Tate Modern w Londynie - kolekcja, punkt widokowy, zwiedzanie i informacje praktyczne

Tate Modern to londyńskie muzeum sztuki współczesnej i nowoczesnej, które uważane jest za jedną z najważniejszych placówek tego typu na świecie. Galeria znajduje się po południowej stronie Tamizy, tuż za występującym często w popkulturze mostem pieszym Millennium Bridge.

Tate Modern to jednak nie tylko muzeum, a także centrum spotkań z dużym wyborem opcji kulinarnych - na wyższych piętrach działają kawiarnie, bary oraz restauracja. Niektórzy z turystów wpadają tu tylko w celu spojrzenia z tarasu widokowego na leżącą po drugiej stronie Tamizy dzielnicę City of London.

Historia i budynek

Galeria Tate Modern powstała w opuszczonym budynku po dawnej elektrowni Bankside Power Station.

Elektrownię zbudowano po zakończeniu II wojny światowej w latach 1947-1963 według projektu brytyjskiego architekta Gilesa Gilberta Scotta, który zasłynął jako pomysłodawca wyglądu legendarnych brytyjskich czerwonych budek telefonicznych. Budowla składała się z trzech części - środkowej Hali Turbin, którą otaczały kotłownia (ang. Boiler House) oraz obszar nazywany Switch House, gdzie dawniej przechowywano olej. Elektrownia została ostatecznie zamknięta w 1981 roku.

Przez więcej niż dekadę konstrukcja nie była wykorzystywana. Istniało duże prawdopodobieństwo, że zamknięta elektrownia zostanie zrównana z ziemią lub zamieniona na kolejny modny apartamentowiec. Na szczęście dzięki staraniom wielu miejskich aktywistów udało się doprowadzić do tego, że budynek został udostępniony na nową siedzibę Tate Modern, o czym poinformowały władze Tate Gallery w 1994 roku, czyli 13 lat po zamknięciu.

Opuszczona konstrukcja dzięki wysokim salom i dużej ilości wolnej przestrzeni idealnie nadawała się na galerię sztuki współczesnej; w końcu niektóre z prac (czy inaczej instalacji) charakteryzują się imponującymi rozmiarami.

Za przebudowę i dostosowanie dawnej elektrowni do nowych potrzeb odpowiadała firma projektowa Herzog & de Meuron, która rozpoczęła pracę w 1995 roku. Oficjalna inauguracja pod patronatem królowej Elżbiety II odbyła się 11 maja 2000 roku.

Już kilka lat po otwarciu zdecydowano o kolejnej przebudowie, za którą również odpowiadało biuro projektowe Herzog & de Meuron. Efektem zakończonej w 2016 roku przebudowy jest 10-piętrowa nadbudowa nad częścią elektrowni nazywaną Switch House. Mimo że początkowo planowano całkowite oszklenie nowej części, to ostatecznie zachowano pasujący do reszty styl z cegły. Trudno jednoznacznie stwierdzić czy była to dobra decyzja. Naszym zdaniem obecne rozwiązanie lepiej pasuje do całości, ale rozumiemy też głosy, że nowa konstrukcja w kształcie oszklonej piramidy mogła by bardziej pasować do nowoczesnego charakteru placówki.

W 2018 roku budynek kotłowni (ang. Boiler House) nazwany został imieniem lokalnej aktywistki Natalie Bell, a budynek Switch House otrzymał imię biznesmena Lena Blavatnika, który kwotą ponad 200 milionów funtów wsparł zakończoną w 2016 roku rozbudowę muzeum.

Marka Tate

Historia marki Tate jest jednak o wiele starsza niż samo Tate Modern i sięga 1897 roku. Pod koniec XIX wieku powstała Galeria Narodowa Sztuki Brytyjskiej (ang. National Gallery of British Art). Pierwszym donatorem i mecenasem nowej placówki był magnat w handlu cukrem Henry Tate.

