Kew Gardens w Londynie - zwiedzanie królewskiego ogrodu botanicznego

The Royal Botanic Gardens at Kew (pol. Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew), w skrócie Kew Gardens, to jeden z czterech londyńskich kompleksów wpisanych na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Nazwa ogród botaniczny nie oddaje w pełni istoty tego miejsca. Obok największej i najbardziej różnorodnej kolekcji roślin i drzew na świecie, znajdziemy tu także galerię sztuki, historyczny pałac królewski czy orientalną pagodę. Na terenie kompleksu znajduje się kilka budynków wpisanych na listę zabytków klasy I i II (Grade I i Grade II).

Nasz artykuł rozpoczęliśmy od praktycznych informacji na temat zwiedzania Kew Gardens, następnie opisaliśmy jego najważniejsze szklarnie i atrakcje, żeby zakończyć wprowadzeniem historycznym. Nasz przewodnik po ogrodzie, z racji swojej objętości, stanowi kompendium wiedzy, dlatego zachęcamy Was do zapoznania się ze spisem treści.

Jak zwiedzać Kew Gardens?

Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew położone są kawałek na wschód od ścisłego centrum Londynu. Na miejsce dojedziemy jednak komunikacją publiczną w około 45 minut.

Wybierając się do Kew Gardens warto zdawać sobie sprawę, że ogród jest naprawdę rozległy. Jego długość to około 1,5 kilometra, przy szerokości około 800 metrów, a całość poprzecinana jest kilkoma trasami spacerowymi.

Na całym terenie kompleksu znajdziemy szklarnie, ogrody, ścieżkę w koronach drzew, galerię sztuki, dawny pałac królewski i różnorodne zabytkowe budynki, dlatego każdy odwiedzający powinien znaleźć coś dla siebie. Jeśli interesuje nas konkretna atrakcja czy obiekt, warto przed przyjazdem sprawdzić stronę z informacją o remontach oraz zamknięciach, którą można znaleźć tutaj.

Przy wielu drzewach i roślinach rozmieszczono tablice opisowe z ciekawostkami oraz informacjami praktycznymi. Przy trasach rozlokowano też ławeczki, na których możemy odpocząć.

Na terenie ogrodu działają kawiarnie oraz restauracje, w tym restauracja w dawnym budynku Oranżerii.

Dojazd oraz bramy wejściowe

Do Kew Gardens z centrum Londynu dojedziemy w około 45 minut metrem - liniami District (w kierunku Richmond) oraz London Overground. Jeśli korzystamy z linii District pamiętajmy, żeby wsiąść do odpowiedniego pociągu, ponieważ nie wszystkie składy jadą do Richmond. Wybierając podróż metrem wysiadamy na stacji Kew Gardens i w około 5 minut dochodzimy do Bramy Wiktorii (ang. Victoria Gate).

Na miejsce dojedziemy też pociągiem (stacja Kew Bridge oddalona jest o około 800 m od Bramy Elżbiety) lub autobusem (np. linia 65, 110 lub 237). Najwygodniej sprawdzić trasę na tej stronie. Wszystkie niezbędne informacji na temat poruszania się transportem zbiorowym znajdziecie w naszym artykule Komunikacja miejska w Londynie.

Do Kew Gardens możemy wejść jedną z czterech bram.

• Victoria Gate (od strony wschodniej) - około 5 minut od stacji metra Kew Gardens,
• Lion Gate (od strony południowej) - około 15 minut od stacji kolejowej Richmond station,
• Elizabeth Gate (od strony północnej) - około 10 minut od stacji kolejowej Kew Bridge,
• Brentford Gate (od strony zachodniej) - obok znajduje się płatny parking Kew's Ferry Lane car park.

Bilety oraz zakup biletów online

Ceny biletów do Kew Gardens zależą zarówno od sezonu, jak i dnia tygodnia.

Od 1 listopada do 31 stycznia:

Od 1 lutego do 31 października:

Od 1 maja do 30 września, po godzinie 16:00, obowiązuje niższa cena biletów - za wejście zapłacimy wtedy 10£. Niestety, w tym czasie szklarnie będą już zamknięte.

Dzieci poniżej 4. roku życia wchodzą bezpłatnie. Przy zakupie biletu online jest on tańszy o 2£ (lub 1£ w przypadku biletów ulgowych), a dodatkowo umożliwia wejście inną, najczęściej o wiele krótszą, kolejką. W przypadku ciepłych miesięcy lub dni wolnych od pracy może się zdarzyć tak, że chcąc kupić bilet na miejscu będziemy musieli stanąć w bardzo długiej kolejce.

