Þingvellir: park narodowy i historyczne miejsce zgromadzeń islandzkiego parlamentu

Þingvellir (Thingvellir) przez blisko 900 lat stanowił centrum polityczne Islandii. Zaczynając od 930 roku zbierał się tu parlament (Alþing), który decydował o losach mieszkańców.

Nazwa obszaru wywodzi się z połączenia dwóch słów: þing (pol. parlament) oraz vellir (pol. równina). Na miejsce obrad wybrano głęboki wąwóz Almannagjá, który powstał na styku dwóch płyt tektonicznych.

W 1930 roku, z okazji tysiąclecia pierwszego zgromadzenia narodowego, utworzono Park Narodowy Þingvellir (isl. þjóðgarðurinn á Þingvöllum). W 2004 roku jego walory doceniła organizacja UNESCO, wpisując go na listę dziedzictwa kulturowego.

Z powodu bliskiej odległości od Reykjavíku (około 40 km) Þingvellir jest jedną z najczęściej odwiedzanych atrakcji Islandii. Park jest częścią popularnej trasy turystycznej nazywanej Złotym Kręgiem.

Alþing (Althing): historyczne miejsce zgromadzeń islandzkiego parlamentu

Pierwszymi nordyckimi osadnikami na wyspie byli wygnańcy i renegaci. Początek dał im w 871 roku norweski wiking Ingolf Arnarson, który po oskarżeniu o morderstwo musiał opuścić swoją rodzinną krainę i wraz z innymi osadnikami wyruszył w poszukiwaniu nowego domu. Po nim przybywali kolejni, którzy zajmowali dziewicze tereny dotychczas niezamieszkanego kraju.

Brak króla wymusił na mieszkańcach ustanowienie innej formy władzy - tym bardziej, że każda ze społeczności była w pełni autonomiczna i posiadała własnego przywódcę (isl. goði). Zdecydowano o zwoływaniu corocznego parlamentu o nazwie Alþing (Althing), który miał zbierać się w okresie letnim na równinie w południowo-zachodniej części wyspy. Pierwszy Alþing odbył się już w 930 roku, co czyni go jednym z najstarszych wciąż istniejących parlamentów świata.

Podczas zgromadzeń parlamentu w sposób demokratyczny decydowano o nowych prawach, debatowano o przyszłości wyspy oraz wydawano wyroki. Jedna z najważniejszych decyzji zapadła w 1000 roku, gdy przegłosowano porzucenie pogańskich bogów i przejście na chrześcijaństwo. Początkowo obrady trwały kilka dni, ale z czasem potrafiły wydłużyć się do trzech tygodni. Obrady prowadził przewodniczący wybierany na trzyletnią kadencję.

Þingvellir służył jako miejsce zgromadzeń aż do końca XVIII wieku. Parlament największą niezależność posiadał w latach 930-1262. Po 1262 roku, gdy wyspa poddała się władzy króla Norwegii, musiano zaadaptować norweskie prawodastwo.

Park Þingvellir był też świadkiem jednego z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii wyspy - 17 czerwca 1944 roku ogłoszono na jego terenie niepodległość Islandii.

Na granicy kontynentów

Park Narodowy Þingvellir posiada nie tylko walory kulturowo-historyczne, ale również geologiczno-przyrodnicze. Powstał w miejscu styku dwóch płyt tektonicznych: euroazjatyckiej oraz północnoamerykańskiej. Cały tutejszy krajobraz przeplatają szczeliny oraz zagłębienia, z których część wypełnia krystalicznie czysta woda.

Największą ze szczelin tworzy uskok Almannagjá, który wyznacza wschodnią granicę płyty północnoamerykańskiej. Jej całkowita długość to około 7,7 km, przy maksymalnej szerokości 64 m i wysokości 40 m. Przepływa przez nią rzeka Öxará.

Þingvellir znajduje się po północnej stronie jeziora tektonicznego Þingvallavatn (Thingvallavatn), które jest największym naturalnym zbiornikiem wodnym na wyspie.

Zwiedzanie parku narodowego Þingvellir

Þingvellir jest najmniejszym z trzech parków narodowych Islandii i spokojnie przemierzymy go w całości pieszo. Maksymalna odległość pomiędzy dwoma skrajnymi atrakcjami wynosi około 2 km. Na nieśpieszne zwiedzenie najważniejszych miejsc warto zaplanować od 1 do 2 godzin.

W okresie zimowym, jeśli warunki atmosferyczne sprzyjają, park Þingvellir jest dobrym miejscem do obserwacji zorzy polarnej.

