Perast (Czarnogóra) - atrakcje perły Zatoki Kotorskiej

Perast przez wielu turystów uważany jest za najpiękniejsze miasteczko w całej Zatoce Kotorskiej (nierzadko spotkamy się nawet ze stwierdzeniem perła Boki Katorskiej). Wielu turystów przyjeżdża tu aby popłynąć na sztuczną Wyspę Gospa od Škrpjela (Wyspa Matki Bożej na Skale), ale sam Perest także posiada niemało atrakcji wartych uwagi - w tym liczne barokowe pałace oraz inne zabytki!

Historia Perastu w pigułce

Dzieje Perastu są ściśle splątane z morzem, a jego największa pomyślność przypadła na okres wenecki (pomiędzy 1420 a 1797 rokiem). W średniowieczu powstała tu stocznia, w której przez następne kilkaset lat budowano statki. Sława Perastu przełożyła się na wzrost zamożności jego mieszkańców, ale ściągała też niebezpieczeństwa - pewnego razu miasto zostało splądrowane przez piratów z pobliskiego Ulcinj.

Perast posiadał również szkołę morską - swoją drogą pierwszą na Bałkanach - i do dziś dumni mieszkańcy opowiadają, że szkolili się w niej wysłannicy cara Rosji Piotra Wielkiego. Zabudowa miasta kilkukrotnie ucierpiała w trakcie trzęsień ziemi,które na przestrzeni wieków nawiedzały te tereny - ostatni duży kataklizm wystąpił w 1979 roku niszcząc lwią część zabudowy.

Perast podupadł w lat 90 XX. wieku, ale dziś dzięki turystyce miasto pięknieje z roku na rok (jednocześnie nieco zatracając swój cichy charakter).

Zwiedzanie Perastu

Wiele starszych przewodników i artykułów opisuje miasto jako na poły wymarłą osadę pełną ruin i porzuconych domów. Wprawdzie nie wszystkie zabytki zostały odbudowane, a część zachowano w postaci trwałych ruin, to jednak miastu daleko do takiego obrazu. W centrum działają luksusowe hotele, modne restauracje, a nabrzeże jest czyste i pełne turystów.

Zamieszkany dziś przez zaledwie kilkuset mieszkańców Perast nie należy co prawda do największych (a raczej do małych), lecz jego zabytkowa zabudowa potrafi zauroczyć odwiedzających. Z racji swojego portowego dziedzictwa miasto rozwinęło się wzdłuż nabrzeża, które warto przejść w całości. Na spokojne zwiedzenie całego miasta wraz z wyprawą na wyspę Matki Bożej na Skale najlepiej zarezerwować do kilku godzin.

Atrakcje Perastu - co warto zobaczyć?

Barokowe pałace starego miasta

Nasze zwiedzanie Perastu możemy rozpocząć od tutejszej starówki, na której przetrwały barokowe pałace dawnych mieszczan, którzy bogacili się na działalności stoczniowej oraz morskiej (członkowie najważniejszych rodów byli na przykład wziętymi admirałami). Ich rezydencje mogłyby wprawić w osłupienie jednego przybysza z bogatszego zakątka Europy. W sumie w miasteczku przetrwało ich prawie 20 (choć niektóre jak wspomnieliśmy w formie ruiny), a większość z nich powstała w XVII i XVIII stuleciu.

W jednym z nich - odbudowanym barokowym pałacu Bujović (42°29'16.3"N 18°41'44.5"E) - obecnie mieści się Muzeum Miejskie (Muzej grada Perasta), które przybliża historię Perastu z czasów największego rozkwitu i skupia się oczywiście na tematyce związanej z morzem.

Do pozostałych pałaców wartych uwagi zaliczają się m.in.:

• pałac Smekja (XVII w.) z białego kamienia, który przetrwał do naszych czasów bez szwanku. Wzniosła go ceniona lokalna rodzina, której najbardziej znamienitym przedstawicielem był kapitan Petar Smekja. Pałac ten stoi przy nabrzeżu i trudno go przegapić! (sąsiaduje z nim kościół św. Marka);
• Brajković-Martinović (42°29′11.5″ N, 18°41′52.8″ E);
• częściowo zrujnowany podczas trzęsienia ziemi pałac Visković z wieżą pochodzącą z początku XVI wieku (42°29'06.8"N 18°42'00.9"E).

Kościół św. Mikołaja

Z okresu świetności miasta pochodzi kilka świątyń (w sumie na terenie miasteczka znajdziemy ich nawet kilkanaście!). Najważniejsza z nich to kościół św. Mikołaja budowany od XVIII wieku z mierzącą 55 metrów dzwonnicą. Świątynia zachowała zabytkowe wnętrze, którego część stanowi udostępniony do zwiedzania skarbiec.

Dzwonnica kościoła św. Mikołaja - jeden z najlepszych punktów widokowych Zatoki Kotorskiej

Mieszkańcy Perastu pełni dumy podkreślają, że ta wieża kościelna to najwyższa dzwonnica na wschodnim wybrzeżu Adriatyku. Najprawdopodobniej jest ona jednak nieco niższa od katedry św. Dujama w Splicie, ale i tak warto zapłacić za piękny widok na Bokę, jaki się z niej roztacza. Chociażby po to aby ujrzeć Gospa od Škrpjela z góry.

