Stary Port (Vieux Port) w Marsylii

Stary Port (Vieux Port) w Marsylii jest dziś obszarem najchętniej odwiedzanym przez turystów. Nie zawsze tak było, do czasu zakończenia remontu w 2013 roku teren nie był w tak przyjazny spacerowiczom.

Dziś wizyta w porcie, szczególnie w słoneczny dzień, jest często pierwszym krokiem podczas odwiedzin Marsylii. Stary Port jest również dobrym miejscem startowym - dojdziemy stąd pieszo do najważniejszych atrakcji, a jeśli chcemy wybrać się dalej możemy skorzystać z metra, autobusów lub tramwaju.

Port ma kształt długiej i wąskiej zatoki wchodzącej wgłąb miasta. Dostępu do portu broniły dwa masywne forty umiejscowione po obu stronach - fort św. Jana oraz fort św. Mikołaja.

Historia

Historia marsylskiego portu sięga VII-VI wieku przed naszą erą, kiedy swoją kolonię o nazwie Massalia założyli tu Grecy. Port był również wykorzystywany później przez Rzymian, kiedy znajdowała się tu ich kolonia Massilia.

W czasach antycznych miasto rozbudowywało się wokół północnego brzegu portu i to właśnie ta część była otoczona murami. Część południowa w pierwszych okresach rozwoju miasta służyła jako kamieniołomy oraz miejsca pochówku. Jeszcze we wczesnym średniowieczu istniała zasada, że nie wolno było grzebać zmarłych w obrębie murów miejskich.

W V wieku w południowej części powstało Opactwo św. Wiktora, z którego do dziś zachował się kościół wyglądający niczym warowna twierdza. W późniejszych wiekach strona południowa rozwinęła się podobnie do części północnej.

Marsylia w średniowieczu stała się bardzo ważnym ośrodkiem handlowym. W XVII wieku zdecydowano o budowie dwóch fortów mających bronić dostępu do portu od strony morza - tak powstały fort św. Mikołaja oraz fort św. Jana.

Zwiedzanie Starego Portu

Stary port można podzielić na trzy niezależne części:

• część północną (północno nabrzeże)
• część południową (południowe nabrzeże)
• część wschodnią

Jeśli chcielibyśmy szybko przedostać się z północy na południe (na trasie Place aux Huiles - Mairie) możemy skorzystać ze statku Le Ferry Boat. Koszt przeprawy to 0,50€, na drugą stronę dostaniemy się w 2 minuty. Odległość pomiędzy dwoma przystankami wynosi 283 metry. Przeprawa funkcjonuje od 1880 roku.

Jeśli jednak nie straszne są nam spacery, to najlepiej przespacerować po całym porcie pieszo. W przeszłości obie strony portu łączył most, który został jednak zburzony po wojnie. Stąd jeśli chcemy przejść od fortu św. Mikołaja do fortu św. Jana powinniśmy szykować się na dłuższy spacer.

Część wschodnia

Część wschodnia to przystań Quai des Belges. Od czasu remontu zakończonego w 2013 roku przystań została przystosowana przede wszystkim do ruchu pieszego. Mniej więcej na środku Quai des Belges łączy się ze słynną ulicą La Canebière. Skąd wzięła się nazwa La Canebière? Od… marihuany, której pola uprawne znajdowały się dokładnie w tym miejscu. Nie, nie służyła ona mieszkańcom do spożycia, w przeszłości był to idealny budulec lin oraz koszy.

Codziennie rano na środku przystani funkcjonuje targ rybny. Nazwa targ dla wielu może okazać się przesadzona, z reguły jest to kilka stoisk ze świeżymi rybami i owocami morza. Stoiska są zaopatrywane świeżymi produktami prosto z łodzi zacumowanych w porcie. Warto przyjść i zobaczyć jak wyglądają stworzenia, które później lądują na naszych talerzach.

W północnym rogu przystani możemy zobaczyć kościół Augustianów Eglise Saint-Ferréol les Augustins. W budynkach w miejscu dzisiejszego kościoła w XII wieku swoją siedzibę miał Zakon Templariuszy. Po upadku zakonu kompleks przekazany został w ręce braci Augustianów. W kolejnych wiekach w miejscu starych budynków zbudowano nowy kościół, który pełnił funkcje oficjalnej świątyni portowej. Podczas rewolucji francuskiej niemal zburzono budynek, a na początku XIX wieku podczas budowy ulicy Rue de la République zniszczono część konstrukcji oraz fasadę. Fasada została odbudowana w 1875 roku w stylu neobarokowym. Warto zajrzeć do środka, gdzie zobaczymy m.in. imponujące organy i trochę dzieł sztuki.

