Santa Cruz w Sewilli - zwiedzanie dawnej dzielnicy żydowskiej

Dzielnica Santa Cruz (Barrio de Santa Cruz, pol. Dzielnica Świętego Krzyża) należy do najbardziej turystycznych obszarów stolicy Andaluzji. W jej granicach administracyjnych znajdują się m.in. sewilska katedra, Królewski Alkazar i Główne Archiwum Indii - czyli największe atrakcje Sewilli.

Te trzy wspaniałe zabytki leżą w zachodniej części dzielnicy. Jej wschodni obszar z kolei skrywa inną perełkę - jest to dawna Judería (dzielnica żydowska), która ciągnie się wzdłuż dawnych murów miejskich aż do granicy ogrodów Murillo (Jardin de Murillo).

Najbardziej urokliwy zakątek Sewilli

Dawna Judería wyróżnia się labiryntem wąskich uliczek, klimatycznymi placykami, lokalnymi knajpkami i tawernami, budynkami posiadającymi wewnętrzne otwarte dziedzińce w stylu arabskim czy małymi pracowniami rzemieślniczymi. Pomimo że większość budynków przebudowano już po XVIII i w XX wieku to cały obszar zachował swój unikalny układ.

Pomiędzy placami prowadzą kręte uliczki i różne kryte przejścia. Mimo stosunkowo niewielkiego rozmiaru łatwo można się tu zgubić! Większa część dawnej dzielnicy żydowskiej wyłączona jest z ruchu samochodowego.

Santa Cruz to też szeroki wybór gastronomiczny. Niemal na każdym kroku natrafimy na jakąś tawernę lub knajpkę serwująca tapas, ale ich największe zagłębie znajdziemy wzdłuż ulicy Calle Mateos Gago.

Kilka słów o historii

Zabudowania na obszarze dzisiejszej dzielnicy Santa Cruz istniały już w czasach rzymskiego miasta Hispalis. W okresie wczesnochrześcijańskim stanęła tu bazylika, a Maurowie po podwoju Półwyspu Iberyjskiego zbudowali tu swój pałac i meczet.

Po rekonkwiście Sewilli Ferdynand III nazwany później Świętym zdecydował się na przekazanie obszaru znajdującego się we wschodniej części dzisiejszej dzielnicy Żydom (Sefardyjczykom). Dzielnice żydowskie istniały też w innych miastach Hiszpanii i wszędzie nazywane były tak samo. Żydzi mieli w nich pewną autonomię i mogli budować synagogi oraz inne budynki administracyjne.

Koniec XV wieku w Hiszpanii to początek inkwizycji, która początkowo wymierzona była w marranów, czyli chrześcijan pochodzenia żydowskiego. Razem z inkwizycją rozpoczęły się pogromy i gnębienia ludności żydowskiego. W 1492 roku władcy Hiszpanii zdecydowali o wygnaniu z kraju wszystkich wyznawców judaizmu.

Od momentu wygnania dawnych lokatorów obszar dawnej dzielnicy żydowskiej zaczął podupadać. Okres zaniedbania trwał aż do XIX wieku, kiedy to rozpoczęto prace mające na celu rewitalizację dzielnicy. Dawne synagogi zamieniono na kościoły, a pożydowskie domy zostały przebudowane.

W 1810 roku Sewillę zdobyły wojska napoleońskie. W tym czasie zniszczono kościół Santa Cruz, w miejscu którego powstał plac o tej samej nazwie. To właśnie od nazwy zniszczone kościoła wzięła się dzisiejsza nazwa dzielnicy.

XX wiek to ponowny rozkwit całego obszaru. W pierwszej połowie XX wieku najważniejsze place zostały przebudowane pod egidą architekta Juana Talavera y Heredii. Ostatnie kilkanaście lat to turystyczny rozkwit dzielnicy. W dawnych kamienicach powstały drogie hotele, knajpki i sklepy nastawione na turystów. Pomimo bycia obszarem mocno turystycznym wciąż łatwo znaleźć tu pustawe uliczki bez tłumów wycieczek.

Zabytki, atrakcje i ciekawe miejsca

Już sam spacer wąskimi uliczkami dawnej dzielnicy żydowskiej możemy uznać za swoistą atrakcję turystyczną. Mimo to warto rozglądać się za niektórymi ciekawymi miejscami i wybrać się do Santa Cruz chociażby z zalążkiem planu.

Patio de Banderas

Dobrym miejscem na rozpoczęcie wizyty jest wypełniony drzewami pomarańczy plac Patio de Banderas. Jest to zamknięty dziedziniec tuż przy Alcázarze i właśnie tamtędy wyjdziemy po zakończeniu zwiedzania królewskiego kompleksu. W północno-wschodnim rogu placu znajdziemy kryte wąskie przejście wewnątrz budynków którym wyjdziemy na ulicę Juderia (Callejón de la Judería). Pod adresem Juderia 6 zobaczymy jedną z historycznych fontann - Fuente de la Calle Juderías.