W Hakið Visitor Center przygotowano interaktywną wystawę Heart of Iceland (pol. Serce Islandii). Koszt biletu to 1000 kr (28,90 zł) dla osoby dorosłej. Dzieci i młodzież do 18. roku życia wchodzi za darmo. Dokładne godziny otwarcia można sprawdzić tutaj.

Jak dojechać do Þingvellir? Parkingi, wskazówki praktyczne

Na terenie parku przygotowano kilka parkingów. Teoretycznie istnieje więc możliwość podjeżdżania w pobliże każdej z atrakcji, ale naszym zdaniem najlepszym rozwiązaniem (o ile nam się nie śpieszy) jest zaparkowanie w jednym wybranym miejscu i eksplorowanie parku pieszo.

Wejście na teren parku jest darmowe. Płatny jest za to parking. Opłata całodniowa za samochód osobowy (do 5 miejsc) wynosi 750 kr (21,68 zł), a za auto posiadające 6-8 miejsc 1000 kr (28,90 zł). Ceny pozostałych typów pojazdów sprawdzicie tutaj. Po dokonaniu opłaty możemy zostawić samochód na dowolnym parkingu na terenie parku narodowego.

Płatności możemy dokonać w automatach lub w centrum dla odwiedzających Hakið Visitor Center.

Jeśli przyjeżdżamy bezpośrednio z Reykjaviku, to najlepiej kierować się drogą numer 36 i podjechać na parking P1 (współrzędne: 64.255784306, -21.130331312), przy którym znajduje się centrum dla odwiedzających Hakið Visitor Center. W okresie zimowym trasa ta jest odśnieżana, ale i tak przed ruszeniem w drogę warto sprawdzić warunki na drodze na tej stronie. Parking P1 znajduje się na szczycie wąwozu i prowadzi z niego ścieżka w dół.

Jeśli jedziemy z okolic wodospadu Gullfoss to najwygodniej jest dojechać do drogi numer 36 i także skorzystać z parkingu P1. Alternatywą jest zjechanie w drogę numer 361 i skorzystanie z jednego z parkingów po wschodniej stronie parku. Mapę parkingów znajdziecie na oficjalnej stronie parku.

Atrakcje i zabytki parku narodowego Þingvellir

Punkt widokowy przy Hakið Visitor Center

Parking P1 oraz centrum dla odwiedzających Hakið Visitor Center znajdują się na szczycie wąwozu. Bezpośrednio przy nich utworzono taras widokowy, z którego rozpościera się oszałamiający widok wgłąb wąwozu Almannagjá oraz na jezioro Þingvallavatn.

Kolejny punkt widokowy czeka na nas podczas spaceru w dół wąwozu.

Wąwóz Almannagjá: historyczne miejsce zgromadzeń islandzkiego parlamentu

Sercem parku narodowego jest długi oraz głęboki wąwóz Almannagjá, który pełnił funkcję miejsca zgromadzeń lokalnego parlamentu.

Rokrocznie przybywali tu przywódcy każdej ze społeczności oraz zwykli mieszkańcy, dla których była to świetna okazja do spotkania dawno niewidzianych krewniaków. Prawdopodobnie wydarzenie to mogło przyciągać nawet do kilku tysięcy Islandczyków. Parlament zwoływano w lato, żeby warunki pogodowe nie blokowały mieszkańców zamieszkujących dalsze obszary wyspy.

Najważniejszym miejscem obrad była Skała Praw (isl. Lögberg). Na jej szczycie zasiadał przewodniczący parlamentu, który ogłaszał zgromadzonym nowe wiadomości oraz prawa, a każdy z uczestników mógł wejść z nim w dyskusję.

Jednym z najważniejszych zadań przewodniczącego było nauczenie się na pamięć całego islandzkiego prawa. Istniała nawet zasada, że każdego roku musiał on wyrecytować jedną trzecią materiału, więc zaprezentowanie wszystkich praw zajmowało mu całą trzyletnią kadencję.

W miejscu prawdopodobnej lokalizacji Skały Praw powiewa dziś islandzka flaga.

Drekkingarhylur i inne miejsca egzekucji

Nieopodal miejsca zgromadzeń parlamentu odnajdziemy głęboki zbiornik wodny nazywamy Drekkingarhylur (pol. basenem topielców), który przypomina o najbardziej mrocznych czasach w historii wyspy.

Zaledwie kilka stuleci temu topiono w nim kobiety oskarżone o cudzołóstwo, dzieciobójstwo czy niemoralność. Ich śmierć nie należała do humanitarnych - wkładano je do worka, wrzucano do wody i spokojnie oczekiwano, aż przestaną się poruszać.