Ogrody Kew Gardens wchodzą w skład karty turystycznej London Pass.

Aktualne ceny biletów oraz zniżki można sprawdzić na oficjalnej stronie tutaj.

Godziny otwarcia

Kompleks Kew Gardens czynny jest codziennie od 10:00. Godzina zamknięcia zależy od sezonu - w lato w środku posiedzimy nawet do 19:00, podczas gdy w zimę zaledwie do 15:30 lub 16:15. Ostatnie wejście możliwe jest do godziny przez zamknięciem.

Aktualną rozpiskę godzin otwarcia można znaleźć tutaj.

Jak zaplanować wizytę w Kew Gardens?

W zależności od dostępnego czasu możemy obejść cały ogród dookoła (np. trasą Kew Explorer route; znajdziemy ją na darmowej mapie otrzymanej na wejściu) lub wybrać jedynie niektóre obszary.

Jeśli na wizytę nie mamy zbyt dużo czasu, to naszym zdaniem lepiej poruszać się po wschodniej części parku (od Wielkiej Pagody do Konserwatorium Księżnej Walii).

Dzięki różnorodności dostępnych ścieżek na miejscu możemy spędzić pojedyncze godziny lub cały dzień.

Jeśli mamy taką możliwość, warto odwiedzić ogród w pierwszej połowie dnia, ponieważ drzwi części atrakcji zamykane są od godziny do dwóch przed oficjalnym zamknięciem parku.

Ile czasu poświęcić na zwiedzanie?

Jeśli chcielibyśmy zobaczyć większość głównych atrakcji lub jesteśmy szczególnie zainteresowani roślinnością, na wizytę powinniśmy zaplanować przynajmniej pół dnia (około 4 godzin). Jeśli będziemy gnać i pędzić, powinno udać nam się oblecieć wszystko w 2-3 godziny. Jeśli nie będziemy się jednak śpieszyć, to na miejscu spędzimy nawet 5 do 6 godzin.

Dostęp dla osób z ograniczoną mobilnością

Ogrody Kew Gardens są przystosowane do wizyt osób z ograniczoną mobilnością. Oprócz pojedynczych atrakcji, takich jak Wielka Pagoda oraz balkony w szklarniach, reszta miejsc jest możliwa do odwiedzenia przez osoby poruszające się o kulach lub na wózkach inwalidzkich. W przypadku szklarni dostępne są podjazdy, które zostały oznaczone na darmowej mapie pobieranej na wejściu.

Więcej informacji praktycznych o dostępności ogrodów można znaleźć tutaj.

Kew Gardens - szklarnie

Pierwszoplanową rolę w życiu ogrodu botanicznego pełnią szklarnie. W Kew Gardens jest ich kilka, a każda skupia się na innym klimacie oraz obszarze geograficznym. W szklarniach zobaczymy nie tylko rośliny rzadko spotykane, ale też takie, których nie uświadczymy już w ich środowisku naturalnym.

Poniżej opisaliśmy kilka ciekawszych budynków, na które warto zwrócić uwagę w trakcie naszej wizyty.

Temperate House - majestatyczna wiktoriańska szklarnia

The Temperate House jest bez wątpienia chlubą całego kompleksu. W tej majestatycznej wiktoriańskiej szklarni przechowywane są rośliny z klimatu umiarkowanego.

Pomysłodawcą budowli był Sir Williams Jackson Hooker, dyrektor ogrodów, który w 1859 roku zlecił stworzenie projektu architektowi Decimusowi Burtonowi. Chociaż odwiedzających po raz pierwszy wpuszczono do środka już w 1863 roku, wszystkie pracę budowlane zakończono dopiero 36 lat później. Budynek ten nazywany był dawniej Ogrodem Zimowym (ang. Winter Garden), ponieważ w zimowe miesiące skrywano się w nim przed złymi warunkami atmosferycznymi.

Obecnie w środku znajduje się około 10 000 roślin wywodzących się z 1500 gatunków, które pochodzą z pięciu kontynentów i 16 wysp. Obok roślin umieszczono nowoczesne rzeźby i instalacje, które nie psują wcale odbioru całości, a doskonale komponują się z różnorodną roślinnością. Pod dachem budynku przechodzi trasa spacerowa, z której będziemy mogli spojrzeć na wysokie rośliny z góry.

Pośród różnorodnych roślin zobaczymy też takie, które są bardzo rzadko spotykane lub znajdują się na skraju wyginięcia.