W 1932 roku muzeum oficjalnie otrzymało nazwę Tate Gallery na część swojego faktycznego założyciela, choć nieoficjalne nazwa ta funkcjonowała od dnia otworzenia muzeum. Tate Gallery mieściło się w dzielnicy Millbank, w budynku powstałym na fundamentach historycznego więzienia.

Oficjalne otwarcie Tate Modern nastąpiło w 2000 roku, a Tate Gallery przemianowano na Tate Britain. W Anglii istnieją jeszcze dwie galerie będące częścią grupy Tate: Tate Liverpool w dawnych dokach Alberta oraz Tate St Ives w Kornwalii.

Punkt widokowy na ostatnim piętrze Tate Modern

Nawet jeśli sztuka nowoczesna nie jest dla nas, to warto odwiedzić Tate Modern i dostać się na taras widokowy na ostatnim piętrze budynku Switch House.

Z góry będziemy mieć świetny widok na Katedrę św. Pawła, most Millennium oraz dzielnicę City. Jest to jeden z naszych ulubionych punktów widokowych w Londynie, choć musimy uczciwie przyznać, że w przypadku dużego wiatru u góry może nas trochę przewiać.

Taras widokowy jest panoramiczny więc możemy spojrzeć również na południe, co może jednak niespecjalnie odpowiadać Londyńczykom posiadającym przeszklone apartamenty w sąsiednim kompleksie budynków NEO Bankside... Mieszkańcy tych apartamentów bezskutecznie próbują walczyć o wyłączenie z użytku części tarasu wychodzącej bezpośrednio na ich okna.

Wejście na taras widokowy jest darmowe. Na górę możemy wejść schodami lub wjechać winda, która jednak w godzinach szczytu potrafi być zapchana. W trakcie największego oblężenia muzeum najlepiej próbować wsiąść do windy na poziomie 0, ponieważ na wyższych piętrach może być nam ciężko wepchnąć się do środka.

Uwaga! Taras widokowy zamykany jest 30 minut przed zamknięciem muzeum.

Kolekcja stała i wystawy czasowe

Tate Modern jest brytyjską galerią narodową sztuki współczesnej i nowoczesnej, z kolekcją prac lokalnych i zagranicznych artystów od początku XX wieku aż do dziś. Galeria podzielona jest na strefy tematyczne z kolekcją stałą oraz obszary dla stref czasowych. Kolekcje stałe znajdziemy w Boiler House/Natalie Bell (poziom 2 i 4) oraz Switch House/Len Blavatnik (poziom 2, 3 i 4). Wystawy czasowe organizowane są m.in. na poziomie 0 oraz poziomie 3 budynku Boiler House. Aktualne wystawy czasowe możemy sprawdzić w specjalnej wyszukiwarce na oficjalnej stronie grupy Tate.

W tej części artykułu przygotowaliśmy krótki przewodnik po sekcjach tematycznych i pracach będących częścią kolekcji stałej. Opis ten ma charakter informacyjny i nie możemy zagwarantować, że wszystkie prace oraz instalacje będą dostępne podczas wizyty w muzeum. Część prac lub sal może być w renowacji, inne mogą być na wypożyczeniu. Pamiętajmy również, że galeria posiada więcej dzieł niż miejsca na wystawie, więc musi tu występować rotacja.

Nasze zestawienie po raz ostatni aktualizowaliśmy w lutym 2019 roku. Jeśli interesuje nas konkretna praca to najłatwiej sprawdzić jej dostępność na tej stronie.

Na poziomie 0, czyli w Hali Turbin (ang. Turbine Hall) oraz w odrestaurowanych zbiornikach na olej, organizowane są wystawy czasowe. W dawnych zbiornikach (ang. Tanks) wyświetlane są prezentacje multimedialne wspomagane czasami dźwiękiem oraz światłem. Aktualne wystawy w "Tankach" można sprawdzić na na tej stronie.

