Kościół de la Madeleine (św. Magdaleny) w Paryżu

Pomiędzy placem Zgody a dworcem Saint-Lazare w Paryżu znajduje się niezwykła świątynia o ciekawej historii. Kościół de la Madeleine (bo to o nim mowa) na trwale wpisał się w miejski krajobraz dzięki nietypowej sylwetce, słynnym organom i... mszom pogrzebowym wielu osobistości.

Artykuł jest częścią naszego przewodnika po największych atrakcjach Paryża.

Kościół św. Magdaleny (L'église de la Madeleine) w Paryżu - historia w pigułce

• XIII wiek - W miejscu obecnego kościoła powstaje niewielka kaplica poświęcona śś Marii Magdalenie, Marcie i Łazarzowi.
• 1763 - Położenie kamienia węgielnego pod nową świątynię. Projekt autorstwa Pierre’a Contanta d'Ivry to plan krzyża łacińskiego. Architekt umiera jednak w czasie wznoszenia fundamentów, jego następcy zmieniają założenia - kościół ma otrzymać plan krzyża greckiego, wysoką kopułę i przedsionek ala perysytyl.
• 1791 - Rewolucja francuska, wstrzymanie prac. Ukończone piwnice służą jako magazyn na wino.
• 1806 - Po zajęciu Poznania Napoleon Bonaparte podpisuje plan przebudowy świątyni na pomnik ku czci armii francuskiej. W roku 1812 cesarz zarzuca projekt stwierdzając "Niech Świątynia Chwały będzie odtąd kościołem".
• 1816 - Król Francji planuje wznieść świątynię przebłagalną za śmierć Ludwik XVI i Marii Antoniny. Wobec braku funduszy prace zostają przerwane (ostatecznie wymienionej intencji poświęcono tzw. kaplicę pokutną położoną kilkaset metrów za kościołem).
• 1830 - Rewolucja lipcowa, kolejna przerwa w pracach budowlanych. Król Ludwik Filip początkowo chce zmienić świątynię na obiekt użyteczności publicznej (rozważano m.in. budowę dworca) ostatecznie jednak zgadza się na wzniesienie kościoła parafialnego.
• 1845 - Konsekracja kościoła de la Madeleine (św. Magdaleny).
• 2011 - Rozpoczęcie remontu.

Kościół de la Madeleine w Paryżu - zwiedzanie i ciekawostki

• Kościół de la Madeleine na trwale zapisał się w historii polskiej emigracji w Paryżu. W 1849 roku odbyła się tu msza żałobna po śmierci Fryderyka Chopina. Zgodnie z ostatnią wolą zmarłego wykonano "Requiem" Mozarta, a niektóre partie zaśpiewała słynna francuska śpiewaczka operowa Pauline Viardot.
• Zimą roku 1856 ze świątyni wyruszył kondukt pogrzebowy ze zwłokami Adama Mickiewicza. Źle wykonana w Konstantynopolu trumna okazała się za duża na kościelny katafalk i podczas mszy trzeba ją było położyć na ziemi (uczestnicy obłożyli trumnę zniczami). Na schodach przed kościołem doszło do gorszących scen - kapitan Franciszek Jaźwiński pobił kijem generała Władysława Zamoyskiego. Pojawiły się plotki, że był to akt zemsty za rzekome otrucie Mickiewicza, ale prawdopodobnie poszło o niewypłacony żołd.
• W kościele de la Madeleine odprawiono wiele mszy pogrzebowych znanych osób. Modlono się tu między innymi przy trumnie: kompozytora Jacquesa Offenbacha, piosenkarki Mistinguett, Edith Piaf, Coco Chanel, Josephine Baker czy Marleny Dietrich.

Architektura

Kościół przypomina grecką świątynię, jego fasada świetnie wpisuje się w zabudowę okolicy (oglądana z placu Zgody zamyka Rue Royale). Inspiracją dla architektów była rzymska świątynia Maison Carrée w Nimes.

