Park Akweduktów w Rzymie - dojazd, zabytki oraz informacje praktyczne

Kilka kilometrów od granicy antycznego Rzymu (licząc od III-wiecznego Muru Aureliana), i całkiem niedaleko starożytnej drogi Via Appia, znajdziemy jedną z mniej znanych atrakcji Wiecznego Miasta - Park Akweduktów (wł. Parco degli Acquedotti). Nazwa parku, jak możemy od razu się domyślić, odnosi się do leżących w jego granicach antycznych (i jednego nowożytnego) wodociągów.

Przez park przebiegało aż siedem akweduktów, z czego jednak jeden prowadził pod ziemią, a dwa powstały przez nadbudowanie ich na istniejące struktury. Jedyny nowożytny wodociąg zbudowano z kolei z wykorzystaniem fragmentów zachowanych antycznych akweduktów. Dlatego, mimo działającej na wyobraźnie liczby siedem, w parku zobaczymy przede wszystkim dwie większe konstrukcje (akwedukt Klaudiusza oraz akwedukt Felice) oraz niewielki fragment trzeciej (akwedukt Marcio). Oprócz akweduktów natrafimy także na inne antyczne ślady, ale nie są one już tak imponujące.

Sam park jest typowym publicznym parkiem miejskim z wydzielonymi kilkoma ścieżkami spacerowymi. Przechadzając się po parku spotkamy głównie biegaczy oraz mieszkańców wyprowadzających swoje psy, ale w cieplejszy dzień może to być również przyjemne miejsce na piknik. Niestety, wychodząc poza ścieżki musimy uważać na to, żeby nie wdepnąć w pamiątki pozostawione przez czteronożnych pupili...

Zabytki na terenie Parku Akweduktów

Na terenie Parku Akweduktów znajduje się kilka zabytków z czasów antycznych i nowożytnych, z których najważniejsze opisaliśmy w tej części artykułu.

Akwedukt Klaudiusza (Aqua Claudia)

Masywny i długi nieprzerwany fragment antycznego akweduktu Klaudiusza (łac. Aqua Claudia) znajdziemy w południowej części parku. Jego pojedyncze łuki i fragmenty zachowały się również bliżej środkowej i północnej części.

Budowa akweduktu rozpoczęła się około 38 roku pod rządami cesarza Kaliguli, a projekt udało się zakończyć w 52 roku, czyli już za rządów cesarza Klaudiusza.

W tym miejscu warto wspomnieć, że największy akwedukt przechodzący przez dzisiejszy Park Akweduktów składa się z dwóch antycznych wodociągów. Nad akweduktem Klaudiusza (jako nadbudowa) przebiegał akwedukt Anio Novus (łac. Aqua Anio Novus). Prace nad obiema konstrukcjami zaczęły się w 38 roku podczas rządów cesarza Kaliguli.

Położenie geograficzne najdłuższej części akweduktu: 41.845635, 12.561820. Inny duży fragment znajdziemy pod współrzędnymi: 41.849049, 12.556418. Spacerując wzdłuż ścieżek spacerowych w północną stronę parku zobaczymy z oddali kilka pozostałych fragmentów.

Szukając innych fragmentów tego wodociągu możemy udać się w okolicę bramy Porta Maggiore, która powstała z wykorzystaniem łuków właśnie akweduktu Klaudiusza.

Akwedukt Felice

Ciągnący się przez większą część parku (po stronie północnej) akwedukt Felice nie imponuje aż tak swoją wysokością i rozmiarem. Nie każdy zdaje sobie jednak sprawę, że jest to stosunkowo nowa budowla, choć przy jej konstrukcji wykorzystano pozostałości innych antycznych wodociągów - zarówno ich fragmentów podziemnych, jak i naziemnych.

Akwedukt Felice powstał w latach 1585-1587 podczas pontyfikatu papieża Sykstusa V. Był to pierwszy akwedukt zbudowany od upadku Cesarstwa Rzymskiego w Wiecznym Mieście. Jego końcowy fragment znajduje się niedaleko dworca Termini i łatwo go zlokalizować, ponieważ zbudowano nad nim charakterystyczną fontannę dell'Acqua Felice, która wyróżnia się rzeźbą stojącego Mojżesza.

Położenie geograficzne akweduktu Felice: 41.850418, 12.559079

Akwedukt Marcia (Aqua Marcia)

Inny z antycznych wodociągów, którego fragment odnajdziemy w Parku Akweduktów, to akwedukt Marcia (Aqua Marcia). Był to trzeci akwedukt wybudowany w starożytnym Rzymie. Wodociąg ten powstał w połowie II wieku p.n.e., ale w I wieku został w znaczny sposób przebudowany.