Poziom 1 to m.in. kino (gdzie odbywają się pokazy oraz występy na żywo), część multimedialna (w której możemy sami stworzyć swoją pracę na ekranie) oraz kawiarnia i sklep.

Na poziomach od 2 do 4 wystawiana jest kolekcja stała podzielona na strefy tematyczne. Prace nie są zorganizowane chronologiczne, ale skupiają się na konkretnych zagadnieniach lub tematyce. Wśród obrazów i instalacji znajdziemy wiele prac polskich artystów.

Niektóre ze stref tematycznych:

• Start Display/Początkowa wystawa (Boiler House/Natalie Bell, poziom 2) - początkowe sale, w których wystawione są wybrane obrazy znanych twórców (m.in. Ceal Floyer, Maria Lalic, Wassily Kandinsky czy Henri Matisse).

• Artists and Society/Artyści i Społeczeństwo (Boiler House/Natalie Bell, poziom 2) - kolekcja skupiająca się na dziełach oddających nastroje artystów względem otaczającej ich rzeczywistości. W tej części kolekcji zobaczymy m.in. obraz pt. Płacząca Kobieta (ang. Weeping Women) pędzla Pablo Picasso oraz serie krótkich filmów pt Demokracje autorstwa Artura Żmijewskiego (więcej prac).

• In the Studio/W studiu (Boiler House/Natalie Bell, poziom 2) - ta część kolekcji skupia się na pokazaniu relacji pomiędzy artystami i ich pracami. Wśród artystów zobaczymy dzieła m.in. Salvadora Dalego, René Magritte, Edvarda Muncha czy Pablo Picasso. Dokładną listę prac znajdujących się w tej części można sprawdzić tutaj.

• Performer and Participant/Wykonawca i Uczestnik (Switch House/Len Blavatnik, poziom 3) - różnorodne instalacje i prace artystów z drugiej połowy XX wieku. Jedna z większych instalacji o intrygującej nazwie Bez tytułu (składająca się 12 wiszących luster) jest autorstwa polskiego awangardowego artysty Edwarda Krasińskiego; łatwo rozpoznamy ją po charakterystycznej dla tego artysty niebieskiej taśmie samoprzylepnej. Dokładną listę prac znajdujących się w tej części można sprawdzić tutaj.

• Materials and Objects/Materiały i Obiekty (Boiler House/Natalie Bell, poziom 4) - ta część kolekcji skupia się na nietypowych materiałach i metodach ich wykorzystania. Dokładną listę prac znajdujących się w tej części można sprawdzić tutaj.

• Media Networks/Sieci mediowe (Boiler House/Natalie Bell, poziom 4) - w pomieszczeniach w tej części kolekcji skupiono się na artystach, którzy w swoich pracach wykorzystali rozwój technologii i mediów. Na pewno warto zwrócić uwagę na masywną instalację pt. Babel autorstwa Cildo Meirelesa, przedstawiącą wysoką wieżę stworzoną z odbiorników radiowych ustawionych na różne rozgłośnie, która ma reprezentować współczesne problemy z komunikacja oraz natłokiem informacji. W tej części kolekcji zobaczymy też trzy prace Wilhelma Sasnala (Gaddafi 1, Gaddafi 2 i Gaddafi 3), które artysta namalował inspirując się obrazami pojawiającymi się w mediach po śmierci libijskiego dyktatora Mu’ammara al-Kaddafiego.

• Living Cities/Żyjące Miasta (Switch House/Len Blavatnik, poziom 4) - w tej części wystawione są obrazy oraz instalacje, których motywem przewodnim jest życie miast. Na wystawie zobaczymy dzieła twórców z różnych części świata - Afryki, Ameryki czy Europy. Dokładną listę prac znajdujących się w tej części można sprawdzić tutaj.

Zwiedzanie Tate Modern

Kolekcja stała Tate Modern rozlokowana jest pomiędzy dwoma częściami kompleksu: Boiler House (nazywanym obecnie Natalie Bell) oraz Switch House (nazywanym obecnie Len Blavatnik). Przejście pomiędzy nimi możliwe jest przez Hale Turbin na poziomie 0 oraz przez mostki na poziomach 1 i 4.