Pałac biskupa Andrija Zmajevića oraz kościół Matki Boskiej Różańcowej

W wyższych partiach Perastu stoi pałac biskupa Andrija Zmajevića (42°29'13.1"N 18°41'54.6"E) wzniesiony przez przedstawicieli jednego z najznamienitszych tutejszych rodów. Z racji faktu, że zabytek ten położony jest nieco wyżej, to trzeba trochę wysiłku, aby się do niego dostać. Jego dzisiejsza nazwa nawiązuje do ostatniego mieszkańca, który nadał rezydencji jej ostateczną formę.

Tuż obok niego przytupnął kościół Matki Boskiej Różańcowej (Gospa od Rozarija, 42°29'19.8"N 18°41'52.0"E). Ufundowali go Zmajevićowie, a świątynia pełniła funkcję ich rodzinnego mauzoleum.

Wyspa Gospa od Škrpjela (Wyspa Matki Bożej na Skale)

Większość turystów przybywa do Perastu aby popłynąć na sztuczną Wyspę Gospa od Škrpjela (Wyspa Matki Bożej na Skale). Została ona usypana w średniowieczu przez bogobojnych mieszkańców miasta. Według legendy na wystającej z wody niewielkiej skale dwóch rybaków odnalazło piękny obraz Maryi. Zawieziono go do kościoła św. Mikołaja gdzie jeden ze znalazców został cudownie uzdrowiony. Obraz jednak zniknął z kościoła i wrócił na skałę.

Mieszczanie uznali to za znak i rozpoczęli przygotowania do budowy świątyni. W tym celu w okolicach skały zatapiano zdobyte lub uszkodzone okręty. Po usypaniu wysepki rozpoczęto budowę kościoła. Niewielka, barokowa świątynia pełni dziś funkcję muzeum (chociaż w święta i podczas ślubów odprawiane są tam msze) i jest często pomijana przez turystów. To poważny błąd bo wnętrze, chociaż niewielkie, należy do najpiękniejszych w całej Czarnogórze. Przetrwały tu liczne wota, które składali przed Madonną wypływający w morze marynarze.

Cudowny obraz umieszczono w marmurowym ołtarzu z XVIII wieku. Przechodząc do muzeum przez zakrystię zwróćmy uwagę na wiszące nad drzwiami zasuszone kwiaty. Stary zwyczaj głosi, że aby małżeństwo było szczęśliwe panna młoda, która bierze ślub w tym kościele powinna zawiesić tu swój wianek lub bukiet.

Z wyspą związany był jeszcze jeden zwyczaj - w dawnych czasach kiedy w Czarnogórze obowiązywało prawo wróżdy (czyli krwawej rodowej zemsty) na wysepce wzniesiono kamienny budynek nazywany Pomirbena dvorana aby zwaśnione strony mogły w nim prowadzić pertraktacje i dojść do ugody. Z tego prawa korzystali zarówno katolicy jak i wyznawcy prawosławia.

Wyspa św. Jerzego

Obok Gospa od Škrpjela znajduje się jeszcze jedna (naturalna) wysepka - Sveti Đorđe (Wyspa św. Jerzego), na której przetrwał zabytkowy klasztor benedyktyński, którego historia sięga XII stulecia, oraz cmentarz gdzie chowano przedstawicieli najbogatszych rodów oraz kapitanów statków (stąd też funkcjonujący wśród mieszkańców przydomek Wyspa Umarłych).

Ruiny twierdzy św. Krzyża

Na wzgórzu ponad miastem przetrwały ruiny twierdzy św. Krzyża (Тврђава Светог Крста). Możemy się do nich wybrać, ale same w sobie nie są one atrakcją z kategorii nie do przegapienia. Z drugiej jednak strony w ich okolicy czekać nas będą wspaniałe widoki na panoramę miasteczka z Zatoką Kotorską w tle.

Co ciekawe - ta wzniesiona około 1570 roku twierdza stanowiła centralny punkt obrony miasta. Perast nie posiadał murów, ale jego najbogatsi mieszkańcy wznosili przy swoich rezydencjach wieże umożliwiające obronę podczas najazdu.

Perast - wskazówki i informacje praktyczne

Jak dojechać do Perastu?

Najwygodniejszym sposobem jest samochód. Perast połączony jest co prawda linią autobusową z nieodległym Kotorem oraz miasteczkiem Risan, ale my sami z niej jednak nie korzystaliśmy, bo dojechaliśmy autem.

Parkingi w Peraście

Do centrum Perastu nie da się wjechać samochodem (nie dotyczy to gości hotelowych, których obiekty posiadają własne miejsca parkingowe). Auto można zostawić na jednym z parkingów położonych przy wjazdach do miasta po obu stronach. Jako, że są one płatne, to część turystów zatrzymuje się na darmowym miejscu postojowym (o ile są wolne miejsce) przy głównej drodze prowadzącej nad miastem i kieruje się w pieszo w dół schodami.

Plaże

Na obszarze starego miasta Peraście trudno o typową plażę, ale do wody można spróbować wejść bezpośrednio z nabrzeża.