyszły święty otrzymał pierwszy sakrament. Z tarasu przed kościołem rozciąga się piękny widok na miasteczko i jezioro.

Na północ od miasta biegnie trasa widokowa prowadząca częściowo nad wodami jeziora - to słynna Sentiero del Sole (Ścieżka Słońca).

Malcesine i malowniczo położony średniowieczny zamek

To miasteczko nazywane jest przez turystów "perłą" - nic dziwnego, jego malownicze położenie sprawia, że wielu zatrzymuje się tu na dłużej niż jeden dzień. Ta część wybrzeża może poszczycić się najstarszymi śladami bytności człowieka nad Gardą (masyw góry Baldo). Osadnictwo w Malcesine sięga jeszcze czasów etruskich, a szczególnie szybki rozwój przypadł na okres rządów rodu della Scala. W granicach Włoch miejscowość znalazła się w 1866 roku.

Za najciekawszy zabytek miejscowości uznaje się zamek della Scala, bodaj najbardziej malowniczo położony ze wszystkich fortyfikacji nad jeziorem. Średniowieczna forteca powstała najprawdopodobniej jeszcze w czasach Longobardów, ale nosi nazwisko rodu którego przedstawiciele odnowili ją w XIII wieku. Dziś w zamkowych murach mieści się muzeum ze zbiorami dotyczącymi historii i przyrody regionu (osobna sala poświęcona została Goethemu, który przebywał w Malcesine podczas swojej włoskiej podróży). Można również wejść na wieżę, z której będziemy mogli podziwiać panoramę okolicy. Obiekt udostępniany jest do zwiedzania od marca do listopada (informacje na temat wstępu i biletów znajdziemy na tej stronie.

Na terenie Starego Miasto zachowało się kilka zabytkowych budowli. Poza domem, w którym przez krótki czas mieszkał Goethe (45°45'59.0"N 10°48'31.6"E) możemy zobaczyć także dawną siedzibę gubernatorów miasta czyli Palazzo dei Capitani (Via Capitanato 4). Pałac zbudowany na fundamentach rzymskiej willi utrzymany został w stylu weneckiego gotyku i pochodzi z końca XV wieku.

Czas zwiedzania (łącznie z wjazdem na opisany w następnym punkcie masyw Monte Baldo i zwiedzaniem zamku): około 4 godziny.

Riva del Garda

To ważne centrum turystyczne nad jeziorem Garda może poszczycić się rzymskim rodowodem. Już w czasach cesarstwa istniała tu ważna osada i najprawdopodobniej ufortyfikowana twierdza. W czasach nowożytnych o panowanie nad Rivą rywalizowało kilka dużych rodów. Dopiero po I wojnie światowej miasto znalazło się w granicach Włoch.

Nad samym jeziorem znajduje się niewielki zamek rodu della Scala - Rocca di Riva. W jego wnętrzu działa jedno z nielicznych nad Gardą muzeów prezentujących zbiory sztuki - MAG Museo Alto Garda (Piazza Cesare Battisti 3/A). Obejrzymy tu głównie dzieła włoskich artystów, dla zwiedzających przygotowano także wystawę historyczną. Więcej informacji znajdziecie na oficjalnej stronie.

Za prawdziwą perełkę architektury baroku uznawany jest kościół Najświętszej Maryi Panny (Chiesa di S. Maria Inviolata, Viale Roma 50). Wybudowany został w latach 1603-1639, a w jego wnętrzu będziemy mogli obejrzeć wiele interesujących dzieł malarskich. Co ciekawe wysmakowane zdobienia kopuły wykonał pochodzący z terenów ówczesnej Polski (najprawdopodobniej ze Lwowa) malarz Martino Teofilo Polacco.

Monte Baldo i wjazd kolejką linową - najlepszy punkt widokowy na jezioro Garda

Dzięki swemu położeniu wspomniane w poprzednim punkcie miasteczko Malcesine jest ważnym ośrodkiem turystyki górskiej. Kilkaset metrów od zabytkowego centrum znajduje się dolna stacja kolejki, która zabierze nas na masyw Monte Baldo, skąd rozpościera się wspaniały widok na okolicę. Stacje znajdziecie na mapie wpisując Funivia Malcesine-Monte Baldo, Via Navene Vecchia 12.

Podróż odbywa się w dwóch etapach - najpierw wjedziemy na San Michelle (580 metrów n.p.m.), potem na masyw Monte Baldo (1780 metrów n.p.m.). Drugi etap podróży odbywa się w wagoniku, który obraca się wokół własnej osi. Dzięki temu niezależnie od miejsca jakie zajmiemy będziemy mogli cieszyć się piękną panoramą. Ceny biletów i informacje na temat działalności znajdziemy na oficjalnej stronie.

