Transport publiczny w Holandii - komunikacja miejska i międzymiastowa. Jak podróżować po kraju tulipanów?
Komunikacja publiczna w Holandii stoi na wysokim poziomie, czemu sprzyja stosunkowy niewielki rozmiar tego kraju. Pociągi są nowoczesne i korzystają z energii odnawialnej, podobnie autobusy oraz tramwaje, a w niektórych miastach skorzystamy także z metra. Co jednak ważniejsze - praktycznie w całym kraju obowiązuje jeden system płatności za przejazdy, co z perspektywy turysty znacznie upraszcza logistykę.
W naszym przewodniku opisaliśmy w sposób praktyczny zasady korzystania z holenderskiego transportu publicznego. Zapraszamy też do naszego zestawienia największych atrakcji w Holandii.
- Jak działa transport publiczny w Holandii?
- OVpay - jak działa płatność z wykorzystaniem własnej karty?
- Karta OV-chipkaart
- Zasady korzystania z transportu publicznego
- Komunikacja miejska oraz regionalna - informacje praktyczne
- Płatności zbliżeniowe - opłata za przejazd
- Co się bardziej opłaca - płatność zbliżeniowa czy bilet pojedynczy?
- Komunikacja międzymiastowa - pociągi
- Wyszukiwanie połączeń w Holandii
- Komunikacja międzymiastowe - przejazdy autobusowe
- Karta OV-chipkaart - informacje praktyczne
- Ile kosztuje i gdzie kupić kartę OV-chipkaart?
- Gdzie można naładować kartę OV-chipkaart?
- Zwrot środków z karty
- Gdzie można sprawdzić stan karty?
Jak działa transport publiczny w Holandii?
Zdecydowana większość transportu publicznego w Holandii oparta jest o karty czipowe (OV-chipkaart) oraz płatności zbliżeniowe (OVpay) - dotyczy to zarówno pociągów obsługiwanych przez narodowego kolejowego przewoźnika NS jak i autobusów miejskich oraz regionalnych. W niektórych miastach dostępne są również bilety pojedyncze papierowe, choć co ciekawe - kupując je tak naprawdę nabywamy kartę czipową do jednorazowego wykorzystania.
- w komunikacji miejskiej i autobusach regionalnych w przypadku korzystania z kart OV-chipkaart lub płatności zbliżeniowych na opłatę za przejazd składają się: opłata startowa (wspólna dla całego kraju) oraz opłata za każdy przejechany kilometr (naliczana co 50 m, zależna od miasta lub regionu). A w jaki sposób system wie, ile przejechaliśmy? Po prostu odbijamy naszą kartę po wejściu do pojazdu oraz w momencie jego opuszczania. W przypadku biletów pojedynczych papierowych płacimy zawsze tyle samo.
- w transporcie kolejowym opłata przy płatności zbliżeniowej jest taka sama jak w przypadku fizycznych biletów jednorazowych, ale w przypadku tych drugich dopłacamy 1,00 € (4,67 zł) za ich wydruk.
OVpay - jak działa płatność z wykorzystaniem własnej karty?
System ten został wprowadzony w 2022 roku i pozwala na korzystanie z własnej karty płatniczej (debetowej lub kredytowej) oraz z urządzenia mobilnego (telefonu, zegarka). Działa to banalnie prosto - w trakcie rozpoczęcia podróży wystarczy przyłożyć naszą kartę (urządzenie) do czytnika, a następnie zrobić to samo przy jej zakończeniu - najpóźniej na drugi dzień środki zostaną pobrane z naszego konta.
Dostępność OVpay
Mimo że w momencie ostatniej aktualizacji naszego artykułu system ten dopiero się rozpowszechniał, to działał już w wielu miejscach - w tym w Amsterdamie (więcej Komunikacja miejska w Amsterdamie). Niestety, nie był jeszcze dostępny pociągach, gdzie trwał pilotaż i honorowano wyłącznie holenderskie karty płatnicze. Aktualną listę miejsc, w których można skorzystać z systemu sprawdzicie na oficjalnej stronie systemu. Na pewno warto sprawdzić, czy nie działa już w pociągach, bo mogło się to zmienić od ostatniej weryfikacji naszego tekstu.