Wokół budowli rozmieszczono pięćdziesiąt dwie kolumny, a front przyozdobił dekoracją rzeźbiarską Philippe Joseph Henri Lemaire ("Sąd ostateczny"). Co ciekawe, na płaskorzeźbie św. Maria Magdaleny znajduje się po stronie potępionych. Kobieta klęczy obok Jezusa błagając go o miłosierdzie dla grzeszników. Na zabytkowych drzwiach z brązu wykonano płaskorzeźby ze scenami ze Starego Testamentu. Ciekawostką jest fakt, że sceny zostały dobrane w taki sposób, aby każda ilustrowała jedno z przykazań Dekalogu. W portyku i na obu fasadach umieszczono rzeźby świętych - wyróżnia się posąg św. Łukasza pozbawiony głowy. Jest to efekt niemieckiego ostrzału Paryża z czasów I wojny światowej. Kościół liczy sobie 108 metrów długości i 35 metrów szerokości.

Wnętrze

Za dekorację wnętrza odpowiadał architekt Jean-Jacques-Marie Huvé. Ponoć wzorował się on na zdobieniach rzymskich budowli (m.in. na termach Karakalli). Wiele jego pomysłów zostało jednak odrzuconych przez czuwającą nad budową komisję (m.in. ograniczono liczbę okien, zezwalając jedynie na trzy otwory w kopułach). Początkowo dekorację malarską miał wykonać jedynie Paul Delaroche, ale gdy artysta udał się do Włoch w poszukiwaniu inspiracji, rada powierzyła zadanie kilku innym twórcom. W efekcie polichromie wykonywali wspólnie przedstawiciele francuskiego malarstwa romantycznego.

Ważnym przedsięwzięciem było wykonanie malowidła na kopule prezbiterium. Wobec targających ówczesnym życiem politycznym sporów i kłótni zdecydowano się na symboliczne przedstawienie historii Kościoła - idei, która miała wyrastać ponad podziały. Wykonawcą projektu został malarz Jules-Claude Ziegler - uczeń Ingresa. Artysta ukazał Chrystusa otoczonego przez świętych, męczenników, dostojników kościelnych, krzyżowców i władców. Nie mogło zabraknąć francuskich królów: Ludwika VII, Henryka IV i Ludwika XIII, a także kardynała Richelieu. Pojawili się też wielcy twórcy renesansu: Rafael, Dante i Michał Anioł. Obok Chrystusa widzimy patronkę świątyni, a jeszcze niżej Napoleona Bonaparte koronowanego przez Piusa VII.

Poniżej polichromii możemy podziwiać neobizantyjską mozaikę autorstwa Charlesa Lameire’a. Powstała w latach 1888–1893 - władze Paryża wyraziły zgodę, pod warunkiem sfinansowania całości ze składek wiernych. Dzieło przedstawia zmartwychwstałego Chrystusa, Marię Magdalenę, Martę i Łazarza otoczonych przez Apostołów i świętych związanych z Francją.

Imponująca jest również rzeźba wieńcząca nastawę ołtarzową. Jej autor Charles Marochetti przez dwanaście lat rzeźbił patronkę świątyni ukazaną w ekstazie. Scena przedstawia historię z legend o św. Marii Magdalenie, która miała dokonać żywota na terenie Francji, a gdy zmarła aniołowie osobiście zjawili się po jej duszę.

Kościół de la Madeleine posiada także słynne organy stworzone przez Aristide Cavaillé-Colla, jednego z najsłynniejszych organmistrzów XIX wieku. Nic więc dziwnego, że funkcję organistów pełnili tu znani kompozytorzy jak chociażby Gabriel Fauré czy Camille Saint-Saëns (autor słynnego "Danse macabre").

Koncerty

Obecnie w murach świątyni organizowane są najróżniejsze wydarzenia muzyczne, w tym koncerty organowe oraz muzyki klasycznej. Sporo z nich ma darmowy wstęp, ale najważniejsze koncerty są biletowane. Jeśli jednak chcielibyście posłuchać "czterech pór roku" Vivaldiego w unikatowym otoczeniu, nie powinniście żałować zakupu biletu.

Dokładny kalendarz wydarzeń znajdziecie na oficjalnej stronie

Kościół de la Madeleine : bilety, godziny otwarcia, informacje praktyczne

Wstęp do świątyni jest bezpłatny.

Kościół czynny jest codziennie. Szczegóły dotyczące godzin otwarcia znajdziemy na: oficjalnej stronie świątyni.