Na samej górze najpiękniejsze widoki możemy podziwiać z niewielkiego wzniesienia, położonego na północ od stacji kolejki. Aby do niego dotrzeć należy zaraz po wyjściu z ostatniej stacji skręcić w lewo i kierować się w stronę wyciągu orczykowego. Przed orczykami skręcamy w lewo w drogę, która pnie się pod górę. Z jej najwyższego punktu możemy podziwiać jezioro.

Jezioro Garda zimą

Zimą okolice Monte Baldo zmieniają się w niewielki ośrodek narciarski. Cały masyw to około 50 tras zjazdowych różnej trudności. Są one jednak położone w wielu miejscach (do części z nich dotrzemy jedynie drogą od strony Avio) przy górnej stacji kolejki będziemy mieli do dyspozycji siedem tras narciarskich (jedna czarną, jedna niebieska i pięć czerwonych) i jedną snowboardową.

Peschiera del Garda z fortyfikacjami z listy UNESCO

Miasto-twierdza wpisane na listę UNESCO to jeden z tych punktów podczas pobytu nad Gardą, który uznawany jest za obowiązkowy. Ufortyfikowana przez Wenecjan Peschiera del Garda stała się swoistą twierdzą, położoną na trzech połączonych wyspach. Dziś po potężnych wałach spacerują turyści podziwiając rozciągające się z nich widoki.

Strategiczne położenie osady niejako wymusiło budowę fortyfikacji i co ciekawe przysporzyło to miastu sporo problemów - podupadł handel, a część mieszkańców opuściła potężne mury. Do naszych czasów przetrwała większość ówczesnych umocnień, obecnie odrestaurowanych i przystosowanych do ruchu turystycznego. Nie spodziewajmy się jednak zobaczyć tu klasycznej twierdzy z muzeum, przewodnikiem i wystawami. Wały, bastiony czy bramy są obecnie naturalnymi fragmentami miasta - można spacerować po dawnych umocnieniach i podziwiać rozciągające się z nich widoki.

Dwie placówki muzealne w centrum miasta to: dawne więzienie Caserma XXX Maggio (via XXX Maggio) oraz Muzeum Rybołówstwo i Tradycji (Museo della Pesca e delle Tradizioni Lacustri, Caserma d'Artiglieria di Porta Verona). Trzy kilometry od centrum możemy zwiedzić Forte Ardietti (Via Valscarpina 3) zbudowany przez Austriaków w połowie XIX wieku.

Główną świątynią miasta jest kościół św. Marcina (Chiesa di San Martino, Piazza Ferdinando di Savoia) zbudowany w XIX wieku w stylu neoklasycznym. Poprzedni został rozebrany po zdewastowaniu w czasach wojen napoleońskich. Freski na suficie obrazują życie błogosławionego Andrzeja z Peschiery dominikanina, który w XV wieku angażował się w pomoc tutejszym ubogim.

Gardaland - atrakcje jeziora Garda dla dzieci

Na północ od Peschiery działa duże wesołe miasteczko - Gardaland. To jeden z większych tego rodzaju obiektów na terenie kraju (7 kolejek górskich, zamki strachów, kina 4d i inne atrakcje). Informacje o biletach, godzinach wstępu i aktualnej tematyce znajdziecie na oficjalnej stronie obiektu.

Desenzano del Garda ze starożytnymi pozostałościami

Jedno z ciekawszych miejsc dla tych którzy chcą pozwiedzać. Dodatkowo jest świetnym punktem wypadowym do wycieczek po okolicy (statki do większości miejscowości nad Gardą, autobusy do Peschiery i Salo).

Nad miastem góruje średniowieczny zamek (Via Castello 63) założony najprawdopodobniej na ruinach rzymskiego castrum. Znacznie rozbudowany u progu epoki nowożytnej, w XIX wieku został przebudowany na garnizon. Obecnie jest wykorzystywany przez miasto jako ośrodek kultury i powierzchnia wystawowa. Podczas naszej wizyty prezentowana była tu wystawa skierowana do najmłodszych turystów (związana z postacią Myszki Miki). Nawet jeśli nie mamy zamiaru zwiedzać fortyfikacji to warto podejść pod jej bramę - rozciąga się stamtąd piękny widok na całe miasto. Bez biletów możemy również wejść na zamkowy dziedziniec.

Głównym kościołem miasta jest świątynia pw. Marii Magdaleny (Chiesa di Santa Maria Maddalena, Piazza Duomo) błędnie nazywana katedrą. Jest to jeden z nielicznych zabytków sakralnych nad Gardą, w którego wnętrzach obejrzymy prawdziwe dzieła sztuki. Budowle reprezentuje przełom renesansu i baroku. Barokowe elementy mieszają się tu z neoklasycznym wyposażeniem, a za najcenniejsze uważane jest malowidło Giovanniego Battisty Tiepolo "Ostatnia wieczerza" (w Kaplicy Najświętszego Sakramentu). Warto zwrócić też uwagę na inne obrazy i freski jak np. dzieła Andrea Celesti.

