Bazylika Matki Bożej Większej - bazylika papieska w Rzymie

Bazylika Matki Bożej Większej (wł. Basilica Papale di Santa Maria Maggiore) to jedna z bazylik papieskich w Rzymie. Świątynia, znana jako Bazylika Matki Boskiej Śnieżnej, leży na Eskwilinie. Budowla skrywa skromny grób Berniniego oraz zaprojektowane przez niego spiralne schody, jedne z pierwszych tego typu.

Historia i ciekawostki

Historia tego kościoła zaczyna się od pięknej legendy. W IV wieku patrycjusz rzymski Jan i papież Liberiusz mieli sen, w którym Matka Boża nakazała im zbudować kościół w miejscu pokrytym śniegiem. Problem polegał na tym, że działo się to w nocy z 4 na 5 sierpnia w samym środku rzymskich upałów. Zaskoczenie dostojników musiało być olbrzymie kiedy dowiedzieli się, że wzgórze Eskwilin pokryte jest warstwą białego puchu. Liberiusz udał się tam na czele ludu rzymskiego i osobiście nakreślił na śniegu zarys fundamentów.

Historycy skłaniają ku bardziej przyziemnej wersji - kościół w tym miejscu miał wybudować dopiero papież Sykstus III, nie jest jednak wykluczone, że postawił go na miejscu jakiejś wcześniejszej świątyni. Jego budowa zbiegła się z soborem efeskim, na którym Maryję określono Matką Bożą. Wtedy też w kościele umieszczono ikonę nazwaną obrazem Matki Boskiej Śnieżnej (jest to też jeden z tytułów bazyliki).

Kolejne lata przyniosły kolejne przebudowy. Pierwsze z nich dokonały się już w XIII wieku. Najważniejsza miała miejsce w wieku XVIII, kiedy to na polecenie Benedykta XIV Ferdynand Fuga zmienił wygląd fasady świątyni.

Zwiedzanie

Wstęp do bazyliki jest bezpłatny.

Na całe szczęście we wnętrzu zachowało się wiele elementów z czasów papieża Sykstusa. Szczególne wrażenie robią mozaiki pokrywające ściany nawy głównej i łuk tęczowy. Część z nich nosi wyraźne inspiracje sztuką chrześcijańskiego wschodu. Przedstawiają sceny ze Starego i Nowego Testamentu z Maryją ukazaną jako cesarzową.

Ciekawość pielgrzymów wzbudza, umieszczony pod ołtarzem nakrytym baldachimem, relikwiarz żłóbka. Relikwie które w bazylice pojawiły się w VII wieku, zostały kilka lat temu przebadane przez naukowców. Stwierdzono, że drewno pochodzi z terenów Palestyny i ma około 2000 lat. Podczas corocznej pasterki te poczerniałe deseczki wystawia się na widok publiczny. Od nich pochodzi inna nazwa świątyni - Santa Maria ad Presepe czyli Święta Maria przy Żłóbku.

Po bokach nawy głównej umieszczono dwie kaplice. Kaplica Sykstusa V (nazywana też Sykstyńską), zaprojektowana przez słynnego Domenico Fontanę, wykonana została z marmuru i ozdobiona freskami. Po drugiej stronie możemy obejrzeć kaplicę Pawła V. W obu miejscach znajdują się groby papieży. Pochowano tam: Sykstusa V, Piusa V, Pawła V i Klemensa VIII.

Podczas zwiedzania bazyliki nie przegapcie grupy pt. "Żłobek" dłuta Arnolfa di Cambio (znanego jako twórca katedry we Florencji), znajdującej się w prawej nawie nieopodal głównego ołtarza. Ten utalentowany średniowieczny architekt wykonał z marmuru kararyjskiego pierwsze znane w historii sztuki dzieło przedstawiające szopkę betlejemską. Pierwotnie grupa znajdowała się przy relikwii.

Grób Gian Lorenzo Berniniego

Na terenie Bazyliki miejsce spoczynku znalazł Giovanni Lorenzo Bernini, jeden z najwybitniejszych artystów doby baroku. Do jego najsłynniejszych dzieł należą między innymi: "Ekstaza świętej Teresy" czy kolumnada z placu Świętego Piotra. Wbrew temu co mogłoby się wydawać grób Berniniego to niewielka płyta umieszczona w podłodze bazyliki, w okolicach baldachimu nakrywającego ołtarz.

Loggia Błogosławieństwa, Sala Papieży oraz spiralne schody Berniniego

Oprócz głównej części świątyni, możemy zwiedzić także górne piętro z kilkoma unikatowymi skarbami. W trakcie wizyty zobaczymy prywatne pokoje (Salę Papieży), wejdziemy na loggię, z której papież błogosławił wiernych i poznamy historię zdobiących ją mozaik, a także spojrzymy na słynne spiralne schody Berniniego.

Muzeum skarbca i relikwiarz Jacka z Odrowąża

Poza tym dostępne dla zwiedzających jest jeszcze oddzielnie biletowane muzeum skarbca, w którym zobaczymy liczne relikwie, w tym również relikwiarz Jacka z Odrowąża.

Podziemia - obszar archeologiczny

Trzecia płatna atrakcja to wycieczka z przewodnikiem do podziemi, do części archeologicznej, gdzie zobaczymy jedno z najważniejszych wczesnochrześcijańskich miejsc kultu maryjnego na zachodzie. W trakcie wizyty przejdziemy przez kilka pomieszczeń, w tym łaźnie, oraz zobaczymy zabytkowe mozaiki i freski.

Jak dojechać do Bazyliki Matki Bożej Większej?

Bazylika znajduje się pół kilometra na południowy zachód od dworca Termini i około 300 metrów na północny zachód od stacji metra Vittorio Emanuele. Po wyjściu opuszczaniu stacji dojdziemy na miejsce w ciągu kilku minut.