Larnaka - atrakcje, zwiedzanie, zabytki

Położona na południu Cypru Larnaka (gr. Λάρνακα) ostatnimi czasy staje się popularnym wyborem wyjazdowym wśród Polaków, na co duży wpływ ma oferta tanich lotów na oddalone zaledwie kilka kilometrów od centrum lotnisko.

Już na wstępie artykułu warto wspomnieć, że turyści poszukujący różnorodnych zabytków oraz atrakcji turystycznych mogą się niemiło rozczarować. W trzecim największym cypryjskim mieście znajdziemy przede wszystkim zabytki związane z bogatą historią wyspy: stanowisko archeologiczne, (niewielkie) muzea archeologiczne oraz pojedyncze średniowieczne kościoły czy struktury. Jest ich jednak na tyle mało, że spokojnie odwiedzimy bądź zobaczymy je wszystkie w maksymalnie dwa dni.

Po odjęciu kilku atrakcji historycznych Larnaka przypomina typowy kurort wakacyjny, który w większości zachował jednak autentyczny cypryjski klimat. Niektórzy z mieszkańców szczycą się tym, że prawdziwy Cypr można poznać właśnie w Larnace, a nie w bardziej nowoczesnej Nikozji czy pełnym wysokiej zabudowy i bogatych emigrantów Limassol.

Duża zaletą Larnaki jest dostęp do wielu tradycyjnych tawern, choć te znajdziemy kawałek od turystycznego centrum.

Jak zwiedzać Larnakę?

Większość zabytków i atrakcji (muzea, plaże miejskie itp) znajduje się w odległości mniej więcej dwóch kilometrów od popularnej promenady Finikoudes. Bez większego problemu powinniśmy wszędzie dojść pieszo.

Słone Jezioro oddalone jest o mniej niż trzy kilometry, ale część trasy prowadzi przez główne drogi, więc część turystów może preferować dojazd komunikacją miejską.

Główny dworzec autobusowy znajduje się dosłownie kilka kroków od turystycznego centrum miasta.

Gdzie spać w Larnace?

Szukając noclegu najlepiej skupić się na obszarze w okolicy morza i blisko centrum, dzięki czemu będziemy mieć blisko do najważniejszych atrakcji oraz dworca autobusowego. Turyści nastawieni na plażowanie mogą też poszukać wsród hoteli niedaleko plaży Mackenzie. Sami nie zatrzymalibyśmy się raczej przy ulicy Athenon - na miejscu jest zbyt turystycznie i tłocznie.

Jeśli Larnaka jest jedynie naszym punktem wypadowym i wynajęliśmy samochód, to możemy rozważyć nocleg dalej od centrum - dzięki czemu nie będziemy musieli rano wyjeżdżać z miasta wśród natłoku aut.

Sami zatrzymaliśmy się w hotelu apartamentowym Lakis Court przy ulicy Ermou. Jest to interes rodzinny, a właściciele są bardzo rozmowni i pomocni. Warunki są więcej niż poprawne. Zaletą jest także lokalizacja - obiekt oddalony jest zaledwie kilka minut spacerem od najbardziej turystycznej części miasta i znajduje się blisko wielu lokali gastronomicznych. Olbrzymim plusem jest dostęp do kuchni. Ceny zależą od pory roku - po sezonie turystycznym potrafią być naprawdę rozsądne. W budynku działa winda.

Zwiedzanie Larnaki

Swój pobyt w Larnace możemy zacząć od udania się nad nadmorską promenadę Foinikoudes (pl. Promenadę Palmową), która przedziela na pół piaszczystą plażę o tej samej nazwie (ang. Finikoudes Beach) oraz ulicę Athenon (Ateńską), wzdłuż której wznosi się rząd wypełnionych knajpami oraz restauracjami wysokich budynków.

Niestety, obecnie jest to najbardziej turystyczna część miasta i działają tam przede wszystkim amerykańskie sieci fast-food oraz lokale serwujące zagraniczne piwo, a całość wyróżnia się wysokimi cenami. Mało jest tu tawern z prawdziwie cypryjską kuchnią i atmosferą, a całość przypomina typowy wakacyjny kurort.

Od północy promenadę zamyka Plac Europy (ang. Europe Square, gr. Πλατεία Ευρώπης), przy którym stoją brytyjskie budynki kolonialne z końca XIX wieku. Dawniej mieściły się w nich: siedziba zarządcy portu, urząd celny oraz magazyny. Dziś w odnowionych budynkach działają m.in.: Miejska Galeria Sztuki (ang. Larnaca Municipal Art Gallery, gr. Δημοτική Πινακοθήκη Λάρνακας, prace lokalnych artystów) czy niewielkie Muzeum Larnaki, w którym wystawiono kolekcję antycznych monet oraz zdjęcia przedstawiające miasto w ostatnich 150 latach. Wejście do Miejskiej Galerii Sztuki jest darmowe. Więcej informacji praktycznych można znaleźć na tej stronie.