Będą tu mieli co robić miłośnicy wszelkich "starożytności". W mieście zachowały się bowiem fragmenty rzymskiej willi z odkrytymi przez archeologów mozaikami - nazwa atrakcji to Villa Romana e Antiquarium. Wykopaliska znajdują się przy Via Crocefisso 22. Oprócz nich, zobaczyć będziemy mogli trzy pomieszczenia wystawowe, gdzie prezentowane są znaleziska odnalezione na terenie ruin, jak szklane naczynie oraz statua Herkulesa.

Co więcej, w Desenzano działa ciekawe Muzeum Archeologiczne - Museo Civico Archeologico "Giovanni Rambotti", gdzie zgromadzono znaleziska ze stanowisk na terenie prehistorycznych osad na palach. Warto przejść się również do portu - przy Via Porto Vecchio zachowało się kilka mieszczańskich pałaców.

Gardone Riviera i Il Vittoriale degli Italiani

Miejscowość znana już w czasach rzymskich w XIX wieku rozpoczęła karierę modnego uzdrowiska i kurortu. Większość turystów przybywa tu aby zwiedzić Il Vittoriale degli Italiani (w dosłownym tłumaczeniu "świątynia włoskich zwycięstw") czyli monumentalną rezydencję kontrowersyjnego poety i pisarza Gabriele d’Annunzio. Ten bawidamek, dandys i żołnierz przekształcił otrzymaną od państwa willę w pomnik narodowej dumy. Ciało twórcy spoczęło w mauzoleum, które d’Annunzio nakazał zbudować na terenie monumentalnego ogrodu.

Będąc w okolicach domu pisarza warto wejść do kościoła św. Mikołaja (Chiesa di San Nicola da Bari, Piazza del Caduti 26). Jest to jedna z nielicznych świątyń nad jeziorem, która zachowała pierwotny wygląd wnętrza. Zaprojektowano je pod nadzorem malarza Francesco Montiego - turyści mogą podziwiać białe rokokowe stiuki i barwne freski w medalionach. Zobaczymy tu również sporo interesującego malarstwa religijnego, co ciekawe część dzieł jest starsza niż sama świątynia (np. obrazy Zenone Veronese). Szczególną czcią okoliczni mieszkańcy darzą Madonnę di Fraole - umieszczoną w pierwszym ołtarzu po lewej stronie (w październiku odbywa się tu uroczysta procesja).

Salo i jedna z najpiękniejszych promenad nad Gardą

Wprawdzie nie znajdziemy tu tak wielu zabytków jak chociażby w Sirmione czy Peschierze, ale trzeba przyznać, że stare centrum wraz z szeroka promenadą należy do najbardziej malowniczych w okolicy. Znane już w średniowieczu miasto przez wieki walczyło o niezależność od lokalnych władców. Mieszkańcy Salo postanowili związać swój los z Wenecją i był to bardzo dobry wybór. Zwycięska Serenissima dała tutejszym mieszczanom spore przywileje. Ten okres w historii przypomina stojąca w porcie kolumna z Lwem św. Marka. II wojna światowa to czas niesławnej Włoskiej Republiki Socjalnej zwanej też Republiką Salo. Było to marionetkowe państwo włoskie kontrolowane przez Hitlera (część urzędów mieściła się właśnie w Salo). Więcej o tamtych czasach dowiecie się z wystaw w MuSa (Museo di Salò, Via Brunati 9). Informacje na temat dni i godzin otwarcia znajdziecie tutaj.

Z całą pewnością warto przespacerować się szeroką promenadą (Lungolago Di Salo), z której poza wodami jeziora dojrzymy również położone na przeciwległym brzegu wioski Magnolie-Porticcioli i Portese. Na terenie starówki przetrwało kilka zabytkowych pałaców mieszczańskich, jak chociażby Palazzo Fantoni (Via Fantoni 49) czy Palazzo Podesta (Lungolago Zanardelli 55). Wiele uroku zachowała Wieża Zegarowa (Torre dell'Orologio, Piazza Angelo Zanelli 20), która w dawnych wiekach była główną bramą miasta. Salo posiada wiele połączeń autobusowych z Brescią.

Atrakcje jeziora Garda poza utartym szlakiem

Opisane przez nas miejsca to nie wszystko, co jezioro Garda ma do zaoferowania. Dla ambitnych czekają kolejne zamki i ich ruiny, mniej znane miasteczka i trasy spacerowe, a także lokalne muzea. Więcej napisaliśmy o nich w artykule Nieoczywiste miejsca nad jeziorem Garda

Najlepsze punkty widokowe

Położenie Gardy pomiędzy górskimi szczytami i wysoczyznami sprawia, że o miejsca, z których będziemy mogli podziwiać piękne widoki nie jest trudno. Nie zawsze rzecz jasna będziemy mogli cieszyć się szeroką panoramą, ale w części południowej powinniśmy bez większych problemów znaleźć taki punkt.

