Bazylika Matki Bożej Większej - bazylika papieska w Rzymie
Bazylika Matki Bożej Większej (wł. Basilica Papale di Santa Maria Maggiore, ang. Basilica of Saint Mary Major) to kolejna papieska bazylika w Rzymie.
W tym artykule skupiamy się na Bazylice Matki Bożej Większej. Jeśli chcesz poznać inne bazyliki papieskie sprawdź nasz artykuł: bazyliki papieskie w Rzymie.
Historia i ciekawostki
Historia tego kościoła zaczyna się od pięknej legendy. W IV wieku patrycjusz Rzymu i papież Liberiusz mieli sen, w którym Matka Boża nakazała im zbudować kościół w miejscu pokrytym śniegiem. Problem polegał na tym, że działo się to w nocy z 4 na 5 sierpnia w samym środku rzymskich upałów. Zaskoczenie dostojników musiało być olbrzymie kiedy dowiedzieli się, że wzgórze Eskwilin pokryte jest warstwą białego puchu. Liberiusz udał się tam na czele ludu rzymskiego i osobiście nakreślił na śniegu zarys fundamentów.
Historycy skłaniają ku bardziej przyziemnej wersji - kościół w tym miejscu miał wybudować dopiero papież Sykstus III, nie jest jednak wykluczone, że postawił go na miejscu jakiejś wcześniejszej świątyni. Jego budowa zbiegła się z soborem efeskim, na którym Maryję określono Matką Bożą. Wtedy też w kościele umieszczono ikoną nazwaną obrazem Matki Boskiej Śnieżnej (jest to też jeden z tytułów bazyliki).
Kolejne lata przyniosły kolejne przebudowy. Pierwsze z nich dokonały się już w XIII wieku. Najważniejsza miała miejsce w wieku XVIII kiedy to na polecenie Benedykta XIV Ferdynand Fuga zmienił wygląd fasady świątyni.
Zwiedzanie
Na całe szczęście we wnętrzu zachowało się wiele elementów z czasów papieża Sykstusa. Szczególne wrażenie robią mozaiki pokrywające ściany nawy głównej i łuk tęczowy. Część z nich nosi wyraźne inspiracje sztuką chrześcijańskiego wschodu. Przedstawiają sceny ze Starego i Nowego Testamentu z Maryją ukazaną jako cesarzową.
Ciekawość pielgrzymów wzbudza, umieszczony pod nakrytym baldachimem ołtarzem, relikwiarz żłóbka. Relikwie które w bazylice pojawiły się w VII wieku, zostały kilka lat temu przebadane przez naukowców. Stwierdzono, że drewno pochodzi z terenów Palestyny i ma około 2000 lat. Podczas corocznej pasterki te poczerniałe deseczki wystawia się na widok publiczny. Od nich pochodzi inna nazwa świątyni - Santa Maria ad Presepe czyli Święta Maria przy Żłóbku.
Po bokach nawy głównej umieszczono dwie kaplice. Kaplica Sykstusa V, (nazywana też Sykstyńską) zaprojektowana przez słynnego Domenico Fontanę, wykonana została z marmuru i ozdobiona freskami. Po drugiej stronie możemy obejrzeć kaplicę Pawła V. W obu miejscach znajdują się groby papieży. Pochowano tam: Sykstusa V, Piusa V, Pawła V i Klemensa VIII. Kaplice mają też polskie tropy: w Cappella Sistina na jednej z płaskorzeźb widnieje król Polski Zygmunt III, zaś w Cappella Paolina na fresku zobaczymy świętą Kingę żonę polskiego księcia Bolesława Wstydliwego.
Na terenie Bazyliki miejsce spoczynku znalazł Giovanni Lorenzo Bernini jeden z najwybitniejszych artystów epoki baroku. Do jego najsłynniejszych dzieł należą między innymi: “Ekstaza świętej Teresy” czy kolumnada z placu Świętego Piotra. Wbrew temu co mogłoby się wydawać grób Berniniego to niewielka płyta umieszczona w podłodze bazyliki w okolicach baldachimu nakrywającego ołtarz.
Oprócz głównej części świątyni możemy zwiedzić także górne piętro podczas wycieczki z przewodnikiem. U góry zobaczymy prywatne pokoje (Salę Papieży), wejdziemy na loggię i poznamy historię zdobiących ją mozaik oraz spojrzymy na słynne spiralne schody Berniniego.
Poza tym dostępne dla zwiedzających jest jeszcze muzeum skarbca, w którym zobaczymy liczne relikwie, w tym również relikwiarz Jacka z Odrowąża.
Informacje praktyczne
Bazylika Matki Bożej Większej (wł. Basilica Papale di Santa Maria Maggiore, ang. Basilica of Saint Mary Major) znana jest również pod innymi nazwami, np.: Matki Boskiej Śnieżnej (Santa Maria della Neve), Matki Bożej przy Żłóbku (Santa Maria ad Presepe) czy po prostu jako bazylika liberiańska.
Adres: Piazza di S. Maria Maggiore, 42, 00100 Rzym, Włochy
Dni i godziny wstępu [stan na 2017 rok]
Bazylika otwarta jest codziennie od 07:00 do 18:45. Muzeum w kościele czynne jest od 09:30 do 18:30. Zwiedzanie loggii z przewodnikiem odbywa się zazwyczaj od 9:00 do 13:00 (godziny mogą ulec zmianie), wymagane są zapisy w przejściu przed wejściem do świątyni.
Ceny biletów wstępu [stan na 2017 rok]
Zwiedzanie bazyliki jest bezpłatne.
Płatne są natomiast:
- muzeum skarbca - 3,00€ bilet normalny i 2,00€ bilet ulgowy; [stan na 2017 rok]
- obszar archeologiczny - 5,00€ bilet normalny i 4,00€ bilet ulgowy - wymagana wcześniejsza rezerwacja; [stan na 2017 rok]
- zwiedzanie z przewodnikiem loggii i mozaik oraz oglądanie schodów Berniniego - 5,00€; [stan na 2017 rok]
Dojazd do Bazyliki Matki Bożej Większej [stan na 2017 rok]
Bazylika znajduje się pół kilometra na południowy zachód od dworca Termini i około 300 metrów na północny zachód od stacji metra Vittorio Emanuele. Po wyjściu z metra powinniśmy być na miejscu w ciągu kilku minut.