W niewielkim budynku bezpośrednio za odnowionym kompleksem znajdziemy punkt informacji turystycznej.

Na cokole pośrodku placu dumnie stoi Zenon, założyciel greckiej szkoły stoików, który pochodził z antycznego Kition. Spacerując wzdłuż nadmorskiej promenady możemy zauważyć jeszcze jeden pomnik, tym razem skromniejszy, przedstawiający popiersie ateńskiego generała Kimona, który wyzwolił Cypr z rąk perskich w V wieku p.n.e. Monument ten postawiono w latach 20. poprzedniego wieku.

Na północ od Placu Europa rozciąga się niewielka przystań żeglarska z przyjemnym molo, na którym możemy odpocząć na ławce.

ZDJĘCIA: Zwiedzanie zamku w Larnace.

Przy południowym krańcu promenady wznosi się historyczny zamek (nazywany również fortem), który w dzisiejszym kształcie powstał w trakcie rządów tureckich. Mijając zamek i ruszając dalej na południe przejdziemy przyjemną odnowioną promenadą wzdłuż ulicy Piale Pasa, która ma już trochę mniej turystyczny klimat i łatwiej tu zjeść coś lokalnego (np. owoce morza).

Kierując się dalej na południe dojdziemy do dalszych miejskich plaż.

Atrakcje Larnaki, zabytki, ciekawe miejsca.

Zamek w Larnace

Jednym z największych symboli miasta jest historyczny zamek, który dumnie wznosi się na końcu promenady Foinikoudes. Sama konstrukcja nie imponuje rozmiarem i ma kształt typowego fortu, na który składają się: dziedziniec, trochę pomieszczeń oraz jeden większy budynek.

Zgodnie z opinią historyków pierwszy zamek w tym miejscu powstał w trakcie panowania króla Jakuba I Cypryjskiego (1382-1398). Larnaka w czasie rządów tego władcy stała się z przymusu najważniejszym cypryjskim portem, ponieważ w 1373 roku Famagusta znalazła się pod panowaniem Republiki Genui. Dzięki pracom archeologicznym wiadomo, że XIV-wieczny zamek był znacznie większy i rozciągał się dalej na północ oraz południe. Prawdopodobnie XIV-wieczna konstrukcja została jeszcze wzmocniona na przełomie XV i XVI wieku podczas rządów Republiki Weneckiej, która słynęła ze swoich fortyfikacji.

Oficjalne wzmianki o obecnym forcie pochodzą z okresu panowania Imperium Osmańskiego. Nad głównym wejściem znaleziono wygrawerowaną liczbę 1625, ale nie ma dowodów, że to właśnie wtedy powstała dzisiejsza twierdza.

Gdyby wierzyć tylko źródłom pisanym, to trzeba by założyć, że zamek od zera zbudowali Turkowie. Na pewno to oni odpowiadają za główny dwupiętrowy budynek i dzisiejszy kształt fortu, niemniej jednak podczas rozbudowy wykorzystali fundamenty istniejącej struktury, która w tamtym czasie prawdopodobnie znajdowała się już w opłakanym stanie. Od XVI wieku aż do przejęcia rządów przez Brytyjczyków w zamku stacjonował osmański garnizon.

Fort w czasach brytyjskich służył jako więzienie i do dziś zachowało się pomieszczenie, w których wieszano skazanych na karę śmierci.

W głównym zamkowym budynku otworzono niewielkie (4 pomieszczenia) Muzeum Średniowieczne. W muzeum zobaczymy m.in.:

• artefakty (fragmenty glinianych elementów i naczyń, kawałki szkła) z wczesnochrześcijańskich cypryjskich bazylik (IV-VII wiek),
• zdjęcia wczesnochrześcijańskich, bizantyjskich i średniowiecznych zabytków z obszaru całego Cypru; wśród nich zobaczymy mniej znane obiekty,
• średniowieczne wyroby i obiekty codziennego użytku (m.in. wazy, broń, miecze, zbroje czy elementy kuchenne).

Kolekcja nie jest jednak zbyt imponująca, a największe wrażenie na części gości mogą zrobić same zdjęcia. W ostatnim z pomieszczeń odwzorowano tureckie pomieszczenie z przełomu XVIII i XIX wieku.

Cały zamek spokojnie zwiedzimy w około 30-40 minut. W środku możemy: zajrzeć do pojedynczych pomieszczeń wypełnionych średniowiecznymi tablicami nagrobnymi (z XIV-wieku, głównie ze świątyń z Nikozji), wejść do muzeum oraz wdrapać się na mury. Na szczęście bilet wstępu na zamek nie jest drogi.

Skala - dawna dzielnica turecka

Na zachód od zamku rozciąga się dawna dzielnica turecka - Skala. Najbliżej samego fortu leży meczet Djami Kebir, który jest prawdopodobnie najstarszym osmańskim meczetem na Cyprze. Muzułmańska świątynia powstała po zaanektowaniu XIII lub XIV-wiecznego kościoła św. Katarzyny. Tuż obok meczetu znajduje się fontanna, do której dochodziła woda z akweduktu, którego fragment możemy zobaczyć po północnej stronie Słonego Jeziora. Nam nie udało się niestety zajrzeć do wnętrza meczetu, ponieważ był zawsze zamknięty.

