East Side Gallery w Berlinie
East Side Gallery w Berlinie nazywana jest najdłuższą na świecie galerią sztuki na świeżym powietrzu. Ponad setka murali ozdabia tu najdłuższy zachowany w całości fragment Muru Berlińskiego.
Dziś East Side Gallery należy do najczęściej odwiedzanych miejsc w stolicy Niemiec. Szacuje się, że każdego roku mogą oglądać ją nawet trzy miliony turystów. Pokrytą malowidłami betonową ścianę znajdziemy kawałek od ścisłego centrum miasta, w granicach dzielnicy Friedrichshain, tuż obok mostu Oberbaum.
W czasach podzielonego miasta
Mur Berliński czasami błędnie kojarzony jest ze strukturą podobną do średniowiecznego muru obronnego. Tak naprawdę był to szeroki pas fortyfikacji składający się trzech części:
- muru zewnętrznego skierowanego w stronę Berlina Zachodniego,
- korytarza tzw. martwej ziemi z zasiekami i wieżami strażniczymi (szerokiego na tyle, żeby mogło się nim przemieszczać wojsko wraz z czołgami i pojazdami opancerzonymi),
- skromniejszego muru wewnętrznego leżącego po stronie Berlina Wschodniego.
Zachowany odcinek muru zamieniony na East Side Gallery pełnił funkcję muru wewnętrznego. Był on jednak znacznie wyższy niż w innych miejscach w mieście, ponieważ przebiegał wzdłuż ruchliwej arterii Mühlenstrasse, którą przewożono zagranicznych oficjeli. Władze NRD musiały więc z powodów propagandowych znacznie go powiększyć, żeby skutecznie ukryć przed wzrokiem gości wypełniony zasiekami wykarczowany pas ziemi.
Opisywany odcinek oddzielał od siebie dzielnice Kreuzberg oraz Friedrichshain i znajdował się tuż przy moście Oberbaum (niem. Oberbaumbrücke), który łączył oba obszary i pełnił funkcję przejścia granicznego. Wzdłuż przebiegu muru przepływała Sprewa, która administracyjnie należała do NRD i znalazła się pomiędzy murem wewnętrznym oraz zewnętrznym.
Rzeka była niemym świadkiem wielu tragicznych wydarzeń. Co najmniej dziesięciu mieszkańców Berlina Wschodniego utonęło lub zmarło z wyziębienia w trakcie próby ucieczki od strony ulicy Mühlenstraße. Trudna do wyobrażenia sytuacja spotykała też jedną z rodzin pochodzących z Berlina Zachodniego. Pewnego razu do Sprewy wpadło bawiące się po ich stronie dziecko, a pogranicznicy nie zezwolili na zejście do wody zachodnim służbom ratunkowym. Co więcej, sami też nie zareagowali...
East Side Gallery: najdłuższa na świecie galeria sztuki pod gołym niebem
Symboliczny upadek muru berlińskiego nastąpił 9 listopada 1989 roku. Na wiosnę kolejnego roku zaproszono do współpracy 118 artystów z 21 krajów, którzy otrzymali zadanie pokrycia muralami długi na 1316 m odcinek muru przebiegający wzdłuż ulicy Mühlenstraße.
Artyści swoimi dziełami nawiązywali do sytuacji politycznej oraz przedstawiali nadzieje ówczesnego pokolenia. Najbardziej znanym malowidłem jest pocałunek Leonida Breżniewa oraz Ericha Honeckera (przywódcy NRD). Stworzył go Dmitri Vrubel na podstawie zdjęcia z 1979 roku autorstwa Régisa Bossu.
W 1991 roku East Side Gallery otrzymała status pomnika narodowego. Na przestrzeni lat murale niszczały - przeważnie z powodu warunków atmosferycznych, ale zamalowywali je też inni graficiarze. W 2009 roku, z okazji dwudziestolecia upadku muru, cała ściana została odnowiona. Do renowacji zaproszono artystów zaangażowanych w oryginalny projekt z 1990 roku.
Zwiedzanie East Side Gallery
East Side Gallery możemy obejrzeć za darmo przez 24 godziny na dobę. Najsłynniejsze murale zobaczymy na odcinku muru skierowanym w stronę ulicy Mühlenstraße, ale różne inne malowidła pokrywają także odcinek wychodzący na Sprewę. Pomiędzy murem a Sprewą rozciąga się niewielki pas zieleni idealnie nadający się do krótkiego odpoczynku.
Na spokojne zapoznanie się z malowidłami wystarczy nam do 30 minut. Warto poświęcić trochę czasu na zobaczenie wszystkich prac, gdyż część z nich jest (naszym zdaniem) nawet ciekawsza niż słynny męski pocałunek. Jeśli wybieramy się na miejsce w sezonie lub w najbardziej obleganych porach i chcielibyśmy zrobić sobie zdjęcie, to musimy liczyć się z długimi kolejkami.
Opiekę nad murem od 2018 roku sprawuje fundacja Berliner Mauer. W różne dni miesiąca ich przedstawiciele opowiadają (za darmo) o historii East Side Gallery oraz przedstawiają najciekawsze prace. Aktualne daty oraz godziny wydarzeń znajdziecie na tej stronie..
Na miejscu organizowane są również płatne wycieczki z przewodnikiem - więcej tutaj
East Side Gallery: jak dojechać?
East Side Gallery leży na terenie dzielnicy Friedrichshain, pomiędzy mostem Oberbaum (niem. Oberbaumbrücke) oraz dworcem Wschodnim (niem. Ostbahnhof). Najbliższa stacja S-Bahn oraz U-Bahn to Berlin Warschauer Straße (pol. ulica Warszawska), która oddalona jest o zaledwie kilka minut spacerem od muru.
Wygodnym sposobem na dojechanie do East Side Gallery jest również autobus. Nieopodal swój przystanek ma autobus linii 300, która zatrzymuje się przy wielu najważniejszych atrakcjach turystycznych Berlina (m.in. przy Alexanderplatz, Kulturforum oraz Placu Poczdamskim).
Przyszłość East Side Gallery
Na grunty zajmowane przez East Side Gallery chrapkę ma niejeden deweloper. Co więcej - w 2013 roku rozebrano nawet oryginalny fragment muru w trakcie budowy luksusowego apartamentowca, ale dzięki zaangażowaniu lokalnej i międzynarodowej społeczności udało się uratować zamalowane bloki i przenieść je w inne miejsce.
Na szczęście podobna sytuacja nie powinna się w najbliższym czasie powtórzyć. W 2018 roku prawo do opieki nad działką otrzymała fundacja Berliner Mauer, która ma dbać o malowidła oraz cały sąsiadujący z murem teren. Przedstawiciele fundacji organizują wycieczki z przewodnikiem oraz zajmują się szerzeniem informacji o historii tego miejsca.