Rejsy turystyczne

Wschodnia część portu to także miejsce z którego odpływają statki turystyczne. Ich przystanie znajdują się w obu rogach. Po stronie północnej działa firma Croisières Marseille Calanques oferująca rejsy wycieczko wzdłuż Parku Narodowego Calanques oraz na wyspę oraz zamek If.

Więcej: Calanques - Rejsy wycieczko z Marsylii.

W południowym rogu działa z kolei przewoźnik Friuol If Express, który oferuje rejsy na wyspę oraz zamek If oraz na wyspy archipelagu Frioul.

Więcej informacji:

Część północna

Najstarszą częścią portu jest część północna. Zaraz za nabrzeżem portowym rozwinęło i rozbudowało się marsylskie stare miasto - dzisiejsza dzielnica Le Panier.

Więcej o starym mieście: Le Panier - stare miasto w Marsylii.

Największą atrakcją północnej części portu jest fort św. Jana (Fort Saint-Jean). Fort powstał w drugiej połowie XVII wieku decyzją Ludwika XIV. Niestety, mimo zachowania dużej część fortyfikacji najważniejsze pomieszczenia zostały zniszczone podczas II wojny światowej. Nie zostały jednak zbombardowane ani zniszczone podczas walk. W trakcie stacjonowania w forcie niemieckich żołnierzy jednej nocy wybuchła zbrojownia. Do dziś nie wiadomo dlaczego, jedną z hipotez jest to, że pijani niemieccy żołnierze przypadkowo wysadzili jeden z największych zabytków miasta…

Fort jest darmowy i otwarty dla zwiedzających. Nie ma co prawda możliwości odwiedzenia historycznych pomieszczeń, możemy jednak pospacerować po murach czy małych ogrodach. Na terenie fortu odbywają się wystawy czasowe, znajdziemy tu także toaletę.

Dostęp do fortu możliwy jest od strony nabrzeża lub specjalnym mostem ze starego miasta naprzeciwko kościoła św. Wawrzyńca (Église Saint-Laurent). W przypadku drugiego wejścia zaraz po przejściu bramą możemy wejść do pomieszczeniu po lewej stronie, gdzie wyświetlany jest dobrze zrealizowany film opowiadający o historii Marsylii. Film jest po francusku, jednak wyświetlane są również angielskie napisy. Warto znaleźć chwilę i poznać historię miasta od czasów greckich.

Zaraz za fortem całkiem niedawno powstał nowoczesny kompleks MuCEM, czyli Muzeum Cywilizacji Europejskiej i Śródziemnomorskiej (Museum of Civilizations of Europe and the Mediterranean). Piętrowy budynek wyróżnia się nowoczesną architekturą. Na dachu utworzono małą kawiarnię i taras widokowy.

Samo muzeum podzielone jest na ekspozycję stałą na parterze oraz dwie ekspozycje czasowe na piętrach. Ekspozycja stała nie zachwyca, opisuje przede wszystkim rozwój rolnictwa - na miejscu zobaczymy m.in. repliki historycznych narzędzi. Bardzo ciekawe potrafią być za to ekspozycje tymczasowe, warto jednak wcześniej sprawdzić czy dana wystawa nas interesuje. Zdarza się również, że tylko jedna dodatkowa wystawa jest dostępna. Na jednym z pięter utworzono również małe pomieszczenie z filmami dotyczącymi regionu, niestety po francusku.

Do budynku i na taras możemy wejść za darmo. Do środka możemy dostać się mostem wprost z fortu św. Jana (wtedy wychodzimy bezpośrednio na taras) lub z poziomu promenady Roberta Laffonta. Promenada jest ciekawym przykładem rewitalizacji starych terenów portowych i oddania ich mieszkańcom. Kiedyś stały w tym miejscu hangary, dziś zamienione na przyjemny plac spacerowy z ławeczkami i przyjemnym widokiem - zobaczymy stąd oba forty czy Pałac Pharo. Na promenadzie postawiono wielki napis z liter MARSEILLE.FR. Widać stąd bardzo dobrze latarnię morską Phare de Sainte Marie.