• Punta Larici (Cima Larici) - ta naturalna skała to prawdopodobnie najbardziej popularny punkt widokowy, oferujący piękne widoki na panoramę północnej części jeziora.
• Masyw Monte Baldo - Bez wątpienia jeden z najpiękniejszych punktów widokowych, jakie możemy podziwiać nad Gardą. Aby się tam dostać tam dostać możemy skorzystać z popularnej kolejki gondolowej Funivia Malcesine-Monte Baldo. Więcej o nim napisaliśmy przy opisie największych atrakcji jeziora Garda.
• Szańce Peschiera del Garda - Piękne widoki roztaczają się również z dawnych weneckich fortyfikacji, wpisanych na listę UNESCO. W zależności od tego, którą część umocnień wybierzemy możemy podziwiać wody jeziora lub ujście rzeki Minico. Wstęp bezpłatny.
• Tarasy grozy w Pieve (Terrazza del Brivido) - Mały taras wysunięty w przepaść nad jeziorem. Niestety dojazd do Pieve jest dość utrudniony dla turystów nie posiadających samochodów. Autobusy jeżdżą z Gargnano i Limone sul Garda (linia LN012), nie kursują jednak zbyt często.
• Mauzoleum Gabriele D’Annunzio w Vittoriale degli italiani - Kontrowersyjny pisarz i poeta wybrał sobie niezwykłe miejsce pochówku. Doczesne szczątki D'Annunzio spoczęły bowiem na terenie jego posiadłości w Gardone Riviera. Grób poety to wzorowane na antycznych budowlach mauzoleum, z którego rozciąga się piękny widok na jezioro i całą posiadłość. Wstęp w ramach biletu do obiektu.

Pamiętajmy, że praktycznie każdy z tutejszych zamków ma punkt widokowy w swojej wieży. Najczęściej wstęp jest do takich obiektów jest płatny, wyjątek to ruiny, choć i tu czasem zapłacimy za bilet (np. Bastion koło Riva del Garda).

Jak dostać się nad jezioro Garda z Polski?

Nic prostszego! W pobliżu mamy dwa porty lotnicze: lotnisko Mediolan-Bergamo oraz lotnisko Werona. W tym pierwszym przypadku możemy wybierać pomiędzy Wizzairem a Ryanairem i lecieć z większości polskich lotnisk. Ceny są z reguły niskie i przy odpowiednim ułożeniu dat lotów możemy taką podróż odbyć za niewiele więcej niż 100 zł w dwie strony.

Po dostaniu się do dworca kolejowego w Bergamo (jeżdżą tam autobusy miejskie - koszt biletu 3€) najlepiej przesiąść się w pociąg w stronę Desenzano del Garda (konieczna może być przesiadka, ceny biletów zaczynają się od 7,40€ za pociągi regionalne). Można też dojechać pociągiem do miasta Brescia i tam przy dworcu wsiąść w autobus jadący aż do Gargnano (po drodze mija między innymi Salo czy Gardone Riviera).

W przypadku Werony mamy do dyspozycji połączenia autobusowe z miastem Peschiera del Garda oraz wszystkimi miasteczkami leżącymi na wschodnim brzegu jeziora aż do Malcesine. Ceny biletów zależą od odległości jaką zamierzamy pokonać.

Bilety na połączenia autobusowe nabędziemy w specjalnych kioskach i sklepach lub u kierowcy (w tym przypadku musimy się jednak liczyć z niewielką dopłatą, dobrze również mieć dokładnie odliczoną kwotę). Bilety kolejowe możemy kupić online - stronie bądź w aplikacji lub w specjalnych automatach umieszczonych na dworcach. Uwaga! Bilety fizyczne kasujemy na dworcu przed wejściem do pociągu. Dokładny rozkład i ceny połączeń kolejowych znajdziemy na stronie włoskiego przewoźnika Trenitalia.

Jak poruszać się nad jeziorem Garda?

Cały obszar jest dość dobrze skomunikowany więc do większości interesujących punktów punktów dojedziemy autobusami. Należy pamiętać jednak o tym, że nad jeziorem operują aż trzy firmy autobusowe. Z tego powodu na granicach regionów jest nieco mniej połączeń niż w innych miejscach.

Możemy skorzystać również z połączeń promowych, ale w miesiącach zimowych przewoźnik zawiesza wszystkie połączenia poza Maderno – Torri. W niektórych miastach można skorzystać z tzw. taksówek wodnych, jest to jednak znacznie większy koszt.Pociągi kursują jedynie wzdłuż południowego brzegu, co sprowadza się do dwóch stacji: Desenzano Del Garda-Sirmione i Peschiera Del Garda.

