Świątynia Zeusa Olimpijskiego w Atenach - zwiedzanie i historia
Kilkaset metrów na południowy-wschód od Akropolu odnajdziemy dwa ważne monumenty starożytnych Aten: Świątynię Zeusa Olimpijskiego oraz Łuk Hadriana.
W naszym artykule opiszemy pierwszy z tych obiektów, który znajduje się obecnie na terenie biletowanego stanowiska archeologicznego. Więcej o łuku wzniesionym w hołdzie cesarzowi Hadrianowi przeczytacie w naszym artykule Łuk Hadriana w Atenach.
Olimpiejon - świątynia poświęcona Zeusowi
Świątynia Zeusa Olimpijskiego (gr. Ναός του Ολυμπίου Διός), nazywana także Olimpiejonem, była jednym z najważniejszych sanktuariów starożytnych Aten.
Zgodnie z tradycją świątynia poświęcona najwyższemu z bogów powstała z inicjatywy mitologicznego Deukaliona, syna tytana Prometeusza, który po dotarciu do Aten chciał w ten sposób podziękować Zeusowi za ocalenie z potopu.
Świątynia Zeusa Olimpijskiego w Atenach i jej historia
Czasy antyczne
Początki obecnej budowli sięgają jednak końcówki VI wieku p.n.e.. Co warte odnotowania - budowa świątyni trwała (z przerwami) blisko siedem stuleci - aż do II wieku naszej ery!
Wznoszenie monumentu rozpoczął wnuk tyrana Pizystrata około 515 roku p.n.e., ale budowę na etapie fundamentów przerwało obalenie tyranii w 508 roku p.n.e. Świątynia powstawała ze skały wapiennej w porządku doryckim. Niektóre z fragmentów tamtej budowli po jakimś czasie wykorzystano podczas wznoszenia murów Temistoklesa.
Kolejną budowę, tym razem marmurowej świątyni, rozpoczęto około IV wieku p.n.e., ale po raz kolejny dość szybko ją przerwano. Prace wznowiono w 175 roku p.n.e. dzięki wsparciu finansowemu króla Syrii Antiocha IV Epifanesa. Władca ten powierzył nadzór nad projektem rzymskiemu architektowi Kossutiuszowi, który podjął się stworzenia świątyni w porządku korynckim. I choć król niedługo później zmarł, a projekt po raz kolejny zarzucono, to udało się wznieść świątynię aż do wysokości kapitału.
Budowę ostatecznie ukończono w okresie rzymskim. Niewielkie prace prowadzono już w czasach Oktawiana Augusta, ale projekt udało się sfinalizować dopiero podczas panowania Hadriana.
Uroczysta inauguracja i poświęcenie świątyni odbyło się na przełomie 131/132 roku. Fundator świątyni, urodzony na terenie dzisiejszej Hiszpanii Hadrian, uznał się za bliskiego Zeusowi i pragnął być czczonym na równi z nim.
Okres nowożytny
Świątynia przetrwała w dobrym stanie do okresu wczesnego średniowiecza, gdy zaczęto wykorzystywać ją najpierw jako źródła budulca, a następnie także do mniej oczywistych celów (w czasach tureckich mieścił się tu m.in. meczet pod gołym niebem). Do naszych czasów przetrwało jedynie kilkanaście monumentalnych kolumn.
Architektura
Świątynia Zeusa Olimpijskiego była jedną z największych budowli tego typu w całym antycznym świecie. Rozmiary monumentu to: 110,35 m długości i 43,68 m szerokości.
Monument ozdabiało 108 kolumn. Wzdłuż każdego z dłuższych boków ciągnęły się dwa rzędy po 20 kolumn, a front i tył otwierały trzy rzędy po 8 kolumn.
Świątynia powstała w porządku korynckim i prawdopodobnie nie miała dachu.
W środku stały dwa monumentalne posągi - jeden przedstawiał Zeusa, a drugi cesarza Hadriana.
Zwiedzanie Świątyni Zeusa Olimpijskiego
Ruiny sanktuarium Zeusa Olimpijskiego są głównym punktem stanowiska archeologicznego o tej samej nazwie. Do naszych czasów z monumentalnej świątyni zachowało się jedynie 15 stojących kolumn (plus jedna leżącą, którą w 1852 roku przewrócił wiatr).
Podczas zwiedzania możemy obejść świątynię na około i zapoznać się z podstawowymi informacjami w języku angielskim. Na terenie obszaru archeologicznego zachowały się też niewielkie ruiny okolicznych zabudowań (m.in. rzymskich łaźni), ale nie ma ich zbyt wiele i prawdopodobnie nie zainteresują one wielu turystów.
Najlepszy widok na Świątynie Zeusa Olimpijskiego znajdziemy na tarasie widokowym na Akropolu lub na tarasie restauracji należącej do hotelu The Athens Gate Hotel.
Świątynia Zeusa Olimpijskiego - bilety oraz godziny otwarcia
Brama wejściowa oraz kasa biletowa znajdują się na północno-wschodnim krańcu stanowiska archeologicznego (współrzędne: 37.969930, 23.734417).
Cena biletu do Świątyni Zeusa Olimpijskiego zależy od sezonu.
Bilety dla osób dorosłych kosztują:
- od 1 kwietnia do 31 października: 8,00 € (34,48 zł),
- od 1 listopada do 31 marca: 4,00 € (17,24 zł).
Osoby poniżej 25. roku życia wchodzą za darmo. Seniorzy powyżej 65. roku życia upoważnieni są do zniżki 50%.
Alternatywą do zakupu biletu pojedynczego jest zakup karnetu do siedmiu zabytków w cenie 30€. W jego skład wchodzą: Akropol, grecka Agora, rzymska Agora/Forum, biblioteka Hadriana, cmentarz Keramejkos, stanowisko archeologiczne Lykeion oraz świątynie Zeusa Olimpijskiego. Karnet ważny jest przez pięć dni. W tym czasie możemy wejść jeden raz do każdej z atrakcji. Uwaga! W przypadku karnetu nie obowiązuje zniżka zimowa.
A czy warto odwiedzać Świątynię Zeusa Olimpijskiego? Naszym zdaniem tak, o ile posiadamy karnet, lub ewentualnie w sezonie zimowym, gdy bilety są o połowę tańsze. W innym przypadku możemy żałować wydanych pieniędzy, ponieważ ruiny budowli zobaczymy z oddali i bez potrzeby wchodzenia na teren stanowiska archeologicznego.
Aktualne godziny otwarcia oraz dni darmowych wstępów można sprawdzić tutaj.