Zabudowa Skali zachowała swój historyczny wygląd i wyróżnia się w porównaniu do bardziej nowoczesnej zabudowy wzdłuż promenady, niemniej jednak nie powinniśmy zbyt wiele oczekiwać po tej okolicy. Ot, miejsce na krótki spacer po historycznej dzielnicy.

Muzeum archeologiczne Pieridesa

Całkiem niedaleko punktu informacji turystycznej, w XIX-wiecznej willi zbudowanej w stylu kolonialnym, działa najstarsze prywatne muzeum na Cyprze - Muzeum Pieridesa (adres: Zinonos Kitieos 4). Założycielem placówki był Demetrios Pieridis, bankier oraz wicekonsul Wielkiej Brytanii.

Jego zainteresowanie historią Wyspy Afrodyty doprowadziły do zgromadzenia bogatej i różnorodnej kolekcji, w której znalazły się artefakty z niemal całej historii Cypru - od IV wieku p.n.e. do XV-wieku. Miejsce to powinno zainteresować turystów zainteresowanych sztuką antyczną.

W ogrodach przy muzeum zobaczymy bardziej nowoczesny rzeźby. Obecnie muzeum zarządzane jest przez fundacje pod egidą Banku Cypru.

Wejście do muzeum jest płatne.

Plaże w Larnace

W bliskiej okolicy centrum miasta znajdziemy trzy piaszczyste plaże. Przy każdej z nich dostępna jest podstawowa infrastruktura i działa wiele lokali gastronomicznych.

• Plaża Finikoudes, najbardziej centralna z plaż, w miesiące letnie jest oblegana przez setki turystów i po prostu przepełniona.
• Plaza Kastella, mniejsza z plaż, która położona jest przy promenadzie Piale Pasa i tuż za przystanią rybacką Psarolimano.
• Plaża Mackenzie, długa plaża położona na końcu promenady Piale Pasa. Jest to popularne miejsce wśród osób uprawiających sporty wodne. Mimo znacznego oddalenia od centrum nie powinniśmy liczyć jednak na brak tłumów w wakacje - w okolicy plaży zbudowano kilka dużych hoteli.

Pomimo piaszczystych plaż dno morza potrafi być troszkę kamieniście. Bardziej wrażliwi turyści mogą zabrać ze sobą specjalne buty do wchodzenia do wody.

Cerkiew św. Łazarza

Cerkiew (kościół) św. Łazarza (gr. Ιερός Ναός Αγίου Λαζάρου) jest najważniejszą miejską świątynia i stoi w miejscu, gdzie według legendy pochowano świętego wskrzeszonego przez Chrystusa. Kościół wzniesiono prawdopodobnie w IX wieku na zlecenie bizantyjskiego cesarza Leona VI.

Domniemany grób świętego zachował się do dziś i możemy go zobaczyć schodząc do podziemnej krypty. Grobowiec jest pusty, ponieważ według legend ciało Łazarza przetransportowano do Konstantynopola. Obecnie nie wiadomo gdzie znajdują się szczątki świętego. Według niektórych teorii zostały zagrabione podczas IV krucjaty w 1204 roku. Krzyżowcy po zdobyciu Konstantynopola rozkradli najważniejsze skarby i relikwie - ciało Łazarza zabrano prawdopodobnie do Francji.

Dzisiejszy kształt świątyni różni się znacznie od jej pierwotnej wersji. Już w trakcie rządów Franków dokonano pierwszych zmian w budowli. Masywne kopuły oraz wieże zburzyli Osmanowie zaraz po zdobyciu Cypru w 1571 roku, po czym zamienili świątynie na meczet. W trakcie rządów tureckich (aż do XIX wieku) kościoły chrześcijańskie na Cyprze nie mogły posiadać dzwonnic, a jedynymi akceptowalnymi wieżami były minarety.

Co ciekawe - jeszcze przed końcem XVI wieku kościół znów trafił w ręce chrześcijan. Świątynię przebudowano w XVIII wieku, a w 1857 roku zbudowano wieżę, która nadała kościołowi dzisiejszy wygląd.

Będąc w Larnace zdecydowanie warto zajrzeć do wnętrza świątyni i poczuć prawdziwie historyczną atmosferę. Po wejściu od razu w oczy rzuca się bogato zdobiony ikonostas, czyli ściana wypełniona ikonami, która jest standardowym elementem wystroju cerki prawosławnych.

Schodząc do krypty uważajmy na głowę, sufit jest naprawdę nisko!

Wejście do cerkwi św. Łazarza jest darmowe.

W budynku bezpośrednio za cerkwią działa niewielkie muzeum bizantyjskie. Koszt biletu wstępu jest symboliczny.