Rejsy

Istnieje kilka możliwości podróży po wodach jeziora:

• Rejsy regularne - oferowane przez firmę Navigazione Lago di Garda. Ich statki działają na podobnej zasadzie co lokalne autobusy - koszt biletu zależy od odległości jaką przepłyniemy, a łódź zatrzymuje się w każdym z mijanych portów. Z tego powodu rejs z Desenzano do Riva del Garda może okazać się dość długi. Firma oferuje też krótkie rejsy do szczególnie lubianych przez turystów miejscowości (np. Desenzano - Sirmione). Uwaga! Poza sezonem liczba połączeń znacznie się zmniejsza, a zimą statki kursują tylko na linii Maderno - Torri.
• Taksówki wodne - czyli łodzie, które zabiorą nas do wybranego punktu. Wynajmowane przez prywatne firmy w najpopularniejszych miejscowościach. Ich ceny są jednak znacznie wyższe od połączeń regularnych np. w Sirmione trzeba zapłacić ok. 100€ za kurs (pojemność takiego środka transportu to ok. 8 osób).
• Łodzie do wynajęcia - nie ma potrzeby posiadania specjalnych licencji. Są to najczęściej małe łódki z napędem benzynowym, które możemy wynająć np. w Desenzano del Garda (oraz innych dużych miejscowościach). Opłata za wynajem to ponad 130€ za cały dzień pływania (plus opłata za benzynę) lub około 100 euro za dwie godziny (opcja all inclusive).

Większość ofert znajdziemy najczęściej w portach konkretnych miast lub blisko popularnych atrakcji położonych nad brzegiem jeziora. Przy nabrzeżach umieszczane są też tablice z rozkładami Navigazione Lago di Garda oraz tabelką z cenami.

Najlepsza baza na nocleg nad jeziorem Garda

Powiedzmy sobie szczerze nie istnieje obiektywnie najlepsze miejsce na nocleg nad jeziorem Garda. Wszystko zależy od tego co chcemy robić podczas naszego urlopu, skąd i jakim środkiem transportu dojeżdżamy oraz czy bardzo przeszkadza nam tłok.

Jeśli decydujemy się na zwiedzanie najlepszym wyborem będzie południowa i południowo-zachodnia część jeziora. Takie miejscowości jak Peschiera del Garda czy Desenzano del Garda mają dodatkowo połączenia kolejowe z Bergamo, Mediolanem lub Weroną. Do bogatego w zabytki Salo dojedziemy autobusem z Brescii. W sezonie turystycznym na ulicach tych miast panuje jednak spory tłok. Pewnym rozwiązaniem może być wybór jednej z miejscowości położonych pomiędzy Salo, a Desenzano. Ta część jeziora jest jedną z mniej poznanych, znacznie łatwiej znaleźć tu miejsce, gdzie odpoczniemy od zgiełku. Trzeba jednak pamiętać, że dojazd do tych miasteczek i nie jest tak prosty jak chociażby do popularnej Peschiery.

Dla tych, którzy wizytę nad jeziorem chcą połączyć z górskimi wędrówkami lub uprawianiem sportów wodnych najlepszym wyborem będzie północna część akwenu. Położone ok. 6 kilometrów od brzegu Arco jest dobrze przygotowane na przyjazd turystów zainteresowanych zdobywaniem górskich szczytów czy skalną wspinaczką. W niedalekiej Malcesine działa popularna kolejka, która zabierze nas na masyw Monte Baldo (wagoniki wjeżdżają na wysokość ok. 1800 metrów). Okolice szczytu dają możliwość spróbowania różnego rodzaju aktywności: od trekkingu aż po paralotniarstwo. Najważniejszym ośrodkiem sportów wodnych jest z kolei Nago-Torbole, które upodobali sobie miłośnicy windsurfingu.

Pewną szansę na spokojny wypoczynek nad brzegiem jeziora będziemy mieli w Limone sul Gard lub miejscowościach położonych między Gardą a Malcesiną. Warto jednak sprawdzić wcześniej jak ukształtowany jest teren na jakim leży dana miejscowość - różnice poziomów w Limone mogą nieprzyjemnie zaskoczyć. Pamiętajmy też, że nie każda wioska posiada swój port czy nawet nabrzeże - część miejscowości (np. Pieve czy Arias) leży dość wysoko, a od jeziora oddziela je droga szybkiego ruchu.

Planując urlop nad tym akwenem warto też dokładnie przestudiować mapę okolicy. Sam fakt, że dana wioska czy miasto ma w nazwie słowo Garda nie oznacza, że leży nad samym jeziorem. Tak jest chociażby w przypadku Castelnuovo del Garda oddalonym od brzegu o ponad pięć kilometrów.

