Transport publiczny w Holandii - komunikacja miejska i międzymiastowa. Jak podróżować po kraju tulipanów?

Komunikacja publiczna w Holandii stoi na wysokim poziomie, czemu sprzyja stosunkowy niewielki rozmiar tego kraju. Pociągi są nowoczesne i korzystają z energii odnawialnej, podobnie autobusy oraz tramwaje, a w niektórych miastach skorzystamy także z metra. Co jednak ważniejsze - praktycznie w całym kraju obowiązuje jeden system płatności za przejazdy, co z perspektywy turysty znacznie upraszcza logistykę.

W naszym przewodniku opisaliśmy w sposób praktyczny zasady korzystania z holenderskiego transportu publicznego. Zapraszamy też do naszego zestawienia największych atrakcji w Holandii.

Jak działa transport publiczny w Holandii?

Zdecydowana większość transportu publicznego w Holandii oparta jest o karty czipowe (OV-chipkaart) oraz płatności zbliżeniowe (OVpay) - dotyczy to zarówno pociągów obsługiwanych przez narodowego kolejowego przewoźnika NS jak i autobusów miejskich oraz regionalnych. W niektórych miastach dostępne są również bilety pojedyncze papierowe, choć co ciekawe - kupując je tak naprawdę nabywamy kartę czipową do jednorazowego wykorzystania.

• w komunikacji miejskiej i autobusach regionalnych w przypadku korzystania z kart OV-chipkaart lub płatności zbliżeniowych na opłatę za przejazd składają się: opłata startowa (wspólna dla całego kraju) oraz opłata za każdy przejechany kilometr (naliczana co 50 m, zależna od miasta lub regionu). A w jaki sposób system wie, ile przejechaliśmy? Po prostu odbijamy naszą kartę po wejściu do pojazdu oraz w momencie jego opuszczania. W przypadku biletów pojedynczych papierowych płacimy zawsze tyle samo.
• w transporcie kolejowym opłata przy płatności zbliżeniowej jest taka sama jak w przypadku fizycznych biletów jednorazowych, ale w przypadku tych drugich dopłacamy 1,00 € (4,67 zł) za ich wydruk.

OVpay - jak działa płatność z wykorzystaniem własnej karty?

System ten został wprowadzony w 2022 roku i pozwala na korzystanie z własnej karty płatniczej (debetowej lub kredytowej) oraz z urządzenia mobilnego (telefonu, zegarka). Działa to banalnie prosto - w trakcie rozpoczęcia podróży wystarczy przyłożyć naszą kartę (urządzenie) do czytnika, a następnie zrobić to samo przy jej zakończeniu - najpóźniej na drugi dzień środki zostaną pobrane z naszego konta.

Karta OV-chipkaart

Do niedawna karty OV-chipkaart stanowiły podstawę korzystania z transportu publicznego dla każdego, kto przyjeżdżał do Holandii na nieco dłużej. System ten początkowo został wdrożony w metrze w Rotterdamie w 2005 roku i przez kolejne lata - aż do 2014 roku - zastępował istniejące rozwiązania w innych miastach, stając się ostatecznie ogólnonarodowym standardem.

Wadą systemu z perspektywy turysty jest fakt, że wymaga zakupu anonimowej karty przedpłaconej OV-chipkaart, a następnie jej doładowywania. Karta taka kosztuje minimum 7,50 € (35,03 zł)€ i jest ważna 5 lat - możemy wyrobić ją w punktach informacji i automatach na dworcach oraz w wielu punktach sprzedaży.

Aby korzystać z karty OV-chipkaart wystarczy na początku podróży przyłożyć naszą kartę do czytnika, i zrobić to samo po zakończeniu.

Na końcu naszego artykułu umieściliśmy więcej informacji praktycznych o karcie OV-chipkaart.

Zasady korzystania z transportu publicznego

Bez względu na sposób płatności zasady podróżowania transportem są takie same - naszą kartę lub bilet powinniśmy odbić na rozpoczęciu oraz przy zakończeniu podróży.

• W autobusach i tramwajach odbijamy ją w specjalnym automacie wchodząc do pojazdu oraz go opuszczając.
• W metrze korzystamy z bramek.
• W przypadku pociągów automaty do odbicia karty znajdują się przy wejściu na dworzec lub na peronie. Jeśli przesiadamy się z pociągu do innego pociągu odbijamy kartę tylko po ostatnim punkcie podróży.

W momencie odbicia karty przy wyjściu (zakończeniu podróży) automat wyświetli nam opłatę oraz saldo (w przypadku OV-chipkaart).

Komunikacja miejska oraz regionalna - informacje praktyczne

Podstawą transportu miejskiego w Holandii są autobusy, a największych miastach dostępne są również tramwaje lub metro.

Co warto wiedzieć?

• Praktycznie we wszystkich holenderskich miastach możemy korzystać z kart OV-chipkaart. Karty OVpay dostępne są w coraz większej ilości miejsc. W niektórych, choć nie wszystkich miastach sprzedawane są również bilety jednorazowe.
• Płatności zbliżeniowe działają również w autobusach regionalnych. Na przykład w kursujących w regionie Amsterdamu autobusach firmy Connexxion zapłacimy znacznie mniej w modelu zbliżeniowym niż kupując bilety pojedyncze.
• Bilety dzienne również powinny móc zostać nabite na naszą kartę OV-chipkaart - na pewno możliwe jest to w Amsterdamie.
• Bilety pojedyncze często możemy zakupić u kierowcy autobusu, a nawet w tramwaju - choć zawsze lepiej sprawdzić to przed wejściem do pojazdu.