Larnaka w czasach starożytnych

Wyspa Afrodyty w czasach antycznych składała się, podobnie jak Grecja, z wielu niezależnych państw-miast, które leżały w okolicy dzisiejszych największych cypryjskich miejscowości. Nowożytna Larnaka rozbudowała się wokół antycznego państwa-miasta Kition, które powstało prawdopodobnie około XIII wieku p.n.e.

Pierwsze znaleziska ze starożytnego Kition wydobyli zagraniczni łowcy skarbów na przełomie XVIII i XIX wieku. Wiele z nich obejrzeć możemy dziś w muzeach całego świata. Oficjalne prace archeologiczne rozpoczęły się w 1929 roku pod opieką szwedzkiej misji archeologicznej, której przewodził profesor Einar Gjerstad. Szwedzi mieli olbrzymi wpływ na dzisiejszą wiedzę o starożytnym Cyprze i poświęcono im nawet specjalną salę w Muzeum Narodowym w Nikozji.

Stanowisko archeologiczne Kition

Do dziś przetrwały ruiny antycznego miasta, które zlokalizowane są niecałe 2 kilometry na północ od dzisiejszego centrum Larnaki. Obszar stanowiska archeologicznego jest dość rozległy, ale nie zobaczymy tu tak charakterystycznych obiektów czy mozaik jak w przypadku stanowisk archeologicznych w Salamis, Pafos czy Kurion. Archeologom udało się wyodrębnić fundamenty świątyń oraz popularnego w tym okresie muru cyklopowego (XII wiek p.n.e.).

Chcąc wejść na teren stanowiska archeologicznego (gr. Αρχαίο Κίτιον) musimy zakupić bilet wstępu.

Kościół Panagia Chrisopolitissa

Spacerując w stronę stanowiska archeologicznego możemy zajrzeć do kościoła Panagia Chrisopolitissa (gr. Παναγία Χρυσοπολίτισσα), który wyróżnia się kolumnami oraz wysoką wieżą. Nazwę świątyni możemy przetłumaczyć jako kościół Matki Boskiej w "Złotym Mieście". Skąd taka nazwa? Trudno jednoznacznie stwierdzić, ponieważ można spotkać się z różnymi teoriami. Jedną z nich jest ta, że nazwa nawiązuje do drogocennych artefaktów odnalezionych w grobach z czasów starożytnego Kition. I to właśnie od grobowych znalezisk pochodzi przydomek dzielnicy - Złote Miasto.

Mimo że świątynia w dzisiejszym kształcie powstała dopiero w drugiej połowie XVIII wieku, to swoim wyglądem przypomina wczesnochrześcijańskie kościoły greckie. Dzięki zapiskom oraz pracom archeologicznym wiadomo jednak, że monastyr w tym miejscu istniał już prawdopodobnie w XII lub XIII wieku. Po wejściu do środka od razu zwrócimy uwagę na bogato zdobiony ikonostas.

Wchodząc do środka pamiętajmy, żeby nie przeszkadzać wiernym przebywającym w świątyni.

Muzeum archeologiczne

Turyści pragnący zobaczyć artefakty z antycznego Kition i okolic Larnaki mogą wybrać się do Muzeum Archeologicznego (ang. Larnaka District Archaeological Museum). Placówka nie należy do największych i zajmuje cztery duże pomieszczenia, które zorganizowane są w sposób chronologiczny. Budynek muzeum stoi niedaleko odnalezionych fundamentów świątyni Afrodyty z IX wieku p.n.e.

Na wystawie oprócz znalezisk z Kition zobaczymy również eksponaty z neolitycznych osad z okolic Larnaki, a także znaleziska wywodzące się z innych antycznych krain (m.in. z Myken czy Egiptu).

Słone Jezioro - najważniejsza atrakcja przyrodnicza w Larnace

Port lotniczy w Larnace otoczony jest kilkoma słonymi jeziorami, z których największe i najważniejsze znajduje się po jego północnej stronie. Nazwa największego z jezior to Aliki/Alyki, niemniej jednak częściej spotkamy się po prostu z nazwą Słone Jezioro.

Podczas najcieplejszych miesięcy w roku Słone Jezioro jest wyschnięte. Zbiornik wypełniony jest wodą od mniej więcej listopada do marca. W okresie zimowym jezioro staje się domem dla migrujących ptaków, w tym flamingów.

Z centrum miasta do południowego lub zachodniego brzegu Słonego Jeziora dojdziemy w około 30-40 minut. Samo jezioro możemy obejść na około - od zachodu, północy i wschodu trasą pieszą, a od południa chodnikiem prowadzącym wzdłuż drogi dla samochodów. Niestety, trasa wokół jeziora nie zawsze oferuje piękne widoki. Część trasy wschodniej prowadzi wzdłuż wysokich krzewów, a część trasy zachodniej (na północ od meczetu Hala Sultan Tekke) oddalona jest znacznie od brzegu jeziora. Jeśli zależy nam na dobrych widokach i przyjemnym spacerze to warto spacer zacząć od okolic akweduktu na północy, później ruszyć wschodnim brzegiem do końca, i na koniec przejść południową część wzdłuż drogi, dzięki czemu zobaczymy wspomniany wcześniej meczet w pełnej krasie. W lato możemy po prostu chodzić po wyschniętej tafli jeziora.