Jak zwiedzać jezioro Garda?

Mimo dobrze rozwiniętej sieci lokalnych połączeń musimy pamiętać o kilku podstawowych zasadach (zwłaszcza jeśli przyjeżdżamy nad Gardę zimą lub jesienią):

• Jeziora jest dość długie, a poza sezonem możliwość przepłynięcia z jednego brzegu na drugi może być ograniczona. Latem możemy wybierać spośród połączeń promowych, ale na podróż statkiem trzeba przeznaczyć trochę czasu (np. z Gardy do Desenzano ponad godzinę). Dodatkowo statki nie pływają szczególnie często (kilka kursów dziennie).
• Jeśli podróżujemy samochodem to pamiętajmy, że w sezonie możemy mieć problem ze znalezieniem taniego (a czasem jakiegokolwiek) miejsca parkingowego. Centra tutejszych miasteczek są najczęściej zamknięte dla ruchu - wolnego miejsca lepiej szukać kilka ulic dalej. Darmowe parkingi istnieją, ale nie są normą - najczęściej nie płacimy za pierwszą godzinę (czasem dwie), kolejne to koszt w wysokości od 1,50 do 3€.
• Połączenia autobusowe to dobry sposób na zwiedzanie okolicy, ale pamiętajmy że rozkłady często nie mają wiele wspólnego z rzeczywistym czasem przyjazdu autobusu. Kierowcy regularnie się spóźniają, ale potrafią też odjechać kilka minut przed czasem.

Ile czasu spędzić nad Jeziorem Garda i jak zaplanować wizytę?

Na to pytanie również nie da się jednoznacznie odpowiedzieć. Ciekawy może okazać się jednodniowy wypad nad jezioro z Bergamo lub Werony, ale też leniwy dwutygodniowy pobyt połączony ze zwiedzaniem okolicznych miast. W przypadku krótkich wyjazdów na jeden lub dwa dni najlepiej celować w okolice południowego brzegu (Peschiera, Desenzano lub Salo). Jeśli np. przebywamy w Trydencie możemy, korzystając z lokalnych autobusów, wybrać się na jednodniową wycieczkę do Riva del Garda.

W przypadku wyjazdów kilkudniowych istotne jest czy nocujemy w jednym miejscu czy decydujemy się na zmianę hotelu co noc. Wiele zależy też od tego czy dysponujemy własnym samochodem czy korzystamy z lokalnych autobusów. Opcją optymalną wydają się cztery dni pobytu - będziemy mogli poznać najważniejsze miasta, a przy tym wyjazd nie okaże się zbyt dużym obciążeniem dla naszych kieszeni.

Plan zwiedzania jeziora Garda

Przykładowe wycieczki podczas naszego wyjazdu:

• Z Desenzano del Garda płyniemy (albo jedziemy autobusem) do Sirmione. Na miejscu zwiedzamy tzw. Groty Katullusa (Grotte di Catullo) czyli ruiny rzymskiej willi łączonej często z osobą rzymskiego poety Gaiusa Valeriusa Catullusa (warto zaznaczyć, że ruiny są stosunkowo dobrze zachowane!). Z innych ciekawych zabytków wymienić warto: zamek rodu Scaligeri (della Scala) oraz dwa średniowieczne kościoły. Z Sirmione możemy pojechać do Peschiera del Garda (weneckie i austriackie umocnienia wpisane na listę UNESCO) lub wrócić do Desenzano (katedra, zamek Scaligeri i resztki starożytnej willi).
• Zwiedzamy Salo, miasto z przyjemną starówką oraz niechlubną rolą w historii Włoch (faktyczna stolica ostatniego państwa Benito Mussoliniego). Stąd możemy udać się do pobliskiej miejscowości Gardone Riviera (rokokowy kościół św. Mikołaja oraz fantasmagoryczna willa pisarza Gabriele d’Annunzio).
• Riva del Garda i pobliskie Arco. Po pobycie nad jeziorem (ciekawa zabytkowa starówka z zamkiem funkcjonującym dziś jako muzeum) możemy wybrać się na krótki wypad do Arco, które niegdyś funkcjonowało jako miejscowość uzdrowiskowa (liczne wille, ruiny zamku i park z wodospadem Parco Grotta Cascata Varone).
• Podróż Lazise-Bardolino-Garda. Wiele połączeń autobusowych pozwoli bez większych problemów przejechać między tymi miejscowościami (w sezonie możemy skorzystać również z promu). W Lazise zachowały się średniowieczne mury miejskie, Bardolino to tutejsza "stolica wina", a Garda może poszczycić się jedną z najpiękniejszych willi nad jeziorem (Villa degli Albertini - niestety w rękach prywatnych).
• Malcesina. Możemy tu dostać się z Riva del Garda lub bardziej odległych miejscowości wschodniego brzegu (autobusy z Werony i Peschiery). Część dnia przeznaczmy na zwiedzanie historycznego centrum i średniowiecznego zamku, część na wjazd na Monte Baldo (Uwaga! w sezonie trzeba odstać swoje w długiej kolejce).