Kompleks Temperate House składa się z centralnej szklarni, dwóch bocznych, które połączone są z głównym budynkiem, oraz z niezależnej szklarni z roślinnością pochodzącą z Australii (Davies Exploration House).

Współrzędne: 51.474694, -0.295514

Konserwatorium Księżnej Walii

Konserwatorium Księżnej Walii (ang. Princess of Wales Conservatory) jest jednym z tych miejsc, które mogą wciągnąć nas na najdłuższy czas. W środku odtworzono 10 stref klimatycznych, pomiędzy którymi spacerujemy gąszczem przejść i korytarzy.

Budynek jest stosunkowo nowy. Jego oficjalne otwarcie nastąpiło w 1987 roku w obecności księżnej Diany. Temperatura oraz inne wskaźniki kontrolowane są przez systemy komputerowe, dzięki czemu udało się w jednym miejscu stworzyć zarówno strefę suchych tropików, jak i lasu deszczowego.

Mimo że łatwo jest się tu pogubić, to warto zajrzeć do każdego z zakątków, by nie przegapić kilku unikalnych i przepięknych okazów. Na miejscu zobaczymy m.in. świetnie zorganizowaną kolekcję sukulentów i kaktusów, orchidee oraz słynne lilie Wiktorii królewskiej (Victoria amazonica), której liście mogą dochodzić nawet do dwóch metrów szerokości!

W konserwatorium możemy spędzić nawet 30 do 60 minut. W niektórych pomieszczeniach może być nam duszno.

Davies Alpine House

Tuż obok konserwatorium stoi najmniejsza ze szklarni - wysoki na 10 metrów budynek Alpine House (Dom Alpejski). Zobaczymy tam rośliny, które w naturalnym środowisku rosną na szczytach górskich, ale nie byłyby w stanie przetrwać brytyjskiego klimatu.

Palmiarnia

Budynek Palmiarni (ang. Palm House) jest kolejnym przykładem kunsztu wiktoriańskiej architektury. Budowa kompleksu zakończyła się w 1848 roku i od tego czasu budynek jest jednym z symboli Kew Gardens. W Palmiarni odtworzono klimat tropikalny lasów deszczowych, więc w środku potrafi być naprawdę parno. Będąc na miejscu nie zapomnijcie wejść schodami na górę, aby przejść się ścieżką prowadzącą pod dachem.

Palmiarnia wyróżnia się różnorodnością roślin. Zobaczymy tu zarówno często występujące gatunki takie jak kakaowiec, ale też rośliny będące na skraju wyginięcia.

Przy palmiarni rozciąga się urokliwy staw wraz z otoczonym rzeźbami ogrodem. Jest to idealne miejsce na krótki odpoczynek po wizycie w dusznej palmiarni.

Współrzędne: 51.479119, -0.292818

Dom Lilii - Waterlily House

Niewielka szklarnia, nazywana Domem Lilii (ang. Waterlily House), stoi kilka kroków od Palmiarni. Budynek ten wzniesiono w połowie XIX wieku i jego głównym celem było przechowywanie majestatycznej Wiktorii królewskiej (Victoria amazonica), którą nazwano zresztą na część brytyjskiej królowej.

Większą część budynku zajmuje niewielki staw, w którym pływają różnorodne lilie, i który możemy obejść.

Ogrody

Kew Gardens to nie tylko zamknięte szklarnie, ale też ogrody pod gołym niebem.

Nasze ulubione to:

• Ogród różany (ang. Rose Garden, współrzędne: 51.479000, -0.293505), który znajduje się tuż obok Palmiarni i może pochwalić się kolekcją składająca się z 170 gatunków tych kwiatów.
• Ogród skalny (ang. Rock Garden, współrzędne: 51.481444, -0.289724), wypełniony skałami, kaskadami oraz wodospadami niewielki ogród, który emituje warunki z sześciu górskich regionów (m.in. Alpy, Pireneje, Patagonia oraz azjatyckie stepy i Himalaje).
• Ogród śródziemnomorski (ang. Mediterranean Garden, współrzędne: 51.476867, -0.295466), gdzie przeniesiemy się na południe Europy - w ogrodzie zasadzono m.in. toskańskie drzewa oliwne, cyprysy wiecznie zielone czy sosnę pinia.
• Ogród bambusowy (ang. Bamboo Garden, współrzędne: 51.478638, -0.300660), leżący tuż obok tradycyjnego japońskiego domu.
• Ogród japoński (ang. Japanese Landscape, współrzędne: 51.471889, -0.297447), otaczający replikę bramy z Kyoto.