Trasę spacerową znajdziemy na mapach Google - musimy szukać nazwy Salt Lake Hiking Trail. Spacerując wschodnim brzegiem miniemy drewnianą wieżę widokową (położenie geograficzne: 34.905956, 33.620385), z której możemy obejrzeć jezioro w całej krasie.

Teoretycznie w okolice jeziora możemy dojechać również komunikacją miejską (autobusem).

Atrakcje Larnaki w okolicy Słonego Jeziora

Akwedukt Kamares

W północnej części jeziora znajdziemy jeden z najciekawszych zabytków Larnaki - akwedukt Kamares, z którego do dziś zachowało się kilkanaście imponujących łuków. Mimo antycznego wyglądu konstrukcja ta powstała całkiem niedawno - w XVIII wieku. Budowę akweduktu zlecił gubernator turecki Bekir Pasha, który dzięki nowej konstrukcji dostarczał wodę z leżącego 10 kilometrów dalej źródła.

Pozostałość po akwedukcie nie jest niczym odgrodzona i możemy swobodnie obejść go dookoła. Szukając zabytku na mapie najlepiej skorzystać z położenia geograficznego: 34.912094, 33.597939.

Najlepiej dojść do akweduktu trasą wzdłuż wschodniej strony jeziora. Niestety, część trasy prowadzi wzdłuż wysokich krzaków i krzewów, więc nie zawsze będziemy mieć widok na taflę wody.

Obserwowanie flamingów

Słone Jezioro słynie z tego, że zimę spędza na nim wiele ptaków, w tym różowe flamingi. Ptaki przebywają bliżej zachodniego brzegu, i z reguły wędrują od południa na północ. W trakcie zimy na Cyprze przebywa nawet kilkadziesiąt tysięcy flamingów, które pojawiają się już w listopadzie i grudniu. Niestety, w tym okresie nie będziemy mieć gwarancji zobaczenia dużego stada, ponieważ początkowym miejscem migracji jest słone jezioro pod Limassol (największe na Cyprze). Spowodowane jest to tym, że w tym czasie jezioro w Larnace rzadko kiedy wypełnione jest po brzegi wodą. Sami w grudniu widzieliśmy zaledwie pojedyncze sztuki.

Dopiero od mniej więcej drugiej połowy stycznia do marca, gdy jezioro po okresie deszczowym wypełnia się szczelniej wodą, pojawiają się większe stada.

Meczet Hala Sultan Tekke

Nie każdy turysta zdaje sobie sprawę, że przy południowo-zachodnim brzegu jeziora znajdziemy jedno z najświętszych miejsc wśród muzułmanów - meczet Hala Sultan Tekke (gr. Χαλά Σουλτάν Τεκκέ).

Meczet w obecnej formie powstał około XVIII wieku. Wzniesiono go w miejscu, gdzie zgodnie z tradycją znajduje się grób Umm Haram. Haram była przybraną ciotką samego proroka Mahometa i żoną Ubadaha ibn aṣ-Ṣāmita, jednego z jego najbliższych generałów. Przy wejściu do meczetu zamieszczono informacje, że Haram była przybraną matką proroka. Zgodnie z legendą kobieta około 649 roku towarzyszyła mężowi w trakcie jednej z prób podboju Cypru i podczas tej wyprawy zginęła w dość kuriozalny sposób, spadając z niosącego ją osła. Według wierzeń muzułmanów autentyczny grób Haram znajduje się na tyłach istniejącej dziś świątyni.

Obecnie jest to jedno z najważniejszych świętych miejsc wśród muzułmanów, którzy tłumnie przybywają tu w trakcie pielgrzymek.

Cały teren świątyni (meczet plus otaczający go ogród) jest dostępny dla odwiedzających za darmo. Przed wejściem do meczetu należy zdjąć buty. Nie ma zakazu wejścia dla kobiet, ale sugerowane jest założenie chusty na głowę.

Do meczetu możemy spokojnie dojść pieszo - np. idąc wzdłuż południowego brzegu i skręcając w ulicę Tekke. Na pewno warto spojrzeć na budowlę z południowego brzegu i zobaczyć jej odbicie w tafli wody. Na parkingu przed wejściem na teren kompleksu spotkaliśmy dziesiątki kotów, których generalnie w samym Cyprze jest dość dużo.

Na terenie kompleksu odkryto niewielkie ruiny z czasów starożytnych. Możemy je zobaczyć skręcając przed studnią w lewo (powinniśmy zauważyć widoczny znak). Stanowisko archeologiczne znajduje się na tyłach północnego budynku.

Meczet otwarty jest codziennie.

