Wieża Wiatrów w Atenach
Wieża Wiatrów (gr. Αέρηδες) to ośmioboczna wieża będąca jednym z najlepiej zachowanych antycznych zabytków w Atenach. Budowla w starożytności pełniła funkcję stacji meteorologicznej i stała tuż obok Agory rzymskiej, drugiego z najważniejszych miejskich placów.
Artykuł jest częścią naszego przewodnika po największych atrakcjach Aten.
Wieża Wiatrów - historia i przeznaczenie
Wieża sąsiadowała z Forum wzniesionym przy pomocy środków rzymskich, lecz nie ma pełnej zgody odnośnie daty jej budowy. Mogła ona powstać pod koniec II wieku p.n.e., czyli na długo przed rzymską rozbudową tej okolicy. Inna z hipotez zakłada, że za projekt odpowiadał astronom i architekt Andronikos z Kyrros, a budowlę wzniesiono około 50 roku p.n.e.
Budynek miał być wykorzystywano jako horologium, jak nazywano miejsce obserwacji czasu oraz warunków atmosferycznych.
W czasach bizantyjskich Wieża Wiatrów pełniła funkcję dzwonnicy kościoła (na północnej i północno-zachodniej ścianie zachowały się fragmenty fresków przypuszczalnie z XIII wieku), a w trakcie okupacji tureckiej budynek zamieniono na muzułmański klasztor (tekke), o czym świadczy mihrab, czyli charakterystyczna nisza modlitewna. Warto w tym miejscu wspomnieć, że jeszcze na początku XIX wieku budowla była niemal do połowy zasypana. Na XVIII-wiecznych pejzażach dobrze widać, że wejście było bardzo niskie.
Dopiero na przełomie 1838-1839 roku Ateńskie Towarzystwo Archeologiczne odsłoniło monument w jego oryginalnej formie.
Architektura i zdobienia Wieży Wiatrów
Ośmioboczna Wieża Wiatrów powstała w całości z marmuru pentelickiego. Budowla jest wysoka na 13,80 m, przy średnicy około 8 m. Do środka prowadziły dwa wejścia (propyleje), a od strony południowej do budynku przylega niewielkie pomieszczenie zbudowane na planie okręgu.
Każdą ze ścian Wieży Wiatrów ozdabiają dobrze zachowane reliefy przedstawiające personifikacje ośmiu bóstw wiatru.
Są to (zgodnie z kierunkiem):
- Boreasz (wiatr północny),
- Kajkias (wiatr północno-wschodni),
- Apeliotes (wiatr wschodni),
- Euros (wiatr południowo-wschodni),
- Notos (wiatr południowy),
- Lips (południowo-zachodni),
- Zefir (wiatr zachodni),
- Skiron (wiatr północno-zachodni).
Do naszych czasów przetrwał oryginalny dach budowli - składa się on z 24 płyt oraz okrągłego zwornika, na którym stoi koryncka głowica. Na jej szczycie miała znajdować się rzeźba Trytona, która obracając się wraz z wiatrem wskazywała jego kierunek.
W środku znajdował się mechanizm zegara wodnego (lub innego narzędzia), po którym zachowały się charakterystyczne wgłębienia.
Wieża Wiatrów - zwiedzanie
Wieża Wiatrów leży w granicach stanowiska archeologicznego Agory rzymskiej i żeby ją zobaczyć musimy zakupić bilet wstępu. Więcej informacji znajdziecie w naszym artykule Agora rzymska w Atenach: zwiedzanie, historia, ciekawostki
Mimo że główne pomieszczenie wieży jest puste, to wejście do środka jest unikalną szansą zobaczenia na własne oczy kunsztu architektury epoki hellenistycznej. Po zakupie biletu będziemy mogli również przyjrzeć się lepiej płaskorzeźbom ozdabiającym budynek.