Atrakcje Kew Gardens

Galeria obrazów Marianny North (Marianne North Gallery)

Wschodnia część parku skrywa w sobie jeden z sekretów Kew Gardens: galerię 832 obrazów pędzla wiktoriańskiej artystki Marianny North (Marianne North Gallery).

Każdą z prac malarka namalowała podczas swoich podróży po świecie. North przez trzynaście lat samotnie zjechała 17 państw i 5 kontynentów, w tym m.in. Borneo, Brazylię, Madagaskar, Szeszele, Indie, Japonię czy Stany Zjednoczone Ameryki. Jej obrazy przedstawiają rośliny, zwierzęta, ale także krajobrazy, ruiny czy lokalnych mieszkańców. Artystka uwieczniła blisko 1000 gatunków roślin, z których wiele nie było jeszcze znanych w Wielkiej Brytanii.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że malarka była zapalonym botanikiem (choć bez formalnego wykształcenia), dzięki czemu mogła samodzielnie podpisać wiele ze swoich prac. Łacińskie etykiety są jej autorstwa, choć niektóre z oficjalnych nazw zdążyły się już zmienić.

Obrazy wywieszono w dwóch pomieszczeniach (większym i mniejszym). Za ich aranżacje odpowiadała sama artystka, która zleciła także stworzenie projektu budynku galerii i zapłaciła za jego budowę. North wywodziła się z bogatego domu i nie była mężatką, więc taki wydatek nie był dla niej wielkim obciążeniem. Jej jedynym życzeniem było to, żeby w nowej galerii na stałej ekspozycji wisiały dzieła jej życia. Ówczesny dyrektor ogrodów Joseph Hooker przystał na ten warunek.

Będąc na miejscu warto spojrzeć także poniżej obrazów, gdzie zainstalowano deski pochodzące z drzew z całego świata. Co ciekawe, zostały one także przywiezione przez artystkę z jej podróży.

Na wizytę w galerii warto zaplanować przynajmniej 30 minut i przejść przed każdą ze ścian przynajmniej po dwa razy, żeby wypatrzyć więcej ukrytych szczegółów.

Galeria Shirley Sherwood

Tuż obok Marianne North Gallery znajduje się kolejne z miejsc poświęconych sztuce - Galeria Shirley Sherwood (ang. Shirley Sherwood Gallery).

Galeria ta podzielona jest na dwie części: obszar do wystaw czasowych poświęconych sztucę botanicznej oraz wystawę stałą akwareli oraz ilustracji przedstawiających rośliny pędzla Shirley Sherwood i innych artystów.

The Treetop Walkway - spacer przy koronach drzew

Jedną z bardziej charakterystycznych atrakcji ogrodu jest trasa prowadząca na wysokości koron drzew, która znajduje się aż 18 metrów nad powierzchnią. Mimo że konstrukcja nie należy do największych, a całość przejdziemy w dosłownie kilka minut, to spacer może być ciekawym doświadczeniem dla tych turystów, którzy nie mieli jeszcze okazji odwiedzić podobnej atrakcji.

Chcąc wejść na górę musimy pokonać 118 schodów. Na miejscu funkcjonuje też winda. Informacje o braku dostępności windy powinny być dostępne tutaj.

Promenada (The Great Broad Walk) oraz Ul (The Hive)

Długa na ponad 300 metrów promenada potrafi zachwycić wielobarwnymi roślinami, które zasadzono wzdłuż jej przebiegu. Trasa prowadzi od Oranżerii do Palmiarni. Jej początki sięgają XIX wieku. Architektowi odpowiedzialnemu za budynek Palmiarni, Decimusowi Burtonowi, zależało na tym, żeby do jego dzieła prowadziła szeroka trasa, która podkreślała wagę zaprojektowanej przez niego budowli.

Odchodząc kawałek od promenady dojdziemy do instalacji nazywanej Ulem (The Hive). Ta mierząca 17 metrów rzeźba powstała z 170 000 aluminiowych elementów oraz około 1000 świateł LED-owych. Konstrukcja odwzorowuje ul, a jej celem jest podkreślenie roli zapylania roślin w codziennym życiu planety.

Atrakcje dla dzieci w Kew Gardens

The Children's Garden - place zabaw i atrakcje dla dzieci

Na terenie parku przygotowano kilka mniejszych bądź większych atrakcji dla najmłodszych odwiedzających. Całkiem niedawno na terenie Kew Gardens otworzono plac zabaw dla dzieci nazywany po prostu The Children's Garden. Na obszarze o wielkości blisko 40 boisk tenisowych stworzono kilka obszarów tematycznych dostosowanych do młodszych odwiedzających.

