Giardino Giusti w Weronie: zwiedzanie renesansowych ogrodów oraz sąsiadującego z nimi pałacu

Renesansowe Ogrody Giusti (wł. Gardino Giusti) należą do największych sekretów Werony. Drzewiej zachwycali się nimi artyści i możni ówczesnego świata: Mozart, Ruskin, cesarz Józef II Habsburg, Goethe, żeby wymienić tylko niektóre z wielkich nazwisk. Ten ostatni poświęcił im nawet fragment swojego pamiętnika z podróży do Włoch.

Współcześnie ogrody Giusti wraz z przylegającym do nich pałacem stanowią ogólnodostępną atrakcję turystyczną. Znajdziemy je po drugiej stronie rzeki, niedaleko ścisłego turystycznego centrum. Skrywają się jednak za długą fasadą i nietrudno je przegapić! Zapewne każdego dnia wielu turystów mija je nieświadomie.

Od fabryki bawełny do renesansowego ogrodu

Pochodzący z Toskanii ród Giusti przeniósł się na stałe do Werony na początku XV stulecia. Do miasta Romea i Julii przyciągnął ich przemysł barwienia bawełny, który w tamtych czasach stanowił niezwykle intratne przedsięwzięcie i był kołem zamachowym miejscowej gospodarki.

W 1406 roku Provolo Giusti zakupił niemały kawałek ziemi leżący co prawda po wschodniej stronie Adygi, ale jeszcze w granicach murów miejskich. Na zakupionej posesji wzniósł działającą przez blisko dwa stulecia fabrykę. Tam gdzie dziś zachwycają równo przycięte ogrodowe labirynty, dawniej stały wielkie kotły z wrzącą wodą wykorzystywane do nadawania bawełnie koloru.

W XVI wieku fabrykę rozebrano, a w jej miejsce wzniesiono gustowny pałac wraz z rozciągającymi się za nim dwupoziomowymi ogrodami. Pomysłodawcą ambitnej transformacji był Agostino Giusti - dyplomata, rycerz Republiki Weneckiej oraz patron sztuki, który miał okazję obcować ze wspaniałymi renesansowymi ogrodami wzniesionymi dla rodu Medyceuszy.

Ogrody zyskały tak wielką renomę, że ród Giusti otrzymał od cesarza austriacko-węgierskiego zgodę na tytułowanie się Giusti del Giardino.

Pałac

Mimo że kompleks nosi nazwę Ogrody Giusti, to przylegający do nich pałac stanowi nie mniej interesującą atrakcję. Rezydencję wzniesiono w stylu manierystycznym, nawiązując przy tym do dzieł Michele Sanmicheliego, jednego z najważniejszych weneckich architektów tego okresu.

Budynek wzniesiono z wykorzystaniem istniejących już wcześniej obiektów fabrycznych. Ostatecznie powstał dwuskrzydłowy pałac z jedną podłużną fasadą oraz wspólną recepcją ulokowaną na piętrze reprezentacyjnym (nazywanym piano nobile).

Wnętrza pałacu są połączeniem różnych epok oraz stylów. Dla przykładu Sala Aurori, uważana za najważniejszą w całym pałacu, ozdobiona jest freskami z motywem mitologicznym. Ich autorem był Francesco Lorenzi, przedstawiciel późnego baroku oraz uczeń Giovanniego Battisty Tiepolo. W niemal każdym pomieszczeniu zobaczymy freski, drewniane sufity lub inne dekoracje artystyczne.

Meble oraz wystrój pałacu odwzorowują wygląd arystokratycznej rezydencji z połowy XX wieku. Pokoje wypełniono kwiatami tworzącymi przytulną, wręcz domową atmosferę.

W sumie do zwiedzenia udostępniono kilka pomieszczeń. Są to:

• sypialnia z łożem w stylu empire oraz alkową z połowy XX stulecia,
• Czerwony Pokój, który swoja nazwę zawdzięcza kolorowi chińskiego jedwabiu pokrywającego ściany oraz sofy,
• pomieszczenie z kominkiem z XVI wieku, zainstalowanym jednak dopiero kilka stuleciu później, oraz wspaniałym drewnianym malowanym stropem,
• pokój z niewielką wystawą rzeźby,
• jadalnia,
• salon z meblami nawiązującymi formą do… podkowy.

Ogród

Największym skarbem kompleksu jest renesansowy ogród z drugiej połowy XVI stulecia.

Jego pierwsza połowa, nazywana dolną, ma formę ogrodu włoskiego. Podzielono ją na dziewięć symetrycznych części, z których każdą zaprojektowano w inny sposób. Nie wszystkie kwadraty pamiętają jednak początki założenia. Na przykład jeden z parterów otrzymał w XVIII wieku formę znaną z ogrodów francuskich, a inny w tym samym czasie przekształcono w labirynt z krzewów.

Zaraz za ogrodem włoskim rozpoczyna się zadrzewiona część parku zaprojektowana z wykorzystaniem naturalnego zbocza wzgórza. W jego skale wykuto typowe dla epoki Odrodzenia sztuczne groty. Ogród rozciąga się aż na górną partię wzgórza, skąd rozpościera się przyjemny widok na panoramę historycznego starego miasta. Dostaniemy się tam tzw. sekretnymi schodami. Najbardziej charakterystycznym elementem tej części ogrodu jest belweder ozdobiony maską w stylu groteski, z ust której w przeszłości ziały ogniste płomienie i wylatywał dym.

W trakcie zwiedzania ogrodu będziemy mieli szansę rzucić okiem na fortyfikacje obronne. Posesja rodziny Giusto sąsiadowała z murem wzniesionym przez władców z rodu della Scala, który widoczny jest z górnego ogrodu. Podczas spaceru po dolnym ogrodzie zobaczymy z kolei pozostałości po nieco starszej strukturze obronnej datowanej na XII stulecie.

Zwiedzanie pałacu i ogrodów Giusti

Ogrody oraz pałac Giusti są atrakcją biletowaną. Cena wejściówki dla osoby dorosłej to 10€. Aktualne godziny otwarcia sprawdzicie tutaj.

Po zakupie biletu otrzymamy dwie mapy opisowe w języku angielskim - jedną z atrakcjami ogrodu, a drugą z pomieszczeniami pałacowymi.

Na spokojne zwiedzenie całości potrzebujemy od 60 do 90 minut. W pałacu spędzimy około 30 minut, plus od 30 do 60 w ogrodach.

Ogrody nie należą jednak do bardzo dużych i właściwie można by przejść je znacznie szybciej, ale czy ma to większy sens? Cena wejściówki jest na tyle wysoka, że najbardziej opłaca się zajrzeć do Giardino Giusti wtedy, gdy czas nas nie goni. Możemy wtedy nieśpiesznie przejść się labiryntem, zajrzeć w każdy zakamarek i na koniec posiedzieć dłuższą chwilę na ławeczce w górnym ogrodzie podziwiając panoramę miasta.

Trudno nam jednak powiedzieć czy Giardino Giusti należą do obleganych. Poza sezonem byliśmy praktycznie sami, ale wśród Włochów ogród jest dobrze znany i w szczycie turystycznym, zwłaszcza w porze wycieczek zorganizowanych, może być zatłoczony.