Karta OV-chipkaart
Do niedawna karty OV-chipkaart stanowiły podstawę korzystania z transportu publicznego dla każdego, kto przyjeżdżał do Holandii na nieco dłużej. System ten początkowo został wdrożony w metrze w Rotterdamie w 2005 roku i przez kolejne lata - aż do 2014 roku - zastępował istniejące rozwiązania w innych miastach, stając się ostatecznie ogólnonarodowym standardem.
Wadą systemu z perspektywy turysty jest fakt, że wymaga zakupu anonimowej karty przedpłaconej OV-chipkaart, a następnie jej doładowywania. Karta taka kosztuje minimum 7,50 € (35,03 zł)€ i jest ważna 5 lat - możemy wyrobić ją w punktach informacji i automatach na dworcach oraz w wielu punktach sprzedaży.
Aby korzystać z karty OV-chipkaart wystarczy na początku podróży przyłożyć naszą kartę do czytnika, i zrobić to samo po zakończeniu.
Na końcu naszego artykułu umieściliśmy więcej informacji praktycznych o karcie OV-chipkaart.
Czy opłaca się kupić przedpłaconą kartę OV-chipkaart?
Jeśli planujemy korzystać z komunikacji publicznej częściej, to prawdopodobnie karta ta pozwoli nam zaoszczędzić. Jeśli jednak chcemy korzystać wyłącznie z pociągów, to musimy sobie to dokładnie przeliczyć - bo dopiero 8 przejazd zwróci nam zakup karty.
Z drugiej jednak strony w momencie udostępnienia systemu OVpay w pociągach zakup karty OV-chipkaart przestanie mieć większy sens z perspektywy turysty.
Zasady korzystania z transportu publicznego
Bez względu na sposób płatności zasady podróżowania transportem są takie same - naszą kartę lub bilet powinniśmy odbić na rozpoczęciu oraz przy zakończeniu podróży.
- W autobusach i tramwajach odbijamy ją w specjalnym automacie wchodząc do pojazdu oraz go opuszczając.
- W metrze korzystamy z bramek.
- W przypadku pociągów automaty do odbicia karty znajdują się przy wejściu na dworzec lub na peronie. Jeśli przesiadamy się z pociągu do innego pociągu odbijamy kartę tylko po ostatnim punkcie podróży.
W momencie odbicia karty przy wyjściu (zakończeniu podróży) automat wyświetli nam opłatę oraz saldo (w przypadku OV-chipkaart).
Komunikacja miejska oraz regionalna - informacje praktyczne
Podstawą transportu miejskiego w Holandii są autobusy, a największych miastach dostępne są również tramwaje lub metro.
Co warto wiedzieć?
- Praktycznie we wszystkich holenderskich miastach możemy korzystać z kart OV-chipkaart. Karty OVpay dostępne są w coraz większej ilości miejsc. W niektórych, choć nie wszystkich miastach sprzedawane są również bilety jednorazowe.
- Płatności zbliżeniowe działają również w autobusach regionalnych. Na przykład w kursujących w regionie Amsterdamu autobusach firmy Connexxion zapłacimy znacznie mniej w modelu zbliżeniowym niż kupując bilety pojedyncze.
- Bilety dzienne również powinny móc zostać nabite na naszą kartę OV-chipkaart - na pewno możliwe jest to w Amsterdamie.
- Bilety pojedyncze często możemy zakupić u kierowcy autobusu, a nawet w tramwaju - choć zawsze lepiej sprawdzić to przed wejściem do pojazdu.