Nora borsuka oraz tor przeszkód

W północno-zachodniej części kompleksu dostępne są dwie ciekawe atrakcje dla młodszych odwiedzających. Pierwszą z nich jest dostosowana do ludzkich rozmiarów (wysokość tunelów to przynajmniej metr) nora borsuka (ang. Giant Badger Sett), do której można wejść i przespacerować się krętymi korytarzami. Do nory prowadzą trzy wejścia, a w środku jest dość ciemno.

Borsuki są stałymi mieszkańcami parku, ale w ciągu dnia nie będziemy mieć większych szans by je zobaczyć.

Tuż obok borsuczej nory ustawiono tor przeszkód (Log Trail) składający się z kłód różnej wielkości i różnorodnie rozłożonych, gdzie młodsi odwiedzający mogą poćwiczyć swoją zwinność. Wszystkie kłody pochodzą z przewróconych przez burze drzew z ogrodów Kew.

Pałac Kew - dawna rezydencja królewska, ogród oraz kuchnia

W północnej części ogrodu stoi charakterystyczny pałac z czerwonej cegły, który jeszcze na początku XIX wieku wykorzystywany był przez brytyjską rodzinę królewską. Pałac Kew najbardziej znany jest jako rezydencja króla Jerzego III oraz jego rodziny. Ostatnią mieszkanką pałacu była królowa Charlotta, która zmarła w nim w 1818 roku. Po tym zdarzenia rodzina królewska opuściła pałac i nigdy już do niego nie powróciła.

Sam pałac nie zachował się niestety w oryginalnym stanie. W trakcie opuszczania rezydencji rodzina królewska rozebrała budynek do gołych ścian - i nie jest to wcale figura retoryczna. Wchodząc na drugie piętro poczujemy się trochę tak, jakbyśmy weszli do zagrożonego zawaleniem pustostanu. W jednym miejscu będziemy mogli zobaczyć nawet ściany poprzedniego budynku pałacu z XVII wieku.

Na szczęście dzięki wysiłkom historyków udało się przywrócić parter oraz pierwsze piętro do wyglądu zbliżonego do czasów, gdy mieszkała w nim królowa Charlotta. Nie zachowały się niestety malowidła przedstawiające wnętrza pałacu, więc dzisiejsza aranżacja jest bardziej obrazem wyobrażeń historyków aniżeli wiernym odwzorowaniem wyglądu pałacu z 1804 roku.

Do pałacu przywieziono meble z innych rezydencji, a na ścianach wywieszono dużą kolekcję obrazów. W królewskiej jadalni warto zwrócić uwagę na portret flamandzkiego malarza Antoona van Dycka autorstwa pochodzącego z Wenecji Giuseppe Nogariego.

Za pałacem rozciąga się przyjemny ogród z ziołami oraz roślinami używanymi w medycynie, a tuż obok stoi budynek służbowy, w którego podziemiach zobaczymy XVIII-wieczną kuchnię. W środku nie ma co prawda wielu naczyń, są za to paleniska, dzięki którym łatwiej będzie nam wyobrazić sobie jak dużo pracy mieli królewscy kucharze. W Wielkiej Kuchni zachował się oryginalny stół z 1737 roku. Po drodze do kuchni miniemy ogród warzywny.

Orientalne i neoklasyczne budowle

Spacerując po terenie ogrodów natrafimy na wiele orientalnych i neoklasycznych budowli. Większość z nich powstała w XVIII i XIX wieku, ale część wzniesiono całkiem niedawno. Niestety, wiele budowli, w tym okrągła Świątynia Zwycięstwa (ang. Temple of Victory), nie przetrwało. Niektóre z zabudowań powstały z mało trwałych materiałów, jak np. zburzona w 1807 roku gotycka katedra, którą wzniesiono z gipsu i drewna.

Poniżej opisaliśmy budynki, na które możemy natrafić spacerując po parku.

Świątynia Króla Williama

W granicach ogrodu śródziemnomorskiego (ang. Mediterranean Garden) stoi wybudowana w 1837 roku neoklasyczna Świątynia Króla Williama (ang. King William's Temple).

Za jej projekt odpowiadał architekt Jeffry Wyatville. Pomysł na wzniesienie budynku powstał jeszcze za życia króla Williama IV, ale władca nie dożył zakończenia budowy. Jego następczyni, królowa Wiktoria, nazwała świątynie na jego część.