Przy budowie akweduktu Felice wykorzystano fragmenty oraz materiały z Aqua Marcia, stąd zaledwie pojedyncze elementy zachowały się do dziś.

Zachowaną część muru zobaczymy niedaleko akweduktu Klaudiusza: położenie geograficzne: 41.846650, 12.563474.

Via Latina

Na terenie parku, naprzeciwko akweduktu Klaudiusza, odkopano fragment rzymskiej trasy Via Latina. Via Latina w czasach rzymskich była ważną trasą o długości ponad 200 kilometrów, która prowadziła na południe w kierunku Kampanii.

Dla turystów spacerujących wcześniej po Via Appia tak niewielki fragment może nie być zbyt imponujący, ale pozostali odwiedzający mogą zainteresować się dobrze zachowanym fragmentem rzymskiej trasy.

Położenie geograficzne: 41.845865, 12.563498

Villa delle Vignacce

W północnej części parku, tuż obok wybiegu dla psów, stoją zachowane fragmenty rzymskiej willi Villa delle Vignacce (pol. Willa Winnic) z II wieku. W czasach antycznych była to jedna z większych podmiejskich rezydencji, ale do dziś przetrwały zaledwie fragmenty okrągłego pomieszczenia (ściany i dosłownie fragment dachu) oraz fundamenty czy ściany innych pomieszczeń.

Zachowane ruiny nie są raczej czymś, dla czego warto przyjeżdżać specjalnie z centrum Rzymu, ale będąc w okolicy możemy podejść i je obejrzeć. Pozostałości willi znajdziemy na mapie wpisując współrzędne geograficzne: 41.854252, 12.555059

Inne

Przez park przepływa sztuczny kanał nazywany Acqua Mariana, który powstał w XII wieku podczas pontyfikatu Kaliksta II. Kanał ten zasilał wodą młyny oraz Rzym po tym, jak na przestrzeni wieków zniszczone przez najeźdźców i czas starożytne akwedukty przestały być wykorzystywane. Obecnie kanał obrosła różnorodna roślinność, ale sam w sobie nie jest dużą atrakcją. Acqua Mariana zobaczymy m.in. spacerując trasą Viale Appio Claudio.

Mniej więcej w środkowej części parki miniemy historyczną zagrodę (wł. Casale di Roma Vecchia), która powstała prawdopodobnie z wykorzystaniem pozostałości po antycznych budowlach oraz średniowiecznej wieży, której celem była obrona istniejących w tym miejscu akweduktów.

Dojazd oraz zwiedzanie

Park nie jest duży i spokojnie możemy przejść go pieszo. Niestety, oprócz akweduktów, które łatwo wypatrzyć, pozostałe zabytki nie są ani dobrze oznaczone, ani w żaden sposób opisane. Przed przyjazdem najlepiej skorzystać z podanych przez nas współrzędnych geograficznych i wcześniej zaznaczyć sobie na mapie konkretne zabytki. [stan na styczeń 2019 roku]

Do Parku Akweduktów najłatwiej dojechać metrem linii czerwonej. Wysiąść możemy na jednej z trzech stacji: Lucio Sestio, Giulio Agricola lub Subaugusta. Stacja Subaugusta znajduje się najbliżej akweduktu Klaudiusza. Od stacji metra do wejścia do parku będziemy mieć do przejścia jeszcze około 10 minut.

Na której stacji najlepiej wysiąść? Jeśli chcemy zwiedzić cały park, to wysiądźmy na stacji Lucio Sestio, a wróćmy ze stacji Subaugusta. Jeśli interesują nas tylko duże akwedukty, to wysiądźmy na stacji Subaugusta lub Lucio Sestio i wróćmy również jedną z tych dwóch stacji.

Więcej o komunikacji miejskiej napisaliśmy w artykule Komunikacja miejska w Rzymie - bilety, metro, autobusy oraz inne środki transportu.

Wejść do parku jest kilka i porozrzucane są dość równomiernie m.in. wzdłuż ulicy Via Lemonia. Najłatwiej skorzystać z map Google’a, które wskażą nam trasę z wybranej stacji metra.

Chcąc przejść cały park bez pośpiechu musimy zaplanować około 30-45 minut, plus oczywiście czas na dojście ze stacji metra.