Inne zabytki i atrakcje:

• Hôtel de Ville - czyli ratusz miejski. Nie jest udostępniony do zwiedzania, jednak już sama fasada potrafi zachwycić.
• Muzeum Rzymskich Doków (Musée des Docks Romains, adres: Place Vivaux 28) - małe muzeum w miejscu rzymskich magazynów portowych. W środku zobaczymy m.in. pojemniki w których przetrzymywano różne produkty, mozaikę czy różne artefakty znalezione w wodach w okolicy Marsylii (kotwica, monety czy statuy). Wejście do muzeum jest darmowe. Placówka otwarta jest od 10:00 do 18:00 od wtorku do niedzieli. Niestety, opisy eksponatów są jedynie po francusku.
• Les petits trains de Marseille - pociąg turystyczny. Idealny dla osób, które mają problem z długimi spacerami lub wejściem pod górę. Pociąg podjeżdża m.in. pod Bazylikę Notre-Dame de la Garde, a inna z jego tras przejeżdża przez stare miasto.

Część południowa

Południowa część portu jest nowsza od części północnej. Najważniejszym zabytkiem okolicy jest opactwo św. Wiktora (Abbaye Saint-Victor), które znajduje się na wzgórzu i góruje nad portem. W przeszłości znajdował się tu duży klasztor, jednak dziś zachował się z niego jedynie budynek kościoła. Sama świątynia nie przypomina typowej budowli religijnej, bardziej zamek czy fortecę. Główne wejście wygląda niczym brama prowadzącą do warownej twierdzy.

Odwiedzając świątynie możemy zejść do krypty. Koszt to 2€. Słowo krypta nie do końca oddaje rozmiar dolnego poziomu, który znajduje się w miejscu dawnych kamieniołomów i w środku mieściła się kiedyś duża kaplica. Opactwo św. Wiktora pełniło ważną funkcję aż do czasów rewolucji francuskiej, w środku pochowanych zostało wielu świętych.

Inne zabytki i ciekawe miejsca:

• Piekarnia Four des Navettes (adres: 136 Rue Sainte) - najstarsza piekarnia w Marsylii, działa od 1781 roku. Znajduje się dosłownie kawałek od Opactwa św. Wiktora. W środku zakupimy unikalne podłużne twardawe ciastka o smaku pomarańczowym. Ciastka mają kształt przypominający łódź, do czego nawiązuje również ich nazwa - Navettes - co oznacza właśnie łódkę przypominającą kajak. Przysmak powstał w celu zapewnienia pożywienia pielgrzymom przybywającym do Opactwa św. Wiktora. Piekarnia znajduje się na "świętej" trasie prowadzącej do świątyni a ciastka były nawet święcone przez arcybiskupa.

• Cours Honoré-d’Estienne-d’Orves - plac będący centrum kulinarnym historycznej części Marsylii. Dookoła placu mieści się kilka restauracji i pubów mających stoliki na zewnątrz, a wypełnione restauracjami są także okoliczne ulice. Jeśli chcielibyśmy napić się lokalnego piwa (lub importowanego np. z Belgii) warto zajrzeć do klimatycznego pubu Les Berthom.

• Fort św. Mikołaja (Fort Saint-Nicolas) - drugi z fortów broniących dostępu do portu. Zbudowany w tym samym czasie co Fort św. Jana. Przed budową fortu na wzgórzu stała mała kaplica. Niestety, dziś fort jest w remoncie i nie ma możliwości wejścia do środka.

• Pałac Pharo - już poza terenem portu, kawałek za Fortem św. Mikołaja, znajdziemy piękny Pałac Pharo. Pałac stoi w środku parku Parc Émile Duclaux. Pałac nie jest możliwy do odwiedzenia, jednak warto wybrać się do samego parku (otwartego od 7:00 do 21:00) żeby zobaczyć ze świetnej perspektywy północną stronę starego portu.

• Hotel Sofitel - pomiędzy Pałacem Pharo a Fortem św. Mikołaja stoi ekskluzywny hotel Sofitel. Sam hotel może nie jest wielką atrakcją, jednak udostępnia on dla wszystkich restaurację oraz bar z tarasem widokowym skierowanym na Fort św. Jana. Jest to jeden z najlepszych punktów widokowych w mieście.

Bezpieczeństwo

W przeszłości stary port owiany był złą sławą. Dziś po remoncie jest to miejsce bezpieczne i pełne ludzi, chociaż po zmroku nie jest już tu tak przyjemnie. Najlepiej wieczorem nie kręcić się samemu okolicznymi krętymi uliczkami i omijać ciemne zaułki.