Większość tutejszych miejscowości zwiedzimy w maksymalnie dwie godziny. Trzeba jednak dokładnie sprawdzić kursy autobusów aby nie zostać uwięzionym w mniej popularnym miasteczku. Swoistym wąskim gardłem może okazać się droga pomiędzy Riva del Garda a Gargnano. Na tym obszarze przebiega granica pomiędzy gminami Trydent i Mediolan. Z tego powodu liczba połączeń autobusowych nie jest tak duża jak np. po stronie wschodniej. Problemu tego nie ma na granicy między Wenecją Euganejską a Mediolanem.

Kiedy najlepiej odwiedzić Jezioro Garda?

Wszystko zależy od tego co chcemy robić nad jeziorem. Jeżeli najwięcej czasu chcemy spędzić w wodzie to pod uwagę powinniśmy brać lipiec lub sierpień (jednocześnie licząc się z dużym tłokiem). Pamiętajmy jednak, że Garda nawet w upalne lata nie osiąga temperatur wyższych niż 26 stopni. Dodatkowo musimy zdawać sobie sprawę z faktu, że malutkie miasteczka nad jeziorem nie są w stanie przyjąć tysięcy turystów i latem zwyczajnie pękają w szwach. Ci, którzy szukają świętego spokoju powinni zatem wybrać się nad Gardę np. w marcu. Niestety poza sezonem wiele placówek muzealnych czy obiektów udostępnianych do zwiedzania zawiesza swoja działalność i może się okazać, że nie zwiedzimy lokalnego muzeum czy średniowiecznego zamku. Na całe szczęście najbardziej znane obiekty (Grotte di Catullo, Vittoriale degli italiani)) czy duże muzea działają cały czas.

Osobną sprawą są opady. Co ciekawe średnia dni deszczowych w miesiącu nad jeziorem jest podobna i w ciągu roku waha się od 5 do 9 dni. Największą szansę na to, że będziemy musieli skorzystać z parasola mamy w kwietniu, maju i czerwcu, a najmniejszą w lutym i lipcu.Warto również zwrócić uwagę na liczbę słonecznych godzin każdego miesiąca. Prawdziwy "słoneczny szczyt" to pora od połowy kwietnia do września (od 200 do 300 godzin słońca), zaś listopad, grudzień i styczeń to poniżej 100 słonecznych godzin.

Co zjeść nad jeziorem Garda?

Miłośnicy kuchni włoskiej będą się tu czuli jak w raju. Najczęściej znajdziemy pizzerie i lokale serwujące panini. Wprawdzie region Lago di Garda posiada kilka charakterystycznych potraw nie są one jednak serwowane często. Jeśli jednak dobrze poszukamy to z całą pewnością znajdziemy makaron bigoli z sardynkami (bigoli con le sarde). Często serwuje się również risotto (ze szparagami, linem lub z sosem z dodatkiem wina Amarone). Nad jeziorem jada się również polentę carbonèra (z dodatkiem sera, masła i mięsa).

Nad jeziorem spotkamy się również z wieloma winami charakterystycznymi dla regionu. Na południu spróbujemy Lugany, na wschodzie Bianco di Custoza, Amarone della Valpolicella czy Bardolino, na północy króluje Valdadige, a na zachodzie Garda. Są to najczęściej wina wytrawne lub półwytrawne, miłośnicy win słodkich powinni poszukać Recioto di Soave, pochodzącego z okolic Werony. Niektóre z tutejszych trunków możemy spróbować w winiarniach, zlokalizowanych tuż obok winnic (np. Cascina Maddalena w Lugano di Sirmione lub Villa Calicantus w Calmasino). Możemy również poszukać lokali serwujących wina i inne trunki (np. limoncello) własnego wyrobu.

Jezioro Garda - plaże i baseny

Tutejsze plaże są najczęściej wąskie i kamieniste. Łatwiej znaleźć tu promenadę lub drogę wzdłuż wybrzeża niż plażę z prawdziwego zdarzenia. Mimo wszystko praktycznie w każdej miejscowości wyznaczono odpowiedni kawałek brzegu, przy którym możemy zażyć kąpieli. Podobnie jak nad jeziorem Como tutaj też spotykamy się z płatnymi ogrodzonymi miejscami kąpieli. Poza nielicznymi aquaparkami z basenów najczęściej skorzystamy w kilkugwiazdkowych kompleksach hotelowych.