Gdzie zjeść w Larnace?

W trzecim największym cypryjskim mieście działają dziesiątki tawern oraz restauracji, z których część serwuje tradycyjne lokalne lub greckie dania. Duże skupiska gastronomiczne znajdziemy na ulicy Pavlou Valsamaki (i najbliżej okolicy) oraz wzdłuż promenady Piale Pasa. W przypadku promenady Finikoudes dominują drogie i sieciowe restauracje oraz kawiarnie.

Sami sprawdziliśmy kilka miejsc, z których dwa przypadły nam szczególnie do gustu.

Souvlaki.gr

Nie jest to co prawda typowa kuchnia cypryjska, gdyż serwuje popularne w Grecji souvlaki, czyli podłużne kawałki mięsa wieprzowego (lub z kurczaka) pieczone na ruszcie. Souvlaki są serwowane w różnych postaciach - jako danie podane na frytkach i z pitą obok, lub zawinięte w picie (również z frytkami).

Sami próbowaliśmy souvlaki w wielu miastach w Grecji i te podawane w Larnace w żaden sposób im nie ustępują. W środku panuje atmosfera typowej tawerny. Souvlaki.gr znajdziemy na ulicy Pavlou Valsamaki, dosłownie kilka kroków od cerkwi św. Łazarza.

Valia Kebab

Ta tradycyjna tawerna znajduje się pod adresem Umm Haram 87. Z jednej strony leży blisko promenady Piale Pasa, ale na tyle daleko, że spotkamy w niej więcej lokalnych mieszkańców niż turystów. Szukając tawerny nie rozglądajmy się za oryginalną nazwą, ponieważ główny szyld wywieszony jest w języku greckim.

W środku zjemy m.in. kebaba w picie lub danie kebab. Nie jest to jednak znany z polski kebab, w którym gotowe mięso w żaden sposób nie przypomina swojej oryginalnej postaci. W Valia Kebab w picie znajdziemy grillowane duże kawałki kurczaka, świeże warzywa oraz przyprawy. Do dań podawane są świeże tzatziki. Oprócz kebaba serwowane są także owoce morza oraz potrawy z serem halloumi.

W środku potrafi panować harmider i lekki chaos, ale jest to tylko mylne wrażenie. Właściciel oraz pracownicy doskonale sobie ze wszystkim radzą ;)

Co warto zobaczyć w Larnace poza miastem?

Cypr jest na tyle niewielki, że z Larnaki dość szybko dojedziemy do Nikozji, Limassol czy turystycznego kurortu Ayia Napa. Sama Ayia Napa może nie przypaść do gustu turystom szukającym zabytków lub natury. Na szczęście kawałek dalej znajdziemy mniej oblegany przylądek Cape Greco, który jest idealnym miejscem na aktywny wypoczynek i długie spacery. Do wymienionych miejsc bez problemu dojedziemy publiczną komunikacją międzymiastową.

Jeśli wynajmiemy samochód możemy odwiedzić jedno z okolicznych stanowisk archeologicznych czy zabytków. Poniżej przedstawialiśmy trzy propozycje dla turystów zainteresowanych historią wyspy.

Kościół Angeloktisti z wczesnochrześcijańską mozaiką

Mniej niż 10 kilometrów na zachód od Larnaki, w miasteczku Kiti, znajdziemy XI-wieczny bizantyjski kościół Angeloktisti. Świątynia powstała na bazie VI-wiecznej bazyliki, z której zachowały się apsyda oraz oryginalna wczesnochrześcijańska mozaika. Mozaika przedstawia Maryję z dzieciątkiem, otoczoną archaniołami Michałem i Gabrielem. Sama nazwa świątyni w wolnym tłumaczeniu oznacza "zbudowany przez anioły".

Wejście do kościoła jest darmowe. Kościół otwarty jest codziennie. Dokładne godziny można znaleźć na tej stronie.

Stanowisko archeologiczne Choirokoitia

Turyści zainteresowani historią mogą rozważyć wizytę w miasteczku Choirokoitia (w połowie drogi pomiędzy Larnaką i Limassol), gdzie znajdują się ruiny neolitycznej osady wpisanej na listę światowego dziedzictwa kulturalnego UNESCO.

Mimo że do dziś zachowało się niewiele, to fundamenty odnalezione na jednym ze wzgórz uważane są za jedno z najważniejszych znalezisk prehistorycznych całego basenu Morza Śródziemnego.

Stanowisko archeologiczne jest dostępne dla zwiedzających przez cały rok. Więcej informacji można znaleźć pod tym adresem (po angielsku).

Stanowisko archeologiczne Tenta

Choirokoitia to nie jedyny neolityczny ślad w okolicy Larnaki. Około 10 kilometrów dalej znajdziemy pozostałości po osadzie Tenta, która leży przy wiosce Kalavasos. Stanowisko archeologiczne przykryto namiotem.