Na trasie prowadzącej dalej na północ istniały też inne miejsca przeznaczone do pozbawiania życia skazańców. Kawałek dalej odnajdziemy miejsce nazywane Höggstokkseyri, gdzie mężczyznom ścinano głowy. W kanionie Brennugjá (pol. Płonący Kanion) rozpalano stosy dla domniemanych czarowników i czarownic. Leżąca w kanionie Stekkjagjá skała nazywana Gálgaklettur była z kolei zarezerwowana dla skazanych za kradzież, których wieszano.

O lokalizacji tych miejsc przypominają tablice informacyjne.

Nie każda z kar kończyła się śmiercią - na tzw. "scieżce egzekucji" znalazło się też miejsce przeznaczone na wykonywanie kary chłosty.

Warto w tym miejscu podkreślić, że okres najokrutniejszych represji przypadł już na czasy nowożytne. Pierwsi osadnicy karali swoich współtowarzyszymy czasowym lub stałym wygnaniem. Pierwszy kodeks karny nazywany Jónsbók wprowadzono dopiero w 1280 roku. Mimo że dopuszczał on bardziej dotkliwe kary jak tortury czy śmierć, to były one stosowane tylko w przypadku dokonania największych zbrodni.

Wszystko zmieniło się w 1564 roku za sprawą nowego kodeksu nazywanego Stóridómur, który wprowadzono z inicjatywy duńskiego króla. Jego celem była naprawa moralna społeczeństwa. Ustanawiał on okrutne kary nawet za niewielkie występki związane z moralnością, takie jak stosunki pozamałżeńskie.

Wiadomo na pewno, że w latach 1602-1750 wykonano przynajmniej 72 egzekucje. W tym czasie utopiono 18 kobiet, ścięto 30 mężczyzn, 9 osób spalono na stosie, a 15 oskarżonych o kradzież powieszono.

Wodospad Öxarárfoss

Wodospady są nieodłącznym elementem islandzkiego krajobrazu. Jeden z nich, Öxarárfoss, znajdziemy również w parku Þingvellir. Jest on wysoki na ponad 20 metrów, a w zimę w większości zamarza, wyglądając zjawiskowo.

Krwawa Brama z Gry o Tron

Fani Gry o Tron po zobaczeniu wodospadu Öxarárfoss mogą ruszyć kilkaset metrów dalej na północ - w stronę wąwozu, który w serialu zagrał Krwawą Bramę, czyli niemożliwy do sforsowania punkt wjazdowy na terytorium Doliny Arrynów.

Lokacja ta pojawiła się w pamiętnej scenie czwartego sezonu, gdy Sandor Clegane (Ogar) razem z Aryą Stark dotarli po długiej podróży na miejsce tylko po to, żeby dowiedzieć się, że ciotka młodej Starkówny nie żyje.

Kościół Þingvallakirkja

Niezwykle urokliwym zabytkiem parku jest niewielki drewniany kościół z 1859 roku. Nie jest to pierwsza świątynia wzniesiona w tym miejscu - pierwsza kaplica powstała na początku XI wieku, niedługo po przyjęciu przez mieszkańców chrześcijaństwa.

Kościół jest z reguły zamknięty, ale odbywają się z nim wycieczki z przewodnikiem. Aktualne godziny możecie sprawdzić tutaj.

Świątynia otoczona jest niewielkim cmentarzem.

Letnia rezydencja premiera Islandii

Z kościołem Þingvallakirkja sąsiaduje skromna letnia rezydencja islandzkiego premiera. Na kompleks składa się pięć połączonych ze sobą budyneczków.

Szczeliny Silfra oraz Davíðsgjá: nurkowanie w krystalicznie czystej wodzie

Unikalną atrakcja parku narodowego jest możliwość zanurkowania w jednej z dwóch szczelin powstałych w trakcie erupcji wulkanicznej. Wyróżniają się one niezwykle krystaliczną i czystą wodą - przeciętna widoczność wynosi w nich około 100 metrów.

Bardziej znaną ze szczelin jest Silfra, która powstała dokładnie w miejscu styku dwóch płyt tektonicznych. Co ciekawe, woda w tej szczelinie nigdy nie zamarza i przez cały rok ma podobną temperaturę (2-4°C).

Uwaga! Chcąc zanurkować musimy skorzystać z usług jednej z certyfikowanych firm. Nie ma możliwości nurkowania na własną rękę.

Inną z opcji jest snorkelling.