Płatności zbliżeniowe - opłata za przejazd
W przypadku komunikacji miejskiej i regionalnej koszt przejazdu wyliczany jest algorytmem - kwota bazowa (wspólna dla całej Holandii w kwocie 1,08 € (5,04 zł) w całej Holandii) + opłata za każdy kilometr wyliczana co 50 m (zależna od miasta, np. 0,196€ w Amsterdamie).
Co się bardziej opłaca - płatność zbliżeniowa czy bilet pojedynczy?
Wszystko zależy tak naprawdę od pokonywanej odległości. Na przykład w przypadku Amsterdamu koszt przejechania 3 km wynosi około 1,65 € (7,71 zł) w przypadku płatności zbliżeniowej oraz 3,40 € (15,88 zł) przy bilecie jednorazowym. Różnica jest widoczna gołym okiem, więc aż grzech nie skorzystać z OVpay lub OV-chipkaart.
Wskazówki praktyczne
- wsiadanie do autobusu - do autobusu zawsze wchodzimy przodem i odbijamy kartę lub kupujemy bilet. Pojazdu nie opuszczamy nigdy pierwszymi drzwiami, i pamiętajmy, żeby odbić kartę/bilet przy wyjściu.
- przesiadka - jeśli skorzystamy z komunikacji miejskiej w czasie krótszym niż 35 minut od poprzedniego odbicia karty na wyjściu, to do opłaty za kolejny przejazd nie zostanie po raz drugi doliczona kwota bazowa.
- wejście na teren metra - w przypadku metra możemy wejść na stację i wyjść w ciągu 20 minut bez żadnej opłaty. Musimy jednak zawsze odbić się na wejściu i na wyjściu.
- brak górnego limitu wydatków - w przeciwieństwie do Londynu w systemach OV-chipkaart oraz OVpay nie działa jeszcze system górnego limitu wydatków dziennych (tzw. capping). Oznacza to, że za każdy przejazd zapłacimy oddzielnie bez górnego limitu w ciągu dnia. Warto mieć to na uwadze, bo nierzadko bardziej może opłacać nam się zakup biletu dziennego lub kilkudniowego.
Komunikacja międzymiastowa - pociągi
Najwygodniejszym środkiem transportu pomiędzy większymi miastami w Holandii są pociągi zarządzane przez narodowego przewoźnika Nederlandse Spoorwegen (w skrócie NS). Przejazdy obsługiwane są dwoma typami pociągów, Sprinter oraz Intercity. Warto pamiętać, że w przypadku pociągów Sprinter na pokładzie nie ma toalety.
W przypadku pociągów różnica pomiędzy fizycznym biletem jednorazowym a skorzystaniem z karty przedpłaconej wynosi 1€ (jest to suplement pobierany za wydruk biletu). Korzystając z prostej matematyki, koszt karty przedpłaconej zwróci się nam po 8 przejeździe pociągiem.
Wskazówki praktyczne
- przechowalnie bagażu na dworcach - poszukiwanie przechowalni bagażu najlepiej rozpocząć od dworców kolejowych. Na wielu holenderskich dworcach znajdują się samoobsługowe przechowalnie bagażu dostępne całą dobę. Aby dowiedzieć się więcej najlepiej odwiedzić oficjalną stronę holenderskiego przewoźnika.
- wejście na teren dworca - w przypadku stacji kolejowej możemy wejść na jej teren i wyjść w ciągu 60 minut bez żadnej opłaty. Musimy jednak zawsze odbić się na wejściu i na wyjściu.
- pierwsza klasa - jeśli chcielibyśmy korzystać z przedziałów pierwszej klasy, musimy przestawić naszą kartę na inny tryb. Możemy to łatwo zrobić w maszynach NS lub OV. Bilety na 1 klasę w Holandii są jednak zdecydowanie droższe od klasy 2.