Płatności zbliżeniowe - opłata za przejazd

W przypadku komunikacji miejskiej i regionalnej koszt przejazdu wyliczany jest algorytmem - kwota bazowa (wspólna dla całej Holandii w kwocie 1,08 € (5,04 zł) w całej Holandii) + opłata za każdy kilometr wyliczana co 50 m (zależna od miasta, np. 0,196€ w Amsterdamie).

Co się bardziej opłaca - płatność zbliżeniowa czy bilet pojedynczy?

Wszystko zależy tak naprawdę od pokonywanej odległości. Na przykład w przypadku Amsterdamu koszt przejechania 3 km wynosi około 1,65 € (7,71 zł) w przypadku płatności zbliżeniowej oraz 3,40 € (15,88 zł) przy bilecie jednorazowym. Różnica jest widoczna gołym okiem, więc aż grzech nie skorzystać z OVpay lub OV-chipkaart.

Komunikacja międzymiastowa - pociągi

Najwygodniejszym środkiem transportu pomiędzy większymi miastami w Holandii są pociągi zarządzane przez narodowego przewoźnika Nederlandse Spoorwegen (w skrócie NS). Przejazdy obsługiwane są dwoma typami pociągów, Sprinter oraz Intercity. Warto pamiętać, że w przypadku pociągów Sprinter na pokładzie nie ma toalety.

W przypadku pociągów różnica pomiędzy fizycznym biletem jednorazowym a skorzystaniem z karty przedpłaconej wynosi 1€ (jest to suplement pobierany za wydruk biletu). Korzystając z prostej matematyki, koszt karty przedpłaconej zwróci się nam po 8 przejeździe pociągiem.

Wyszukiwanie połączeń w Holandii

Planując podróżowanie po Holandii warto zapoznać się ze stroną 9292, na której sprawdzimy dokładną trasę z punktu A do punktu B ze szczegółową rozpiską oraz ceną dla płatności zbliżeniowych.

Możemy też "dogrzebać się" do cen pojedynczych kart jednorazowych i biletów czasowych. Aby to zrobić musimy kliknąć Show discounts and details, i następnie View all prices (Dutch). W zależności od przeglądarki zobaczymy okno informacyjne. Jeśli nic się nie stało, powinniśmy zjechać scrollem w dół. Niestety, opisy są po holendersku, nas z reguły powinna interesować zakładka Regionaal.

Komunikacja międzymiastowe - przejazdy autobusowe

W niektórych przypadkach tańszym sposobem komunikacji międzymiastowej są autokary prywatnych przewoźników. Ciekawym rozwiązaniem może być FlixBus, który obsługuje np trasę Amsterdam - Rotterdam z biletami zaczynającymi się od około 5€. Jest to kwota znacznie niższa niż w przypadku pociągu, ale bilet musimy zakupić z wyprzedzeniem na stronie przewoźnika.

Karta OV-chipkaart - informacje praktyczne

Tak jak już pisaliśmy, od momentu wprowadzenia OVpay wyrabianie i korzystanie z karty OV-chipkaart z perspektywy turysty ma coraz mniej sensu. Jeśli jednak planujecie jej wyrobienie to poniżej umieściliśmy garść informacji praktycznych. Po więcej najlepiej zajrzeć na oficjalną stronę.

Ile kosztuje i gdzie kupić kartę OV-chipkaart?

Cena bazowa karty w wersji anonimowej wynosi 7,50 € (35,03 zł), choć w niektórych miejscach może być do niej doliczana niewielka opłata manipulacyjna. Kartę nabędziemy w w kilku miejscach.

• na dworcach w punktach informacji;
• w automatach NS na dworcach;
• w kioskach, np w kiosku AKO na lotnisku w Eindhoven, supermarketach i innych punktach sprzedaży. Niestety, czasem zakup karty możliwy jest jedynie wraz z doładowaniem, np. we wspomnianym kiosku widzieliśmy jedynie pakiety za 18€ (8€ karta + 10€ doładowania)

Wszystkie automaty posiadają interfejs w języku angielskim, ale nie zawsze zapłacimy w nich gotówką.

Listę wszystkich punktów sprzedaży można sprawdzić tutaj.

Jeśli planujemy zostać w Holandii na stałe lub dłużej możemy wyrobić spersonalizowaną kartę z naszym zdjęciem oraz danymi, dzięki czemu w razie kradzieży lub zgubienia możemy ją zablokować i odzyskać środki. W przypadku odwiedzania Holandii w celach turystycznych karta anonimowa powinna nam jednak w zupełności wystarczyć.

Gdzie można naładować kartę OV-chipkaart?

Kartę możemy naładować (wpłacić na nią środki do wykorzystania na podróże) na dworcach w punktach informacji, w automatach NS oraz specjalnych automatach OV. W przypadku automatów najpierw musimy przyłożyć kartę do specjalnego czynnika i dopiero później wybrać odpowiednią opcję lub kwotę doładowania.

Zwrot środków z karty

Jeśli na karcie mamy poniżej 30€ możemy udać się do kasy np. na dworcu i odebrać zwrot środków. Za każdy zwrot pobierana jest opłata administracyjna w wysokości 1€.

Uwaga! Koszt zakupu samej karty nigdy nie jest zwracany.

Gdzie można sprawdzić stan karty?

Stan karty możemy sprawdzić w maszynach NS, w specjalnych maszynach dla kart OV oraz w punkcie informacji na dworcach. Aktualne saldo powinno też wyświetlić się nam po skorzystaniu z karty.

Stan karty możemy sprawdzić także online na oficjalnej stronie.

Uwaga! Historia online aktualizowana jest z opóźnieniem około jednego dnia.