Ulica Calle Agua i urokliwe dziedzińca

Stamtąd możemy ruszyć do ulicy Calle Agua (lub Callejon del Agua), która ciągnie się wzdłuż dawnych murów miejskich. Nazwę ulicy możemy przetłumaczyć jako Aleja Wody, co nawiązuje do tego, że dawniej w górnej części murów przepływał akwedukt. Spacer wzdłuż ulicy jest przyjemnym doświadczeniem. Po drodze miniemy pojedyncze domy z wewnętrznymi dziedzińcami na które możemy zajrzeć i zobaczyć piękne otwarte patia wypełnione kwiatami. Warto tu wyszukać domu numer dwa (Casa no 2).

Plac Alfaro i balkon di Rosina

Idąc do końca Calle Agua dojdziemy do Placu Alfaro (Plaza Alfaro), który słynie z niesamowitego balkonu z drewnianymi zdobieniami (Balcone di Rosina). Bardzo możliwe, że będzie pod nim stała któraś z wycieczek oprowadzanych po dzielnicy. Lokalni przewodnicy zapewniają, że balkon ten był inspiracją dla sceny balkonowej z dramatu Romeo i Julia autorstwa Szekspira. Nie powinien nas jednak zdziwić fakt, że nie ma na to żadnych dowodów. ;-)

Na początku XX wieku plac przebudowano pod egidą architekta Juan Talavera y Heredia. W tym czasie zbudowano nowe budynki i postawiono na środku placu charakterystyczny metalowy krzyż Cruz de la Cerrajería (co możemy przetłumaczyć jako Krzyż Ślusarza) z końca XVII wieku. Krzyż stoi na metalowej skrzynce i pełen jest różnych motywów, w tym motywów geometrycznych czy form przedstawiających m.in. węże.

Hospital de los Venerables - barokowy kompleks i mini galeria sztuki

Najważniejszą placówką kulturalną w obrębie dawnej dzielnicy żydowskiej jest Hospital de los Venerables, czyli XVII-wieczny przytułek dla starych i schorowanych księży. Kompleks wyróżnia się bogactwem stylu barokowego.

Niestety, bilet wstępu jest dość drogi, a cały kompleks zwiedzimy w zaledwie 30-45 minut. Warto jednak sprawdzić, czy podczas naszej wizyty nie trafimy na darmowe godziny wstępu.

Nawet jeśli nie planujemy wejść do środka warto podejść pod plac Plaza de los Venerables znajdujący się przy wejściu do kompleksu.

Kościół Santa María la Blanca (Iglesia Santa María la Blanca)

Jest to jeden z ciekawszych kościołów w całej Sewilli. Katolicka świątynia powstała w 1391 roku po przekształceniu XII-wiecznej synagogi. Niestety, z oryginalnej bożnicy niewiele jednak przetrwało po XVII-wiecznej przebudowie w stylu barokowym.

W środku zachwycają bogate barokowe zdobienia, w tym sufitowe stiuki z motywami geometrycznymi oraz kolorowe kolumny. W środku możemy zobaczyć prace Murillo, w tym reprodukcje jego prac skradzionych przez Francuzów.

Kościół jest bardzo niepozorny. Jego główna gotycka fasada to jedna z ostatnich pozostałości po XIV-wiecznej zamianie synagogi na kościół.

Centro de Interpretacion Juderia de Sevilla

Niewielkie muzeum poświęcone Sefardyjczykom, czyli hiszpańskim wyznawcom judaizmu, którzy przez wieki przebywali na obszarze Santa Cruz. W środku zobaczymy obrazy, pojedyncze manuskrypty i inne eksponaty związane z judaizmem, a także dowiemy się więcej o życiu Żydów w Sewilli i na Półwyspie Iberyjskim, w tym o ich wygnaniu w trakcie inkwizycji.

Museo Casa de Murillo

Dom muzeum w którym pod koniec swojego życia mieszkał lokalny artysta Bartolomé Esteban Murillo. Niestety, nie zobaczymy tu oryginalnych pomieszczeń, a jedynie małą wystawę poświęconą artyście.

Ogrody Murillo (Jardin de Murillo)

Północną-wschodnią część Santa Cruz zamykają przyjemne ogrody Murillo (Jardin de Murillo), które jeszcze do początku XX wieku były częścią królewskiego Alcázaru. Dziś nie są one tak zadbane jak ogrody w obrębie kompleksu pałacowego, ale wciąż warto znaleźć chwilę i je odwiedzić. Na obszarze ogrodu możemy wypatrzyć w jednej ze ścian wystające fragmenty rur którymi płynęła woda wzdłuż Calle Agua.

W parku wyróżniają się ławeczki i fontanny ozdobione azulejo, olbrzymie i masywne drzewa oraz dużo ciszy i spokoju wśród miejscowych w porównaniu z bardziej turystyczną częścią miasta. Jeśli będziemy w okolicy to możemy wpaść tu na chwilę odpocząć.

Oryginalną atrakcją jest glorieta poświęcona hiszpańskiemu malarzowi José García Ramosowi.