Budowla wydaje się dość surowa, lecz warto rzucić okiem do środka, gdzie zobaczymy tablice upamiętniające wielkie zwycięstwa brytyjskiego oręża od 1760 do 1810 roku (w tym zwycięstwo nad Napoleonem pod Waterloo). Nie powinien zdziwić nas więc fakt, że przed śmiercią króla budowla miała nosić nazwę Świątyni Wojskowej Sławy (ang. Temple of Military Fame).

Naprzeciwko świątyni możemy zobaczyć drzewo korkowe.

Współrzędne: 51.476780, -0.294691

Wielka Pagoda - pierwsza orientalna budowla w europejskich ogrodach i punkt widokowy

W południowo-wschodniej części ogrodu stoi Wielka Pagoda (ang. Great Pagoda), służąca dziś jako punkt widokowy. Ta charakterystyczna orientalna budowla powstała w latach 1761-1762, a za jej projekt odpowiadał William Chambers.

Chambers był pierwszym europejskich architektem, który wyruszył w podróż do Chin (w 1748 roku). Efektem wyprawy były nowe pomysły oraz szkice zainspirowane chińskimi ogrodami i tamtejszą architekturą.

Wielka Pagoda była pionierskim budynkiem tej skali wzniesionym w europejskim ogrodzie. Jej odbiór był dwojaki. Z jednej strony architekt otrzymał wiele słów krytyki, ale jednocześnie budynki w tym stylu i na bazie jego projektu powstały później w innych królewskich ogrodach całej Europy.

Co ciekawe, budynek ma 10 poziomów, choć zgodnie z tradycją dalekiego wschodu pagody miały raczej nieparzystą liczbę pięter (najczęściej było ich siedem).

Fasada pagody już z oddali wyróżnia się statuami 80 kolorowych smoków. Rzeźby te co prawda zamontowano dopiero w 2018 roku, ale ręcznie rzeźbione i malowane smoki ozdabiały ściany budynku już w 1762 roku. Niestety, z powodu złych warunków atmosferycznych zdemontowano je w 1784 roku i przez 234 lata ściany budowli były surowe.

Podczas II wojny światowej budynek pagody pełnił funkcje laboratorium wojskowego. W 1942 roku testowano tu kurtyny dymne, które miały wspierać kamuflaż brytyjskiego lotnictwa i piechoty. Na każdym z poziomów wycięto dziury, przez które naukowcy wpuszczali dym, który następnie był testowany pod kątem gęstości oraz odpowiednich proporcji chemicznych. Wysoka budowla z wieloma poziomami była idealnym środowiskiem do przeprowadzania sekretnych testów. Kurtyny dymne zostały wykorzystane później przez Aliantów podczas lądowania w Normandii (D-Day).

Brama z Kyoto

Niedaleko Wielkiej Pogody w 1911 roku postawiono replikę (w skali 4 do 5) bramy Chokushi-Mon ze świątyni Nishi Hongan-ji z japońskiego Kyoto. Konstrukcja powstała zaledwie rok wcześniej i ozdabiała wystawę brytyjsko-japońską.

Bramę zbudowano w sposób tradycyjny z cyprysika japońskiego, a jej dach pokryto blachą miedzianą. Warto poświęcić chwilę i rzucić okiem na pięknie rzeźbione panele.

Współrzędne: 51.471889, -0.297447

Minka - tradycyjny japoński drewniany dom

Na terenie parku znajdziemy jeszcze jeden japoński ślad - tradycyjny drewniany dom nazywany minka. Dziś może trudno nam w to uwierzyć, ale do połowy XX wieku większość japońskiego społeczeństwa - farmerów, kupców czy starszych mieszkańców - mieszkało właśnie w takich drewnianych tradycyjnych domach. Budowle te posiadały mocną drewnianą strukturę oraz luźniejszą resztę, dzięki czemu były odporne na trzęsienia ziemi i łatwe do odbudowania.

Wszystkie minki miały podobne fundamenty, ale ich wnętrza całkowicie się różniły - niektóre mogły służyć jako zwykłe domy, podczas gdy inne wykorzystywano jako farmy czy pracownice.

W dzisiejszych czasach struktury tego typu są rzadkością, ponieważ bogacący się Japończycy zamieniali je na bardziej nowoczesne budowle.

