Wodospad Gullfoss (Islandia) - dojazd, zwiedzanie oraz informacje praktyczne

Położony w południowozachodniej części Islandii wodospad Gullfoss jest jedną z najczęściej odwiedzanych przez turystów atrakcji turystycznych tego kraju. Wodospad znajduje się na trasie rzeki Hvítá (pol. białej rzeki), która swoje źródło ma w jeziorze lodowcowym Hvítárvatn.

Gullfoss - wprowadzenie do słynnego wodospadu

Bez wątpienia jest to jedno z tych miejsc, które warto odwiedzić podczas nawet krótkiego pobytu. Charakterystyczny kształt, olbrzymia moc oraz często pojawiająca się nad wodą tęcza - wszystko to powoduje, że stanięcie na wprost wodospadu jest trudnym do opisania doświadczeniem.

Patrząc na Gullfossa można by pokusić się nawet o stwierdzenie, że składa się on tak naprawdę z dwóch oddalonych od siebie o kilka metrów niezależnych wodospadów. Pierwsza część to stosunkowo niewielka 11-metrowa kaskada skierowana w prawo. Druga część wodospadu to już 21-metrowa i skierowana w dół niemal pionowa przepaść, z której woda opada z niesamowitą mocą oraz prędkością. Zaraz za wodospadem rozpoczyna się węższy wąwóz, którym rzeka płynie dalej na południe. Wąwóz przez który przepływa wodospad został wyrzeźbiony siłą nurtu rzeki w bazaltowych warstwach wulkanicznych.

Średnio przez wodospad w ciągu sekundy przepływa 109 m³ wody, ale wartość ta potrafi zwiększyć się niemal 20-krotnie.

Gullfoss zlokalizowany jest na trasie tzw. Złotego Kręgu (Golden Circle), jak popularnie nazywa się obszar znajdujący się w granicach jednodniowej wycieczki z Reykjavíku.

Etymologia nazwy Gullfoss

Nazwę Gullfoss możemy dosłownie przetłumaczyć na Złoty Wodospad. Nie ma jednak pełnej zgodności co do etymologii nazwy. Możliwe, że nawiązuje ona do złotego odcienia wody, który widoczny jest bliżej wieczora. Inna z hipotez zakłada, że nazwa mogła zostać zainspirowana pojawiającą się nad wodospadem tęczą.

Najbardziej barwna z teorii powstania nazwy pojawia się jednak w dziennikach fizyka oraz obserwatora islandzkiej natury, żyjącego na przełomie XVIII i XIX wieku Sveinna Pálssona. W jego zapiskach znalazła się historia żyjącego w Gygjarholl chciwego farmera Gygura. Gygur przez całe życie gromadził złoto i inne kruszce, żeby na starość zdać sobie sprawę, że po jego śmierci ktoś inny przejmie jego kosztowności. Świadomość ta była dla niego tak wielkim ciężarem, że zapakował całe swoje złoto do kuferka, który następnie wrzucił do wodospadu. Od tego czasu wodospad ten nazywany jest Złotym Wodospadem (Gull - złoto, Foss - wodospad).

Ocalenie wodospadu przed uprzemysłowieniem

Niewiele brakowało, a wodospad Gulfoss pełnił by całkowicie inną rolę niż jedna z największych atrakcji turystycznych Islandii. Jeszcze w pierwszej połowie XX wieku wodospad i jego okolica znajdowały się w rękach prywatnych. Pierwsza zagraniczna oferta zakupu tego terenu przyszła w 1907 roku od Anglika, który chciał zamienić siłę nurtu w energię elektryczną. Właściciel terenu, rolnik Tómas Tómasson, miał jednak odmówić słowami, że "nie ma zamiaru sprzedawać przyjaciela".

Ostatecznie jednak właściciele terenu przez który przepływa rzeka Hvítá wydzierżawili go zagranicznej firmie, która planowała stworzenie w tym miejscu hydroelektrowni przepływowej (elektrowni wodnej).

Nie każdemu jednak pomysł uprzemysłowienia wodospadu przypadł do gustu. Najważniejszą z osób zaangażowanych w obronę dziedzictwa naturalnego była córka Tómassona - Sigríður Tómasdóttir. Co ciekawe, Tómasdóttir w bataliach sądowych reprezentował Sveinn Björnsson, który w 1944 roku został pierwszym prezydentem niepodległej Republiki Islandii.

Mimo że zaangażowanie Sigríður Tómasdóttir nie przyniosło bezpośredniego skutku, a ostatecznym powodem wycofania się inwestorów z projektu były ich problemy finansowe (dzierżawę anulowano w 1929 roku z powodu braku płatności), to jej protesty odcisnęły olbrzymie piętno na świadomości Islandczyków.

W późniejszym czasie wodospad oraz jego okolica zostały wykupione przez islandzki rząd, który w 1979 roku stworzył w tym miejscu rezerwat przyrody. Trudno jednak wyrokować jak dziś wyglądała by Islandia, gdyby ostatecznie projekt zamiany jednego z najważniejszych cudów natury w elektrownię doszedł do skutku. Możliwe, że kolejne firmy poszłyby za ciosem i całkowicie zagrabiły największe cuda natury.

Sigríður Tómasdóttir została upamiętniona tablicą pamiątkową tuż obok wodospadu.

Dojazd - jak dojechać do wodospadu Gullfoss?

Wodospad Gulfoss znajduje się tuż przy utwardzonej drodze numer 35. Dojazd tą trasą od południa nie powinien sprawić nam najmniejszych problemów.

Gullfoss - parking oraz lokalizacja

Współrzędne wodospadu: 64.326919, -20.120211

Przy wodospadzie znajdziemy dwa parkingi: dolny oraz górny, który zlokalizowany jest tuż obok sklepu i kawiarni.

Zjazd w stronę dolnego parkingu znajduje się trochę wcześniej na trasie numer 35 (jeśli jedziemy od południa). Po skręcie będziemy musieli podjechać jeszcze kawałek prosto. Współrzędne dolnego parkingu to 64.324837, -20.125480

Zjazd na górny parking znajduje się trochę dalej na drodze numer 35. Sam parking zlokalizowany jest praktycznie przy samej trasie. Jego współrzędne to 64.325368, -20.129316 Przy parkingu działa płatna toaleta w cenie 200 ISK.

Dolny parking położony jest trochę bliżej wodospadu, ale różnica w odległości względem górnego parkingu to około 150-200 metrów. Z obu parkingów szybko i bez problemu dojdziemy do wodospadu.

Zwiedzanie wodospadu Gullfoss

Przy wodospadzie przygotowano dwie trasy spacerowe (górną oraz dolną) wraz z kilkoma punktami widokowymi. Naszym zdaniem warto na wodospad rzucić okiem zarówno z góry jak i z dołu. W przypadku trasy dolnej będziemy mogli podejść na naturalny taras umiejscowiony niemal pomiędzy dwoma częściami wodospadu.

Uwaga! Unoszące się w górę odpryski wody mogą nas nieźle zmoczyć. Podczas spaceru uważajmy na śliskie kamienie oraz błotniste fragmenty podłoża.

Na miejscu bez większego pośpiechu spędzimy około 20-30 minut.