Zwiedzanie Larnaki - wskazówki i informacje praktyczne

Komunikacja miejska w Larnace i okolicy

Po Larnace i okolicy możemy poruszać się autobusami. Rozpiskę linii i przystanków oraz rozkład jazdy znajdziemy na tej stronie. Niestety, komunikacja miejska w Larnace pozostawia wiele do życzenia. Na wielu przystankach trudno o szczegóły tras i godzin. Podczas naszego pobytu nie dało się też wyznaczyć tras na mapach Google.

Ceny biletów autobusowych na Cyprze są umiarkowane i ustandaryzowane. Pojedynczy przejazd kosztuje 1,50€ i ważny jest od 4:00 do 21:00. Bilet nocny (od 21:00 do 4:00) kosztuje 2,50€.

Bilet dzienny kosztuje 5€ i ważny jest w autobusach od 4:00 do 21:00. Bilet tygodniowy kosztuje 20€.

Dzieci do 6 lat podróżują za darmo.

Taksówki oraz wypożyczalnie samochodów

Spacerując po turystycznej części Larnaki (m.in wzdłuż promenady Piale Pasa), raz po raz natrafimy na wolnostojące budki należące do prywatnych firm taksówkarskich (często rodzinnych). Na szybach powinny być wywieszone ceny, a taksówkarze oprócz przewozów po Larnace i okolicy oferują również zwiedzanie dalszych zakątków wyspy. Ceny są różne i zależą od sezonu czy zainteresowania turystów, więc warto sprawdzić kilka różnych ofert. Przed skorzystaniem z usług taksówki ustalmy wcześniej cenę.

W mieście nie powinniśmy mieć również problemu z wypożyczeniem samochodu w jednej z lokalnych wypożyczalni.

Ile czasu poświęcić na zwiedzanie Larnaki?

Bez większej przesady można stwierdzić, że osoby zafascynowane historią zwiedzą całą Larnakę w maksymalnie dwa dni. Pozostali turyści mogą zobaczyć najważniejsze atrakcje w ciągu jednego dnia.

Trudno powiedzieć, czy warto w Larnace zostawać na dłużej niż 2-3 dni. Jeśli chcemy się polenić, to czemu nie - zaletami miasta są fajne plaże (porównując np. do Limassol) i szeroki wybór lokali serwujących lokalną kuchnie. Z drugiej jednak strony - turystom poszukującym przede wszystkim atrakcji historycznych i zabytków raczej polecilibyśmy Limassol lub Pafos.

Kiedy najlepiej odwiedzić Larnakę?

Gwarancja dobrej pogody, pozytywnie nastawieni mieszkańcy, zbliżona kultura oraz dobra kuchnia - te zalety powodują, że Cypr jest jednym z ulubionych wakacyjnych kierunków turystycznych. Niestety, plaże w Larnace nie są wcale aż tak duże i miasto w okresie urlopowym może być przepełnione.

Idealnym momentem na odwiedziny wydają się być jesień oraz wiosna. Jest nadal ciepło, a omijamy największe tłumy turystów.

Naszym zdaniem Cypr może być świetnym wyborem na wyjazd zimowy, szczególnie dla turystów pragnących poznać historyczne dziedzictwo wyspy. Z jednym jednak wyjątkiem! Jest to opcja głównie dla turystów, którzy lubią wcześnie wstawać. W grudniu jasno jest już o 6:30, ale słońce zachodzi około 16:30. Jeśli chcemy długo spać, to nie nacieszymy się zbyt długo słońcem i światłem dziennym.

Punkt informacji turystycznej

Punkt informacji turystycznej (ang. Cyprus Tourism Information Office) znajdziemy na tyłach Placu Europa - przy Vasileos Pavlou Square (gr. Πλ. Βασιλέως). Punkty informacji turystycznej na całym Cyprze zarządzane są przez wspólną organizacje rządową, która zwalnia z tego obowiązku same miasta.

W środku otrzymamy podstawowe informacje o mieście i okolicy, ale może się też zdarzyć tak, że pracownicy nie będą znali wszystkich szczegółów odnośnie dojazdów czy godzin otwarcia.

W środku pobierzemy za to materiały o atrakcjach na terenie całej wyspy.

Historia Larnaki w pigułce - dawna ojczyzna Zenona z Kition

Obszary w okolicy dzisiejszej Larnaki zamieszkane były już w epoce kamienia, na co wskazują znalezione pozostałości kostne z epoki mezolitu oraz odnalezione siedliska z czasów neolitu około 30 kilometrów na zachód od centrum dzisiejszego miasta.

W czasach starożytnych Cypr dzielił się na niezależne państwa-miasta. Jedno z największych, Kition, leżało w granicach dzisiejszej Larnaki i można uznać je za protoplastę dzisiejszego miasta.