Minka znajdująca się w ogrodach Kew pełniła funkcję farmy i zbudowano ją na początku XX wieku na przedmieściach miasta Okazaki. W 1940 roku zakupiła ją rodzina Yonezu, która pięć lat później straciła swój główny dom w bombardowaniach i zamieszkała właśnie w tej drewnianej chatce. Po śmierci Chiyoku Yonezu w 1993 roku budynek opustoszał i został przejęty przy firmę zajmującą się dziedzictwem domów typu minka, która w 2001 roku przekazała go jako prezent ogrodom Kew Gardens z okazji festiwalu japońskiego.

W środku zobaczymy wystawę japońskich tradycyjnych obiektów codziennego użytku.

Obok chatki stworzono ogród bambusowy.

Współrzędne: 51.478638, -0.300660

Łuk w ruinie

Jedną z XVIII-wiecznych neoklasycznych form projektu Williama Chambersa jest Łuk w ruinie (ang. Ruined Arch), który imituje architekturę rzymską.

Współrzędne: 51.473879, -0.292954

Świątynia Eola

Dosłownie kilka kroków od Palmiarni znajdziemy inny z neoklasycznych budynków - stojącą na sztucznym kopcu świątynie Eola (ang. Temple of Aeolus), którą wzniesiono na cześć greckiego boga wiatrów.

Obecna kamienna wersja świątyni pochodzi z 1845 roku i zastąpiła wcześniejszą budowlę wzniesioną w latach 60. XVIII wieku na podstawie projektu Williama Chambersa.

Współrzędne: 51.480274, -0.289991

Domek Królowej Charlotty

XVIII-wieczny Domek Królowej Charlotty (ang. Queen Charlotte's Cottage) znajduje się w południowo-zachodniej części parku. Ta drewniana chatka w stylu wiejskim powstała na zlecenie króla Jerzego III, który zbudował ją dla swojej żony Charlotty.

Para królewska spędzała tu czas podczas swoich spacerów po ogrodzie.

Obecnie domek zarządzany jest przez organizacje Historic Royal Palaces. Aktualne dni i godziny otwarcia sprawdzimy na oficjalnej stronie.

Współrzędne: 51.472943, -0.303677

Drzewa Kew Gardens - arboretum oraz obszar naturalny

Ważną część kompleksu stanowi arboretum, czyli ogród dendrologiczny z 14 000 drzew reprezentującymi blisko 2 000 gatunków. Określenie arboretum wywodzi się z łaciny i możemy przetłumaczyć je jako "obszar z drzewami".

Arboretum nie zajmuje jednego wytyczonego obszaru, a pokrywa powierzchnię blisko 2/3 całego kompleksu, w tym przede wszystkim centralną część ogrodu. Pomiędzy drzewami możemy spacerować wyznaczonymi ścieżkami lub po prostu po trawie.

Wśród ciekawszych okazów możemy natrafić m.in. na drzewo japońskiej pagody, które zasadzono około 1760 roku, w początkowej fazie tworzenia ogrodu botanicznego. Było to jedno z pierwszych pięciu drzew tego gatunku zasadzonych na terenie Wielkiej Brytanii.

W zachodnio-południowej części ogrodu, niedaleko brzegu Tamizy, rozciąga się część parku nazywana po prostu Obszarem Naturalnym (ang. Natural Area) lub Queens Cottage Ground (pol. Tereny Chaty Królowej). Druga z nazw nawiązuje do znajdującego się tam Domku Królowej Charlotty (ang. Queen Charlotte's Cottage), który dla swojej żony wzniósł król Jerzy III.

Teren ten został przekazany władzom Kew Gardens przez królową Wiktorię w 1898 roku z zastrzeżeniem, że na zawsze musi zachować swój dziki charakter. Spacerując jedną z wytyczonych ścieżek na chwilę poczujemy się tak, jakbyśmy uciekli z tłocznej metropolii do dzikiego lasu. Miejsce to nie zmieniło się zbytnio od końca XIX wieku.

Na zachodnim krańcu obszaru naturalnego wytyczono 300-metrową ścieżkę (Woodland Walk), która pozwoli nam wkroczyć do tętniącego życiem lasu, z jego naturalnym zapachem, mieszkańcami oraz dźwiękami. Spacerując tamtędy w wakacje będziemy mieć szansę natrafić na latające motyle, których na tym terenie występują aż 23 gatunki.

Zwierzęta

Spacerując po ogrodzie możemy spotkać kilka różnych gatunków zwierząt czy ptaków. Najbardziej znanymi mieszkańcami ogrodu są borsuki. Niestety, są to zwierzęta nocne, więc nasze szansę na zobaczenie ich w ciągu dnia są raczej małe.