Zwiedzanie kolekcji stałej Tate Modern możemy zacząć od poziomu 2 budynku Boiler House i kolekcji nazywanej Start Display, która zawiera prace wybrane przez kuratorów muzeum jako najlepsze do pierwszego kontaktu ze sztuką nowoczesną. Po zapoznaniu się z początkowymi pomieszczeniami możemy rozpocząć zwiedzanie kolejnych wystaw tematycznych na tym poziomie. Kolejnym krokiem może być poziom 4 budynku Boiler House, skąd po obejrzeniu kolekcji możemy udać się mostkiem do budynku Switch House.

Kolekcje w budynku Switch House możemy zwiedzać kierując się do dołu, żeby finalnie dojść do poziomu 0 i do wystaw w dawnych zbiornikach (ang. Tanks) na olej. Po zakończeniu zwiedzania warto wsiąść do windy udać się na taras widokowy.

Jeśli chcielibyśmy zwiedzić Tate Modern właśnie w takiej kolejności to najlepiej wejść do środka wejściem od strony Tamizy. Dzięki temu znajdziemy się od razu na poziomie 1 budynku Boiler House, skąd będziemy mogli udać się ruchomymi schodami na drugie piętro.

Kompleks Tate Modern jest naprawdę rozległy i pierwsza wizyta może sprawić nam trochę problemów zanim zapoznamy się z topografią budynku.

Trudno jednoznacznie stwierdzić ile czasu potrzeba na wizytę w galerii. Wszystko zależy od tego na ile sztuka nowoczesna jest dla nas interesująca. Turyści poszukujący po prostu obrazów znanych malarzy i chcący wejść na punkt widokowy zwiedzą całość w mniej niż dwie godziny, podczas gdy sympatycy tej formy sztuki mogą potrzebować 4 czy 5 godzin.

Uwaga! Do galerii nie wejdziemy z bagażem większym niż 55cm x 40cm x 20cm.

Bilety

Wejście do muzeum i wystawa stała są darmowe. Płatne mogą być wystawy czasowe.

Godziny otwarcia

Muzeum czynne jest od niedzieli do czwartku od 10:00 do 18:00 i od piątku do soboty od 10:00 do 22:00. Ostatnie wejście możliwe jest do 45 minut przed zamknięciem.

Muzeum jest nieczynne od 24 do 26 grudnia.

Wejście do muzeum

Do budynku muzeum prowadzi aż pięć wejść, które znajdują się od trzech stron: południowej, zachodniej i północnej.

• wejście od strony Tamizy (od północy) prowadzi na poziom 1 budynku Boiler House,
• wejście od ulicy Sumner Street (od południa) prowadzi do budynku Switch House,
• wejście od ulicy Holland Street (od zachodu) zaprowadzi nas do Hali Turbin.

Dojazd

Jeśli jesteśmy w okolicy Katedry św. Pawła to najprzyjemniej do muzeum dojść pieszo korzystając z mostu Millennium.

Chcąc skorzystać z metra musimy liczyć się z przynajmniej kilkusetmetrowym spacerem. Najłatwiej sprawdzić najlepszy dojazd korzystając z map Google.

Jeśli chcielibyśmy przedostać się z Tate Modern do Tate Britain i budżet nie jest dla nas przeszkodą to możemy skorzystać z opcji rzecznej nazywanej Tate Boat. Więcej informacji można znaleźć na oficjalnej stronie.

Dostęp dla osób z ograniczoną mobilnością

Kompleks Tate Modern w porównaniu z typowymi muzeami czy galeriami sztuki wyróżnia się swoim rozmiarem i składa się z wielu pięter oraz części, ale na każde z nich dojeżdża winda. Będąc na miejscu warto poprosić w punkcie informacji o mapę z planem, na której zaznaczono windy oraz toalety.