Starożytne Kition założyli w XIII wieku p.n.e. Mykeńczycy, którzy przybyli z greckiego Peloponez. Kolonizatorzy odcisnęli olbrzymi wpływ na architekturę oraz kulturę rozwijającej się osady. W kolejnych stuleciach Kition znajdowało się pod wpływami wielu różnych imperiów, w tym m.in. Asyryjczyków, Egipcjan czy Persów. Persowie władali dzisiejszym Cyprem od 545 do mniej więcej 330 roku p.n.e., aż do czasu podbojów Aleksandra Wielkiego. Pod koniec IV w. p.n.e. Kition było już jednak mocno zniszczone przez trzęsienia ziemi.

Według popularnej wśród ortodoksyjnych chrześcijan legendy pierwszym biskupem miasta Kition został Łazarz - święty, którego według biblii wskrzesił sam Jezus Chrystus. Łazarz, podobnie jak uczniowie i inni przyjaciele Syna Człowieczego, musiał uciekać z Judei po ukrzyżowaniu. Zgodnie z lokalnymi wierzeniami dopłynął do Cypru, gdzie przebywał aż do śmierci przez następne 30 lat. W IX wieku nad jego domniemanym grobem zbudowano kościół, którego fundatorem był bizantyjski cesarz Leon VI. Cerkiew św. Łazarza istnieje do dziś, ale została znacznie przebudowana w XVII i XIX wieku.

Historia Larnaki we wczesnym średniowieczu była ściśle powiązane z losami wschodniej części basenu Morza Śródziemnego. Po upadku Imperium Rzymskiego tereny te były pod wpływami Cesarstwa Bizantyjskiego, które nękane było arabskimi najazdami. Pierwsza większa inwazja wojsk arabskich na Cypr miała miejsce w połowie VII wieku. Podczas próby podboju wyspy zginęła przybrana ciotka samego Mahometa, którą pochowano na południowym brzegu Słonego Jeziora. Do dziś miejsce to jest jednym z najważniejszych celów muzułmańskich pielgrzymek. Arabowie przez kolejne stulecia próbowali podbić wyspę, niszcząc przy tym większość z historycznej zabudowy.

Od 1184 roku wyspą władał Izaak Komnen, członek dynastii rządzącej Cesarstwem Bizantyjskim, który odciął się od swoich korzeni i ogłosił swoją osobę niezależnym władcą Cypru. Jego rządy nie trwały jednak długo. Po krwawej bitwie w 1191 roku Cypr wpadł w ręce króla Anglii, Ryszarda Lwie Serce, który podbił wyspę w trakcie trzeciej wyprawy krzyżowej. Władca angielski przekazał wyspę templariuszom, którzy w 1192 roku sprzedali ją Gwidonowi z Lusignan. Dawny król Jerozolimy założył na Cyprze księstwo Franków, które przetrwało aż do 1486 roku. W tym czasie Larnaka była drugim najważniejszym portem na wyspie, zaraz po Famaguście.

Na kolejne sto lat Larnaka znalazła się od panowaniem Republiki Weneckiej, która już wcześniej przejęła port w Famaguście. Wenecjanie zakupili Cypr od ostatniego władcy z dynastii Franków.

W 1570 roku wojska Imperium Osmańskiego rozpoczęły inwazje na Cypr. W tym czasie Larnaka była niewielką osadą, której największymi zasobami były port oraz słone jeziora, z których wydobywano sól. Miastu nie pomogły nowe fortyfikacje i umocnienia wprowadzone przez inżynierów weneckich, i już w 1571 roku port był w rękach najeźdźców. Muzułmańscy zarządcy rozbudowywali miasto wzdłuż morza. To właśnie w tym okresie zaczęła powstawać dzielnica Skala, gdzie do dziś zobaczymy zabudowę pozostawioną przez Turków. Osmanowie po zdobyciu wyspy wybudowali meczety, lub po prostu zamienili kościoły katolickie na muzułmańskie świątynie.

W 1878 roku Turkowie przekazali prawo do wyspy Brytyjczykom, którzy rozbudowali część portową i trzymali tu swój garnizon. Dawną brytyjską zabudowę możemy zobaczyć przy Placu Europa i w jego najbliższym sąsiedztwie. W czasie nowych rządów Larnaka stała się najważniejszym ośrodkiem na wyspie. Dynamiczny rozwój na przełomie XIX i XX wieku miał olbrzymi wpływ na dzisiejszy wygląd miasta. Podczas gdy w pozostałych miejscowościach nie było aż tylu inwestycji, Larnaka stale się rozrastała. W efekcie dzisiejsza zabudowa wydaje się być przestarzała, podczas gdy rozbudowane w drugiej połowie XX wieku Limassol jest zdecydowanie bardziej nowoczesne. Z drugiej jednak strony, dzięki temu Larnaka zachowała swój bardziej historyczny i tradycyjny wygląd.

Aż do inwazji tureckiej w 1974 roku Larnaka była miastem wielokulturowym. W kolejnych latach Cypryjczycy tureckiego pochodzenia zostali przesiedleni na północną część wyspy, a ich miejsce zajęli Cypryjczycy pochodzenia greckiego. Największym śladem po tureckiej bytności są meczety oraz zabudowa w dzielnicy Skala.