Spacerując po zachodnio-południowej części parku powinniśmy jednak natrafić na wejścia do ich legowisk, czyli podziemnych tuneli. Trudno nam będzie jednak stwierdzić, czy w ich wnętrzu śpi borsuk. Zwierzęta te często zmieniają legowiska, których na terenie parku jest ponad 20.

Dużo większą szansę będziemy mieć za to na spotkanie wiewiórki szarej czy pawia. W wakacje w okolicy wspomnianego wcześniej obszaru naturalnego występuje ponad 20 gatunków motyli.

Odwiedzający zainteresowani obserwacją ptaków mogą udać się na most Sacklera (ang. Sackler Crossing), który przechodzi przez sztuczne jezioro wykopane w 1856 roku. Na jeziorze znajdują się cztery wyspy, które upodobało sobie wiele okolicznych ptaków.

Historia

Historia ogrodów Kew Gardens związana jest z dziejami brytyjskiej monarchii. Na sąsiadującym z Kew obszarze Richmond już pod koniec XIII wieku przebywał ze swoim dworem król Edward I Długonogi, którego dziś znamy przede wszystkim z krwawych walk ze Szkotami.

Na początku XVI wieku na terenie Richmond wzniesiono nowy pałac, w którym król Henryk VII spędzał miesiące letnie. Oficjalna siedziba królewskiego dworu odcisnęła swoje piętno na spokojnym obszarze Kew, gdzie wprowadziło się wielu możnych szukających dostępu do ucha władcy oraz jego doradców.

Rodzina królewska po pewnym czasie odkupiła od jednego z arystokratów Pałac Kew, który razem z pozostałymi rezydencjami utworzył nowy kompleks pałacowy.

W 1759 roku, z inicjatywy księżnej Augusty, matki przyszłego króla Jerzego III, wokół Pałacu Kew stworzono niewielki ogród, którego dyrektorem został szkocki botanik William Aiton. Za aranżację nowego parku odpowiadał William Chambers, urodzony w Szwecji architekt, który został jednocześnie nauczycielem architektury młodego Jerzego III. W drugiej połowie XVIII wieku na całym obszarze kompleksu parkowego powstało wiele budowli zaprojektowanych przez Chambersa, kopiowanych później w parkach całej Europy.

Augusta poświęciła swojemu projektowi większość dorosłego życia. Jej celem było stworzeniem oazy dla egzotycznych roślin oraz zwierząt. Chambers, po zakończeniu prac nad ogrodem, miał powiedzieć, że "kiedyś była tu pustynia, a dziś jest Eden".

Trudno jednoznacznie stwierdzić jak duży wpływ na rozbudowę ogrodów miał fakt, że dzięki swojemu nauczycielowi król Jerzy III zakochał się w architekturze. Podczas swojej nauki przyszły władca stworzył kilkaset szkiców. Bardzo możliwe, że na podstawie jego pomysłu wzniesiono nieistniejącą już Świątynie Zwycięstwa (ang. Tempe of Victory). Sam Chambers w 1766 roku otrzymał oficjalny tytuł Architekta Króla.

Pod panowaniem Jerzego III rozrastała się także kolekcja botaniczna. Dzięki nowym roślinom przywożonym do Londynu z wypraw dookoła świata zatrudnieni tu botanicy oraz naukowcy mieli pełne ręce roboty. Podczas rządów Jerzego III w ogrodzie botanicznym zgromadzono największą na świecie kolekcję roślin.

XIX wiek to dalszy rozwój Kew Gardens jako placówki badawczej. W 1840 roku kompleks został przekazany rządowi, dzięki czemu ogród został udostępniony szerszej publiczności. W kolejnych dekadach na terenie parku wzniesiono kilka imponujących budowli, które dziś są unikalnymi przykładami architektury wiktoriańskiej.

W 2003 roku ogrody Kew Gardens zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

W 2000 roku na terenie ogrodu botanicznego Wakehurst (zarządzanego przez Kew Gardens) oficjalnie otworzono Millennium Seed Bank, czyli bank nasion z Wielkiej Brytanii i świata. Dotychczas udało się zachować wszystkie rośliny występujące naturalnie na obszarze Wielkiej Brytanii, a celem jest zachowanie wszystkich istniejących roślin na świecie (dotychczas udało się zrealizować plan w niecałych 30%).

Dziękujemy zespołowi Kew Gardens za udostępnienie wejściówek do ogrodu.