Oto lista miejsc, w których możemy skorzystać z kąpieli:

• Spiaggia Cola (Limone Sul Garda) - zadbana żwirowa plaża w Limone, w pobliżu duży (płatny) parking. Możliwość wypożyczenia rowerów wodnych.
• Spiaggia Castello (Garganano) - niewielka bezpłatna plaża, położona tuż obok miejskiego parku, blisko historycznego centrum miasta. Uwaga! W Gargnano i okolicach znajdziemy sporo bezpłatnych małych plaż jak np.: Spiaggia Corno, Spiaggia della Gial (możliwość wejścia ze zwierzęciem) czy Plaża Fontanella. Nie wszędzie jednak będziemy mogli skorzystać z parkingu.
• Spiaggia d'Oro i Spiaggia "Desenzanino" (Desenzano) - dwie bezpłatne, żwirowe plaże w popularnym Desenzano.
• Jamaica Beach (Siurmione) - mała, kamienna ale uznawana za jedną z najpiękniejszych plaż nad jeziorem. Leży u poniżej ruin antycznej Willi Katullusa.

Plaże płatne:

• Parco Baia delle Sirene (ok. 3 kilometry od Gardy) - pięknie położony park i plaża z płatnym wstępem, możliwość wynajęcia leżaków.
• Mirabello Beach (Bardolino) - trawiasta, płatna plaża z leżakami i restauracją.
• Baia Bianca Bay (Manerba) - modna, płatna plaża z położonym w pobliżu klubem nocnym.

Baseny:

• Aquaria Thermal SPA (Sirmione) - Te gorące źródła znane były już od czasów rzymskich, jednak ich wykorzystanie na większą skalę to dopiero wiek XIX. Dzięki pomocy nurka udało się dostać do ukrytych w skale zbiorników z gorącą wodą. Dziś znajduje się tu nowoczesne SPA, którego część stylizowana jest na starożytne rzymskie łaźnie. Ośrodek posiada szeroką ofertę, skierowana jest do turystów z zasobniejszym portfelem (możliwość skorzystania z gorących źródeł, zabiegów pielęgnacyjnych lub masaży). Uwaga! w niektóre dni rezerwacja biletów jest obowiązkowa (więcej informacji na oficjalnej stronie internetowej obiektu). Wejściówki możemy kupić online na oficjalnej stronie obiektu: LINK.
• Parco Termale del Garda (Colà) - Inny przykład wykorzystania gorących źródeł znajdziemy w odległej kilka kilometrów od Lazise wiosce Cola. Wstęp jest nieco tańszy niż w modnym Sirmione. Więcej informacji znajdziemy tutaj.
• Caneva Aquapark - W sezonie możemy skorzystać z aquaparku leżącego między Peschierą a Lazise. Znajdziemy tu sztuczną plażę, zjeżdżalnie i baseny. Razem z aquaparkiem działa też duże wesołe miasteczko tematyczne (atrakcja nawiązujące do popularnych filmów przygodowych). Cennik i godziny otwarcia sprawdzicie tutaj.

Zaskakujące fakty o jeziorze Garda

Kilkanaście wersów z opisem okolic jeziora znajdziemy w XX księdze "Piekła" Dantego. Przy okazji historii potępionej wróżki Manto poeta wspomina:

Jezioro w górnej Italiji leży U stóp alpejskich, Benaco z nazwiska, Niemiec granica u tyrolskich leży.

Wymienia też kilka miejscowości, parę słów poświęcając twierdzy w Peschierze:

Gdzie brzeg się łukiem zgina, sterczą wieże Peskiery silnej, co pewną osłoną Kraj przed Bergamem i przed Brescją strzeże.

• Podczas działań wojennych w 1859 roku kilkanaście kilometrów od brzegów jeziora stoczono bitwę pod Solferino. Z powodu braku pomocy medycznej bilans ofiar okazał się znacznie wyższy niż się to z początku wydawało. Krwawy plon starcia przeraził szwajcarskiego filantropa Henriego Dunanta i skłonił go do stworzenia Czerwonego Krzyża. Dziś w okolicach pola bitwy funkcjonuje muzeum oraz ossuarium.
• Do Arco przyjeżdżał austriacki poeta Rainer Maria Rilke. Twórca odwiedzał matkę, która często przebywała w tamtejszym sanatorium. Podróże te znalazły odbicie w jego twórczości, a jeden z wierszy nosi tytuł "Arco".
• Włoski reżyser Pier Paolo Passolini umieścił akcję swojego ostatniego filmu w Salo. Kontrowersyjne dzieło pt. "Salo czyli 120 dni Sodomy" było adaptacją książki Markiza de Sade.
• Po 1917 roku do Arco przeniósł się przedstawiciel łódzkiej rodziny fabrykanckiej Gustaw Biedermann. Zamieszkał w jednej z tutejszych willi.