Wyszukiwanie połączeń w Holandii
Planując podróżowanie po Holandii warto zapoznać się ze stroną 9292, na której sprawdzimy dokładną trasę z punktu A do punktu B ze szczegółową rozpiską oraz ceną dla płatności zbliżeniowych.
Możemy też "dogrzebać się" do cen pojedynczych kart jednorazowych i biletów czasowych. Aby to zrobić musimy kliknąć Show discounts and details, i następnie View all prices (Dutch). W zależności od przeglądarki zobaczymy okno informacyjne. Jeśli nic się nie stało, powinniśmy zjechać scrollem w dół. Niestety, opisy są po holendersku, nas z reguły powinna interesować zakładka Regionaal.
Komunikacja międzymiastowe - przejazdy autobusowe
W niektórych przypadkach tańszym sposobem komunikacji międzymiastowej są autokary prywatnych przewoźników. Ciekawym rozwiązaniem może być FlixBus, który obsługuje np trasę Amsterdam - Rotterdam z biletami zaczynającymi się od około 5€. Jest to kwota znacznie niższa niż w przypadku pociągu, ale bilet musimy zakupić z wyprzedzeniem na stronie przewoźnika.
Karta OV-chipkaart - informacje praktyczne
Tak jak już pisaliśmy, od momentu wprowadzenia OVpay wyrabianie i korzystanie z karty OV-chipkaart z perspektywy turysty ma coraz mniej sensu. Jeśli jednak planujecie jej wyrobienie to poniżej umieściliśmy garść informacji praktycznych. Po więcej najlepiej zajrzeć na oficjalną stronę.

Ile kosztuje i gdzie kupić kartę OV-chipkaart?
Cena bazowa karty w wersji anonimowej wynosi 7,50 € (35,03 zł), choć w niektórych miejscach może być do niej doliczana niewielka opłata manipulacyjna. Kartę nabędziemy w w kilku miejscach.
- na dworcach w punktach informacji;
- w automatach NS na dworcach;
- w kioskach, np w kiosku AKO na lotnisku w Eindhoven, supermarketach i innych punktach sprzedaży. Niestety, czasem zakup karty możliwy jest jedynie wraz z doładowaniem, np. we wspomnianym kiosku widzieliśmy jedynie pakiety za 18€ (8€ karta + 10€ doładowania)
Wszystkie automaty posiadają interfejs w języku angielskim, ale nie zawsze zapłacimy w nich gotówką.
Listę wszystkich punktów sprzedaży można sprawdzić tutaj.
Jeśli planujemy zostać w Holandii na stałe lub dłużej możemy wyrobić spersonalizowaną kartę z naszym zdjęciem oraz danymi, dzięki czemu w razie kradzieży lub zgubienia możemy ją zablokować i odzyskać środki. W przypadku odwiedzania Holandii w celach turystycznych karta anonimowa powinna nam jednak w zupełności wystarczyć.
Gdzie można naładować kartę OV-chipkaart?
Kartę możemy naładować (wpłacić na nią środki do wykorzystania na podróże) na dworcach w punktach informacji, w automatach NS oraz specjalnych automatach OV. W przypadku automatów najpierw musimy przyłożyć kartę do specjalnego czynnika i dopiero później wybrać odpowiednią opcję lub kwotę doładowania.
Zwrot środków z karty
Jeśli na karcie mamy poniżej 30€ możemy udać się do kasy np. na dworcu i odebrać zwrot środków. Za każdy zwrot pobierana jest opłata administracyjna w wysokości 1€.
Uwaga! Koszt zakupu samej karty nigdy nie jest zwracany.
Gdzie można sprawdzić stan karty?
Stan karty możemy sprawdzić w maszynach NS, w specjalnych maszynach dla kart OV oraz w punkcie informacji na dworcach. Aktualne saldo powinno też wyświetlić się nam po skorzystaniu z karty.
Stan karty możemy sprawdzić także online na oficjalnej stronie.
Uwaga! Historia online aktualizowana jest z opóźnieniem około jednego dnia.